Category: улс-төр

Categories
мэдээ улс-төр

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Оюу толгойн гүний уурхайд ажиллалаа

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх Оюу толгойн гүний уурхайд ажиллалаа.

“Оюу толгой” ХХК 2022 онд гүний уурхайг нээж, өнгөрсөн онд 124 дэх хүдэр буулгуурын тэсэлгээ хийсэн байна. 2025 онд уурхайн олборлолт өмнөх оноос 50 хувиар нэмэгдэн зэсийн баяжмалын үйлдвэрлэл өсжээ.

2028-2030 онд гүний болон ил уурхайгаас жилд дунджаар 500 мянган тн зэс үйлдвэрлэх төлөвтэй байна.

Өөрөөр хэлбэл оргил үедээ өдөрт 17,000 цахилгаан автомашин үйлдвэрлэх хэмжээний зэс үйлдвэрлэдэг дэлхийн дөрөв дэх том зэсийн уурхай болох юм.

1,300 метрийн гүнд дэлхийд тэргүүлэх бүтээн байгуулалтыг амжилттай хийсэн монгол залуус, гадаадын мэргэжилтнүүдэд Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх талархал илэрхийллээ.

Энэ бүтээн байгуулалт уул уурхайн салбарт сайн жишиг болон хөгжинө гэдэгт итгэлтэй байгаагаа хэлэв.

Оюу толгойн уурхайн үйлдвэрлэл, олборлолт жилээс жилд нэмэгдэж байгаа бөгөөд дэлхийд тэргүүлэх өндөр технологийг нэвтрүүлэн, аюулгүй ажиллагааг бүрэн ханган ажиллаж байгаа нь уурхайн нийт хамт олны хүч хөдөлмөр, хүчин зүтгэл гэдгийг онцоллоо.

Цаашид илүү олон аж ахуйн нэгж, иргэн, баялаг бүтээгчтэй хамтран ажиллаж, тэдний бизнесийг дэмжинэ гэдэгт итгэж байгаагаа илэрхийллээ.

“Рио Тинто” группийн гүйцэтгэх захирал Якоб Стаусхолм, Оюу толгойн ордоос олборлож байгаа зэс ногоон хөгжилд Монгол Улсын оруулж байгаа хувь нэмэр. Энд үйлдвэрлэсэн зэсийн баяжмал дэлхий дахинд салхин сэнс, цахилгаан тээврийн хэрэгсэл, сэргээгдэх эрчим хүчний дэд бүтцийн амин чухал орц гэдгийг хэллээ.

“Рио Тинто” групп Оюу толгойд 2023 оны байдлаар 17 орчим тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулаад байна. 2010 оноос хойш 12 их наяд төгрөгийн татвар төлсөн.

2024 оны дөрөвдүгээр улиралд 1,000 гаруй аж ахуйн нэгжтэй хамтран ажиллаж, нэг их наяд төгрөгийн худалдан авалт хийжээ.

Өмнөговь аймагт гэхэд л 2010 оноос хойш 4.9 их наяд төгрөгийн бараа үйлчилгээ авч, 354 төсөлд 187 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олгосон. Мөн Ханбогдын хөгжлийг дэмжих хурдасгуур сан байгуулан 170 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулж байна.

Оюу толгойд 20 гаруй мянган хүн ажиллаж байгаагийн 97 хувь нь монголчууд, үүнээс 25 хувь нь Өмнөговь аймгийн иргэд юм. Нийт ажилчдын 23 хувь нь эмэгтэйчүүд бөгөөд ирэх 10 жилд энэ тоог 50 хувьд хүргэхээр төлөвлөжээ.

2014-2024 оны байдлаар Оюу Толгой төсөл манай улсын нийт экспортын орлогын 17 орчим хувь, эрдэс бүтээгдэхүүний экспортын 20 хувь, гадаад валютын нөөцийн 44 хувийг бүрдүүлсэн байна.

2024-2051 онд энэ төслөөс манай улсын хүртэх нийт өгөөж 11.9 тэрбум ам.доллар болох юм.

Тус компани “Өмнийн говийн гүний уурхайн институт” байгуулж, уул уурхайн салбарын дэлхийд өрсөлдөх чадвартай, дотоод, гадаадын боловсон хүчин бэлтгэж эхэлжээ.

“Оюу толгой” ХХК 20 сая гаруй мод тарьж, ургуулаад байна

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийг Оюу Толгойн гүний уурхайд ажиллах үеэр “Оюу Толгой” ХХК “100 сая мод өвлүүлэн үлдээе” хөтөлбөрийнхөө хэрэгжилтийг танилцууллаа.

Тус компани “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд 100 сая мод тарьж, ургуулах амлалт авсан.

Хариуцлагагүй уул уурхайгаас болж сүйдсэн болон доройтсон газрыг нөхөн сэргээж, ойжуулах зорилгоор “100 сая мод өвлүүлэн үлдээе” хөтөлбөр хэрэгжүүлэн 63.5 сая мод тарина. Мөн ойн салбарын тулгамдсан асуудлуудыг шийдэх, техникийн туслалцаа үзүүлэх замаар 40 сая модтой дүйцэх хөрөнгө оруулах юм.

Энэ хүрээнд 2022 оноос хойш 20.5 сая модыг бодитоор болон дүйцүүлэх хэлбэрээр тарьж, ургуулаад байна.

Мөн:
·        Ханбогд, Цогт-Овоо суманд жилд 750,000 тарьц, суулгац бойжуулах хүчин чадалтай мод үржүүлгийн газар байгуулсан,
·        Энэ онд Манлай, Баян-Овоо, Сэврэй суманд тус бүр 250,000-500,000 тарьц, суулгац бойжуулах хүчин чадалтай мод үржүүлгийн газар байгуулна,
·        Богд уулын тусгай хамгаалалттай газрын 70 га талбайд 175,000 мод тарьсан,
·        2023 онд Сэлэнгэ аймгийн Ерөө сумын Ялбаг хөндийд уурхайн олборлолтоос эвдэрч орхигдсон 400 га талбайг нөхөн сэргээсэн,
·        2024 онд Дархан-Уул аймгийн Шарын гол, Хонгор суманд 215 га талбайд техникийн нөхөн сэргээлт хийсэн,
·        1.5 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий 48 багц тоног төхөөрөмжийг Ойн газарт хүлээлгэн өгсөн байна.

“Рио Тинто Монгол” компани 300 мянга гаруй га газарт агаараас хор  цацаж, 750 сая модыг хөнөөлт шавжаас хамгаалсан.

Цаашид говийн бүсийг усаар хангах зорилгоор “Хэрлэн тооно” төслийн Техник, эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулж байна. Компани 2050 он гэхэд хүлэмжийн хийг тэглэх зорилт тавьжээ.

Categories
мэдээ улс-төр

НББХ: Даатгуулагчдыг төлөөлсөн гишүүнд нэр дэвшигчдийн сонсголын товыг тогтоож, даргалагчдыг томиллоо

Улсын Их Хурлын Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны өнөөдөр (2025.03.20)-ийн хуралдаанаар Эрүүл мэндийн даатгалын үндэсний зөвлөл (ЭМДҮЗ) болон Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөл (НДҮЗ)-ийн даатгуулагчийг төлөөлсөн гишүүнд нэр дэвшигчдийн сонсгол явуулах асуудлыг хэлэлцэж, эдгээр сонсголын товыг тогтоох, сонсгол даргалагчийг сонгох тухай Байнгын хорооны хоёр тогтоолыг баталлаа. Тогтоолуудаар нэр дэвшигчийн сонсголуудыг 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 07-ны өдөр хийхээр товлож, Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Үүрийнтуяа, Ц.Идэрбат нарыг сонсгол даргалагчаар томилов.

ЭМДҮЗ-ийн гишүүн С.Эрдэнэбат Улсын Их Хурлын гишүүнээр сонгогдсон, НДҮЗ-ийн даатгуулагчийг төлөөлсөн гишүүн Ц.Сүхбаатарын бүрэн эрхийн хугацаа дууссан тул Монголын үйлдвэрчний эвлэлийн холбооноос Жанхарын Батзориг, Баяраагийн Рагчаа нарыг нэр дэвшүүлсэн байна. ЭМДҮЗ-ийн даатгуулагчийг төлөөлсөн гишүүнд нэр дэвшигч Б.Рагчаа эдүгээ Монголын Үйлдвэрчний эвлэлийн холбооны Дэд ерөнхийлөгчийн сонгуульт ажилтай, 2005 оноос Монголын тээвэр холбоо, газрын тосны ажилтны үйлдвэрчний эвлэлүүдийн холбооны зохион байгуулагчаас дарга хүртэл дэвшин ажилласан байна. Харин НДҮЗ-ийн даатгуулагчийг төлөөлсөн гишүүнд нэр дэвшигч Ж.Батзориг Монголын Боловсрол, шинжлэх ухааны үйлдвэрчний эвлэлийн холбооны Ерөнхий боловсролын сургууль, сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагуудыг хариуцсан мэргэжилтэн юм. Тэрбээр 1997 оноос үйлдвэрчний эвлэлийн байгууллагад тасралтгүй ажиллаж байгаа бөгөөд 2011-2019 онд Боловсрол, шинжлэх ухааны үйлдвэрчний эвлэлийн холбооны даргаар ажиллаж байжээ.

Байнгын хорооны хуралдаанаар дээрх асуудлыг хэлэлцэх үед Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Бат-Эрдэнэ, А.Ариунзаяа, Ц.Идэрбат, Х.Булгантуяа нар Нийгмийн болон Эрүүд мэндийн даатгалын сангууд, мөн Үндэсний зөвлөлүүдийн үйл ажиллагааг ил тод, улс төржүүлэхгүй явуулах, өмнө гарсан алдаа дутагдлыг хэрхэн засаж залруулах, холбогдох хүмүүст ямар хариуцлага хүлээлгэх, даатгуулагчдыг төлөөлсөн гишүүдийн сонгон шалгаруулалтыг анхан шатанд хэрхэн хийсэн, эрх ашгийн зөрчилтэй Үндэсний зөвлөлийн гишүүдийг нэн даруй шинэчилж, нарийн мэргэжлийн хүмүүсийг томилох зэрэг асуудлыг хөндөн асуулт асууж, үг хэлсэн юм. Гишүүдийн асуултад Улсын Их Хурлын гишүүн С.Эрдэнбат, Монголын үйлдвэрчний эвлэлийн холбооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Х.Буянжаргал, Хөдөлмөр, нийгмийн бодлогын газрын дарга М.Нямдаваа нар хариулт өглөө гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.

Categories
мэдээ нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал улс-төр

Б.Бат-Эрдэнэ: Үгсэн хуйвалдсан шатахуун импортлогч 26 ААН-ийг торгосон ч шүүх өнөөдрийг хүртэл шийдээгүй байна DNN.mn

УИХ-ын гишүүн Б.Бат-Эрдэнэтэй ярилцлаа.

-Та “Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хууль (шинэчилсэн найруулга)-ийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсэгт ажиллаж буй. Энэ хуульд өөрчлөлт оруулах ямар зайлшгүй шаардлага тулгарсан бэ?

-Хэрэглэгчийн эрх өнөөдөр зөрчигддөггүй байх ёстой. 2003 оны шинэчилсэн найруулгаас хойш 22 жилийн дараа хийгдэж байгаа шинэчилсэн найруулга. Энэ хугацааг эргээд харвал цахим худалдаатай холбоотой асуудлууд яригдаад эхэлсэн. Алсын зайн худалдаа эрхлэхтэй холбоотой асуудлууд хөндөгдөөд эхэлсэн байна. Дэлхийн улс хоорондын худалдааны гэрээгээр зохицуулагддаг маш олон харилцаанууд шинэчлэгдсэн байна. Бид дагнасан хэлбэр дээр, салбар болгон дээр хэрэглэгчийн эрх зөрчигдөж байна. Хэрэглэгчийн эрх ашгийг хэрхэн хамгаалах вэ гэдэг асуудал хөндөгдөж байна. Энэ дээр үүсч байгаа асуудлууд байна.

-Тухайлбал?

-Хэрэглэгч 5000 төгрөгөөр хохироод үлддэг биш, 50 мянган төгрөгөөр хохирсон иргэн тухайн хохирлоо барагдуулахын тулд өмгөөлөгч авах шаардлагатай болдог. Өмгөөлөгчийн хөлс сая төгрөг. 50 мянган төгрөгөөр хохирсон иргэн хэзээ ч өмгөөлөгч аваад, шүүхийн харилцаанд орохгүй. Тиймээс бид Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хуулиар хэрхэн үйл явцыг хялбаршуулах вэ, тухайн хохироосон байгууллага шууд төлбөрийг гаргаж өгдөг хэлбэр лүү шилжүүлэх эрх зүйн орчныг бий болгох шаардлагатай байгаа юм. Тэгэхгүй бол нэг хэрэглэгч дээр 50 мянган төгрөг мэт боловч эргээд харахад нэг сая хэрэглэгчийн хувьд 50 мянган төгрөг хэдэн төгрөг болох вэ гэдэг асуудал. Энд нөгөө аж ахуйн нэгжүүдийн хууль бусаар олж байгаа мөнгөтэй холбоотой асуудал яригдаж байгаа юм.

-Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрын даргаар ажиллаж байхдаа та хэрэглэгчдийн төлөө тодорхой ямар ажлууд хийсэн бэ?

-Би IPTV-тэй холбоотой асуудлыг хөндөж байсан. Автомат сунгалт хийгддэг. Тухайлбал, хэрэглэгч хүүхэд өөрийнхөө дуртай багцыг сонгоод орхичихдог. Гэтэл гурав, дөрөв, магадгүй зургаан сар, жилийн хугацаанд мэдэгдэхгүйгээр цаанаас нь автомат сунгалт хийгдсэн тохиолдол байсныг зогсоосон. Намайг ШӨХТГ-ын даргын ажлаа өгсний дараа энэ дахиад хуучин хэлбэртээ орсон байна. Энэ байгууллагын дарга хэн байхаас үл шалтгаалаад, тэр хэрэглэгч хохирохгүй байх тогтолцоо нь өөрөө хэрэгжих ёстой. Энэ хаана байна вэ гэхээр нөгөө хуулийн хэрэгжилт буюу санкц дээр асуудал байгаад байгаа юм аа гэсэн үг. Тэнд тодорхой арга хэмжээ авахгүй байгаад байгаагаас тухайн байгууллагууд үзэмжээрээ хандаж байна.

-Хуулийн төслийг боловсруулах хүрээнд “Хэрэглэгч, түлш эрчим хүч” сэдвээр анхны хэлэлцүүлэг зохион байгуулагдлаа. Оролцогчид эрчим хүчний татаасын асуудлыг хөндөж байна. Энэ боломжтой юу?

-Сэргээгдэх эрчим хүчний тариф байна. Эрчим хүчнийхэн “Бид хуучин бичилт дээр бичдэг байсан, одоо бичихээ больсон” гэж хэлж байна. Гэхдээ хасаад л байгаа юм. Бидний үндсэн зарчим, Хэрэглэгчийн тухай хууль дээр ямар зарчим баримталдаг вэ гэхээр нэг талдаа “Хүн хэрэглээгүй зүйлийнхээ төлбөрийг төлөх ёсгүй”. Нөгөө талдаа тухайн төлбөр хураамжийг төлөхдөө хэрэглэсэн хэмжээгээрээ л төлөх ёстой. Яагаад вэ гэхээр, хэрэглэгч гэж хэн бэ гэдэг хуулийн заалт бол хэрэглэгч өөрийнхөө хэрэглээнд ашиглахаар авсан бараа бүтээгдэхүүнээ худалдан авна. Нөгөө талдаа төрийн үйлчилгээг хэлдэг. Тухайлбал, Үндэсний олон нийтийн радио телевизийн хураамжийг яагаад цахилгааны төлбөр дээр нэмж авах ёстой вэ гэх мэт асуудал байна. Хэрэглэгч төлөхгүй гээгүй шүү дээ. Гэхдээ яагаад цахилгааны төлбөртэй нийлүүлж авч байгаа юм бэ. Өнөөдөр бэлэн мөнгөө бариад, кассанд төлөхөөр явдаггүй болсон. Бүгд цахимжсан. Бүгд банкны аппликэйшнтэй болсон. Заавал нэг байцаагч очиж төлбөр нэхдэг байсан 1990 оны системийг 2025 онд яагаад хэвээр нь үргэлжлүүлэх ёстой гэж. Яагаад өнөөдөр шугамын радиогийн мөнгөө авсаар байгаа юм бэ гээд энэ бүгд жишээнүүд байхгүй юу. Тэгэхээр бид цаашдаа хэрэглэгч хэрэглээгүй хэрэглээнийхээ төлбөрийг төлөх ёстой юу. Ялгамжтай тариф тогтоох ёстой.

-Монголд нэн тулгамдаж буй асуудал түлш, эрчим хүчний асуудал байна. Та энэ талаарх бодлоосоо хуваалцахгүй юу?

-Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газрын даргаар ажиллаж байхдаа шатахуун импортлогч 26 аж ахуйн нэгжийг торгож байсан. Тэр асуудал өнөөдрийг хүртэл шүүхийн харилцаан дээр шийдэгдээгүй байна. Үгсэн хуйвалдсан асуудал. Гэтэл тэнд дөрвөн жилийн хугацаанд хэрэглэгч хохирсон. Шүүхийн харилцааны үүдэлтэйгээр хэрэглэгч хохирсон хэвээрээ л байгаа байхгүй юу. Гэтэл хэрэглэгчийн эрх ийм удаан хугацаанд зөрчигдсөөр байх ёстой юу гэдгийг бид судлах ёстой. Тиймээс бид эрх зүйн харилцаанд маш олон зүйлийг тусгах ёстой. Нөгөө нэг зайлшгүй өөрчлөлт хийх шаардлагатай зүйл нь Өрсөлдөөний тухай хуульд өөрчлөлт оруулах ёстой. Дампуурлын тухай хууль, Иргэний хууль байна. Хэрэглэгчийн эрх ашгийг хамгаалах тухай хууль жижиг Иргэний хуульд тооцогддог. Яагаад вэ гэвэл иргэн болгон хэрэглэгч. Тэгэхээр хэрэглэгч гэдэг иргэн бүрийн асуудлыг хөндөж байгаа юм. 3 сая 544 мянган иргэн бүгд хэрэглэгч байхгүй юу. Иргэний тухай хууль буюу гэрээний харилцаагаар зохицуулагдаж буй бүх харилцаан дээр хэрэглэгчийн асуудал хөндөгдөж байгаа учраас бид Хэрэглэгчийн эрх ашгийг хамгаалах тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт, шинэчилсэн найруулгыг зайлшгүй бусад хуулиудтай дүйцэх хэмжээнд аваачих ёстой. Үүнийг цаг хугацаатай хөл нийлүүлсэн хэлбэрт нийцүүлэх ёстой.

-Өрсөлдөөний тухай хуулиас хяналттай холбоотой заалтыг хассан гэж хэлэлцүүлэгт оролцогч хэлсэн. Ер нь Мэргэжлийн хяналтын байгууллагыг татан буулгасныг иргэд, салбарынхан шүүмжилдэг. Та энэ талаар юу хэлэх вэ?

-Би Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын дэд даргаар ажиллаж байсан. Мэргэжлийн хяналтын байгууллага 2022 онд яг ямар түвшинд очсон бэ гэдэг дүгнэлт гарсан. Тэндээс оймсны хэрэг гарлаа. Тэндээс машин мөнгөний хэрэг гарлаа. Тэндээс авлигын хэрэг гарлаа. Маш хүнд сурталтай. Реконстракшн буюу татан буулгаад, дахин зохион байгуулах хэлбэр хуулинд байдаг. Өөрөөр хэлбэл, тухайн байгууллагын чадамж, чадавх сулраад, өөрийн ногдсон чиг үүргийг биелүүлж чадахгүй хэмжээнд очих, нийгэмд сөрөг нөлөө үзүүлж эхлэх харилцаан дээр тухайн байгууллагыг татан буулгаад, дахин шинэчлэн байгуулдаг. Энэ хэлбэр дээр явж байгаа юм. Удахгүй байгуулагдана. Хуучин мэргэжлийн хяналтын байгууллагыг бүх салбарын яамдад байхад нь болиулаад, нэг газарт төвлөрүүлж байсан. Тэр хэлбэр нь юу вэ гэхээр маш олон салбарын давхацсан хяналт шалгалт явуулаад байна, хүнд суртал ихсээд байна гээд мэргэжлийн хяналтын байгууллагыг нэгтгэж байгуулж байсан. Мэргэжлийн хяналтын байгууллага хуучин тогтолцооноос өөр хэлбэртэй байгуулагдах ёстой гэж бодож байна.

-Монгол Улс газрын тосны бүтээгдэхүүнийхээ 93 хувийг ОХУ-аас, 5 хувийг Хятадаас авдаг. Эрчим хүчний хараат энэ байдлыг халж, өөр эх үүсвэр хайх хэрэгтэй гэж эдийн засагчид мэдээлж буй. Тухайлбал, Казахстанд ОХУ-тай адил үнэтэй шатахуун бий, түүнийг оруулж ирвэл гэсэн санаа дэвшүүлж байсан?

-Бидний хувьд ерөөсөө хямд өртөгтэй эрчим хүчний ханган нийлүүлэгч дотоод эх үүсвэр шүү дээ. Өнөөдөр Монгол Улсын Засгийн газраас 2025 оны улсын төсөвт 14 мега төслийн төсвийг тавьж өгсөн. Тэнд 90 мегабайтын Эрдэнэбүрэнгийн УЦС бий, 310 мегабайтын Эгийн голын УЦС байна. Энэ хоёр усан цахилгаан станц сэргээгдэх эрчим хүчээр дамжуулаад бид дотоодын эрчим хүчийг хангах асуудал хөндөгдөж байна. Эрдэнэбүрэнгийн УЦС ашиглалтад орсноор баруун бүсийг эрчим хүчээр хангах боломж бүрдэнэ. Эгийн голын УЦС-ыг ашиглалтад оруулснаар хойд бүс буюу Хөвсгөл, Булган, хангайн бүсийн тодорхой хэсэг эрчим хүчээр хангагдах боломж бүрдэж байгаа юм. Тавантолгойн цахилгаан станцын ашиглалтад оруулснаар өмнийн говь, зүүн талд байгаа Багануурын цахилгаан станцыг өргөтгөлийг нэмж барьснаар зүүн бүсийн эрчим хүчийг хангах асуудал шийдэгдэж байгаа юм. Нөгөө талдаа Тавантолгойн дулааны цахилгаан станцыг барьж байгуулснаар Оюу толгой компаниас БНХАУ-д эрчим хүчинд төлж байгаа 110-120 сая ам.долларыг Монгол Улс хэмнэх боломж бүрдэнэ. Мөн Эрдэнэбүрэнгийн УЦС ашиглалтад орсноор ОХУ-д жил бүр төлж байгаа 17.5 тэрбум төгрөгийг хэмнэх, эх орондоо авч үлдэх боломж бүрдэнэ.

Д.ЭРДЭНЭТУЯА

 

 

Categories
мэдээ улс-төр цаг-үе

УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Британийн Парламентын Нийтийн танхимын дарга Л.Хойл нар албан ёсны уулзалт хийв

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалангийн Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улсад хийж буй албан ёсны айлчлал эхэллээ.

Тэрбээр Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улсын Парламентын Нийтийн танхимын дарга Эрхэмсэг ноён Л.Хойлтой 2025 оны 03 дугаар сарын 19-ний өдөр Уэстминстерийн ордонд албан ёсны уулзалт хийлээ.

Уулзалтын үеэр талууд хоёр улсын харилцаа, хамтын ажиллагаа сүүлийн жилүүдэд бүхий л салбарт идэвхтэй хөгжиж байгаад сэтгэл хангалуун байгаагаа илэрхийлж, дээд түвшний айлчлалууд, харилцан ойлголцол бэхжиж байгааг онцлов.

Мөн хууль тогтоох байгууллага хоорондын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэх, ялангуяа Тамгын газар болон Парламентын бүлэг хоорондын харилцааг идэвхжүүлэх талаар дэлгэрэнгүй санал солилцлоо.

Уулзалтын үеэр УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан шинээр байгуулагдсан Улсын Их Хурлын тавьж буй зорилт, парламентын засаглалыг бэхжүүлэх чиглэлээр хэрэгжүүлж буй “Гурван төгөлдөршил” бодлого болон Монгол Улсын эдийн засгийг хөгжүүлэх, худалдаа, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэхэд зорилгоор хэрэгжүүлж буй үйл ажиллагаа, эрх зүйн орчны шинэчлэлийн талаар танилцууллаа.

Британийн Парламентын Нийтийн танхимын дарга Л.Хойл урилгыг нь хүлээн авч тус улсад УИХ-ын даргын анхны албан ёсны айлчлалыг хэрэгжүүлж байгаад талархал илэрхийлж, уг айлчлал хоёр улсын хууль тогтоох байгууллага хоорондын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэхэд түлхэц үзүүлнэ гэдэгт итгэлтэй байгаагаа илэрхийлэв.

Categories
мэдээ улс-төр цаг-үе

УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Британийн технологийн компанид ажиллаж буй Монгол залуустай уулзлаа

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улсад хийж буй албан ёсны айлчлалын хүрээнд Британийн технологийн компаниудад ажиллаж буй Монгол залуусын төлөөлөлтэй 2025 оны 03 дугаар сарын 19-ний өдөр  уулзаж, санал солилцлоо.

Уулзалтын үеэр УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан дэлхийд тэргүүлэгч технологийн компаниудад ажиллаж буй залуусын туршлага, мэдлэг улс орны хөгжлийг түүчээлэхэд чухал ач холбогдолтойг онцолж, амжилт хүсэв.

Монгол залуус өөрсдийн ажлын туршлагаасаа хуваалцаж, олон улсад өрсөлдөхүйц технологийн системийг бүрдүүлэхэд хувийн хэвшлийн оролцоо, төрийн дэмжлэгийн зохицуулалтын талаар саналаа хуваалцлаа хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.

Categories
мэдээ улс-төр цаг-үе

Засгийн газрын ээлжит хуралдаан үргэлжилж байна

Засгийн газрын ээлжит хуралдаан үргэлжилж байна.

Өнөөдрийн хуралдаанаараа дараах асуудлуудыг хэлэлцэхээр төлөвлөжээ.

  • Агаарын бохирдлыг бууруулах талаар арга хэмжээний тогтоолын төсөл,
  • Нийслэлийн шуурхай штабын VII хуралдааны дүнгийн талаар,Төрийн байгууллагын бүтээмж, үр ашгийг дээшлүүлэх талаар,
  • “Эрчист Монгол” ТӨХХК-ын талаар авах арга хэмжээний тухай тогтоолын төсөл,
  • Газрыг тусгай хэрэгцээнд авах тухай Засгийн газрын тогтоолын төсөл зэрэг 20 гаруй асуудал хэлэлцэх юм байна.
Categories
мэдээ улс-төр цаг-үе

Хамтарсан хуралдаанаас УИХ дахь АН-ын бүлэг завсарлага авлаа

Улсын Их Хурлын Төрийн байгуулалт, Эдийн засгийн байнгын хороод хамтран хуралдаж, Монгол Улсыг 2021-2025 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл, Монгол Улсын Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн 2024 оны гүйцэтгэлийн тайлан болон Монгол Улсын хөгжлийн 2024 оны төлөвлөгөөний гүйцэтгэлийн тайланг хэлэлцлээ. Хуралдааныг УИХ-ын гишүүн Ц.Сандаг-Очир даргалан явуулав.

Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.1, 18 дугаар зүйлийн 18.1-д тус тус заасны дагуу Монгол Улсыг 2021-2025 онд хөгжүүлэх 5 жилийн үндсэн чиглэл, Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн явц болон Монгол Улсын хөгжлийн 2024 оны төлөвлөгөөний гүйцэтгэлийн тайланг УИХ-ын гишүүн, Шадар сайд Т.Доржханд танилцуулав.

Тэрбээр, УИХ-ын 2020 оны 23 дугаар тогтоолоор баталсан Монгол Улсыг 2021-2025 онд хөгжүүлэх 5 жилийн үндсэн чиглэлд Үндэсний нэгдмэл үнэт зүйл, Хүний хөгжил, Амьдралын чанар ба дундаж давхарга, Эдийн засаг, Засаглал, Ногоон хөгжил, Амар тайван, аюулгүй нийгэм, Бүс, орон нутгийн хөгжил, Улаанбаатар ба дагуул хот гэсэн 9 зорилгын хүрээнд 47 зорилт дэвшүүлж 243 арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр тусгасан. Монгол Улсыг 2021-2025 онд хөгжүүлэх 5 жилийн үндсэн чиглэлийн 2021-2024 оны хэрэгжилтэд хийсэн хяналт шинжилгээ үнэлгээний дүнгээр хэрэгжилт дунджаар 67 хувьтай байна. Үүнээс нийт арга хэмжээний 10,7, буюу 26 арга хэмжээ бүрэн хэрэгжсэн, 51,9 хувь буюу 126 арга хэмжээ тодорхой үр дүнд хүрсэн,33,3 хувь буюу 81 арга хэмжээ эрчимжүүлэх шаардлагатай, 4,1 хувь буюу 10 арга хэмжээний хэрэгжилт хангалтгүй байна гэлээ.

Шадар сайд Т.Доржханд, Бодлогын үндсэн 9 зорилгууд болох Үндэсний нэгдмэл үнэт зүйл 45 хувь, Хүний хөгжил 68,4 хувь, Амьдралын чанар ба дундаж давхарга 67,8 хувь, Эдийн засаг 77,4 хувь, Засаглал 61,2 хувь, Ногоон хөгжил 77,2 хувь, Амар тайван аюулгүй нийгэм 83,5 хувь, Бүс орон нутгийн хөгжил 50,3 хувь, Улаанбаатар ба дагуул хот зорилго 50,5 хувийн хэрэгжилттэй байгааг тодотгов. Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний 94 шалгуур үзүүлэлтийн 26,6 хувь буюу 25 нь улсын хөгжлийг тодорхойлох ерөнхий үзүүлэлт байгаа бол 73,4 хувь 69 нь салбарын байгууллагын нутаг дэвсгэрийн хүрээний үйл ажиллагааны үр дүнтэй холбоотой үзүүлэлтүүд аж. Нийт 94 шалгуур үзүүлэлтээс 63 үзүүлэлтийн хүрсэн түвшнийг тодорхойлсон ба 31 шалгуур үзүүлэлтийн тайлагнах хугацаа болоогүй тул хүрсэн түвшнийг тодорхойлох боломжгүй байгааг Шадар сайд дурдсан.

Дээрх 63 шалгуур үзүүлэлтийн 29,8 хувь буюу 28 үзүүлэлт зорилтот түвшиндээ хүрсэн, 7,4 хувь буюу 7 үзүүлэлт 70 хувиас дээш зорилтот түвшнийг хангасан, 29,8 хувь буюу буюу 28 шалгуур үзүүлэлт зорилтот түвшнээ хангаагүй байна хэмээн мэдээлсэн.

УИХ-ын 2020 оны 23 дугаар тогтоолын 2 дугаар хавсралтаар баталсан Монгол Улсын 2021-2025 оны хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрт тусгасан тус бүр нь 30 тэрбум төгрөгөөс дээш өртөгтэй нийт 150 төсөл, арга хэмжээний хэрэгжилтэд хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийхэд хэрэгжилт дунджаар 61,7 хувьтай гарсан байна. 2021-2024 онд нийт 45 төсөл, арга хэмжээ бүрэн хэрэгжиж дууссан гэлээ. ТЭЗҮ, зураг төсөл боловсруулах шаардлагатай нийт 98 төслөөс 54 төслийг боловсруулж, 28 төслийн боловсруулах ажил нь эхэлсэн бол 16 төслийн ажил эхлээгүй байгаа аж. Санхүүжилтийн эх үүсвэр шийдвэрлэх шаардлагатай 18,6 их наяд төгрөгийн төсөвт өртөг бүхий 88 төсөл, арга хэмжээнээс 41 төсөл, арга хэмжээний 3,4 их наяд төгрөгийн санхүүжилтийн эх үүсвэрийг 2021-2024 онд бүтэн болон хэсэгчилсэн байдлаар шийдвэрлэж, 2024 онд 33 төсөлд 5 их наяд төгрөгийн санхүүжилт хийсэн байна.

УИХ-ын 2024 оны 21 дүгээр тогтоолоор баталсан Монгол Улсын Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт үндсэн 4 бодлогын хүрээнд 16 чиглэлийн 620 зорилтыг хэрэгжүүлэхээр тусгажээ. Дээрх хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө албажиж батлагдаагүй тул хөтөлбөрт тусгасан 16 чиглэлийн 120 зорилтын хэрэгжилтэд хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийсэн байна.

Монгол Улсын Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилт 2024 оны сүүлийн хагас жилийн байдлаар дунджаар 34 хувьтай гарчээ.

Хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг бодлого тус бүрээр харуулбал:

  1. Бүсчилсэн хөгжлийн бодлого 25,2 хувь,
  2. Хүний хөгжлийн бодлого 36,4 хувь,
  3. Эдийн засгийн бодлого 34 хувь,
  4. Хүний эрхийг дэмжсэн засаглалын бодлого 40,6 хувийн хэрэгжилттэй байна гэж Шадар сайд танилцуулсан.

Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгасан 620 дэд зорилтоос 3 буюу 0,5 нь үр дүн гарсан, 73 буюу 11,8 хувь нь тодорхой үр дүнд хүрсэн, 241 буюу 38,9 хувь нь эрчимжүүлэх шаардлагатай, 104 буюу 16,8 хувь нь хэрэгжилт хангалтгүй гэсэн дүгнэлт гарчээ.

Монгол Улсын хөгжлийн 2024 оны төлөвлөгөөнд 8 тэргүүлэх чиглэлийн хүрээнд төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн 24 үр дүн, хөтөлбөрийн 53 үр дүн, 194 төсөл, арга хэмжээ, 250 шалгуур үзүүлэлт тусгажээ. Монгол Улсын хөгжлийн 2024 оны төлөвлөгөөний биелэлтэд хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийхэд төлөвлөгөөний биелэлт дунджаар 57,2 хувьтай байгаа аж. Төлөвлөгөөнд тусгасан нийт арга хэмжээний 19,1 хувь буюу 37 арга хэмжээ үр дүнтэй, 30,9 хувь буюу 60 арга хэмжээ тодорхой үр дүнд хүрсэн, 35,1 хувь буюу 68 арга хэмжээ эрчимжүүлэх шаардлагатай, 14,9 хувь буюу 29 арга хэмжээ үр дүнгүй хэрэгжсэн гэсэн дүгнэлт гарчээ.

Бодлогын тэргүүлэх чиглэл тус бүрийн хэрэгжилтийг төсөл арга хэмжээний хэрэгжилтийн дунджаар авч үзвэл Экспортыг нэмэгдүүлэх чиглэлийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний хэрэгжилт 36,5 хувь, Хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх чиглэлийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний хэрэгжилт 50,2 хувь, Хүний хөгжлийн үзүүлэлтийг сайжруулах чиглэлийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төсөл арга хэмжээний хэрэгжилт 71,4 хувь, Аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх чиглэлийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний хэрэгжилт 45 хувь, Хүнсний хангамж, аюулгүй байдлыг сайжруулах чиглэлийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний хэрэгжилт 78 хувь, Улаанбаатар хотын түгжрэл, агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний хэрэгжилт 59,9 хувь, Засаглалын үзүүлэлтийг сайжруулах чиглэлийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний хэрэгжилт 81 хувь, Ногоон хөгжлийг дэмжих чиглэлийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний хэрэгжилт 86,3 хувьтай гарчээ.

Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын орлогч Я.Самбууням төрийн аудитын байгууллагаас “Монгол Улсыг 2021-2025 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэлийн хэрэгжилт”-д хийсэн гүйцэтгэлийн аудитын тайланг танилцуулсан.

Тэрбээр, Монгол Улсыг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл болон хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөр нь Хөгжлийн бодлого төлөвлөлт, түүний удирдлагын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.7.1-д “Монгол Улсыг хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл” нь дараах шаардлагыг хангасан байхаар тусгасан боловч Монгол Улсыг 2021-2025 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл нь хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний 95 шалгуур үзүүлэлт, суурь болон хүрэх түвшинтэй батлагдсан ч үндсэн чиглэлд тусгасан 243 арга хэмжээтэй уялдаа багатай байна. Тодруулбал: 243 арга хэмжээнээс 108 нь  шалгуур үзүүлэлт, суурь болон хүрэх түвшингүй байгаа нь хуулийн шаардлагыг бүрэн хангаагүйг харуулж байна хэмээсэн.

Мөн аудитын явцад цуглуулсан нотлох зүйл, аудитын дүнд үндэслэн гаргасан дүгнэлтээ танилцуулсан юм.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүд асуулт асуусан.

Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн О.Цогтгэрэл, Хүний эрхийг дээдэлсэн бодлогын хэрэгжилт хамгийн өндөр буюу 40 хувь гэж гарсан нь олон улсын байгууллагаас гаргасан үзүүлэлттэй зөрж байгаагийн учрыг тодруулсан бол УИХ-ын гишүүн О.Батнайрамдал асуудлыг танилцуулж, тайлагнах Тэргүүн шадар сайд бөгөөд Эдийн засаг, хөгжлийн сайд хуралдаанд ирээгүйд шүүмжлэлтэй хандаж байгаагаа илэрхийлсэн. УИХ-ын гишүүн Х.Ганхуяг тайланг үнэлэх аргачлал өөр өөр, үйл ажиллагааны биелэлт, үнэлгээ хоорондоо хол зөрүүтэй байна гээд, арга хэмжээг хэрэгжүүлэгч байгууллага, Эдийн засаг, хөгжлийн яам, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газар, үндэсний аудитын байгууллагын үнэлгээнүүд өөр байгаагийн шалтгааныг тодруулж хариулт авсан.

Хэлэлцүүлгийн үеэр УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга О.Цогтгэрэл асуудлыг хуралдаанд танилцуулж, тайлбар, хариулт өгөх сайд нар байхгүй, УИХ-ын гишүүдэд өгч буй хариулт хангалтгүй гэж үзэж буй учир УИХ дахь АН-ын бүлэг 3 хоногийн завсарлага авах хүсэлтэй буйгаа мэдэгдэв. УИХ дахь АН-ын бүлгийн хүсэлтийг хуралдаан даргалагч хүлээн авч, энэ өдрийн хуралдаан өндөрлөлөө хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.

Categories
мэдээ нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал улс-төр

П.Сайнзориг: Татварын хувь, хэмжээг бууруулах чиглэлээр ажиллаж байна DNN.mn

УИХ-ын гишүүн П.Сайнзоригтой ярилцлаа

–Улсын төсвийн  орлогын гүйцэтгэл эхний хоёр сарын байдлаар хэвийн бөгөөд 4.1 их төгрөгийн орлого оржээ.Төлөвлөгөөт орлогын 95 хувийн гүйцэтгэлтэй яваа гэхээр эдийн засгийн нөхцөл байдал хэвийн байгаа талаар салбарын сайд мэдээлсэн. Зарим эдийн засагчид нүүрснийүнэ унаж, макро эдийн засаг хүндхэн сорилттой тулгарах нь гэж анхааруулж байна. Энэ талаар та ямар мэдээлэлтэй байна вэ. УИХ дахь МАН-ын бүлэг энэ асуудлыг хэлэлцэв үү?

-Бид тодорхой мэдээллүүд сонслоо. Цаг үеийн нөхцөл байдалтай холбоотойгоор, бас дэлхийд өрнөж буй түүхий эдийн ханшийн уналт, дээрээс нь геополитикийн хувьд тодорхой бус байгаа нөхцөл байдлуудаас үүдээд “дэлхийн худалдааны дайн” гэж нэрлээд байгаа зүйл дээр манайд шууд болон дам нөлөө үзүүлж байгаагаас хэрхэн яаж авч гарах вэ, хэрхэн гэтэлж гарах вэ гэдэг дээр тодорхой мэдээллүүд сонслоо.

– Нүүрсний үнийн уналт цааш үргэлжилвэл төсвөө тодотгох зайлшгүй шаардлага тулгарах байх. Та энэ талаар ямар байр суурь илэрхийлэх вэ?

-Засгийн газрын албан ёсны байр суурийг сонслоо. Энэ дээр одоогийн байдлаар төсөв тодотгох нөхцөл байдал үүсээгүй байна. Бид нүүрсний биет хэмжээг хэрхэн илүү нэмэгдүүлэх вэ гэдгээс гадна энэ хэмжээндээ байлгаж, төсвийн алдагдлыг ихэсгэхгүй байх үүднээс гаднын хөрөнгө оруулалтыг яаж татах вэ, яаж ажлын байр бий болгох вэ гэдгийг бодох ёстой. Дээрээс нь иргэдэд зөв мэдээлэл өгөхгүй бол ерөнхий мэдээлэл нийгмийн сэтгэл зүйд нөлөөлөөд, бараа материалын үнийн өсөлтийг өдөөгөөд байна. Тэгэхээр бодит мэдээллийг иргэд олон нийтэд зөв өгөөд явах ёстой. Одоогийн байдлаар Засгийн газрын мэдээллийг сонссон. Төсөв тодотгох шаардлага байхгүй гэж үзэж байна.

–Та УИХ-ын гишүүнийхээ хувьд ямар ямар хуулийн төслүүд өргөн барихаар ажиллаж байна вэ?

-Эдийн засаг, бизнесийн орчныг сайжруулах чиглэлийн хуулиудын ажлын хэсэгт орж ажиллаж байна. Мөн татварыг бууруулах чиглэлтэй нэлээн олон судалгаа уншлаа. Зарим орны туршлагуудыг ч судаллаа. Тэгэхээр энэ чиглэлдээ түлхүү анхаарч ажиллана гэсэн бодлоготой байна.

– УИХ-ын хаврын чуулганаар хэлэлцэх асуудлуудын жагсаалтад Татварын багц хуулийн шинэчлэлийн асуудал орсон. Татвар бизнес эрхлэгч, иргэд аж ахуйн нэгжүүдэд дарамт болж байна. Үүнийг бууруулах чиглэлээр ямар алхмууд хийгдэж байна вэ?

– Татвар,нийгмийн даатгалын шимтгэлийг зохистой хэмжээнд аваачихгүйгээр өнөөдөр Монгол Улсад ажлын байр бий болгох бололцоо алга байна. Тиймээс татварын хувь, хэмжээг бууруулахаар ажиллаж байна. Дээрээс нь аж ахуйн нэгж байгууллага дахь өсөлт, эргээд эдийн засагт оруулах бүтээмж гэдэг зүйлүүд дээр татварын орчноор дэмжиж өгөх зайлшгүй шаардлага байна. Ер нь гол барьж буй зарчим бол шударгаар бүгд татвараа төлөх. Тэрнээс биш цөөн хэд нь төлдөг байж болохгүй гэсэн итгэл үнэмшилтэй байна. Энэ хуулиуд дээр ажиллана. Хоёрдугаарт, тендер худалдан авалтын хуулиуд байна. Цүнхний компаниуд орж ирээд авчихдаг, тендерт шалгарсан компаниуд тухайн жилдээ ажлаа хийж чадахгүйгээс дараа жил рүү шилждэг. Шилжингүүт нь магадлалаар ордог. Тухайлбал, барилгын материалын үнийн өсөлт, ажиллах хүчний үнийн өсөлтөөс шалтгаалаад, буцаагаад барилга дээр  ажил дуусдаггүй ийм үргэлжилсэн зүйлүүдийг арилгах үүднээс Тендер худалдан авалтын хуулийг өөрчлөх ёстой юм.

 -Бас нэг чухал хууль бол Тендер худалдан авалтын тухай хууль. Дотоодын аж ахуйн нэгж байгууллагуудыг тендер худалдан авалт дээр хэрхэн дэмжих вэ?

– Ажлын байр бий болгож байгаа, Ноу Хау буюу инноваци шингээсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч аж ахуйн нэгж байгууллагуудын бараа, бүтээгдэхүүн үйлчилгээг төрийн худалдан авалтаар хэрхэн дэмжих вэ гэдэг зүйлүүд дээр бас анхаарч, энэ хуулийн өөрчлөлтийг хийнэ гэсэн концепцоор явж байна. Би Худалдан авах ажиллагааны газар болоод Нийслэлийн зарим албан хаагчдаас яг энэ чиглэлийн мэдээллүүдийг аваад, холбогдох хуулийн төслүүд дээр ажиллаж байна. Тун удахгүй боловсруулж буй хуулийн төслөө Засгийн газарт, холбогдох байгууллагуудад нь хүлээлгэж өгнө.

–Мөрийтэй тоглоом зохион байгуулсан хэргийг 2021 оноос гэмт хэрэгт тооцдог болсон. Бараг таван хүн тутмын хоёр нь цахим тоглоом тоглодог гэсэн судалгаа гарсныг ЦЕГ-аас мэдээлж байсан. Энэ чиглэлээр таныг хуулийн төсөл боловсруулан ажиллаж байгаа гэж дуулсан. Хуулийн төслөө хэзээ өргөн барих вэ?

– Арилжаа эрхлэх  тухай хууль, спорт бэтийн асуудлыг зохицуулсан хууль эрх зүйн орчныг зохицуулсан хуулийн төслийг өргөн барихад бэлэн болж байна. Маш олон залуус мөрийтэй тоглоом тоглож, спорт бэтийн сайтаар дамжуулаад цаашаа цахим казино тоглож байна. Энэ зүйлүүдийг технологи өндөр хөгжсөн орнууд дээр бүрмөсөн хаах ямар ч бололцоогүй. Тийм учраас эндээ яаж хяналттай байлгах вэ гэдэг зүйлийг ярьж байгаа юм. Мөрийтэй тоглоомын асуудлыг хязгаарлаж, зөвхөн спортын арга хэмжээн дээр зохистой хэмжээгээр, хяналттайгаар тавьж болох, эргээд энэ дээрээс үүсч байгаа маш олон сөрөг үр дагаврыг шийдэх арга замуудыг эрэлхийлсэн спортын төлбөрт таавар, хонжворт сугалааны хуулийг бас өргөн барихаар ажиллаж байна.

Д.ЭРДЭНЭТУЯА

Categories
мэдээ улс-төр

ХЗБХ: Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны 01 дүгээр дүгнэлтийг хэлэлцэв

Улсын Их Хурлын Хууль зүйн байнгын хорооны 2025 оны хаврын ээлжит чуулганы анхны хуралдаан өнөөдөр (2025.03.18) гишүүдийн 54.5 хувийн ирцтэйгээр 12 цаг 42 минутад эхэлж, Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны 01 дүгээр дүгнэлтийг хэлэлцэн шийдвэрлэлээ.

Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.2, 31.3, 31.4 дэх хэсэг Монгол Улсын Үндсэн хуулийг зөрчсөн эсэх маргааныг Үндсэн хуулийн цэц 2025 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдрийн дунд суудлын хуралдаанаараа хэлэлцсэн байна. Дунд суудлын тус хуралдааныг Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Г.Баясгалан даргалж, Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн Д.Гангабаатар, О.Мөнхсайхан /илтгэгч/, Ц.Цолмон, Б.Болдбаатар, Монгол Улсын Их Хурлын итгэмжилсэн төлөөлөгчөөр Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Сандаг-Очир оролцжээ.

Байнгын хорооны хуралдаанд Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны 01 дүгээр дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Сандаг-Очир танилцууллаа.

Үндсэн хуулийн цэц 2025 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдрийн дунд суудлын хуралдаанаараа Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.2, 31.3, 31.4 дэх хэсэг Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Аравдугаар зүйлийн 3, Арван дөрөвдүгээр зүйлийн 1, 2 дахь хэсэг, Арван зургадугаар зүйлийн 9 дэх заалт, Арван есдүгээр зүйлийн 1, Далдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэх маргааныг хянан хэлэлцээд, дараах дүгнэлтийг гаргасан байна.

Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.2 дахь хэсэгт “Бие даан нэр дэвшүүлэгч нь Сонгуулийн ерөнхий хорооноос баталсан маягтад тухайн сонгуулийн тойргийн 801-ээс доошгүй тооны сонгогчдын гарын үсгийг зуруулна.” гэж заасан нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Аравдугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “Монгол Улсын олон улсын гэрээ нь соёрхон баталсан буюу нэгдэн орсон тухай хууль хүчин төгөлдөр болмогц дотоодын хууль тогтоомжийн нэгэн адил үйлчилнэ.”, Арван дөрөвдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Монгол Улсад хууль ёсоор оршин суугаа хүн бүр хууль, шүүхийн өмнө эрх тэгш байна.”, 2 дахь хэсэгт “Хүнийг … үзэл бодол … -оор нь ялгаварлан гадуурхаж үл болно. …”, Арван зургадугаар зүйлийн 9 дэх заалтад “… Төрийн байгууллагад … сонгогдох эрхтэй. …” гэснийг тус тус зөрчсөн байна.

Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.2 дахь хэсэг Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц … хууль зүйн … баталгааг бүрдүүлэх, хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчихтэй тэмцэх, хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна.”, Далдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Үндсэн хуульд хууль, зарлиг, төрийн байгууллагын бусад шийдвэр, нийт байгууллага, иргэний үйл ажиллагаа бүрнээ нийцсэн байвал зохино.” гэснийг зөрчөөгүй байна.

Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.3, 31.4 дэх хэсэг Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Аравдугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “Монгол Улсын олон улсын гэрээ нь соёрхон баталсан буюу нэгдэн орсон тухай хууль хүчин төгөлдөр болмогц дотоодын хууль тогтоомжийн нэгэн адил үйлчилнэ.”, Арван дөрөвдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Монгол Улсад хууль ёсоор оршин суугаа хүн бүр хууль, шүүхийн өмнө эрх тэгш байна.”, мөн зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Хүнийг … үзэл бодол … -оор нь ялгаварлан гадуурхаж үл болно. …”, Арван зургадугаар зүйлийн 9 дэх заалтад “… Төрийн байгууллагад … сонгогдох эрхтэй. …”, Арван есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц … хууль зүйн … баталгааг бүрдүүлэх, хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчихтэй тэмцэх, хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна.”, Далдугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Үндсэн хуульд хууль, зарлиг, төрийн байгууллагын бусад шийдвэр, нийт байгууллага, иргэний үйл ажиллагаа бүрнээ нийцсэн байвал зохино.” гэснийг зөрчөөгүй байна.

Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.2 дахь хэсэгт “Бие даан нэр дэвшүүлэгч нь Сонгуулийн ерөнхий хорооноос баталсан маягтад тухайн сонгуулийн тойргийн 801-ээс доошгүй тооны сонгогчдын гарын үсгийг зуруулна.” гэж заасныг Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасны дагуу 2025 оны 01 дүгээр сарын 15-ны өдрөөс эхлэн түдгэлзүүлэхээр шийдвэрлэжээ.

Ц.Сандаг-Очир гишүүний дээрх танилцуулгатай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Энхбаяр, Э.Бат-Амгалан нар асуулт асууж, тайлбар авсан. Дараа нь Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Баасанжаргал, Б.Энхбаяр, Н.Алтанхуяг, Д.Цогтбаатар нар хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан үг хэлэхдээ Үндсэн хуулийн цэцийн энэхүү дүгнэлтийг хүлээж авах нь зүйтэй хэмээн үзэж буйгаа илэрхийлсэн.

Бие даан нэр дэвшүүлэгч нь Сонгуулийн ерөнхий хорооноос баталсан маягтад тухайн сонгуулийн тойргийн 801-ээс доошгүй тооны сонгогчдын гарын үсгийг зуруулах зохицуулалтыг өөрчилж, гарын үсгийг зуруулах сонгогчдын тоог бууруулах нь зүйтэй хэмээн үзэж байгаа гэв. 801 гэх босго тооны тооцооллын талаар болон зарим улс орны энэ талаарх зохицуулалт, жишгийн талаар дурдаж байлаа. Ингээд холбогдох журмын дагуу санал хураалт явуулахад Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх Үндсэн хуулийн цэцийн дээр дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрөх нь зүйтэй хэмээн үзэв. Иймд энэ талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар боллоо хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.

Categories
мэдээ улс-төр

УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан ИБУИНХУ-д айлчлахаар мордлоо

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Дашзэгвийн Амарбаясгалан Их Британийн Парламентын Нийтийн танхимын дарга, Эрхэмсэг ноён Линдзи Хойлын урилгаар  Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улсад айлчлахаар өнөөдөр /2025.03.18/ тус улсыг зорилоо.

Албан айлчлал 2025 оны 03 дугаар сарын 18-23-ны өдрүүдэд үргэлжлэх бөгөөд айлчлалын багийг Улсын Их Хурлын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Баасандорж болон Британийн Элчин сайдын яамны Дэд тэргүүн Энди Баттсон нар үдлээ.

Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улс нь манай улсын гуравдагч хөрш, Европ дахь чухал түнш бөгөөд Монголын талаас парламентын даргын түвшинд анх удаа хэрэгжүүлж буй албан ёсны айлчлал болж байгаагаараа онцлог болж байна.

Тус айлчлал нь Монгол Улс, Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улстай хөгжүүлж буй харилцаа, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, харилцан ойлголцлыг бэхжүүлэх, өндөр түвшний яриа хэлэлцээний давтамжийг нэмэгдүүлэх, хоёр орны парламент хоорондын хамтын ажиллагааг идэвхжүүлэх чухал ач холбогдолтой юм гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.