Category: нийгэм

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Ихэнх нутгаар хүйтрэхийг анхааруулж байна DNN.mn

Малчид, иргэд, тариаланчид, тээвэрчдийн анхааралд: Өнөөдөр ихэнх нутгаар дулаарах боловч, 13-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 14-нд нутгийн хойд хэсгээр нойтон цас, цас орж, ихэнх нутгаар хүйтрэхийг анхааруулж байна.

2024 оны аравдугаар сарын 12-ны 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Нутгийн баруун хэсгээр үүлшинэ, бусад нутгаар багавтар үүлтэй. Монгол-Алтайн уулархаг нутгаар ялимгүй хур тунадас орно. Салхи нийт нутгаар баруун өмнөөс секундэд 6-11 метр, өдөртөө Алтайн уулархаг нутгаар түр зуур секундэд 16-18 метр хүрч ширүүснэ. Дархадын хотгор, Хөвсгөлийн уулархаг нутгаар 5-10 хэм, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчмоор 9-14 хэм, Их нууруудын хотгор, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр 17-22 хэм, бусад нутгаар 13-18 хэм дулаан байна.

2024 оны аравдугаар сарын 13-наас 2024 оны аравдугаар сарын 17-ныг хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан төлөв

13-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 14-нд баруун аймгуудын нутгийн зарим газар, төв болон зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 15-нд Хангайн уулархаг нутаг болон Дорнод Монголын тал нутгаар, 16-нд Увс нуурын хотгор болон Монгол-Алтай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутгаар нойтон цас, цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи 13-14-нд Алтайн уулархаг нутаг, говь, тал, хээрийн нутгаар зарим үед секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ. 13-наас нутгийн хойд хэсгээр, 14-нд ихэнх нутгаар хүйтэрч Дархадын хотгор, Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Идэр, Тэс, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон голын хөндийгөөр шөнөдөө 10-15 хэм хүйтэн, өдөртөө 3 хэм хүйтнээс 2 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 2 хэм хүйтнээс 3 хэм, өдөртөө 7-12 хэм дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 5-10 хэм хүйтэн, өдөртөө 0-5 хэм дулаан байна. 15-нд нутгийн баруун хэсгээр, 16-нд ихэнх нутгаар өдөртөө бага зэрэг дулаарна.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Сонгуулийн нэмэлт санал хураалт эхэллээ DNN.mn

Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын сонгуулийн 2024 оны ээлжит сонгуулийн санал хураалт орон даяар баасан гарагт явагдсан. Гэхдээ хамгийн олон санал авсан нэр дэвшигчдийн тоо тэнцсэн бол адил санал авсан нэр дэвшигчдийн дунд нэмэлт санал хураалт явуулдаг хуулийн зохицуулалттай. Тиймээс сумын сонгуулийн хороодын шийдвэрээр 19 аймгийн 78 сумын 87 хэсэгт нэмэлт санал хураалт явуулахаар болсон юм.

 

Өнөөдөр 74 сумын 81 хэсэгт нэмэлт санал хураалт явагдах бол 2024 оны 10 дугаар сарын 19-ний бямба гарагт 4 сумын 6 хэсэгт нэмэлт санал хураалт зохион байгуулна.

Нэмэлт санал хураалтад эхний санал хураалтад оролцоогүй, сонгогчдын нэрийн жагсаалтад бүртгэгдсэн сонгогч оролцож, саналаа өгдөг. Улмаар нэмэлт санал хураалтад оролцсон сонгогчдын ирц, саналын тоог эхний санал хураалтад оролцсон сонгогчдын ирц, саналын тоон дээр нэмж тооцон тухайн тойргийн санал хураалтын дүнг гаргахаар хуульчилсан байдаг.

Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Монгол залуус минь DNN.mn

Хаа сайгүй бродюр сольж байгааг хотынхон байтугай хөдөөнийхөн ч андахгүй. Тэр бродюр гэдэг зүйл сүүлдээ төгсрөөд гантиг болсныг (боржин л доо) хараа байлгүй. Тэдгээрийг солихын өмнө зам дээгүүр жирийтэл өрж тавьж байгаад сольдог юм байна лээ. Тэр боржин чулууны ирмэг нь иртэй гэж юү гэхэв, яг л сахлын хутга шиг.

Нэг орой тэрийг нь машинаараа дайрчихваа. Хажуунаас амьжиргаа цагаан бөөр лүү шахаад замын зах руу дарчихгүй юу. Сахлын хутга шиг ирмэг нь шууд л дугуй хага зүсчихлээ. Пис пас гээд л шууд хий нь гараад шалчийчихав. Гай болж яг явган хүний зам дээр таарлаа. Хөдөлгөөн ихтэй ч газар юм. Зам хаагаад зогсохоос өөр яах билээ. Үүнд хүмүүс машид зэвүүцэн машиныг маань зогсоо зайгүй нүдэж эхэллээ. Гарцаар гарч байгаа залуу, хөгшин гэхгүй бүгд хараалын муугаар хараан төрсөн эхийг нь нүдэн дээр нь доромжилчихсон мэт үзэн ядаж нулимж, өшигчих аж. Буугаад дугуйгаа гаргах гээд ноцолдвол зодуулаад тогтвол их юм болохоор байлаа. Аймшигтай ажээ.

Хамгийн гайгүй энд бичиж болох хараал нь “замаас зайлаач төгцөгөө” л юм уу даа. Гэтэл нэг танихгүй залуу хүү хэрэг болгон хаалганы цаанаас “цонхоо буулга” хэмээн дохив. Арай ч цохиод авахгүй байгаа гэж бодон цонхоо буулгалаа. “Ах аа, дугуй чинь нэгэнт засал авахааргүй болжээ. Та энэ чигт нь яваад тэрүүхэн зогсоол дээр зогсчихоод учраа ол оо” гэж хэлчихээд явлаа. Хэн нэгэн чин сэтгэлээсээ хандахад ухаан санаа цэлс гээд л явчих шиг болов. Гэтэл зам зохицуулж байгаа цагдаа хүү гүйж ирэн “ах аа, би дугуй засдаг бригад дуудаад өгье, та шууд яваад тэр зогсоол дээр оч. Наадах чинь засвар авахгүй” гэж хэлээд хөдөлгөөн чөлөөлж эхэллээ.

Танихгүй монгол залуустаа хайр төрөөд л явчихав. Түрүүний цөхрөл айдас, гоморхол үргэн одож төрөлх нутаг, үндэстэн нэгт хүмүүс дунд байгаагаа мэдрэн машинаа зугуухан, цатгалан ирвэс мярайх мэт хөдөлгөж эхлэв.

Ж.Сандагдорж

 

Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Д.Мандахбаяр: Төр АМНАТ-ийн алдаагаа засах хэрэгтэй DNN.mn

АМНАТ-өөс болж хүнд үйлдвэрүүд ар араасаа хаалгаа барьж эхэлсэн. Тэдний нэг “Ганхүдэр орд” компанийн гүйцэтгэх захирал Д.Мандахбаяртай ярилцлаа.

-Танай компанийн үйл ажиллагаанд АМНАТ яаж нөлөөлж байна вэ. АМНАТ авахаас өмнө ямар байсан, одоо нөхцөл байдал ямар болов?

-Бид Монголдоо анх удаа хорголжингийн үйлдвэр барьсан. Нэг шат алхаад ширэм үйлдвэрлэх боломжтой. Орон нутагтаа 200 орчим ажлын байр бий болгоод 10 гаруй төрлийн татвар, төлбөр, хураамж төлөөд явдаг байлаа. Мөн гэрээгээр ажил гүйцэтгэдэг олон гүйцэтгэгч компани, иргэдтэй хамтарч ажилладаг байсан. 2016 онд гэнэт Ашигт малтмалын хуульд нэмэлт, өөрчлөлт ороод Дарханы төмөрлөгөөс агуулга багатай хүдрийг АМНАТ шингэсэн НӨАТ-тай үнээр худалдан авч баяжуулаад экспортлоход олон улсын жишиг үнээр дахин АМНАТ ногдуулдаг болгосон. Үүнээс болж олон үйлдвэр хаалгаа барьсан. Тэдний нэг нь манай үйлдвэр.

Олоогүй орлого, зараагүй металлаас татвар ногдуулдаг улс дэлхийд Монголоос өөр байдаг уу. Ер нь яагаад АМНАТ авдаг болов. АМНАТ-ийг яаж болиулах вэ?

-Сангийн яам төсвийн орлогоо хялбар аргаар бүрдүүлэхийн тулд хү-дэр, баяжуулалт, боловсруулалтын шат бүрд АМНАТ ногдуулдаг дэлхийд байхгүй бодлогыг хэрэгжүүлээд таван жил боллоо.

Үр дүнд нь өөрийн ордгүй нүүрс угаадаг, төмрийн хүдэр, жоншны хүдэр баяжуулдаг 20 гаруй компани АМНАТ-ийн өрөнд орж хаалгаа барьсан. Төмрийн баяжмалаа нэг тн-ыг нь 80 ам.доллараар экспортлоход 120 ам.долларын, хорголжингоо тн тутмыг нь 100 ам.доллараар экспортлоход 150 ам.долларын АМНАТ ногдуулдаг. Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрийн агуулга багатай хүдэртээ төлсөн АМНАТ-ийг хасч тооцдог болгосон. Тодруулбал, хорголжин экспортлоход 12.75 ам.доллар төлсөн бол зөвхөн хоёр ам.доллар хасагдана. Энэ нь ямар ч үр дүнгүй татварын дарамт өндөр хэвээр гэсэн үг. Монголдоо нэмүү өртөг шингээж үйлдвэрлэсний торгууль болоод үлдэж байна. Зараагүй металлаас төлдөг асуудал бас нэмэгддэг. Экспортлоод АМНАТ төлснөөс хэдэн жилийн дараа Татварын албанаас шалгалт ороод гаалийн лабораторийн дүгнэлтийг үндэслэж баяжмалд маш багаар агуулагддаг зэс, никель, цагаан тугалга, хар тугалгыг Лондонгийн биржийн ханшаар борлуулсан гэж үзээд нөхөн татвар, торгууль, алданги ногдуулдаг. Энэ бол хамгийн том дарамт болдог. УИХ-аар хуулийн төсөл өнгөрсөн зургадугаар сард орсон боловч Сангийн сайд маш буруу тайлбар өгч хойшлуулсан. Сангийн яам Засгийн газрынхаа мөрийн хөтөлбөр, үйлдвэржилтийн бодлогын эсрэг ажиллахаа больж алдаагаа засах хэрэгтэй.

-АМНАТ-ийг болиулбал үйлдвэрүүд хэдий хугацаанд сэргэж чадах бол?

-Төр нь тэднийг уучилж татварын өрийг хүчингүй болгохгүй бол сэргэхэд хэцүү. Цаг хугацаа их орно. Үйлдвэрүүд олон жил сул зогсож эвдрэл элэгдэлд орсон, туршлагатай 1500 хүнээ ажилгүй болгож алдсан тул дахин тэднийг сургаж ажиллуулахад маш их хүндрэлтэй. Төрийн буруу бодлогоос болж үндэсний үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн маш их хөрөнгийг царцааж ийм хүнд байдалд хүргэсэн нь маш харамсалтай.

-Давхар АМНАТ бий болсноор Монгол Улсын эдийн засагт хэрхэн нөлөөлж байна вэ. Бид ямар боломжуудаа алдав?

-Өөрийн ордгүй баяжуулах, боловсруулах үйлдвэрүүд нийт АМНАТ-ийн нэг хувь хүрэхгүй орлогыг бүрдүүлдэг байсан. Эдгээр үйлдвэрүүд хэвийн ажиллаж байсан бол 1500 хүн ажилтайгаа, орон нутагтаа татваруудаа төлөөд одоогийн яригдаж буй бүсчилсэн хөгжлийг тэд эхлүүлэх байсан. Ийм үйлдвэрүүд Дархан-Уул, Хэнтий, Өмнөговь, Дорноговь аймагт үйл ажиллагаа явуулж байлаа. Тэд хэвийн ажиллаж байсан бол үйлдвэрүүдийн хүчин чадлаа нэмэгдүүлж дараагийн шатны боловсруулах шатанд шилжиж валютын орлогыг нэмэгдүүлэх боломжтой байсан. Сангийн яам энэ асуудал дээр алдаагаа ойлгож одоо буулт хийх цаг нь болсон.

-Боловсруулах салбарынхан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлээд давхар өрөнд оржээ дээ?

-Яг тийм. Үйлдвэрүүд ажиллах тусам өрөнд ордог болсон тул бүгд хаалгаа барьж эхэлсэн. Гадаадын хөрөнгө оруулалттай үйлдвэрүүд Монгол Улсад ажиллах хүсэлтэй ч ийм татварын орчинд ажиллахаас айсаар гайхсаар бүхэл бүтэн таван жил өнгөрлөө.

-АМНАТ давхар авдгийг болихгүй юм бол цаашдаа Монгол Улс гангийн үйлдвэрлэл явуулах төслүүд маань гараан дээрээ зогсчих юм биш үү?

-Энэ асуудлыг шийдэхгүй бол дотоодын түүхий эддээ тулгуурласан өөрийн ордгүй баяжуулах, боловсруулах үйлдвэрүүд хөгжихгүй нь батлагдлаа. Бид зэсийн баяжмалаасаа цэвэр зэс, нүүрснээсээ металлургийн кокс, хагас кокс, шингэрүүлсэн хий, төмрийн хүдрээсээ хорголжин, ширэм, ган, жоншны хүдрээ ядаж 100 хувь, ховор металлаа баяжуулдаг байх боломжийг гадаад дотоодын үйлдвэрлэгчдэд олгох хэрэгтэй. Маш их валют орж ирэх, ажлын байр бий болгох боломжоо алдсаар байгааг хамтарсан Засгийн газар, шинэ УИХ шийдэх хэрэгтэй.

-Засгийн газрын мега төслүүд дунд боловсруулах үйлдвэр мэр сэр харагдаж байсан. Эдгээр төсөл хэрэгжихэд АМНАТ саад болно биз дээ?

-Мега төсөлд гурван том үйлдвэрлэлийн асуудал тусгагдсан. Нефтийн үйлдвэр нэлээд эрт эхэлсэн түүхий эдийн асуудлаа шийдчихвэл тэнд бүтээгдэхүүн хуваах гэрээ, эсвэл АМНАТ дээр хүндрэл үүсгэхгүй шийдчих боломжтой. Харин ширэм, гангийн төсөл, нүүрс, химийн үйлдвэрийн төслийг дэмжихэд АМНАТ-ийг бодлогоор дэмжихээс өөр аргагүй. Ядаж олон улсын жишиг үнийг болиулж Монголд хөрөнгийн биржээс тогтоодог болгох нь зөв. Эцсийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих гэж байгаа бол өсөн нэмэгдэх АМНАТ байх ёстой үгүйг шийдэх хэрэгтэй. Мөн дагалдах металлын асуудлыг цэгцлэх ёстой. Ингэж байж маш олон ажлын байр бий болгож, үйлдвэрүүд илүү үр ашигтай ажиллаж хөрөнгө оруулалтаа нөхөх хугацаа нь наашилж бүсчилсэн хөгжил, аж үйлдвэржилтийн сэргэлт бодитоор хэрэгжинэ.

-Ер нь Монгол Улс яавал гангийн үйлдвэртэй болох вэ?

-Зөв оновчтой бодлогоор дэмжээд өгвөл ширэм, гангийн үйлдвэрээс гадна бусад үйлдвэрийн төслүүдийг манай хувийн хэвшлийнхэн хэрэгжүүлж авч явж чадна. Ер нь Ашигт малтмалын тухай хуулиа эрс сайжруулж байж гадаадын хөрөнгө оруулалт татах, баяжуулах, боловсруулах үйлдвэрүүдийг хөгжүүлэх боломжтой.

М.МӨНХЦЭЦЭГ

 

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

2024 оны өвлийн Элсэлтийн шалгалтын бүртгэл ирэх сарын 10-ныг хүртэл явагдана DNN.mn

2024 оны өвлийн Элсэлтийн Шалгалт(ЭШ) болон Монгол хэл бичгийн шалгалтын цахим бүртгэл арваннэгдүгээр сарын 10-ныг хүртэл eyesh.eec.mn цахим хуудсаар явагдах юм.

Энэхүү шалгалтад дүн оноогоо ахиулахыг хүссэн болон зун зохион байгуулагдсан ЭШ-д орж чадаагүй, бүрэн дунд боловсролын гэрчилгээгээ авсан хэн боловч хамрагдах боломжтой аж.

Шалгалтад бүртгүүлэхдээ:

  • Зөвхөн өөрийн и-мэйл хаяг болон утасны дугаараа ашиглана.
  • 3х4 хэмжээтэй цээж зургаа файлаар оруулна /Шаардлага хангаагүй зураг оруулсан тохиолдолд БҮТ-өөс зургийг устгах ба устгасан тохиолдолд дахин зөв зургаа оруулна/
  • Шалгалт өгөх аймаг, хотоо өөрөө сонгоно
  • Монгол хэл, англи хэл, орос хэл, математик, физик, хими, биологи, газар зүй, түүх, нийгмийн тухай мэдлэг хичээлүүдээс хоёроос багагүйг сонгож бүртгүүлнэ.
  • Элсэлтийн шалгалтын нэг хичээлийн төлбөр 5,800 төгрөг байна. /Бүртгэлийн хугацаанд хичээлээ сонгож төлбөрөө төлсөн тохиолдолд бүртгэл баталгаажихыг анхаарна уу/
  • Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн шалгалтад бүртгүүлсэн бол холбогдох бичиг баримт /өргөдөл, хүсэлт, эмчийн магадалгаа, тодорхойлолт/-ыг бүртгэлийн хугацаанд БҮТ-д ирүүлнэ.
Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Өөх тос муу хүнс биш DNN.mn

Ковидоос хойш мартамхайчуудын нэгэн үе бий болсон. Утсаа барьсаар байж л хайгаад, босож суухын хооронд хэлэх гэж байсан үгээ мартчихлаа гэх хүмүүс эргэн тойронд олон байна. Нэг ийм үе бий болоход ковид нөлөөлсөн эсэхийг сайн мэдэхгүй юм. Тийм судалгаа ч харсангүй.

Ямартаа ч мэргэжлийн хүмүүсийн хэлж байгаагаар сүүлийн үед дэлгэцийн хэт их хэрэглээ нь мартамхай болоход нөлөөлж байна гэнэ. Үүнээс гадна нөлөөлж байгаа том хүчин зүйл бол хоол хүнс.

Дэлхий нийтээр турах трендэд өртөж аль л калори багатай, өөх тосгүй хүнс рүү хошуурах болсон. Үүний урхаг нь ой тогтоолт, мартаж санахад нөлөөлж байгаа аж.

Үүнийг Финляндын эрдэмтэн Миа Кивипелтогийн хийсэн ой санамжаа алдах өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх хоолны хөтөлбөрийн туршилтаас харж болно.

Олон улсын Альцгеймерын төвийн сэтгүүлд нийтлэгдэж, олон оронд хэрэглэгдэж байгаа уг хөтөлбөрт өдөрт авч буй хоол тэжээлийн 10-20 хувь нь уураг, 25-35 хувь нь өөх тос байх ёстой гэжээ.

Тиймээс ковидоос хойш мартах санах өвчинд нэрвэгдээд байгаа хүмүүст зөвлөхөд аль болох шим тэжээлтэй хүнс, чанартай өөх тос хэрэглээрэй. Мөн аль болох стресстэхгүй байх, чанартай нойр авах нь мэдээж чухал.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Өвөл хэрхэн дулаахан бас загварлаг хувцаслах вэ DNN.mn

Өвлийн улирал хүйтэн, бэрхшээл ихтэй байдаг ч энэ нь та заавал дулаахан байхын тулд загваргүй хувцаслах ёстой гэсэн үг биш. Та бүх улиралд дулаахан, тухтай, загварлаг хувцаслах боломжтой.

Үүний тулд та www.masarishop.com сайтаас гаргасан энэхүү зөвлөгөөг хэрэгжүүлээрэй.

1. Хувцсаа зөв давхарлах
Өвөл загварлаг бөгөөд дулаахан хувцаслахын гол түлхүүр нь хувцсаа зөв давхарлаж өмсөх юм. Эхний давхаргад хөлснөөс сэргийлэхийн тулд агаар сайн нэвтрүүлдэг хувцас өмс. Харин дараагийн давхаргад аль болох дулаахан хувцас нэмж өмсөөд дараа нь аль болох загварлаг бөгөөд чанартай хувцас өмсөөрэй.

2. Урт куртик өмсөх
Чанартай өвлийн куртик бол тухтай бөгөөд дулаахан байхад хамгийн чухал зүйл. Шалтгаан нь ойлгомжтой. Илүү урт куртик байх тусмаа богино куртикээс илүү их хэсгийг далдална. Ингэснээр та дулаахан байхаас гадна тухтай мэдрэмжийг авч, хатуу өвөл ханиад тусахгүй эрүүл байх боломжийг олгох ажээ.

3. Зөв материал сонгох 
Хувцасныхаа даавууг сонгохдоо тав тухтай байдал, хэв маягийг хадгалахын тулд хэд хэдэн гол хүчин зүйлийг анхаарч үзэх хэрэгтэй. Нэгдүгээрт, дулааныг үр дүнтэй барьж, хүйтэн цаг агаарт тохирсон зузаан, тусгаарлагч материалыг сонгоорой. Мөн хөлрөхөөс сэргийлж амьсгалах чадвартай, чийг шингээх даавууг нэн тэргүүнд тавь. Эсрэгээр, нимгэн эсвэл сул материалаас зайлсхий. Учир нь тэдгээр нь хурц температурт шаардлагатай дулааныг хангаж чадахгүй.

4. Чанартай гутал чухал  
Өвлийн хувцасны эхний сонголт бол чанартай өвлийн гутал худалдаж авах. Тэрхүү гутал нь цас, нойтон усанд хөлийг тань эвтэйхэн, хуурай байлгаж, хальтирч унахаас урьдчилан сэргийлэхэд чухал ач холбогдолтой. Цаг агаарын нөхцөл байдал хамгийн чухал, ялангуяа өвөлжилт хүндэрсэн бүс нутагт дулаан тусгаарлалт, ус үл нэвтрэх шинж чанарыг нэн тэргүүнд тавьж, дулаан доторлогоотой, цаг агаарт тэсвэртэй материалтай гутал хайж олоорой.

5. Илүү өнгөлөг байх 
Өвлийн хувцас сонгохдоо зөвхөн хар бараан өнгийг бүү чухалчлаарай. Бараан өнгө дээр гоёмсог харагдах илүү олон өнгийн оруулгуудыг туршиж үзээрэй. Гүн улаан өнгө нь баялаг, ая тухтай, тансаг байдлыг цацруулдаг учраас цамц, хүзүүний ороолт, тэр ч байтугай хүрэм өмсөхөд ч тохиромжтой. Мөнх ногоон модыг санагдуулдаг ойн ногоон нь байгалийн үзэсгэлэн, өвлийн үзэсгэлэнт байдлыг сайхан чимдэг. Цаг хугацааны шалгуургүй, хар хөх өнгө нь тансаг байдлыг цацруулж, өвлийн янз бүрийн хувцастай төгс зохицдог учир ороолт, малгай зэрэг зүйлсээ энэ өнгөнүүдээс сонгоорой.

6. Малгай, бээлий, хүзүүний ороолтоор чимэглэ 
Өвөл дэгжин харагдах хувцаслалтын хамгийн сүүлийн хэсэг нь малгай, бээлий, хүзүүний ороолт сонгох. Эдгээр нь толгой, гар, хүзүүг дулаахан байлгахаас гадна, өөрийн хэв маягийг илэрхийлэх боломжийг танд олгодог. Чихэнд тань тохирох, дулаан материалуудыг сонгож, хүрэмтэйгээ зохицох, өнгө өнгийн сонголт хийвэл та гайхалтай загварлаг харагдах болно.  Мөн энэхүү хувцаслалттайгаа тохирсон цүнх сонгохыг зөвлөе. Арьс, зузаан даавуу зэрэг материалууд өндөр чанартай бөгөөд өвөл эдэлгээ сайтай байдаг шүү.

7. Ая тухтай байдлыг үргэлж эн тэргүүнд тавь
Хамгийн түрүүнд тав тухыг чухалчил. Тохиромжгүй хувцас таны сэтгэл санаа, биеийн хөдөлгөөнд нөлөөлөх магадлалтай. Өөрт тохирсон, ая тухтай, өөрийн зан чанарыг тусган харуулах загварыг бий болгохын тулд олон загваруудыг хослуулахаас бүү ай.

 

 

Эх сурвалж: www.polit.mn

Categories
мэдээ нийгэм

НОМ ЯРЬЖ ӨГЬЕ:  “Их өгөгдөл” DNN.mn

“Нэпко”-гоос 2018 онд Доун Е.Холмсын “Их өгөгдөл” гэх номыг орчуулан гаргасан юм. Өнөө цагт “Их өгөгдөл-Big data” гэдэг үгийг сонсоогүй хүн бараг үлдээгүй биз. Тэгвэл их өгөгдөл гэж чухамдаа юу болох, ямар ач холбогдолтой, энэхүү ойлголтод юу хамаардаг, аюулгүй байдлын эрсдэл, бидний өдөр тутмын амьдралд хэрхэн холбогдох гээд өргөн хүрээг хамруулан тайлбарласан чухал бүтээл ажгуу.

Өгөгдөл гэж ер нь тэгээд юу вэ. Ерөөс ухаант хүн бий болсон цагаас ямар нэгэн байдлаар өгөгдөл аажмаар үүсч эхэлсэн гэж болно. Хаа байсан чулуун зэвсгийн үеэс эхлэн чулуу, яс, хадан дээр хэрчлээс зураасуудыг зурж тэмдэглэсэн байдаг. Чухамдаа яг юуг тэгж бүртгэж авч байсан нь тодорхой биш ч ямартаа ч бүртгэл байсан.

МТӨ 35000 жилийн өмнөх сармагчингийн шилбэний ясан дээр 29 зураас байдаг гээд өгөгдөл гэгчийн эх үндэс өдгөө энэ цаг үед үлджээ. Хожмоо энгийн байдлаар 1854 онд Лондонд холер дэгдэх үед анх их өгөгдлийг цуглуулсан гэж үздэг бөгөөд тухайн өгөгдлөө ашиглан зураглал хийж, усаар тархсан байж болох тухай таамаглалаа Жон Сноу анхлан гаргаж. Энэ үйл явдлаас хойш эрдэмтэн судлаачид мэдээлэл цуглуулах нь эрс нэмэгдсэн аж. Төрөлт, нас баралт, орлого зарлага, гэмт хэргийн талаар гэх мэт өгөгдлүүд аажмаар цугларч, асар их ач холбогдолтой нь мэдэгдсэн байх нь. Компьютер салбаруудад нэвтрэхээс өмнө цугларсан тэр их мэдээллийг боловсруулах нь асар их цаг хугацаа авсан ажил байсан нь мэдээж. Тэгвэл өнгөрөгч зууны дундаас зарим өгөгдлийг компьютерт хадгалдаг болсноор нүсэр ажил бага ч болов хөнгөрсөн. Яваандаа интернэт бий болсноор тэрхүү дижитал ертөнцөд ямар “аймаар” их өгөгдөл бий болсныг хэн хүнгүй мэдэж байгаа биз ээ.

Бид бүхний олон нийтийн сүлжээнд оруулж байгаа бүхэн, интернэтээр орсон ул мөр бүхэн ямар нэгэн байдлаар энэхүү их өгөгдөл гэгчид хувь нэмрээ оруулж байгаа.

Дэлгүүр ороод талх авахдаа уншуулсан карт, авто зогсоолын бүртгэл гээд бүгд өгөгдөл шүү дээ. Гэхдээ хэн нэгний оруулж байгаа мэдээлэл нь ямар нэгэн байдлаар системчлэгдээгүй өгөгдөл юм. Сүүлийн үед эрүүл мэндийн өгөгдөл хэмээх зүйл үнэхээр хүчийг авчээ. Хүн ам өсөн нэмэгдэж байгаа, янз бүрийн шинэ технологиуд бараг л өдөр бүр амьдралд нэвтэрч байгаа гээд энэ бүхэн их өгөгдөлд нэмрээ оруулж байна. Компьютерийн технологи үсрэнгүй хөгжсөн, дагаад хадгалах чадвар эрс өссөн зэрэг нь их өгөгдөл үүсэх нөхцөл бий болсон. Сонирхолтой нь өдгөөгөөс тавхан жилийн өмнө их өгөгдөлд тооцогдож байсан зүйл өнөөдөр тооцогдохоо байсан. Өгөгдөл цуглуулах хурд асар их нэмэгдсэн, тэр хэрээр ч цугларч байгаа тул ямар ч их хэмжээ удахгүй тийм их байхаа больж байгаа юм.

Их өгөгдлийг хадгалах технологи ердөө тавхан жилийн өмнөхөөс хавьгүй илүү болсон. Гордон Мур хэмээх эрхмийн нэг чипэнд багтах транзисторын тоо хоёр жил тутамд хоёр дахин нэмэгдэнэ гэх таамаг тун алдаршсан ба үүнийг “Мурын хууль” гэдэг. Гэхдээ энэ хууль одоо бараг хүчин төгөлдөр байхаа больж байгаа гэхэд болно. Хиймэл оюуны салбарт гайхамшигтай хувьслыг авчирч буй чип үйлдвэрлэлийн гигант “Н Видиа” компани энэ хуулийг давсан. Тэгэхээр бид л төдийлөн анзаарахгүй байгаагаас биш технологи пуужингийн хурдаар супер болж байна. Өдгөө дэлхийд хамгийн өндөр эрэлттэй мэргэжлийн жагсаалтад өгөгдлийн шинжээч байнга дээгүүрт бичигддэг. Ирээдүйгээ сайн байгаасай гэж бодвол энэ мэргэжлийг сонговол хэзээ ч алдахгүй нь ээ.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Иргэдийн шилжилт хөдөлгөөнийг өнөөдрөөс сэргээлээ DNN.mn

Иргэдийн шилжилт хөдөлгөөний зохицуулалт өнөөдрөөс дуусгавар болж, хэвийн горимд шилжүүллээ.

Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн ИТХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн үйл ажиллагааг зохион байгуулах цаг хугацааны хуваарийн дагуу иргэдийн шилжилт хөдөлгөөнийг өнгөрсөн наймдугаар сарын 12-ны өдрөөс түр хугацаанд зогсоосон юм.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн жоргүй олгох эмийн жагсаалт DNN.mn

Энэ сараас эхлэн хэрэгжиж эхэлсэн Эм эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга хэрэгжиж эхэлсэнтэй холбогдуулан бүх эмийг жороор олгоно гэх ташаа мэдээлэл тархсан. Үүнээс улбаалж зарим эмийн сан жоргүй олгодог эмээс жор нэхэх тохиолдол цөөнгүй гарч байна.

Монгол Улсын эмийн бүртгэлд өнөөдрийн байдлаар 4110 эм бүртгэлтэй байгаагаас 2870 нэрийн эмийг жороор, 1154 жоргүй, 78 эмийг зөвхөн эмнэлгийн нөхцөлд хэрэглэхээр байна.

Жоргүй олгодог эмийн жагсаалтыг  Эм эмнэлгийн хэрэгслийн хяналт зохицуулалтын газраас гаргасаныг та бүхэнд хүргэж байна.