Month: September 2024

Багшлах эрхийн 45 хоногийн сургалтын асуудал нийгэмд маргаан дагуулаад буй юм. Тиймээс багшлах хүчний хомсдол дээр ямар бодлого барьж ажиллах, 45 хоногийн сургалтын гол учир нь юу болох талаар Боловсролын сайд П.Наранбаяраас тодрууллаа.

-Багшлах эрхийн 45 хоногийн сургалт нэлээд асуудал дагуулж байна. Үүн дээр та тодорхой тайлбар өгөөч?

-Зүгээр л мушгин гуйвуулж байна. Бид чинь бакалаврын зэргээ авчихсан. Магистр, доктор бол бүр сайн. Тэгээд 80 хувь буюу 2.7 гэсэн голчоос дээш оноотой төгссөн, магадлан итгэмжлэгдсэн гадаад, дотоодын их сургуулийг төгссөн, боловсролын салбарт хамгийн их хомсдол үүсээд байгаа физикч, химич, математикч, англи хэлний болон технологийн мэргэжилтэй хүмүүст богино буюу 45 хоногийн дотор багшлах эрхийг олгох сургалтад суугаад багшлахуйд орж ирээч ээ гэж урьж байгаа юм. Дээрээс нь энэ хүмүүс үндсэн багш бол биш. Багшлах эрхийг л олж авч багшлах болохоос биш үндсэн багш нар шиг ажиллахгүй. Цагийн, гэрээт багш нар байх юм. Өөрсдийнхөө үндсэн ажлыг хийхийн хажуугаар дунд сургуульд цагаар багшилна л гэсэн үг. Өнөөдөр Хан-Уул дүүргийн нэг сургуульд л гэхэд физикийн багш олдохгүй байгаагаас болоод 40 цаг зааж байна шүү дээ. Гэтэл багш хүн чинь 19 цаг заах нормтой. Ийм байхад юун сургалтын чанар ярих вэ. Харамсалтай нь өнөөдөр бэлдэж байгаа физикчийн маань тоо 10 хүрэхгүй л байгаа шүү дээ. Ингэж их хомсдол үүсч байгаа үед богино хугацаандаа ийм арга хэмжээ авахаас өөр арга үнэндээ алга. Харин эдгээр хүмүүс маань үнэхээр өөрсдөө хүсээд үндсэн багш болоод явъя гэвэл хөрвөх сургалтад хамрагдана. Энэ бол бүр тогтчихсон тогтолцоо. Энэ асуудлаар өнөөдөр (өчигдөр) Засгийн газраас Ажлын хэсэг байгуул гэсэн даалгавар өгсөн. Ер нь энэ жил гэхэд 4200 багш дутагдалтай байгаа. Гэтэл энэ салбарт жилдээ 2500 орчим багш бэлтгэгдэн гардаг. Тэгэхээр чинь цаашдаа дахиад л дутна. Харахад физикийн багштай юм шиг хэрнээ нэг багшид өгч байгаа ачаалал их. Далд хомсдол асар их байсан нь үүнээс харагдаж байна. Ингэж бэлдсэнээр багш нарын ачаалал буурн

-Засгийн газрын хуралдаан дээр та бас хэрэгжүүлэх ажлуудаа танилцуулсан гэсэн. Энэ талаараа мэдээлэл өгөхгүй юу?

-Өнөөдөр (өчигдөр)-ийн Засгийн газрын хуралдаанд би зургаан багц арга хэмжээгээ танилцуулсан. Багшлах эрхийн 45 хоногийн сургалт гээд байгаа чинь үүний зөвхөн нэг нь юм. Үүнээс гадна багшлах эрхтэй, багшаар төгссөн хэрнээ өөр ажил хийж байгаа хүмүүс байна. Бидний авсан статистик мэдээллээр 2010 оноос хойш 19998 ийм хүн байгаа юм. Тиймээс энэ хүмүүсийг эргүүлэн багшлахуйд урих, энэ нөөцийг ашиглах нэг боломж байна. Тэтгэвэрт гарсан багш нарыг бага цагаар болон туслах багшаар ажиллуулах хэлбэр байна. Тэд чинь асар их туршлагатай хүмүүс шүү дээ. Шинжлэх ухаан, англи хэлээр амжилттай төгссөн хүмүүст багшлах боломжийг нээж өгөх. Сургалтын цагийн норм нь 19 цагтаа хүрэхгүй байгаа багш нарыг хөрвөх сургалтад хамруулаад төстэй мэргэжлийн хичээлийг заалгах боломжтой. Багш бэлтгэдэг их сургуулийн төгсөх дамжааны оюутнуудыг дадлагажигч багшаар ажиллуулах ийм ажлууд эхэлчихсэн байгаа. Цахим сургалтыг багшийн дутагдал өндөр байдаг хичээл, сургалтад илүү эрчимтэй ашиглах зэрэг ажлууд явж байгаа юм.

-Цалин, нийгмийн хангамж тааруу учраас хүмүүс багшаар ажиллахгүй байна. Цалинг нь нэмээгүй байж ийм шийдвэр гарахаар багшлах хүмүүс олдох юм уу гэдэг асуудлыг ч бас ярьж байна. Үүн дээр та юу хэлэх вэ?

-Ер нь цалин хангамжийн асуудал яригдаж байгаа нь зайлшгүй зөв. Төрийн үйлчилгээний бага, дунд, ахлах гэсэн ангиллаар багш нарыг харахад үндсэн цалин нь 1.4 сая төгрөг. харин нэмэгдэл цалинтайгаа нйилэхээр улсын дундаж нь 2.4 сая болчихоод байгаа юм. Багш нар сая гаруй төгрөгийг нэмэгдлээрээ авч байна. Орон нутагт ажилласан тохиолдолд багш нар илүү өндөр цалин авч эхэлж байгаа. Шууд очоод 40 хувийн нэмэгдэл авдаг болсон. Мөн зэргийн нэмэгдэл, гүйцэтгэлийн үнэлгээ, анги удирдах болон бусад нэмэгдлүүд байдаг. Гэхдээ бид цаашдаа энэ салбарт илүү чадварлаг, мэргэшсэн багш нарыг авах, тогтвор суурьшилтай ажиллах тал дээр нь маш сайн анхаарна. Өнөөдөр тав хүртэл жил ажилласан багш нарын судалгааг харахад 47 хувь нь ажлаасаа гарчихсан байна. Тэгэхээр энэ салбар ямар их хөдөлгөөнтэй байгаа нь харагдаж байгаа биз дээ. Уг нь таван жил ажиллаж байж багш болдог гэдэг. Гэтэл яг энэ үе дээрээ залхаж байна. Цалин хангамж нь хүрэлцээтэй бус байна гэсэн үг. Тийм ч болохоор газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт цалинг үе шаттай нэмэгдүүлнэ гэж заасан. Энэ бол макро эдийн засгийн өсөлттэйгөө шууд холбогдоно. Цалинг дор хаяж 10-аас дээш хувиар нэмэгдүүлэх шаардлагатай байгаа юм. үүнийгээ ч бид хариуцсан яам, засгийн газарт тууштай тавиад явна. Багшийн үйлдвэрчний эвлэлийн албан ёсны холбооных нь зүгээс тавиад байгаа шаардлага, яриад буй зүйлийг нь бид хүлээн зөвшөөрч байгаа. Тийм болохоор цалинг нэмэх тал дээр дорвитой ажлууд хийнэ. Гэвч цалинг нэмлээ гээд нэг дор асуудал шийдэгдэхгүй. Үр дүн нь зугуухан гарна.

-Багшийн ажил төрийн албан хаагчид хамаардаг. Тийм учраас цалингийн шатлал, урамшуулал нь төвөгтэй. Тиймээс төрийн албанд хамаардгийг нь болиулах тухай ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал яриад байх шиг байсан. Үүнийг та тайлбарлаад өгөөч?

-Шууд гаргаж байгаа зүйл биш. Манай Төрийн албаны хууль чинь төрийн захиргаа, үйлчилгээ, тусгай, улс төр гээд дөрөв ангилсан хэрнээ нэг хуулиар зохицуулаад буй нь хүндрэл учруулаад байгаа нь үнэн. Нийтийн албанд зүтгэж байна уу гэвэл бүгд л зүтгэж, үйлчилж байна. Улс орнууд төрийн захиргааны албан хаагчдаа зориулсан хуультай байдаг. Тэр бүү хэл орон нутгийн албан хаагчдыг тусдаа хуулиар зохицуулдаг. Төрийн үйлчилгээний буюу багш, эмчийн ажлын байрыг баталгаатай байлгахыг хуулиар зохицуулдаг. Мөн төрийн албан хаагч гэж үзээд цалин хөлсийг нь нэг дор, нэг ижлээр шийдэж явдаг. Харин нэмэгдэл дээрээ ялгаа гарна. Гүйцэтгэлд суурилсан үнэлгээ гэдэг чинь энэ. Гэтэл нэг том хууль дотор бүгдийг нь хийчихээр хөдөлгөхөд хэцүү байна гэж Н.Учрал сайд хэлээд байгаа нь энэ утгаараа зөв. Тэгэхээр багшийн эрх зүйн статусыг яг баталгаажуулсан, төрийн үйлчилгээнд зориулсан тусдаа хуультай болох юм бол зохицуулалт хийхэд амар болно. Статистик тооцоогоо гаргахад ч амар болно. Төсвөөс цалинжиж байгаа нь тусдаа, төрийн захиргааны албан хаагчдын тоо нь ч тусдаа гараад явна. ингэх юм бол бодлого боловсруулахад хэрэгтэй байна гэж яриад байгаа юм.

-Та ярианыхаа эхэнд энэ шийдвэрийг зориуд мушгиж байна гэж хэлсэн. Тэгвэл яг хэн, ямар ашигтай болоод ингээд байгаа юм бэ?

-Багшийн бодит хомсдолд орчихсон, ур чадварын болоод нөөцийн хомдсолд орчихсон байгаа нь олон нийтийн бодит хэлэлцүүлэгт орж, ил гарч байгаад би баяртай байгаа. Нөгөө талдаа орон нутгийн сонгууль ойртсонтой холбоотойгоор зарим нэг нэр дэвшигч боломж гэж харсан уу. Эсвэл юу гэж хараад байгаа юм сайн мэдэхгүй байна. Гэхдээ тэдний үйлдэл олны өмнө ил л байна шүү дээ. Сүүлдээ балмад үйлдэл рүү орж байна. Бид үүнийг хэрхэвч хүлээн зөвшөөрөхгүй. энэ чинь ардчиллын үндсэн зарчим биш.

-Таныг мэдээлэл хийж байхад иргэн А.Отгонбаатар тань руу өндөг шидсэн. Ямар нэгэн гэмтэл учирсан уу. Та энэ асуудал дээр холбогдох газруудад нь гомдол гаргасан уу?

-Надаас ирж мэдүүлэг бол авсан. Бэртэл, гэмтэл аваагүй учраас миний зүгээс гомдолгүй гэж хэлсэн. Гэхдээ ийм үйлдлийг бид хэрхэвч хүлээн зөвшөөрч болохгүй. Хүн хэлээрээ, мал хөлөөрөө гэж үгтэй. Ярилцахын оронд ингэж балмад аашилж байгаа явдалд цаашид Монгол Улсын төр хүлээн зөвшөөрч, өөгшүүлж болохгүй. Тэгээд ч манай яам бол бодлогын яам. хэн дуртай нь ирж балмад зан гаргадаг, агсам тавьдаг байх ёсгүй.

-Нөгөө талдаа УИХ-ын гишүүний халдашгүй дархан эрхэд халдсан асуудал гэж яриад байгаа?

-Ер нь Уих-ын гишүүн биш энгийн иргэнд ч халдашгүй эрх байгаа шүү дээ. Иргэн өөрийгөө халдлагаас ангид байлгах эрх байна. Энэ чинь хүний эрхийн үндсэн зарчим. Тийм болохоор байж болохгүй зүйл гэдгийг хатуу хэлье.

Т.ДАРХАНХӨВСГӨЛ

УИХ-ын гишүүн Н.Алтаншагайтай ярилцлаа.

-Таны хувьд дүүргийн Засаг даргаар ажиллаж байгаад УИХ-ын гишүүн болсон. Тэгэхээр энэ удаагийн УИХ, Засгийн газар нийслэлд чиглэсэн ямар томоохон бодлогын шинжтэй үйл ажиллагаанууд хийхээр төлөвлөж байгаа вэ?

-Монгол Улс анх удаа бүсчилсэн байдлаар УИХ-ын сонгуулиа явуулж, 126 гишүүнтэй анхны парламент бүрдсэн. Хэдийгээр МАН олонх болсон ч АН, ХҮН-д санал тавьж хамтарсан Засгийн газар байгуулагдсан. Улмаар ээлжит бус чуулган хуралдаж, төсвийн тодотгол, Засгийн газрын ирэх дөрвөн жилийн үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг баталлаа. Энэхүү үйл ажиллагааны хөтөлбөр гэдэг бол энэ удаагийн Засгийн газрын 2024-2028 оны луужин гэсэн үг. Хаашаа явах юм, ямар аргаар түүндээ хүрэх вэ гэдгээ л төлөвлөж байгаа юм. Энэ удаагийн төсвийн тодотголоор нийслэлд маш том хүндрэл байгааг олж харсан, түүнийг шийдье гэсэн улс төрийн зоригтой шийдлүүд байсан гэж би харж байгаа. Метро, Бөөрөлжүүтийн цахилгаан станц, тойрог болон хурдны зам гээд олон том төсөл бий. Дээр нь гэр хорооллыг байшин хороолол болгох том хөтөлбөрүүд 3-4 байршилд эхэлнэ

Өмнө нь байгаагүй том хөрөнгө оруулалтууд тавигдсан. Хоёрдугаарт, нийслэлийн төсөв анх удаагаа ингэж их тэлж байгаа юм. Нэг тэрбум ам.доллар буюу 3.5 их наяд төгрөгийг нийслэлийн бүтээн байгуулалтад төлөвлөж байна.

-Нийслэл анх удаа бонд босгосон?

-Тэгсэн. Үүний дагуу маш их бүтээн байгуулалт, хөрөнгө оруулалтын ажлууд хийгдэж байна. Мөн МАН-ын мөрийн хөтөлбөрт орсон “20 минутын хот” гэсэн статус руу шилжих бэлтгэлийг хангах учиртай. 2026 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс Улаанбаатар хот 14 хот, 43 хорооллын засаг захиргааны шинэ нэгж рүү шилжинэ. Гэрээсээ гараад ажлын байрандаа хүрдэг. Боловсрол, эрүүл мэнд, төрийн үйлчилгээг 20 минутад авдаг байх чиглэл рүү хөгжье гэж байгаа юм. Тэгэхгүй болохоор нийслэлийн хороодын хүн ам жил ирэх бүр л нэмэгддэг. Сонгинохайрхан дүүргийн нэг хороо гэхэд л 28 мянган хүн амтай болж байлаа. Аймгийн төвөөс их хүн амтай. Бараг 30 мянган иргэнд хороонд ажилладаг хүмүүс чинь яаж хүрч ажиллах юм бэ. Хороонд дээд тал нь арван хүн л байдаг шүү дээ. Тэгэхээр засаг захиргааны шинэ нэгж рүү шилжих зайлшгүй хэрэгтэй болсон. Мөн Улаанбаатар хотын замыг засварлах, шинэчлэх цаг нь болсон. Яг хотынхоо төвөөр төмөр зам нь явдаг. Үүнээсээ болоод түгжирдэг. Таван шарын нүхэн гарцыг тухайн үеийн хотын дарга байсан Д.Сумъяабазар эхлүүлж байлаа. Судалгаа хийгээд дөрвөн газарт ийм хэмжээний нүхэн гарц хийхээр болсны нэг нь сая ашиглалтад орлоо. Энэ төмөр замын гарам дээр энгийн үедээ л гэхэд өдөрт хоёр цаг 48 минут, ид ачааллын үед дөрвөн цаг хаалт хаадаг гэж байгаа юм. Ингэхээр түгжрэлд төдий чинээ нөлөө үзүүлнэ. Одоо Лабораторийн уулзвараас урагшаагаа нэгийг хийнэ. Мөн замууд их муудсан. Тийм учраас саяын төсөв дээр дэд бүтэц рүү нэлээд их төсөв тавилаа. Жил бүр урсгал засвар нэртэй нөхдөг. Дээр нь брожур гэдэг зүйл яригдаад байна. Сүүлийн хоёр жил бороо, цас их байсан. Цасаа арилгахын тулд бодис, давс цацдаг. Гэтэл тэр нь эргээд брожураа үйрүүлж, муутгадаг. Тийм болохоор Хотын дарга Х.Нямбаатар зоригтой шийдвэрүүд гаргаж, сөрөг хүчнээс хардаад байгаа бол аудит, АТГ-ын шалгалт оруулъя гэж мэдэгдсэн. Энэ нь ч хар хоргүй, нэг талдаа зөв байх. Ер нь замаа шинэчлэхгүй бол улам л муудна. Тэр хэрээрээ л түгжрэл нэмэгдэж, иргэдийн бухимдал ихэснэ. Тийм ч болохоор Улаанбаатар хотын замыг маш сайн шинэчилж байна. Үүнээс гадна инженерийн дэд бүтэц рүү нэлээн их хэмжээний төсөв тавьж анхаарал хандуулна гэж байгаа.

Манай Сонгинохайрхан дүүрэг бүртгэлтэй 345 мянган иргэнтэй. Түр оршин сууж байгаа болон бүртгэлгүй амьдарч байгаа 50, 60 мянга бий. Энэ чинь Монгол Улсын хүн амын 12 хувь нь зөвхөн СХД-т амьдарч байна. Эдгээрээ дагаад ус, дулаан, тог, хогны мөнгө гээд асар их зардал гардаг. Нэг айлын хашаанд 3-4 айл амьдардаг ч зөвхөн бүртгэлтэй айлаас нь л тог, хогны мөнгө авдаг гээд хотод зовлон бэрхшээл, асуудлууд бий. Тийм болохоор П.Сайнзориг гишүүнтэй хамтран Улаанбаатар хотод байгаа 1970-1980-аад онд баригдсан дулаан алдагдалтай байруудыг төрөөс нэг удаад засаж сэлбэх ажлыг хийхээр Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт багтаасан. Хотоос сонгогдсон гишүүд маань ч их дэмжсэн.

-Улаанбаатар хотыг 14 жижиг хот болгох асуудал дээр нэлээд маргаан гарч байгаа. Үүний хамгийн том давуу тал, ашиг тус нь юу байх юм бэ?

-Ер нь бол боловсрол, эрүүл мэнд, соёлын үйлчилгээг авах гэж Толгойтоос хотын төв орох шаардлагагүй. Яг энэ бүсчилэл дотроо энэ үйлчилгээнүүдээ авчихдаг болно л гэж байгаа юм. Иргэдийнхээ цаг завыг хэмнэж, аятай тухтай амьдруулахыг л хичээж байгаа хэрэг. Түүнээс биш “20 минутын хот” гэж нэр зүүгээд баахан дарга нар бий болох гээд байгаа зүйл биш. Толгойт хот гэхэд л төрийн анхан болон дунд шатны үйлчилгээ, соёл, боловсрол, эрүүл мэндийн үйлчилгээгээ иргэддээ тэндээ өгдөг. Үүнийгээ дагаад томоохон худалдааны төвүүд нь байдаг л болно. Дээрээс нь гэр хороолол дунд барилгажилт үүсч, давхар утааг багасгах том бодлого л байгаа юм.

-Хотын төв рүүгээ ордог урсгалын хамгийн их нь ажлын байр байдаг. Тэгвэл тухайн газар нь ажлын байрыг бий болгох тал дээр нь хэрхэн анхаарах юм бэ?

-Ажлын байраа дагаж төвлөрдөг. Одоо ХХААХҮЯ-ыг Дархан-Уул аймаг руу нүүлгэх гэж байна. Мөн ингэж 14 хот болох юм бол их, дээд сургуулиудыг алслагдсан дүүргүүд рүү гаргах асуудал ч яригдаж байгаа. Толгойт хот гэж байгуулагдахад Эмээлт аж үйлдвэрийн парк бий болно. Энэ нь дам нөлөөгөөрөө 10 мянган ажлын байр бий болгоно гэж байгаа юм. Мөн Ерөнхийлөгчийн санаачилсан “Хүнсний хувьсгал”-ын хүрээнд Ар Гүнтэд Агро сити байгуулна. Ингэснээр хоёр том эдийн засгийн таталцал бий болох учиртай. Ер нь нэг төвт хотоосоо олон төвт хот болчихоор улам задарч, тэлнэ гэдэг судалгаа тооцоолол бий.

-Улаанбаатар хотоо олон төвт болгох гэхээр инженерийн шугам сүлжээний хүртээмж асуудал болдог. Үүнийг шийдэх сорилгоор дэд төвүүдийг байгуулахаар болсон. Танай СХД-т хоёр ч дэд төв баригдаж байгаа. ажил нь юу болж байна вэ?

-Сонгинохайрхан дүүрэгт Толгойт, Баянхошуу гээд хоёр дэд төв бий. Дэд төвүүдээс хамгийн анхны дэд бүтцээ татсан нь Баянхошуу. Дулаан, цэвэр бохир, цахилгаан гээд бүгд очсон. Тэнд 2-3 мянган айлын орон сууц барих нөхцөл бүрдсэн. Мөн 5-6 га газар чөлөөлөөд эхний ээлжийн барилгуудаа бариад эхэлчихсэн. Толгойт дэд төвийн ажил ч явж байгаа. Яагаад ингэж их төвлөрөл үүсээд, барилгуудаа шавж бариад байна гэхээр ерөөсөө л таны хэлдэг дэд бүтцийн асуудалтай холбоотой. Тийм болохоор дэд төвүүддээ түшиглээд төвлөрлийг задлах, гэр хорооллыг барилгажуулах ажлыг л хийе гээд байгаа юм. Гэхдээ анхнаас нь төлөвлөлтөө зөв хийх ёстой.

-Энэ дэд төвүүдийн ажил нэлээд удаашралтай, олон жил болж байна уу гэж бодогддог. Шалтгаан нь юу байдаг юм бэ. Газар чөлөөлөх дээр их уддаг гэдэг юм билээ?

-Жил ирэх бүр л газрын үнэ нэмэгдэж байна. Төрийн өмнөөс иргэдтэй ойлголцож, газар чөлөөлнө гэдэг хүнд шүү дээ. Тухайн иргэн газраа өгөхгүй л гэвэл боломжгүй. Харин сүүлд шинэчлэгдсэн хуулиар тодорхой хувь нь дэмжсэн тохиолдолд чөлөөлдөг болсон. Гэвч тэр газар чинь хувийн өмч. Тийм болохоор маш уян хатан, ухаалаг хандах ёстой. Хүний өмч хөрөнгийг үнэгүйдүүлж, иргэдээ хохироож болохгүй. Тэгэхээр тооцоо, судалгаатай хандаж явахгүй бол арван хэдэн жил хүлээчихсэн хүмүүс ч байсан, хотын дарга эдгээр хүмүүсийн байр орон сууцыг нь шийдэж өгсөн гэсэн.

-Дүүрэг удирдаж байсан учраас таныг аж ахуйн нэгжүүдэд учирдаг зовлон, жаргалыг илүү мэдэх байх гэж бодож байна. Хувийн хэвшлийнхний маань ганц зовлон нь татварын дарамт гэдэг. Тэгвэл УИХ-ын гишүүн болсон хүний хувьд татварыг бууруулах, уян хатан болгох тал дээр ямар ажил хийе гэж бодож байна вэ?

-Жижиг аж ахуйн нэгжүүдэд маань өөрийн гэсэн өмчлөлтэй ажлын байр алга. Дандаа түрээсийн байранд үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Хоёрдугаарт, банкны шаардлага хангахгүй учраас маш өндөр хүүтэй өдрийн зээл авдаг болсон. Яг ийм зовлонг иргэд, аж ахуйн нэгжүүдээс маань байнга хэлдэг. Дээрээс нь татвар өндөр байгаа талаар үеийн үед л ярьж ирсэн. Улс байгаа л юм чинь зохих хэмжээний татвараа авах ёстой. Харин татварыг одоо байгаа хэмжээнээс нь нэмэхгүй байх дээр анхаарах хэрэгтэй. Бүр илүү хөнгөлөх, бууруулах боломж байна гэдэг дээр анхаарч ажиллана. Мөн хариуцлагатай аж ахуйн нэгжүүдээ яаж урамшуулж, дэмжих юм гэдгээ үе шаттайгаар хиймээр юм билээ.

Маш олон ажлын байр бий болгоод татвараа тогтмол төлдөг газрууддаа хөнгөлөлт үзүүлж яагаад болохгүй гэж. Хэвийн хэвшлийнхнийхээ энэ тал дээр онцгойлон анхаарах хэрэгтэй. Яг амьдрал дээр хувийн хэвшлийнхэн маань улс орныг бодитоор үүрч яваа шүү. Сайн муу хэлэгдээд л татвар, нийгмийн даатгалаа төлж, ажлын байр бий болгож, ажилчдынхаа орон байрыг ч шийдээд явж байна.

Тэгэхээр таван жил тогтвортой үйл ажиллагаа явуулаад татвараа тогтмол төлсөн бол гээд хувийн урамшуулал бодож болно. Хувийн хэвшлийнхнээ л дэмжиж байж ажлын байр нэмэгдэнэ. Түүнээс биш төр ажлын байрыг нэмэгдүүлнэ гэдэг маш хэцүү. Тийм болохоор энэ тал дээр онцгой анхаарч судалж үзнэ.

Т.ДАРХАНХӨВСГӨЛ