Улсын бүртгэлийн байгууллага “Цахим гарын үсгийн тухай” хуулийн дагуу Монгол Улсын 16 нас хүрсэн иргэн бүрт 2022 оны тавдугаар сараас “Тоон гарын үсэг” олгож эхэлсэн.
Иргэд иргэний үнэмлэх, гар утасны аппликейшн болон улсын бүртгэлийн киоск машинаас тоон гарын үсгээ авах боломжийг бүрдүүлсэн байна.
Мөн Хаан болон Голомт банктай хамтран ажиллаж, банкны АТМ ашиглан иргэдэд тоон гарын үсэг олгож байгаа юм.
Өнөөдрийн байдлаар 1 сая 100 орчим мянган иргэнд тоон гарын үсэг олгожээ.
“Хэвлэл мэдээлэлд эрх тэгш байдлыг бүрдүүлэх нь” сэдэвт хэлэлцүүлэг өчигдөр болж өнгөрлөө. Тус хэлэлцүүлгийн үеэр “Цогц Хөгжлийн Үндэсний Төв”-ийн гүйцэтгэх захирал, социологич М. Энхбадралтай ярилцлаа.
-Хэвлэл мэдээлэлд эрх тэгш байдлыг яаж бүрдүүлэх вэ?
-Хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд тэнцвэртэй, үнэн бодит мэдээлэл хүргэх нь хариуцлагатай редакцуудаас шууд хамааралтай. Энэ салбарт мэргэжлийн хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд голчлон үйл ажиллагаа явуулах нь эрх тэгш байдлын гол тулгуур. Өнөөгийн нөхцөл байдалд цахим талбар дээр суурилан хэн хүссэн нь мэдээлэл түгээж байна. Жишээлбэл, дурын хүн хувийн цахим хаягаараа мэдээлэл цацаад, лайв хийгээд байх боломжтой эрин үе. Гэхдээ тэр хүнийг хориглох, хязгаарлах, х ариуцлага тооцох боломжгүй. Учир нь тухайн хүн хэвлэн нийтлэх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхтэй шүү дээ. Товчхон хэлбэл, түүнийг үзэж байгаа хүмүүсийн олонхмэдээллийн дархлаатай, ойлголт мэдлэгтэй, баттай бус эх сурвалжийг ялгаж салгадаг, зохисгүй сувгийг “блоколдог”, бусдад хуваалцдаггүй ёс зүйтэй болох хараахан болоогүй байна.
-Хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд хараат бус байж чадаж байна уу?
-Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа ихэнх хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд улс төрийн хамаарал бүхий эзэнтэй. Тиймээс х эвлэл мэдээллийн байгууллагуудыг улс төрөөс хараат бусаар ажиллуулна гэдэг үлгэр. Урт хугацааны шийдэл нь хэвлэл мэдээллийн байгууллага нийгмээсээ буюу олон нийтээс санхүүжиж, үйл ажиллагаа явуулж чаддаг болбол хамгийн эрх чөлөөтэй, сонгодог хувилбар байж чадна. Жишээлбэл, аливаа редакц хэн нэгнээс хараат бусаар үйл ажиллагаа явуулж, аль нэг талд үйлчилдэггүй байвал баттай эх сурвалж болж чадна. Иргэдийн мэдэх эрхийг хангаж, үнэн бодитой сурвалжилдаг болбол иргэдийн итгэлийг хүлээж, олон нийтээс санхүүжих боломжтой болно.
-Хэвлэл мэдээллийн байгууллагын нийгэмд өгөх үнэт зүйл нь юу вэ?
-Сонгогчид мэдээлэл дээр л тулгуурлаж сонголтоо хийдэг. Яагаад гэвэл хүн ямар мэдээлэл хүлээн авч байна түүн дээрээ тулгуурлаж үнэлэлт, дүгнэлт гаргадаг гэсэн үг. Тиймээс иргэдийг үнэн зөв мэдээллээр хангаж, мэдэх эрх олгох ньхамгийн чухал. Угтаа бол хэвлэл мэдээллийн байгууллага хараат бус ажиллаж чадаж байгаа, эсэх тухай л юм. Бусдаар бол хэвлэл мэдээллийн байгууллага, сэтгүүлчдийн ур чадвар муу биш. Хэвлэл мэдээллийн байгууллага хараат бус байхын тулд орлоготой, цалинтай, санхүүжилт сайтай байх ёстой. Захиалагч буюу мөнгөтэй талд үйлчлээд эхэлбэл хэвлэл мэдээллийн байгууллага үндсэн үүргээ гүйцэтгэж чадахгүй.
-Хэлэлцүүлгийн үеэр эмэгтэйчүүдийн квотын талаарих яригдлаа. Яагаад заавал квот тогтоох шаардлагатай вэ?
-Нийгэмд тодорхой нэг өөрчлөлт хийхийн тулд тухайн нийгмийн сэтгэл зүй, хандлага, мэдлэг нь төлөвшчихсөн бол өөрчлөлт өөрөө явагдана. Монголд сүүлийн хоёр удаагийн парламент дамжаад эмэгтэй гишүүдийн эзлэх хувь өөрчлөгдөөгүй, буюу 17 хувьтай. Тэнцвэрт байдлыг хангахын тулд одоо байгаа зарчмаараа үргэлжлээд үр дүн авчрахгүй. Учир нь сонгуулийн тухай хууль, сонгуулийн тойргийг тогтоосон хувилбар зэрэг нь шинэ нэр дэвшигч, эмэгтэйчүүд, шинээр улс төрд орж ирж байгаа 50 настай хүний хувьд ч хаалттай, боломжгүй байна. Ийнхүү системээрээ хааж байгаа нөхцөлд бид өөрчлөлтийг хүлээх нь үр ашиггүй. Ямар ч өөрчлөлт, үр дүнд хүрэхгүй.
-Жишээлбэл?
-Одоогийн том тойрогт буюу дөрвөн аймагт өрсөлдөж байгаа шинэ нэр дэвшигчийн хувьд сонгуулийн сурталчилгааны хугацаанд өөрийгөө таниулах, сурталчлах ажлыг хийхэд бусад туршлагатай улстөрчтэй тэгш өрсөлдөх боломжгүй. Илүү мөнгөтэй, илүү олонд танигдсан хүмүүст зориулагдсан сонгууль болох гэж байна. Үүнийг би шударга бус, хортой, шинэчлэгдэж өөрчлөгдөөгүй сонгууль гэж тодорхойлно.
-Сонгогчид мэдлэг боловсролтой байх нь мөн чухал, тийм үү?
-Тийм ээ, цаашид олон нийтийн хандлага ойлголт сайжрах шаардлагатай байна. Сонгуульд санал өгч байгаа иргэд сонголтоороо дамжуулж чухам ямар чиг үүрэгтэй хүнийг сонгож байгаа талаараа ойлголт мэдлэггүй байна. Сонгуульд өрсөлдөж байгаа хүнээс юуг шаардах, ямар хүчин зүйлс дээр үндэслэж сонголт хийх ёстойгоо иргэд мэддэг байх ёстой. УИХ-ын гишүүн иргэдийг төлөөлдөг, хууль тогтоодог, хуулийн хэрэгжилт болон гүйцэтгэх засаглалд хяналт тавьдаг гэдгийг иргэд мэдэх хэрэгтэй. Сонгогчид нэр дэвшигчдээс юу хүсэх, шаардах ёстойгоо мэдэхгүй хэвээр байвал бид зөв сонголт хийж чадахгүй.
-Жендерийн хувьд чухал бус, ямар мэргэжил боловсролтой хүн иргэдийг төлөөлөх нь чухал биш гэж үү?
-Эмэгтэйчүүдийг эмэгтэй хүн л төлөөлж чадна, залуучуудыг залуу нэр дэвшигчид л ойлгоно гэж хандах нь зохистой биш. Парламентад сууж байгаа бол нийгмийн бүх давхаргыг төлөөлөх чадвартай байх ёстой. УИХ-ын гишүүд зөвхөн өөрт нь санал өгсөн хүмүүсийг биш, нийт улс орны эрх ашгийг төлөөлж ажиллах ёстой. Тэр байтугай өөрийнх нь эсрэг санал өгсөн, өөрийнх нь эсрэг сонгуулиар ажиллаж байсан хүнийг ч төлөөлж тэнд сууж байгаа гэдгээ ойлгох ёстой. Тиймээс гишүүн хүн олон талт төлөөллийг төлөөлөх чадвартай хүмүүс байх ёстой. Зөвхөн төлөөлөх чадвараасаа гадна хууль батлах, санаачлах, гүйцэтгэх засаглалд хяналт тавих чадавх, мэдлэг боловсролтой байх ёстой. Парламент бол энгийн үгээр бид гурван саяулаа цуглаад асуудлаа хэлэлцэж чадахгүй учраас өөрсдийгөө төлөөлөх хүмүүсийг сонгуулиар сонгож байгаа л хэрэг. Иргэд гишүүдэд шаардлага тавьж, хариуцлага нэхэх эрхтэй. Малчин хүнийг малчин байж л төлөөлж чадна гэдэг нь өрөөсгөл ойлголт. Харин малчдыг төлөөлж ажиллаж чадах хүн байх хэрэгтэй. Бүх талын эрх ашгийг төлөөлөх чадвартай парламент бий болох нь хамгийн чухал.
ХЭҮК-ын гишүүн Г.Нарантуяатай хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн улс төрийн оролцооны талаар ярилцлаа.
-Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн улс төрийн эрхийн талаар судалгаа хийсэн гэв үү. Ямар нөхцөл байдал харагдав?
-МУИС-ийн Улс төрийн тэнхимийн судлаачид, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн чиглэлээр ажилладаг байгууллагуудтай хамтран энэ судалгааны ажлыг хийсэн. Судалгааны ажил сайн болж бодлогод хувь нэмрээ оруулж чадахуйц үр дүн гарвал хэрэгжүүлнэ гэсэн бодлоготойгоор энэ ажлыг хийсэн. Үүнээс бодлогод зайлшгүй оруулах нь зүйтэй гэсэн үр дүн гарсан. Тоо баримт гэхээсээ илүүтэй зарчмын хувьд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс нийгмийн бүлгүүдийн улс төрийн оролцоог дэмжих бодлогын санаачилгууд гарсаар байсан. Үндсэн хуульд орсон нэмэлт, өөрчлөлтын дагуу УИХын сонгуулийн холимог тогтолцоо, гишүүдийн тоо нэмэгдсэн, тойрог болон нам төлөөлөх гээд сонгуульд зарчмын өөрчлөлт орсон. Улс төрийн намуудын тухай хууль шинэчлэн найруулагдсантай холбоотой хөгжлийн бэршээлтэй иргэд, эмэгтэйчүүдийг нэр дэвшүүлсэн намд санхүүжилт олгохоор болсон.
Судалгааны үр дүнд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн дунд жендерийн асуудал зөрчил харагдахгүй байгаа. Судалгаанд хамрагдсан хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн 15 хувь нь нийгмийн амьдралд бие даан оролцдог гэсэн үр дүн бий. Ийм хэмжээнд байхад тэр хүмүүс яаж улс төрийн үйл ажиллагаанд хувь нэмэр оруулж чадах билээ дээ. Улс төрийн намууд “та сонгох сонгогдох эрхтэй” гэдэг хэрнээ хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг сонгогдох тал дээр ямар туслалцаа үзүүлж байна. Иргэний нийгмийн байгууллагууд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хүсэл зоригийг нэгтгэж ажиллана гэдэг ч эдгээр иргэдийг өөртөө итгэдэг болоход нь, нийгмийн амьдралд оролцоход нь ямар нөлөө үзүүлж байна гэдэг дээр дүгнэлт гаргах хэрэгтэй.
-Ер нь эдгээр иргэд сонгуульд санал өгөхөд, улс төрийн ямар нэгэн үйл ажиллагаанд оролцоход хамгийн их тулгардаг асуудал юу байна вэ?
-Сонгууль гэдэг бол чөлөөт хүсэл зоригийн илэрхийлэл. Би хэнийг сонгох, улс төрийн үйл ажиллагаанд хэр идэвхтэй оролцохоо өөрөө чөлөөтэй сонгодог, шийддэг нөхцөл бололцоо хангагдаж байж сонгох, сонгогдох эрх хангагдлаа гэж үздэг. Гэр бүлийн дэмжлэг, сурч боловсрох хэрэгцээ боломж бололцоогүй, хожуу үед хөгжлийн бэрхшээлтэй болсон иргэдийг төлөөлж чадах цөөн хүмүүсээс бусад нь гэртээ хэн нэгний асрамжид зайлшгүй байх шаарлагатай. Ямар хоол идэх, юу өмсөх, хаашаа явах гэдгээ өөрөө шийдэж байгаагүй, бусад хүмүүсийн дэмжлэг шийдвэрээр амьдарч ирсэн хүн, сонгуулийн хуулийн дэмжлэгтэй болсон. Гэтэл гэнэт өөртөө итгээд, саналаа өөрөө өгөөд, эсвэл сонгуульд нэр дэвшээд явах уу гэдэг асуудал шүү дээ.
-Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хувьд эдийн засаг, боловсролын түвшин хэр байна?
-Манай улсад “Тэгш хамран сургах боловсрол” төсөл хэрэгжээд 60 гаруй жил өнгөрсөн. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сургуулиудад хяналт шалгалт явуулахад эдгээр хүүхдүүдийг сургаж чадахгүй байна гэсэн дүгнэлтэд хүрсэн. Хүүхдийг сургана гэдэг бол зүгээр нэг анги дотор оруулж ирээд энд ийм хүүхдүүд сурч байна гэсэн тоондоо биш. Сургуульдаа өнгөрүүлсэн цаг хугацаандаа үр дүнтэй байгаад, өөрийн амьдралд хэрэг болохуйц мэдлэг мэргэжил эзэмших боломжийг олгох тухай асуудал юм. 60 жил үйл ажиллагаа явуулсан тусгай сургуулиуд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийг сургаж чадахгүй байж яаж Монголын Их дээд сургуулиуд эдгээр хүүхдүүдийг сургаж болно гэж хэлж байна вэ.
Боловсорлын яам элдэв янзын бичиг цаас боловсруулаад, багш нартайгаа хэлэлцээд боломжтой талаас нь хэрэгжүүлэхийг хичээдэг. Гэхдээ үндсэн аргачлалаа олоогүй байж төлөвлөсөн ажлаа хэрэгжүүлэх боломжгүй. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн мэдээлэл хүлээж авах боломж бололцоо маш хязгаарлагдмал. Ийм хязгаарлагдмал байгаа хүмүүс яаж улс төрийн үйл ажиллагаанд тогтвортой оролцох вэ гэсэн асуудал гарч ирнэ. Энэ нь мэдээж хүнд, хөнгөн хэлбэрээр ялгаатай асуудал. Эдгээр хүмүүс бол нийгмийн хамгийн ядуу амьдарч байгаа давхарга. Эдийн засгийн хүчин зүйлийг өөрчлөхгүйгээр улс төрийн оролцоо нэмэгдэхгүй. Олсон орлогоо ихэнх нь эрүүл мэндийн зардалд зарцуулдаг. Эдгээр хүмүүс улсын дундаж зарцуулалттай харьцуулахад 47 хувиар их мөнгийг эрүүл мэнддээ зарцуулдаг байхад боловсрол нь 73 хувиар бага байгаа юм. Санхүүгийн асуудлыг, орлогыг нэмэгдүүлэхгүйгээр хэмжээ хязгаар тогтоогоод ямар ч үр дүнгүй.
-Нийгмийн бодит орчны хүртээмж, аюулгүй байдлын хангамж хангагдаж чаддаг уу?
-Улаанбаатарт хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд амьдрах нь бүү хэл энгийн иргэд амьдрахад ямар хэцүү гэдгийг хүн болгон мэднэ.
Орчны хүртээмж муу байхад нийгмийн харилцаанд орж чадахгүй. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс гэж хэн бэ, нийгмийн төсөөлөл ямар байгаа вэ гэдэг асуудал яригдана. Эдгээр хүмүүс биднийг төлөөлж чадна гэдэгт бүрэн дүүрэн итгэж чадахгүй бол боломжгүй. Энэ олон хүчин зүйлийг тооцох ёстой. Хүний эрхийн хэрэгжилтийг сайжруулна гээд хууль гаргаад, ямар нэг байгууллага байгуулчихдаг. Энэ нөхцөл байдалд хамгийн их нөлөөлж байгаа хүчин зүйлийг эхлээд тодорхойлчихоод эхнээс нь эхлээд шийдэх хэрэгтэй. Эсвэл хамгийн хурдан шийдэх боломжтойгоос нь эхэлж болно. Энэ бүхнийг хийж хэрэгжүүлж байж хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн улс төрийн эрх чөлөө аврагдана. Үүний хамгийн гол асуудал бол бодлогын дараалал. Хүний эрх, эрх чөлөөний хэрэгжилтийг яаж бодитой болгох талаар авч үзэх шаардлагатай.
-Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн хэд орчим хувь нь өөрөө сонгууль өгдөг юм бол. Сонгуульд нэр дэвшиж байсан тохиолдол байгаа юу?
-Судалгаанд оролцсон хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн 83 орчим хувь нь сонгуульд саналаа өгсөн байсан. Харин хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдээс өнгөрсөн хугацаанд УИХ, Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшиж байгаагүй. Харин орон нутгийн сонгуульд долоон хүн нэр дэвшсэн. Нэг хүн Налайх дүүргийн иргэдийн хурлын төлөөлөгчөөр ажиллаж байгаа. Өөрөөр ямар нэгэн байдлаар улс төрд оролцсон тохиолдол байхгүй.
-Тэд улс төрийн сонгуулийн талаар мэдээллийг бүрэн авч, өөрөө сонголтоо хийж байна уу?
-Мэдээж хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд хүнд, хөнгөн хэлбэрийнх гэж байгаа. Тусгай хэрэгцээтэй хүмүүс бол гэр бүл, асран хамгаалагчаараа дамжуулж сонгууль өгдөг. Мэдээж тэр туслалцаа үзүүлж байгаа хүн насанд хүрсэн буюу 18 ба түүнээс дээш насныхан байх шаардлагатай. Энэ бол бидний хэлэх гээд байгаа асуудлын дэргэд жижиг асуудал. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн эрхийн олон улсын конвенц гэж байгаа. Үүнд Монгол Улс ч мөн адил нэгдсэн. Үүний 29 дүгээр зүйлд улс төрийн тухай заалт байдаг. Тэр заалтад “тусгай хэрэгцээтэй иргэн санал өгөхдөө туслалцаа авах хүнээ өөрөө сонгоно” гэсэн байдаг.
2024.03.31 / НЯМ ГАРИГ
ХАВРЫН ДУНД УЛААГЧИН ТУУЛАЙ САРЫН
НЭГ ЦАГААН ХӨХ МОРЬ ӨДӨР
Үс засуулвал: Өвчин ирнэ
Наран ургах, шингэх: 06.32-19.20
Барилдлага: Түлэх
Шүтэн барилдлага: Сансар
Суудал: Төмөр
Аргын тооллын 3 сарын 31, Адъяа гараг. Билгийн тооллын 21, Эрхтэний тэнгэрт одтой, хөх морь өдөр. Өдрийн наран мандах, жаргах цаг нь 6:32-19:20. Тухайн өдөр бар, нохой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр гэмтнийг шийтгэх, угаал үйлдэх, тангараг тавих, гэр бүрэхэд сайн. Хэрүүл тэмцэл хийх, хүүхэд хөлд оруулахад муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, туулай, морь, бич, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод баруун урагш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй.
| 2024 оны 04 сарын 02-ныг хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан төлөв:
|
Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Сэлэнгэ, Хараа голын хөндийгөөр ялимгүй цас, 31-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 4-р сарын 01-нд төвийн аймгуудын нутгийн зүүн, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар хур тунадас орно. Салхи ихэнх хугацаанд секундэд 6-11 метр, 29, 4-р сарын 01-нд говь, талын нутгаар, 30-нд тал, хээрийн нутгаар, 31-нд нутгийн зарим газраар секундэд 15-17 метр хүрч ширүүсэж, нутгийн өмнөд хэсгээр шороон шуурга шуурна. Увс нуур болон Дархадын хотгор, Завхан голын эх, Идэр, Тэс голын хөндийгөөр шөнөдөө -18…-23 градус, өдөртөө -5…-10 градус, Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хүрэнбэлчир орчмоор шөнөдөө -13…-18 градус, өдөртөө 0…-5 градус хүйтэн, говийн бүс нутгийн баруун өмнөд хэсгээр шөнөдөө -2…+3 градус, өдөртөө +9…+14 градус дулаан, Их нууруудын хотгор, Хангайн нурууны өвөр бэл, говийн бүс нутгийн хойд хэсгээр шөнөдөө -3…-8 градус хүйтэн, өдөртөө +4…+9 градус дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө -8…-13 градус хүйтэн, өдөртөө -1…+4 градус дулаан байна. 30, 31-нд ихэнх нутгаар дулаарна.
Монгол Улсын Засгийн газрын хуралдаанаар Замын-Үүд-Эрээн авто замын боомтын ачаа тээврийг 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 1-нээс есдүгээр сарын 30-ны өдрийг хүртэлх хугацаанд 24 цагийн горимоор ажиллуулахаар шийдвэрлэлээ.
Замын-Үүд-Эрээн боомтоор хоногт дунджаар 250-300 ачааны тээврийн хэрэгсэл гарч, суудлын болон жуулчин тээврийн машинууд хил гарч байна гэж ЗТХЯ-наас мэдээллээ.
Санхүүгийн зохицуулах хорооны ээлжит хуралдаан боллоо.
Хуралдаанаар 24 асуудал хэлэлцлээ. Нэг компанийн хөрөнгө оруулалтын менежментийн үйл ажиллагаа эрхлэх, хоёр компанийн банк бус санхүүгийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг сэргээхээр шийдвэрлэлээ.
“Монголын хөрөнгийн бирж” ХК-ийн төлөөлөн удирдах зөвлөлийн энэ оны 12 дугаар тогтоолоор баталсан “Уул уурхайн бүтээгдэхүүний арилжаа, төлбөр тооцоог гүйцэтгэхэд баримтлах журам”-ын өөрчлөлт болон 13 дугаар тогтоолоор баталсан “Зэсийн баяжмалын арилжааны гэрээний стандартыг тогтоох, мөрдүүлэх журам”-ыг үйл ажиллагаандаа дагаж мөрдүүлэхийг зөвшөөрлөө.
Мөн нэг компанийн гаргаж буй хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасыг бүртгэж, нэг компанид андеррайтерийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл нэмж олгохоор боллоо.
Түүнчлэн даатгалын хохирол үнэлэгчийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг нэг компанид, банк бус санхүүгийн салбарт санхүүгийн зээл олгох, цахим төлбөр тооцоо, мөнгөн гуйвуулгын мөн факторингийн үйлчилгээ эрхлэх, төлбөрийн баталгаа гаргах болон богино хугацаат санхүүгийн хэрэгсэлд хөрөнгө оруулах энгийн зөвшөөрөл, гадаад валютын арилжаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг зургаан компанид, барьцаалан зээлдүүлэх журмаар олгох мөнгөн зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх этгээдээр гурван компанийг бүртгэнэ гэж Санхүүгийн зохицуулах хорооноос мэдээлэв.
Бага тойруугийн 30 гаруй байршилд өдрийн цагаар зогсоол хамгийн эрэлттэй байгаа талаар “ММCG” ХХК-ийн эдийн засагч П.Түвшинмандах ярилаа.
Тэрбээр “Зогсоолын орон зайг нэмэгдүүлэх боломж ховор байна. Тиймээс менежментийн аргаар эрэлтийг бууруулах нь оновчтой. Одоогоос арга хэмжээ авахгүй 1-2 жилд эрэлт эрчимтэй нэмэгдэх хандлагатай байна. Бага тойруугийн 30 гаруй байршилд өдрийн цагаар зогсоол хамгийн эрэлттэй байна. Үүнээс шалтгаалан зөвшөөрөлгүй байршилд машинаа байрлуулах, давхарлаж зогсох хандлага их байна. Удаан хугацаагаар буюу 2 болон түүнээс дээш цаг байршуулж буй байдлыг 1 цаг болгон бууруулж чадвал тухайн зогсоолд зогсох автомашины тоог 30-97 хувиар нэмэгдүүлж болно. Мөн ойрын хугацаанд зогсоолын бүсчлэл тогтоох, тогтоосон бүсчлэлдээ хувьсах үнэ тогтоох, цагийн хязгаарлалтын горим тогтоох шаардлагатай байна. Зогсоолын эрэлт хамгийн өндөр байгаа Бага тойруугийн 13 байршилд зам дагуу зогсоолыг бий болгох шаардлагатай. Мөн уг хэсэгт 5-9 давхар зогсоол барих, их тойрууд шинээр барилга барих тохиолдолд 5 хүртэлх давхар зогсоол барих шаардлагатай” гэлээ.
Нийслэлийн хүүхдийн төлөө зөвлөлийн 2024 оны анхдугаар хурал өнөөдөр болж, энэ онд тус зөвлөлөөс хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөөнд тусгах саналуудыг хэлэлцлээ. Мөн Хүүхэд хамгааллын хуулийн шинэчилсэн найруулгыг танилцуулж, хүүхдийн тоглоомын талбайн стандартын хэрэгжилт, хүүхдийн сэтгэцийн эрүүл мэндийн байдлын талаар танилцуулсан юм.
Хүүхэд хамгааллын хуулийн шинэчилсэн найруулга энэ оны нэгдүгээр сарын 13-нд батлагдсан бөгөөд есдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлнэ. Шинэчилсэн найруулгаар хуулийн үйлчлэх хүрээг өргөжүүлж, хүүхдийг үл хайхрах хүчирхийлэл болон үе тэнгийн дээрэлхэлтийг хуульчилсан байна. Мөн нэгжийн Засаг дарга нарын хүүхэд хамгааллын чиглэлийн чиг үүрэгт өөрчлөлт орсон тул энэ чиглэлийн үйл ажиллагаа, арга хэмжээг өргөжүүлэн хэрэгжүүлэх боломжтой болжээ. Энэ хүрээнд сум, хороо бүрд гэр бүлийн нийгмийн ажилтан ажиллах бөгөөд нийслэлд 387, орон нутагт 592 нийгмийн ажилтан ажиллуулах юм. Тус хуулиар хүүхэд хамгааллын үйлчилгээг шинэчилж, шуурхай тусламжийн үйлчилгээ, хамгаалах, нөхөн сэргээх үйлчилгээ, урьдчилан сэргийлэх үйлчилгээ гэсэн гурван хэлбэртэй байхаар тусгасан байна.
2020 оноос хойш нийслэлийн хэмжээнд буй хүүхдийн тоглоомын 976 талбайд судалгаа хийжээ. Уг судалгаагаар 803 нь стандартын шаардлага хангаагүй буюу ашиглалтын шаардлага хангахгүй, засвар үйлчилгээ дутагдалтай гэсэн нийтлэг зөрчил илэрсэн байна. Улмаар 2022 онд Хотын стандартын хүрээнд Хүүхдийн тоглоомын талбайн стандартыг дээрх үзлэг шалгалт, судалгаанд үндэслэн боловсруулж, НИТХ-аар батлуулсан юм. Шинэ стандарт батлагдсан тул 2023 онд хүүхдийн тоглоомын 487 талбайд шалгалт хийхэд гадаргууг хатуу хучилттай гүйцэтгэсэн, бүрэн бус буюу ашиглалтын шаардлага хангахгүй, суурилуулалт болон холбох хэрэгсэл дутуу эсхүл ил гарсан боолтыг далдлаагүй, тохиромжгүй байрлалд байгуулсан зэрэг нийтлэг зөрчил илэрчээ. Үүнтэй холбоотойгоор илэрч буй зөрчлийг арилгах, стандартын шаардлагад нийцүүлэх зөвлөмж, мэдэгдлийг Хотын стандарт, хяналтын газраас холбогдох нутгийн захиргааны байгууллагууд болон Сууц өмчлөгчдийн холбоодод хүргүүлэн, арга зүйгээр ханган ажилласан байна.
Дэлхий даяар эрүүл мэндийн салбарт ажиллагсдын ердөө 1 хувь нь сэтгэцийн эрүүл мэндийн чиглэлээр ажилладаг аж. Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотын хувьд кабинет, тасгийн түвшинд 11 байгууллага сэтгэцийн эрүүл мэндийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд хүүхдийн сэтгэцийн эрүүл мэндийн чиглэлийн байгууллага байхгүй.
Хүүхэд хамгааллын хүрээнд гэр бүлийн хүчирхийлэл, өсвөр насны жирэмслэлт болон сэтгэцийн эрүүл мэндийн асуудлыг чухалчлах шаардлагатай байгааг Нийслэлийн Засаг даргын орлогч, Нийслэлийн хүүхдийн төлөө зөвлөлийн дэд тэргүүн О.Номинчимэг онцлов.
Зөвлөлийн гишүүдийн зүгээс хүүхэд хамгааллын байгууллагууд дахь сэтгэл зүйчийг нэмэгдүүлэх, сэтгэл зүйчдийг чадавхжуулан, цалин, нийгмийн хангамжийг сайжруулах, хүүхдүүдийн дундах электрон тамхины хэрэглээ, бэлгийн боловсролд онцгойлон анхаарах зэрэг саналыг хэлж байлаа. Мөн зөвхөн хүүхэд хамгааллын чиг үүргийн гэлгүй бүх байгууллага санал санаачилга гарган, манлайлж ажиллах хэрэгтэйг онцолсон юм.
УОК-ын Шуурхай штаб, ОБЕГ-ын Эрсдэлийн удирдлагын газраас хамтран 20 аймгийн хэмжээнд хийсэн шар усны эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээгээр:
Үнэлгээ хийсэн 20 аймгийн нийт 315 сумаас эрсдэлийн түвшин дунд буюу түүнээс дээш нийт 161 сум тодорхойлогдсон байна. Үүнээс “Маш их” түвшинд байгаа 7 аймгийн 53 сумын 4470 өрх айл цас хайлалтаас үүсэх шар усны үерт өртөх магадлал маш өндөр байна.
Зөвлөмж:
