Монгол Улсын гавьяат жүжигчин “Завханы” хэмээх Санжаажавын Батсүхийн “Орчлонг хайрлаарай”, “Ухаарал”, “Хаан заяатай орчлон” зэрэг дууг тун ч эвлэгхэн дуулж, олны хайр хүндэтгэлийг хүлээгээд байгаа бяцхан дуучин Болормаагийн Бат-Энэрэлтэй ярилцлаа. Тэрбээр төрөлхийн харааны бэрхшээлтэй төрсөн ч нэг настайгаасаа сул хардаг болсон гэнэ. Иймд бяцхан хүү Энэтхэг улсад нүдний хагалгаанд орохоор болсон байна. Хагалгааны зардалд зориулан гэр бүлийнхний зүгээс энэ сарын 20-нд хандивын тоглолт зохион байгуулахаар болжээ.
-Б.Бат-Энэрэл хүү хэзээнээс дуулах болсон юм бэ. Одоо хэдэн настай вэ. Гэртээ хэдүүлээ амьдардаг талаар ярихгүй юу?
-Манай ээж Солонгос руу явсан. Удахгүй ирнэ. Би гэртээ эмээ, ээжтэйгээ (ээжийнх нь төрсөн эгч), эгчтэйгээ хамт амьдардаг. Би чинь их багаасаа дуулж эхэлсэн л дээ. Анх хоёр настайдаа дуулж, дуунд дуртай болсон юм. Завханы С.Батсүх гээд хүн чинь миний дууны багш. Багшдаа үргэлж залбирч явдаг даа. Би одоо таван настай удахгүй зургаан нас хүрээд сургуульд явна. Ээждээ нэг юм хэлчих үү. Ээж ээ, сайн байна уу. Та наанаасаа хурдан ирээрэй. Та утсаараа их оролддог шүү. Ер нь хүүдээ хайртай юм уу, утсандаа хайртай юм уу гэж хэлмээр байна.
-С.Батсүх гавьяатын дууг анх яагаад дуулах болов?
-Миний багш хорвоо дэлхийн үнэнийг үргэлж дуулдаг. Тэр нь надад таалагддаг. Бас багшийн дуулсан бүх дууны аялгуу нь гоё. Хүний сэтгэлд шууд л хүрдэг. Багшдаа баярлалаа, хайртай шүү.
-Ирээдүйд багш шигээ дуучин хүн болно гэж бодож байна уу. Юуг хүсэж, мөрөөддөг вэ?
-Би багш шигээ дуучин болохыг мөрөөддөг өө. Бас ээж шигээ сайн хүн болно. Би дуучин, жүжигчин, урлагийн хүн л болохыг мөрөөддөг. Бас Отгонтэнгэр хайрхнаасаа миний хоолойг үргэлж ийм эвлэгхэн хөөрхөн байлгаж, ирээдүйд мундаг дуучин хүн болгоосой гэж хүсдэг. Бас том болоод гурван ажил хийнэ. Эхнийх нь цагдаа, дараа нь лам, сүүлийнх нь дуучин хүн болно доо.
-Яагаад энэ гурав гэж?
-Цагдаа хүн чинь хулгайч муу хүмүүсийг барьдаг, лам хүн сайхан сэтгэлтэй, буянтай амьдардаг, дуучин болох нь угаасаа тодорхой юм чинь ингэж хэлж байгаа юм. Ийм гурван ажил хийнэ.
-Анх тайзан дээр гарч дуулахад ямар санагдсан бэ. Ер нь дуулж байхдаа юуг дотроо боддог вэ?
-Тайзан дээр гарч дуулах гоё санагдсан. Би өмнө хүмүүсийн алга ташилтыг сонсож байсан. Харин намайг гарч ирэхээр хүмүүс алгаа хорстол ташсан. Тэрийг нь би харсан юм. Дуулж байхдаа ээжийгээ их боддог. Бас багшийгаа яаж дуулж байсныг нь төсөөлдөг. Тэгээд хүмүүст миний дуулж байгаа дуу таалагдаж байгаа болов уу гэж боддог.
-Багшийнхаа “Орчлонг хайрлаарай” дууг үнэхээр сэтгэлээсээ дуулсан байсан. Мөн хамгийн сүүлд багштайгаа хамтарч уран бүтээл хийсэн. Тэр дуу олон түмэнд их хүрсэн шүү. Чиний хамгийн ихээр хайрлаж, хүндэлдэг хүн хэн бэ?
-Би дууг багш шигээ сэтгэл дотроо төсөөлж дуулахыг боддог. Тэгж дуулсан дуу хүний сэтгэлд хүрдэг гэж багш маань хэлсэн. Хамгийн сүүлд багштайгаа “Хаан заяатай орчлон” гээд сайхан дууг нь дууллаа. Чи тэр дууны клиппийг үзсэн биз дээ. Багш бид хоёр хоёулаа хар хослолтой гоё харагдаж байгаа биз. Би дуугаа чин сэтгэлээсээ сүсэглэж дуулдаг. Миний хамгийн хайртай хүн ээж, эмээ, эгч, багш нар минь. Би энэ хүмүүсийнхээ төлөө залбирч дуулдаг.
-Ээжийгээ санаж байна уу?
-Үгүй ээ, санахгүй байна. Яагаад гэвэл би чинь одоо уул шиг том эр болсон шүү дээ. Тийм болохоор санахгүй байгаа юм. Гэхдээ жоохон л санаж байна. Манай багшийн дуулсан Бүтэн нойртой хонож үзээгүй
Бүлээн цайгаа ууж амжаагүй
Ганцхан биений жаргал эдлээгүй ч
Газар дээр миний ээжий
Үр чинь өсөж том болжээ
Үргэлж юунд санаа тавина вэ
Уул шиг том эр болсон шүү дээ
Унтаж амар даа бүүвэй ээж ээ гээд дуу байна ш дээ, энэ дууг дуулахаараа л ээжийгээ санаад байгаам.
-Найзууд нь чиний дууг сонсоод юу гэж хэлж байна?
-Чамайг телевизэээр харсан, чи од болчихсон юм уу гэсэн. Тэгэхээр нь би од биш ээ хүн гэж хэлдэг. Зүгээр л олны танил шүү дээ. Гэхдээ манай найзууд чинь жоохон болохоор дуу сонсдоггүй юм шиг байна лээ.
-Дуучин Төрмандахтай хамтарч дуулсан хүүг таних уу?
-“Булдруу” юу. Тэрийг танина. Бас хөөрхөн дуулдаг юм билээ. Төрмандахтай хамт дуулдаг мөн биз дээ. Бас адилхан дуулдаг “булдруу” байна лээ.
-Удахгүй болох тоглолтынхоо тухайд ярихгүй юу. Тоглолт хийх гэж байгаадаа баяртай байна уу. Тусалж, дэмжиж байгаа хүмүүс их байгаа байх. Тэр хүмүүст хандаж юу гэж хэлмээр байна?
-Миний тоглолт энэ сарын 20-нд болно. Намайг бүгдээрээ хүрч ирж үзээрэй. Би та бүхэндээ гоё дуугаа дуулж өгнө. Манай тоглолтод багш маань болоод бусад Завхан нутгийн алдартай, мундаг дуучид ирж ая, дуугаа өргөнө. Хамгийн ихээр тусалж байгаа эгчдээ, ээждээ, багшдаа, бусад бүх хүмүүст баярлалаа.