Тада Наокацү: Нэгнээ сайн дэмжих аваас Монгол Улс улам хурдан хөгжинө DNN.mn

Япон улсын нийслэл Токио хотоос холгүй орших Ибараки мужийн “Цүкүба” төв цэцэрлэгт хүрээлэнд монголчууд цугларан, уламжлалт цагаан сарын баяраа өргөн тэмдэглэж, хол ойрын ахан дүүс дуулж, хуурдаж, бүжиглэж, бөх барилдаж, хөгжилдөн цэнгэцгээв. Тэдний дунд монгол үндэсний хүрэм өмссөн нэгэн япон хүн онцгой содон харагдана. Түүнийг Тада Наокацү хэмээх агаад эдүгээ 83 настай.

Наснаасаа ануухан харагдах нүдэнд дулаахан Тада Наокацү гуайг Ибараки мужийн монголчууд ер андахгүй. Тэр ямагт өгөөмөр гар сунгаж, юухнаар ч болов тусалж дэмждэг болохоор тэр шүү дээ. Тиймээс бүгд ихэд талархан хүндэлнэ. Бас түүний нэрийн хуудсан дээр нь: “Монголын Үндэсний Олимпийн Хорооны “Токио 2020” Олимпийн наадмын төлөөлөгч, Монголын Буудлага Спортын Холбооны зөвлөх дасгалжуулагч” гэсэн үгс дурайна.

Эл эрхэм хүмүүнтэй би хэсэгхэн зуур хөөрөлдлөө.

-Таны амьдрал монголчуудтай хэзээнээс ингэж гүнзгий холбогдов?

-Анх би 1989 онд Баруун Германд болсон Буудлагын тэмцээнд улсаа төлөөлөн үндэсний багийн дасгалжуулагчаар оролцохдоо Монголын тамирчидтай танилцаж, тэдэнтэй хөөрөлдөн баясаж билээ. Тэдний дунд Мөнхбаяр, Алтанцэцэг, Оюунаа нар байлаа. Д.Мөнхбаярыг анх харахад л маш хүчтэй, эрэмгий дайчин, хол явах хүн шиг санагдсан нь андуу байгаагүй. Яагаад гэхээр тэр тун удалгүй Барселоны олимпийн хүрэл медальтан болсон юм даа.

-Түүнээс өмнө Монголын тухай ямар ч ойлголт байгаагүй гэж үү?

-Огт төсөөлөлгүй явсан ч юм биш л дээ. Намайг их сургуулийн оюутан байхад дээд ангийн ах маань нэг дуу зааж өгсөн юм. Тэр нь Цүрүта Кожигийн дуулдаг “Моко хорока” гэдэг дуу. Санаа нь Монгол руу хэрэн одъё гэсэн утгатай. Би тэр дуугаа байнга амандаа аялан, Монголын хээр тал нутгийг сэтгэлдээ төсөөлдөг байлаа.

-Яагаад байнга аялдаг байсан юм бол. Тийм гоё дуу юм уу?

-Бүү мэд. Ямар ч байсан байнга аманд аялагддаг байв. Ялангуяа найзуудтайгаа ууж наргиж согтоод харих замдаа тувт энэ дууг л аялна. Тийм болоод тэр үү, Баруун Германд анх монгол хүмүүстэй уулзаад бөөн баяр болсон юм даг.

-Та хэд яаж хэл нэвтрэлцсэн хэрэг вэ?

-Тухайн үедээ би эхлээд тамирчин Алтанцэцэгтэй англиар муруй хазгай ярьж ойлголцсон санагдаж байна. Гэхдээ гол нь анх удаа монгол хүн харсан нь надад бөөн баяр хөөр байв. Дараа нь 1992 онд эхнэрээ дагуулан Монголд очиж, цэвэр тунгалаг агаар, байгалийн сайханд нь сэтгэлээ сэргээсэн юм. Түүнээс хойш хэдэн удаа очсон тоогоо алджээ. Паспортоо л сөхөж харахгүй бол хэлж мэдэхгүй байна.

-Нээрээ л тийм байх даа. Таныг Монголын буудлага спортын ертөнцтэй яаж холбогдсон тухай сонсвол сонин байх гэж бодож байна?

-Би 1993 онд Монголын Буудлагын баг тамирчдад сургалт зохион байгуулсан юм. Бараг бүтэн сар би монголд байлаа. Түүнээс хойш О.Гүндэгмаа 2008 оны Бээжингийн олимпоос мөнгөн медаль хүртэн намайг баярлуулж билээ. Гэхдээ би тэр үеэс зөвхөн авьяас чадалтай, сайн тамирчдыг сургаагүй. Өсөх ирээдүйтэй залуу тамирчдад их анхаарч, тэднийг сургаж дэмжихэд хүч тавьж эхэлсэн юм.

-Мэдээж, бэрхшээл их байсан байх даа?

-Байлгүй яахав. Тэр үед буудлагын спортын тоног хэрэгсэлүүд ихэнх нь Оросынх. Бас нэлээд хуучирсан загварууд байв. Тийм болохоор би юун түрүүнд орчин үеийн буу, тоног хэрэгсэл илгээж эхэлсэн юм. Хамгийн сайн буу Герман улсынх болохоор тэндээс худалдан авч, монгол тамирчдад буу бэлэглэж, хамтдаа дасгал сургуулилтаа хийцгээе гэж уриалдаг байлаа. Монголын тамирчид Европ руу тэмцээнд оролцохоор очиход нь би тэнд буу худалдан авч өгдөг байсан юм.

-Тоног хэрэгслээс илүү таны мэдлэг, туршлага дэм болсон байж таарна?

-Магадгүй л юм. Гэхдээ би хааяа тамирчдад өөрийн туршлагаа ярьж, зөвлөгөө өгөх үед тэд чих тавин анхааралтай сонсож сууснаа: “Үүнийг анх удаа л сонсож байна. Бидний арга барилаас өөр юм байна” гэхэд нь гэнэтхэн хамаг биеийн хөлс чийхарч: “Яана аа, би арай буруу ярьж байгаа юм биш байгаа?” гэж бодогдоод сандардаг байж билээ. Тэгээд Монголын багийн дасгалжуулагч ч соргогоор хүлээж аван, өөрийн туршлагаас гадна бусдаас санаа авч, өөрийн арга барилтайгаа хослуулах нь зөв гэж боддог ч байсан байх, тэд ч их хичээж явдаг учир миний арга барил, зөвлөгөө Монголын тамирчдыг өсөж хөгжихөд нь өчүүхэн ч гэсэн тус нэмэр болсон болов уу гэж найддаг.

-Монголын тамирчидтай ажилласан хугацаанд таны хамгийн их харамссан зүйл юу вэ?

-Би 2020 оны Токиогийн зуны олимпод оролцох эрх авсан монгол тамирчдынхаа бэлтгэлийг хийлгэх гээд нутгийнхаа буудлагын спортын газар, байрлах орон байр, бүх юмыг нь жин тан болгоод байлаа. Гэтэл “Ковид” цар тахал дэгдсэний улмаас тэд ирж оролцож чадаагүй. Үүнд л маш их харамсаж явдаг даа.

-Надад ч бас үнэхээр харамсалтай санагдаж байна. Ер нь та Монголын буудлагын тамирчдын төлөө маш их юм хийжээ дээ?

-Өнөөг хүртэл тэдэнд тусалж ирсэн тусламжаа мөнгөн дүнгээр тооцож үзээгүй л дээ. Тэгээд ч мөнгө чухал биш. Хамгийн чухал нь би бүх зүрх сэтгэлээ тэдний төлөө, тэднийг өсөн дэвжихийн төлөө зориулж, чин сэтгэлээсээ зүтгэсэндээ баярладаг. Миний халуун сэтгэл бол яахын аргагүй гэдгийг одоо ч мэдэрдэг. Нэг хүний буцлам халуун сэтгэлээс аливаа үйлс өргөжин тэлдэг жамтай гэдэгт би итгэдэг хүн. Миний амьдардаг Сакурагава хотод саяхан Монголоос нэг Их хурлын гишүүн айлчлан ирэхэд уулзалтад нь намайг оролцуулсан юм. Би тэр гишүүнтэй цаашдын хамтын ажиллагааны тухай ч ярьж амжсан. Юун түрүүнд би монголчууд маань нэгнээ сайн дэмжиж, дутуугаа нөхөж, дундуураа дүүргэж яваасай гэж их хүсдэг дээ. Тийм болохоороо зөвхөн өөрөө л болж бүтэж байвал, өөрт л ашигтай байвал бол оо гэж бодохгүйгээр бие биенээ дэмжиж яваасай гэж хэлмээр байна. Идэх юм олдвол хуваалцдаг, ажил олдвол хувааж хийдэг л баймаар байна. Нэгнээ сайн дэмжих аваас Монгол Улс улам хурдан хөгжинө гэж би үргэлж бодож явдаг. Ямар ч хүчир ажилд өөрийгөө сорьж чаддаг, юу ч байсан дайраад л ордог гал халуун сэтгэл нь монгол хүний гайхалтай чанар.

-Та ер нь монгол хүнд их элэгтэй юм аа даа?

-Шиба Рёотарогийн “Тал нутгийн тэмдэглэл” номын гол баатар Б.Цэвэгмаагийн тухай уншсан минь монгол хүний тухай бодлыг өөрчилж, их гүн сэтгэгдэл үлдээсэн юм. Гол баатар тэр бүсгүй хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс, гэр бүлийн хүчирхийлэлд өртсөн хүүхдүүдэд сайн дураар тусалдаг гэдгийг сонсоод сэтгэл шулуудаж: “Би юу хийж болох вэ, ямар дэм өгч чадах вэ?” гэж өөрөөсөө асуулаа. Тэгээд өөрийн танил Касуга Юкио эмчийн “Тэмүүжингийн өргөө” орон гэргүй хүүхдүүдийг асрах газарт туслах сайн үйлсийн аянд нь нэгдэж, тэд нарт адуу, хонь, ямаа… авч өгч билээ. Намайг хоёр жилийн өмнө Монголд очиход нийслэл хотын түгжрэл нь их хэцүү байлаа.

Миний хувьд гэвэл таван жилийн өмнө эхнэрээ өөд болоход уулын энгэрт ажиллуулдаг байсан цайны газраа хаагаад, одоо гэртээ нам жим аж төрж байна даа. Монголд очоод, тэнгэр дүүрэн од мичидийг нь харж хэвтэх сэн гэж хааяа бодох л юм хэмээв.

Тада Наокацү гуай монгол хүнд яагаад тийм ихээр элгэмсүү байдгаа өөрөө ч ойлгодоггүй гэнэ. Юутай ч атугай залуу насандаа заалгаж сурсан нөгөө дуу нь одоо ч түүний амьдралын салшгүй хэсэг хэвээр ажээ. Амьдралынхаа баяр жаргал, зовлон гуниг дунд монголчуудтай хамт өнгөрүүлсэн өдөр хоног, агшин бүхэн нь түүний дурсамжид ямагт тодхон гэрэлтсээр байдаг гэнэ.

Тада сан /гуай/-аас сургалтын төлбөр болон бусад дэмжлэг, тэтгэлэг авсан олон хүн бий. Тэд цөм түүнд талархан баярлаж явдаг нь гарцаагүй. Тэдний зарим нь сургуулиа төгсөөд, ажил амьдралын гараагаа эхэлж, амжилттай яваа аж. Тэр тухай нь сонсож суухдаа би: “Нэг хүний буцлам халуун сэтгэлээс аливаа үйлс өргөжин тэлдэг жамтай гэдэгт би итгэдэг…” гэсэн Тада гуайн үгийг бодлоо.

Тийм ээ! Чухамдаа тийм сэтгэл л олны урмыг тэтгэж, цаашлаад үндэстний оршихуйд, бүр цаашлаад улс орны хөгжил дэвшилд тус дэмээ өгдөг биш үү?

Манай сонины япон дахь тусгай сурвалжлагч Х.Эрдэнэцэцэг