Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

С.Будням: Хувийн сайн ажиллаж буй компани ямар технологи ашиглаж байгаад анализ хийх хэрэгтэй DNN.mn

Монгол Улсын шинжлэх ухааны гавьяат зүтгэлтэн, Монгол Улсын Эрдмийн их сургуулийн зөвлөх профессор, шинжлэх ухааны доктор С.Буднямтай ярилцлаа.

-Монголчууд үнэхээр ядуу байна. Эрдэмтэн хүний хувьд та ядуурлын гол шалтгааныг юутай холбож хардаг вэ?

-Бид нэг системээс нөгөө рүү шилжээд үндсэндээ 30 гаруй жил болчихлоо. Ардчилал, нээлттэй зах зээлийг ард түмэн хүлээн зөвшөөрч, энэ замыг сонгосон. Тухайн үед нийгмийн шилжилт энхтайвны замаар явагдсаныг бүгд мэднэ. Гагцхүү тэрхүү шилжилтийг анх санаачилсан хүмүүс нь ямар үе шаттайгаар зах зээлд орох тал дээр өөрийн гэсэн туршлагагүй, хөтөлбөргүй байсан. Үүнээс болж өнгөрсөн 30 жилийн хугацаанд засаглал жижиг асуудлуудыг шийдэх замаар асар их боломжуудыг алдсан. Нэг ёсондоо төр засаг шинжлэх ухаан, боловсролын салбартайгаа нягт ажиллаж байсан бол өнөөдрийн хүн амын дундах ялгарал бий болохгүй

Харамсалтай нь боловсролын систем уначихлаа. Шинжлэх ухааны байгууллагын судалгаа нь ямар ч ашиггүй байна. Уг нь шинжлэх ухаан, технологи, инновацийн талаар хуулиуд гаргасан ч бидний байгуулах гэж байгаа нийгэм эдийн засгийн бодлоготой холбож чадаагүй. Тэр хууль нь ерөөсөө ажилладаггүй гэсэн үг. Өнгөрсөн хугацаанд манай улс янз янзын боловсролын системийг туршсан. Ялангуяа ерөнхий боловсролын систем алдагдаж, төгсөгчдийн түвшин муудсан. Энэ нь дээд боловсролдоо халтай. Тэр хэрээр сул боловсролтой, биеэ даах чадваргүй, нийгмийн шаардлагыг хангахгүй боловсон хүчнээр дүүрчихлээ. Үр дүн нь ийм хүмүүс төр, засагт гарсан. Чадамжгүй удирдлагууд, боловсон хүчний гаргаж байгаа бодлого, шийдвэрүүд ч биеэ даасан сэтгэлгээтэй байхаа больсон. Үндсэндээ 30 жил тархигүй засаглалтай явж ирлээ. Уураг тархитай төртэй байна гэдэг бол боловсрол шинжлэх ухаанаа хамгийн түрүүнд барьж авч, дэмжих ёстой. Улмаар нягт нарийн бодлоготой, хөгжлийн хөтөлбөрүүдтэй байсан бол шийдэх асуудлууд нь оновчтой байх байсан. Нэгдсэн бодлого, стратеги байхгүйгээс болж дэмжих салбар хоорондын хамаарал нь алдагдсан. Үүнээс улбаалж мега төслүүд гацдаг, удааширч улсын хөгжилд том тушаа болдог.

-Ард түмнийг боловсролгүй, мэдлэггүй ядуу байлгах нь хэнд ашигтай вэ?

-“Ард түмнийг боловсролтой болгох асуудал төрд ашиггүй. Яагаад гэвэл төр өөрийнхөө санаснаа хийхийн тулд боловсролгүй хүмүүсийн толгойг угааж ашиглахад аятайхан нөхцөл бүрэлддэг юм” гэж Л.Толостой хэлсэн байдаг. Энэ үгийг өнөөдөр монголчууд яг амсаж байгаа юм. Бас Африкийн жишээн дээр ХХ зууны том эрдэмтэн Ф.Жолио-Кюри “Аливаа орон боловсрол, шинжлэх ухаанаа анхаарлынхаа төвд байлгахгүй бол бусдын колони болно шүү” гэж хэлсэн. Олон улсын зүтгэлтэн, радио академийн элементийг нээсэн том эрдэмтэн хүн ингэж хэлж байсан. Тэгвэл өнөөдөр Африкийн олон орнуудын боловсролын систем сайжирч, судалгааны ажлууд нь эрчимжиж байгаа. Байгалийн баялгаа ухаж амьдардаг бйсан бол тэндээс орж ирсэн мөнгөөрөө ард түмнээ гэгээрүүлж, боловсруулах тал руу Африкт маш их дэвшил гарч байна. Манай улс боловсролын чадамжаа алдсан ч фундамент байгаа учраас бид зөв бодлого хэрэглэж чадвал ард түмнийхээ амьдралыг сайжруулж чадна. Ер нь боловсролтой, мэдлэгтэй байж л ард түмэн сайхан амьдарна.

-Ер нь төр ард түмнээ “ул”-ны байлгах сонирхолтой юм биш үү. Дахин, дахин сонгогдож, эрх мэдлээ удаан хадгалахын тулд ядуу иргэдээ халамжаар угждаг бодлого баримталж ирсэн гэж харж болох уу?

-Манай улс халамжийн бодлогыг хална гээд 30 жил ярьж байгаа шүү дээ. Эдний нэг ойлгосон зүйл бол ард түмэндээ хэдэн төгрөг өгөөд хуурч, дахин, дахин сонгогдоод байх нь ашигтай байсан. Уул уурхайн том том ордуудыг дээгүүрээ яаж ашиглаж, мөнгө угаасан тухай яриад байна. Тэгсэн мөртлөө гаргаж байгаа шийдвэр нь ерөөсөө бидэнд унах юм алга. Улсууд нь иддэгээ идээд, уудгаа уугаад л гарч ирж байна. Тэгэхээр хариуцлагатай иргэний нийгэм хэрэгтэй. Ард түмэн ядуурлаас гарч, хувь заяа, амьдралаа авч явахын төлөө дор бүрнээ чадлынхаа хэрээр өөрийгөө боловсруулах хэрэгтэй. Ядахдаа ард түмнийг төлөөлж төрд гарч ирсэн улсуудад хариуцлага тооцож чаддаг байх хэрэгтэй. “Та ингэж хэлээд төрд гарсан шүү. Бидний амьдрал улам муудаад байна. Гэтэл та бидний дээр гарчихаад зүгээр суугаад байна” гээд амлалт нэхдэг байх ёстой.

-Одоо сонгуулиар дахиад л мөнгө тарааж, иргэдийн саналыг худалдаж авах байх даа. Ард түмэн өөрсдөө хөдөлмөр хийхийг хүсэхгүй, “ул”-наас гарах сонирхолгүй байна уу?

-Үүнийг бид нэг өдөр арилгачихаж чадахгүй. Ард түмэн улстөрчийн хэн нь хэн бэ гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Энэ нөхөр хэр потенциалтай юм, хэлж байгаа үгэндээ хүрч чадаж байна уу гэдгийг дүгнэж сонголт хийх нь зөв. Дэндүү хуучинсаг хүмүүсийг сонгочихвол их харамсалтай юм болно. Залуучуудыг сонговол бас их инээдэмтэй юм болно. Тиймээс алтан дунджийг баримталсан сонголтыг ард түмэн хийж чадна байх.

Ард түмэн боловсролгүй, гэгээрээгүй цагт “ул”-наас гарахад хэцүү л дээ. Манайд шинжлэх ухаан технологийн бодлого, явуулж буй шинжлэх ухаан технологийн суурь бодлого ч алга. Шинжлэх ухааныг хөгжүүлэх стратеги ч байхгүй. Зүгээр л хууль гаргачихсан. Тэр хуулийнхаа дагуу шинжлэх ухаанаа хөгжүүлэх стратегийн бодлого гаргах ёстой. Хоёр янзын технологи хэрэгтэй. Аж үйлдвэрийн IV хувьсгалтай уялдаад улс орнууд зайлшгүй нутагшуулах технологиуд нэвтрүүлж байна. Мэдээллийн технологи, биотехнологи, квантын технологи гээд. Энэ бол зах зээл, ирээдүйн эдийн засгийн бүтцийг тодорхойлох технологи учраас бид тодорхой хэмжээгээр үүнээс хоцорч болохгүй. Өөр нэг асуудал нь хувийн секторууд ямар компаниуд аятайхан ажиллаж байна вэ, тэд ямар технологи ашиглаж байна вэ гэдэгт анализ хийх хэрэгтэй. Уламжлалт сэргэж байгаа технологиудыг улам сайжруулах талаар төрөөс санхүүгийн талаас юм уу, хөрөнгө оруулалт, татварын хөнгөлөлтөөр дэмжих ёстой. Жишээлбэл, газар тариаланд технологийн шийдлийг ямар компаниуд яаж ашиглаж байгааг судалж, нэвтрүүлмээр байгаа юм.

-Аливаа улс орныг дундаж давхаргынхан авч явдаг. Тэднийг яаж дэмжиж гаргаж ирэх вэ?

-Хуучин нийгэмд багш, эмч нар манай дундаж давхаргыг төлөөлж байсан. Тэд цалин мөнгө сайтай. Дажгүй амьдралтай улсууд байв. Харин одоо эсрэгээрээ. Эд нарын цалин, үнэлэмж унаад ирэнгүүт багш нар наймаа хийх нь дээр гэж үздэг болж. Эсвэл Солонгос явж ажиллах нь амьдралд нэмэртэй гэдэг болсон. Монголын ирээдүйг бүтээж байгаа багш, эмч нар ажлаа хаях юм уу. Амьдрал нь баталгаагүй болж байна. Энэ салбарынхаа хүмүүсийн цалин мөнгийг нэмж байгаа гэдэг ч ТҮК-ийн ажилтнуудаас дорд үнэлэгдэж болохгүй. Төрөөс жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжиж байгаа нь дундаж давхаргыг үүсгэх бас нэг хэлбэр юм. Уг нь жижиг дунд үйлдвэрүүдийг том компаниудын дагавар болгож, тэдэнтэй үйл ажиллагааг нь холбож байх юм бол шинэ санаачилга гарч, шинэ технологи орж ирнэ. Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх бодлогоо эсгий таавчиг, гар урлал руу чиглүүлэхийн оронд микро элементийн чип угсардаг ч юм уу тэргүүний технологитой жижиг дундыг хөгжүүлэхэд анхаарах хэрэгтэй. Манай улс дэлхийн хоёр том хөршийн дунд оршиж байна. Хоёулаа шинжлэх ухааны том баазтай. Эдэнтэй бид шинжлэх ухааны хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх ёстой. Тэгж байж шинжлэх ухаанаа хөгжүүлж чадна. Шинжлэх ухаан боловсрол бол олон улсын чанартай хөтөлбөр учраас аль болох тэнд сурсан хүмүүсээрээ дамжуулаад мэргэжилтэн бэлтгэж Монголдоо нутагшуулах нь зөв. Боловсон хүчний бодлого, хүн амаа гэгээрүүлэх бодлогоо ойрын үед сайн хийх юм бол ядуурлаас гарч чадна. Дунд давхаргаа ч нэмнэ. Тэгвэл хөгжилтэй хөл нийлүүлэх бололцоо гарна.

-Эдийн засгаа тэлэх ямар бодлого бидэнд байна вэ?

-Уул уурхай байгалийн баялаг л биднийг аварч байна. Тэрийгээ экспортод гаргаж олж ирсэн валютаараа ард түмнийг импортын бараа бүтээгдэхүүнээр хангаж байна шүү дээ. Ковид гарлаа, хойд хөршид дайн боллоо, олон улсын геополитикийн асуудал хүндэрч ирлээ. Энэ үед манай эдийн засаг маш эмзэг гэдэг нь харагдсан. Иймд эхнээсээ баялгийг бүтээгч нь хүнсний аюулгүй байдал байна гээд “Цагаан алт” хөтөлбөр ярьж байна. Үүнийг 30 жилийн өмнө ярих ёстой байсан. Тэгсэн бол бид өнөөдөр өөрийн гэсэн боловсруулах үйлдвэртэй болсон байх байлаа.

Бид сүүлийн дөрөв, таван жил дэх Монголын эдийн засгийн махир түвшин, завсрын түвшний бүх анализыг хийсэн. Тэндээс хамгийн сүүлд салбар хоорондын балансын материал ашиглаад яаж эдийн засгаа солонгоруулах вэ гэсэн тооцоолол хийсэн л дээ. Төрөөс долоо, найман боловсруулах салбарыг бодлогоор дэмжих хэрэгтэй. Яагаад гэвэл одоо манайд ашигт малтмал, олдворлох үйлдвэрийн салбар ерөнхий дүнгээр 40 орчим хувийг эзлээд байгаа юм. Тэрийг 20 хувь болгоод олдворлох үйлдвэрлэлийг долоо, наймхан хувь болгох юм бол хойшдоо үндэсний аж үйлдвэр хөгжиж, өөрийн гэсэн хоолоо хийж иддэг, хувцсаа оёж өмсдөг болно. Ингэвэл импортын хэрэглээ багасна. Харин импортоор тэргүүний технологи тэнд хөрөнгө оруулах боломжтой гэсэн тооцооллууд бий л дээ.

-Сонгуулийн дараа шинээр байгуулагдах, парламент, Засгийн газарт аль нам ялбал улс эх орны хөгжилд хувь нэмрээ үзүүлж чадах юм бол?

-Энэ сонгуульд аль ч нам ялах нь хамаагүй, шинээр байгуулагдсан парламент, Засгийн газар дээрх алдаануудыг засах хэрэгтэй. Юуны түрүүнд өөрийн уураг тархитай, ухаанаар хөгжүүлэхийн тулд боловсрол шинжлэх ухаанд гарсан бүх хуулиудыг эргэж хараасай. Яг өөрийнхөө хөгжил, нийгэм эдийн засгийн өмнө ямар асуудал шийдэх хэрэгтэй байна тэрэнтэй нь шинжлэх ухаан, боловсролоо уяж, холбож байх хэрэгтэй. Шинжлэх ухаанаа ч холбох ёстой. Өнөөдөр шинжлэх ухааны байгууллага нь төрийн мөнгөөр тэтгэмж авдаг байгууллага болчихлоо. Манай улсын ойрын 20, 30 жилийн хөгжлийн төлөвлөгөөнд шинжлэх ухааны ямар технологи гаднаас авах вэ, хувийн хэвшлийг яаж туслах вэ гэдэг талаар ажиллах ёстой. Өндөр хөгжилтэй орнуудад төр нь өөрийнхөө хөгжилтэй холбож хэрэглээний суурь судалгааг хийлгэдэг. Ихэвчлэн хувийн хэвшилдээ захиалдаг. Тэд өөрийнхөө ашгийг бодоод ямар технологи байна вэ гэдэгт үргэлж хяналт тавьдаг. Хаана ямар эрдэмтний толгойд идеа байна гэдэг тал дээр тусгай менежменттэй. Ийм байдлаар тэд хөгжиж байдаг. Харин манайд ийм бодлого алга. Яагаад бид ядуу амьдарч байгаагийн хариулт нь энэ. Ард түмэн сонголтоо хийх байх, ямар ч нам гарсан бай мэргэжлийн хүмүүсээр салбарын сайдуудыг томилох хэрэгтэй. Боловсролын системийг сүүлийн 30 жилд мэргэжлийн бус хүмүүс удирдаж ирсэн болохоор дампуу байна. Хичээл зааж, лекц уншиж үзээгүй, судалгааны ажил хийж мэдэхгүй ийм сайд нартай байхад энэ өвөрмөц салбар яаж хөгжих юм бэ. Дор нь ажиллаж байгаа хүмүүс сайдынхаа улс төрийн карьерын төлөө хууль баталж байхад бид хөгжлийн тухай ярихад үнэхээр хол байна.

М.МӨНХЦЭЦЭГ

 

581 replies on “С.Будням: Хувийн сайн ажиллаж буй компани ямар технологи ашиглаж байгаад анализ хийх хэрэгтэй DNN.mn”

IndiaMedFast.com [url=https://indiamedfast.com/#]cheapest online pharmacy india[/url] cheapest online pharmacy india

online pharmacy india [url=https://indiamedfast.shop/#]online medicine shopping in india[/url] order medicines online india

safe online pharmacies in canada [url=https://interpharmonline.shop/#]Pharmacies in Canada that ship to the US[/url] my canadian pharmacy reviews

Generic100mgEasy [url=https://generic100mgeasy.shop/#]best price for viagra 100mg[/url] buy generic 100mg viagra online

Kamagra Kopen Online [url=https://kamagrakopen.pro/#]Kamagra Kopen[/url] Kamagra Kopen

Tadalafil Easy Buy [url=https://tadalafileasybuy.shop/#]TadalafilEasyBuy.com[/url] cialis without a doctor prescription

cialis for sale [url=https://tadalafileasybuy.com/#]cheapest cialis[/url] Cialis over the counter

cialis without a doctor prescription [url=http://tadalafileasybuy.com/#]cialis without a doctor prescription[/url] Generic Tadalafil 20mg price

buy generic 100mg viagra online [url=https://generic100mgeasy.com/#]Generic 100mg Easy[/url] Generic100mgEasy

buy generic 100mg viagra online [url=https://generic100mgeasy.shop/#]Cheap Viagra 100mg[/url] Generic 100mg Easy

TadalafilEasyBuy.com [url=https://tadalafileasybuy.shop/#]Tadalafil Easy Buy[/url] TadalafilEasyBuy.com

Generic100mgEasy [url=https://generic100mgeasy.shop/#]Cheapest Sildenafil online[/url] buy generic 100mg viagra online

Officiele Kamagra van Nederland [url=https://kamagrakopen.pro/#]kamagra kopen nederland[/url] kamagra gel kopen

TadalafilEasyBuy.com [url=https://tadalafileasybuy.shop/#]Cialis 20mg price[/url] TadalafilEasyBuy.com

Kamagra Oral Jelly [url=http://kamagrapotenzmittel.com/#]Kamagra kaufen[/url] Kamagra Oral Jelly kaufen

Apotheek online bestellen [url=https://apotheekmax.shop/#]de online drogist kortingscode[/url] Betrouwbare online apotheek zonder recept

Apotheek online bestellen [url=https://apotheekmax.shop/#]Online apotheek Nederland met recept[/url] online apotheek

Kamagra Original [url=https://kamagrapotenzmittel.com/#]Kamagra Original[/url] Kamagra kaufen

Online medicine order [url=https://wwwindiapharm.com/#]www india pharm[/url] www india pharm

www india pharm [url=https://wwwindiapharm.shop/#]www india pharm[/url] www india pharm

mexican border pharmacies shipping to usa [url=https://agbmexicopharm.shop/#]Agb Mexico Pharm[/url] mexico pharmacies prescription drugs

canadian drugstore online [url=https://gocanadapharm.shop/#]the canadian pharmacy[/url] canadian pharmacy price checker

prednisone 20mg price in india [url=http://predpharmnet.com/#]Pred Pharm Net[/url] Pred Pharm Net

prednisone 10 mg tablet cost [url=https://predpharmnet.shop/#]prednisone 20mg[/url] Pred Pharm Net

Clom Fast Pharm [url=https://clomfastpharm.shop/#]Clom Fast Pharm[/url] Clom Fast Pharm

where can i buy amoxicillin over the counter uk [url=http://amonlinepharm.com/#]amoxicillin online canada[/url] where can i buy amoxocillin

amoxicillin azithromycin [url=https://amonlinepharm.shop/#]AmOnlinePharm[/url] AmOnlinePharm

Pred Pharm Net [url=https://predpharmnet.com/#]prednisone brand name[/url] Pred Pharm Net

deneme bonusu veren bahis siteleri 2025 [url=https://casibom1st.shop/#]casibom giris[/url] siteler bahis casibom1st.shop

casino maxi [url=https://casibom1st.shop/#]casibom giris[/url] kumar oynama siteleri casibom1st.shop

sweet bonanza yorumlar [url=https://sweetbonanza1st.shop/#]sweet bonanza[/url] sweet bonanza siteleri sweetbonanza1st.com

canlД± oyunlar [url=http://casibom1st.com/#]casibom 1st[/url] gГјvenilir casino bahis siteleri casibom1st.shop

Us Mex Pharm [url=https://usmexpharm.shop/#]mexico drug stores pharmacies[/url] mexican pharmacy

certified Mexican pharmacy [url=https://usmexpharm.shop/#]mexican mail order pharmacies[/url] mexico drug stores pharmacies

mexican pharmacy [url=https://usmexpharm.shop/#]mexican pharmacy[/url] usa mexico pharmacy

Us Mex Pharm [url=https://usmexpharm.com/#]Mexican pharmacy ship to USA[/url] usa mexico pharmacy

Us Mex Pharm [url=https://usmexpharm.com/#]Us Mex Pharm[/url] usa mexico pharmacy

buy prescription drugs from india [url=https://usaindiapharm.shop/#]UsaIndiaPharm[/url] top 10 pharmacies in india

indian pharmacy paypal [url=http://usaindiapharm.com/#]buy medicines online in india[/url] indian pharmacy online

indian pharmacy [url=https://usaindiapharm.shop/#]UsaIndiaPharm[/url] top 10 online pharmacy in india

UsaIndiaPharm [url=https://usaindiapharm.shop/#]UsaIndiaPharm[/url] indian pharmacy paypal

п»їlegitimate online pharmacies india [url=https://usaindiapharm.shop/#]USA India Pharm[/url] best india pharmacy

UsaIndiaPharm [url=https://usaindiapharm.com/#]UsaIndiaPharm[/url] Online medicine home delivery

USA India Pharm [url=https://usaindiapharm.com/#]UsaIndiaPharm[/url] USA India Pharm

usa canada pharm [url=https://usacanadapharm.shop/#]usa canada pharm[/url] canadian drug pharmacy

USACanadaPharm [url=https://usacanadapharm.shop/#]USACanadaPharm[/url] the canadian pharmacy

buy prescription drugs from canada cheap [url=http://usacanadapharm.com/#]USACanadaPharm[/url] USACanadaPharm

[url=https://olympecasino.pro/#]olympe casino en ligne[/url] olympe casino cresus

pharmacie en ligne avec ordonnance [url=https://pharmafst.com/#]pharmacie en ligne[/url] Pharmacie Internationale en ligne pharmafst.shop

achat kamagra [url=https://kamagraprix.com/#]kamagra en ligne[/url] Acheter Kamagra site fiable

Cialis generique prix [url=http://tadalmed.com/#]Tadalafil achat en ligne[/url] Cialis sans ordonnance 24h tadalmed.com

kamagra livraison 24h [url=http://kamagraprix.com/#]kamagra gel[/url] kamagra gel

Acheter Kamagra site fiable [url=https://kamagraprix.shop/#]kamagra 100mg prix[/url] acheter kamagra site fiable

Kamagra Oral Jelly pas cher [url=http://kamagraprix.com/#]Kamagra Oral Jelly pas cher[/url] Acheter Kamagra site fiable

п»їpharmacie en ligne france [url=http://pharmafst.com/#]pharmacie en ligne pas cher[/url] pharmacie en ligne fiable pharmafst.shop

Kamagra pharmacie en ligne [url=https://kamagraprix.com/#]Kamagra Commander maintenant[/url] kamagra gel

RxExpressMexico [url=https://rxexpressmexico.com/#]mexico pharmacies prescription drugs[/url] mexican online pharmacy

pharmacy wholesalers canada [url=http://expressrxcanada.com/#]ExpressRxCanada[/url] canadian medications

medicine courier from India to USA [url=http://medicinefromindia.com/#]indian pharmacy[/url] indian pharmacy online shopping

indian pharmacy online [url=https://medicinefromindia.shop/#]indian pharmacy online shopping[/url] medicine courier from India to USA

Medicine From India [url=https://medicinefromindia.com/#]MedicineFromIndia[/url] MedicineFromIndia

vavada вход [url=https://vavadavhod.tech/#]вавада[/url] вавада

пинап казино [url=https://pinuprus.pro/#]пин ап казино[/url] пин ап вход

пин ап казино [url=https://pinuprus.pro/#]пинап казино[/url] пин ап вход

вавада [url=https://vavadavhod.tech/#]вавада казино[/url] вавада

пин ап зеркало [url=http://pinuprus.pro/#]пин ап казино[/url] пин ап казино

пин ап казино официальный сайт [url=https://pinuprus.pro/#]pin up вход[/url] пинап казино

пин ап зеркало [url=https://pinuprus.pro/#]пин ап казино[/url] пин ап зеркало

vavada [url=http://vavadavhod.tech/#]vavada вход[/url] вавада казино

пин ап вход [url=https://pinuprus.pro/#]пин ап зеркало[/url] pin up вход

вавада зеркало [url=http://vavadavhod.tech/#]вавада зеркало[/url] вавада казино

пин ап вход [url=http://pinuprus.pro/#]пин ап вход[/url] pin up вход

pin up вход [url=https://pinuprus.pro/#]пин ап казино официальный сайт[/url] пинап казино

вавада официальный сайт [url=https://vavadavhod.tech/#]вавада казино[/url] вавада

modafinil legality [url=http://modafinilmd.store/#]modafinil pharmacy[/url] legal Modafinil purchase

legal Modafinil purchase [url=http://modafinilmd.store/#]buy modafinil online[/url] buy modafinil online

modafinil pharmacy [url=http://modafinilmd.store/#]modafinil legality[/url] buy modafinil online

secure checkout ED drugs [url=http://zipgenericmd.com/#]generic tadalafil[/url] buy generic Cialis online

cheap Cialis online [url=https://zipgenericmd.shop/#]reliable online pharmacy Cialis[/url] generic tadalafil

Cialis without prescription [url=https://zipgenericmd.shop/#]order Cialis online no prescription[/url] reliable online pharmacy Cialis

Amo Health Care [url=https://amohealthcare.store/#]amoxicillin online without prescription[/url] purchase amoxicillin online

amoxicillin 500mg buy online canada [url=https://amohealthcare.store/#]Amo Health Care[/url] generic amoxicillin 500mg

buy prednisone nz [url=http://prednihealth.com/#]PredniHealth[/url] prednisone 20 mg tablets coupon

buy generic clomid without dr prescription [url=https://clomhealth.shop/#]cheap clomid for sale[/url] cost of cheap clomid no prescription

where to get generic cialis without prescription [url=https://tadalaccess.com/#]TadalAccess[/url] what is cialis tadalafil used for

does cialis shrink the prostate [url=https://tadalaccess.com/#]cialis online with no prescription[/url] how much tadalafil to take

cialis generic [url=https://tadalaccess.com/#]how to get cialis prescription online[/url] cialis generic for sale

cialis 100mg [url=https://tadalaccess.com/#]what to do when cialis stops working[/url] buy cialis shipment to russia

cialis drug [url=https://tadalaccess.com/#]TadalAccess[/url] prescription free cialis

how long does tadalafil take to work [url=https://tadalaccess.com/#]canadian pharmacy cialis brand[/url] what is the use of tadalafil tablets

online cialis no prescription [url=https://tadalaccess.com/#]Tadal Access[/url] cialis shipped from usa

cialis paypal canada [url=https://tadalaccess.com/#]does medicare cover cialis for bph[/url] how many mg of cialis should i take

get antibiotics quickly [url=https://biotpharm.com/#]Biot Pharm[/url] cheapest antibiotics

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *