Хөдөлмөрийн баатар, ардын уран зохиолч, Төрийн шагналт, соёлын гавъяат зүтгэлтэн Б.Лхагвасүрэнгийн зохиол, найруулагч Б.Баатарын бүтээл “Тамгагүй төр” жүжгийг энэ сарын 18-наас эхлэн УДЭТ-ын тайзнаа толилуулахаар болжээ.
Category: энтертаймент-ертөнц
“Evandis Entertainment”-аас толилуулах гэж буй “Super Concert-2024” тоглолтод Өмнөд Солонгосын алдарт дуучин, жүжигчин Rain тэргүүтэй дэлхийн одод оролцоно.
Уг тоглолтын тасалбарыг зөвхөн өнөөдөр буюу наймдугаар сарын 6-ны өдөр 50.000 төгрөгөөр борлуулах юм.
Тоглолт Улаанбаатар хотноо 2024 оны есдүгээр сарын 15-нд Буянт-Ухаа цогцолборт болох бөгөөд
Тасалбарыг Shoppy.mn сайтад хандаж худалдан авах боломжтой.
“Evandis Entertainment”-аас БНСУ-ын алдарт дуучин, жүжигчин Жун Жи Хун буюу Rain Монголд тоглолтоо хийх талаар бид мэдээлсэн.
Тогтолтын талаар Хотын дарга Х.Нямбаатар “К-поп од, дуучин Rain тэргүүтэй солонгос одод Монголд зохион байгуулагдах фестивальд ирэхээр болсныг дуулгахад таатай байна. Фестивалийг Буянт-Ухаа нисэх онгоцны буудалд есдүгээр сард зохион байгуулахаар төлөвлөсөн” гэв.
2021 онд “Netflix” стриминг үйлчилгээгээр үзэгчдийн хүртээл болж бүх цаг үеийн шилдэг цувралын эхэнд бичигдэж байсан “Squid Game” цувралын шинэ бүлэг арванхоёрдугаар сарын 26-нд нээлтээ хийх болсныг Netflix компани зарлалаа.
Тус киноны найруулагч Хван Дон Хюгийн хэлж буйгаар цувралын гурав дахь буюу сүүлийн бүлэг 2025 онд гарна.
Монгол рок буюу Хүннү рок урсгалаар тоглодог Чингис хаан одонт Хү хамтлаг “Хишигтэн” нэртэй аялан тоглолтоо есдүгээр сарын 4-26-ны өдрүүдэд Финланд, Эстони, Латви, Польш, Чех, Австри, Итали, Хорват, Герман, Швейцарь, Франц, Испани зэрэг улсуудад хийхээр товложээ.
Монголын мөөг судлаач, эрдэмтэд, сонирхогчид, таримал мөөгний үйлдвэрлэгчид “Мөөгний баяр” зохион байгуулдаг. Энэ жил гурав дахь жилдээ зохиох бөгөөд ирэн наймдугаар сарын 17-ны бямба гарагт болох юм байна.
Арга хэмжээнд очсон хүн бүхэн Монгол орны ойн бүс, тал хээрийн төрөл бүрийн мөөг болон таримал мөөгний талаар өргөн мэдлэгтэй болж, байгалиас түүсэн мөөгнүүдтэй танилцах боломжтой аж. Мөн мөөгөн бүтээгдэхүүнүүдээс амсах, худалдан авах зэрэг маш олон сонирхолтой үйл явдал болох юм байна.
Арга хэмжээг Шинжлэх ухааны академи, Хөдөө аж ахуйн их сургууль, Монголын мөөг судлаач, сонирхогчдын нэгдсэн нийгэмлэг зэрэг байгууллага зохиодог.
ОХУ-ын Москва хотноо уламжлал болгон зохион байгуулдаг “ИДОЛ 2024” олон улсын циркчдийн тэмцээн өчигдөр өндөрлөжээ.
Энэ сарын 19-нд эхэлж, гурван өдөр үргэлжилсэн тус тэмцээнд 17 орны 200 гаруй жүжигчин оролцсон байна. Жилээс жилд өргөжиж, оролцогчдын чансаа, үзүүлбэр сайжирч буй энэхүү тэмцээнд манай улсаас “Икс Роузис” уран нугаралтын компанийн жүжигчид оролцож, хүрэл цом хүртжээ.
Монголын уран нугараачид дэлхийд өндөрт чансаатай бөгөөд оролцсон тэмцээн бүрээсээ медаль, цом хүртдэг уламжлалтай. Тэгвэл тэднийг уг буухиад энэ удаа Москвагийн алтан манежнаа “Икс Роузис” компанийн нугараачид үргэлжлүүлсэн байна.
Монгол Улсад банкны тогтолцоо үүсэж, бэхэжсэний 100 жилийн ойд зориулан Монголбанк гүйлгээнд хүчин төгөлдөр дурсгалын 5000 төгрөгийн мөнгөн дэвсгэртийг цөөн тоогоор үйлдвэрлэж, Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн тушаалаар 2024 оны 5 дугаар сарын 31-ний өдрөөс гүйлгээнд гаргаад байна.
Энэхүү 5000 төгрөгийн дэвсгэрт нь УИХ-аар баталсан мөнгөн дэвсгэртийн загвар, тодорхойлолтын дагуу бүх хэв шинжийг агуулахын зэрэгцээ сүүлийн үеийн шинэ технологиор бүтээгдсэн хамгаалалтын элементүүдээр баяжигдсан гэдгээрээ онцлог юм.
Дэвсгэртийн нүүрэн талд дэвшилтэд технологиор хийгдсэн хамгаалалтын элементүүд болох хэт ягаан туяаны гэрэлд гурван өнгөөр тодорч харагдах Соёмбо, 3 хэмжээст, өнгө нь хувирч солонгорон харагдах элемент бүхий банкны тогтолцоо үүсэж, бэхэжсэний 100 жилийн ойн лого болон баруун доод хэсэг дэх морьтон баатар, баруун, зүүн ирмэгт харааны бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан 6 ширхэг ташуу зураасан товгор таних тэмдгүүдийг шинээр байршууллаа. Мөн дэвсгэртийн ар талд хамгийн сүүлийн үеийн тасалдаж харагдах хөдөлгөөнт микро оптик туузтай болов.
Түүхэн ой, үйл явдалд зориулан дурсгалын мөнгөн тэмдэгт гүйлгээнд гаргах нь дэлхийн улс орнуудад түгээмэл байдаг нийтлэг жишиг юм. Төв банкны тухай хуулиар Монголбанк мөнгөн тэмдэгтийг гүйлгээнд гаргах онцгой эрх эдэлдэг бөгөөд нөөцийг нь шинээр бүрдүүлэх шаардлагатай болсон мөнгөн тэмдэгтүүдийг шинэ дэвшилтэт технологиор хийгдсэн өндөр нууцлал бүхий хамгаалалтын элементүүдээр сайжруулахад тогтмол анхааран ажиллаж байна. 2018 онд 5000 төгрөгийн дэвсгэртийн Соёмбыг солонгорч харагдах бэхэн элемент болгон сайжруулж, 2019 онд 50, 20000 төгрөгийн дэвсгэртэд харааны бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан товгор элемент, солонгорч харагдах бэхэн элемент шинээр нэмж, 20000 төгрөгийн дэвсгэртийг гурван хэмжээст, микро оптик, хөдөлгөөнт гадаргуутай цоо шинэ туузтай болгож өөрчилсөн.
Мөн 2020 онд 100, 500, 1000 төгрөгийн дэвсгэртүүдэд солонгорч харагдах бэхэн элемент, харааны бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан товгор элементтэй болгож, 2021 онд 10000 төгрөгийн дэвсгэртийн Соёмбыг 3 хэмжээст, нарийн шугаман элементтэй, налуу барихад элементүүд нь олон өнгөөр солигдож харагдах мөнгөлөг дардсаар бүтээж, харааны бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан товгор элемент, солонгорч харагдах бэхэн элемент нэмж шинэчлэн сайжруулав. Үүнээс гадна 2021 онд Ардын хувьсгалын 100 жилийн ойд зориулан байрлуулсан Ардын хувьсгалын 100 жилийн ойн лого бүхий гүйлгээнд хүчин төгөлдөр дурсгалын 10000 төгрөгийн мөнгөн дэвсгэртийг цөөн тоогоор үйлдвэрлэн гаргаж байлаа гэж Монголбанкнаас мэдээллээ.
МЗЭ–ийн Утга зохиолын төлөө шагналт ахмад зохиолч Жамбалын Пүрэвтэй цөөн хором ярилцлаа. Тэрээр “Амин хайртай нутаг”, “Зүүдэнд ирсэн нутаг”, “Харьд бичсэн шүлгүүд” яруу найргийн номтой. Сүүлийн жилүүдэд Америкт амьдарч бүтээлээ туурвиж буй юм.
-Та бол Говь-Алтай аймгийн Алтай сум, алдарт Аж богдын хүн. Танай сум 100 жилийн их ойтойгоо золгож байна?
-Манай Алтай сум чинь Монгол Алтайн нуруунаас доошоо сунаж тогтсон уул нуруудын бараг төгсгөл хэсэг. Аж богд маань Атас Чингис их уулстай бараа бараандаа сүндэрлэдэг. Монгол Алтайн нурууны салбар уулсаас хамгийн өндөр нь. Далайн түвшнээс дээш 3 мянга 803 метр гээд бодохгүй юу. Захуй Зарман, Хонин ус, Найман мянганы говь гээд алдарт говиудын дунд оршдог. Эргэн тойрны говиуд ноцсон гал шиг халуу шатаж байхад Аж богдын нуруун дээр зундаа хөвөнтэй дээлтэй явна. Аж богдынхоо Хүрэн овооны ихэр гэдэг сүрлэг уулын бэлд би төрсөн. Аав ээж минь малчин хүмүүс. Манай нутгийнхан гучаад оны бослого, их хэлмэгдүүлэлтийн шуурганд Шинжаан руу дүрвэж гарсан. Зарим нь хил дөнгөж даваад Дамбийжаагийн орогнож байсан Маазан сан уулын тэнд нутаглаж үлдсэн байдаг. 1992 онд Бургастайн урд талаар хил нээгдэх үед Өмнөд Монголын Алшаа баруун хошуунд ах дүүстэйгээ очиж уулзаж байсан. Нутгаа л яриад, элэг эмтэрмээр. Монголоос, Ажаас хүн ирж гэнэ гээд л тал бүрээсээ цуглаж байсан. Шөнө дүл болтол уйлаад яриад байсан. Өөрийн нутаггүй байх шиг зовлон үгүй юм байна гэж уулзсан бүхэн хэлж байж билээ.
-Таныг Говь-Алтайд сурагч байхад Түдэв гуай багшилж байсан гэдэг. Чимидийн Алагсай гуай таны анхны номыг гаргасан байдаг. Энэ тухайгаа сонирхуулахгүй юу?
-Тийм ээ, намайг тавдугаар ангийн сурагч байхад Түдэв гуай багш байсан. Түдэв багш дээр багш нар хэзээний л шаваатай харагддаг сан. Ухаантай хүн мөн ч сайхан юм гэж Түдэв багшийн залуу насыг эргэн дурсахад бодогддог. Багш нар, ер нь хүмүүс сонирхсон, дуулсан бүхнээ Түдэв багшаас асууна. Цэнхэр тод өнгийн костюмтай толигор сайхан залуу байлаа. Би гэдэг хүн Архангайн багшийн сургуульд сураад дундуур нь Дорнодод цэргийн алба хаагаад, Дорнодын “Дөл” сонинд анхны шүлгүүдээ хэвлүүлээд, буцаж багшийнхаа сургуульдаа ирж төгсөөд алс хол Алтайдаа багшаар очсон, ийм л намтартай. Сумандаа багшилж ахуйдаа Алагсай гэж тэр сайхан хүн надад нөмөр болсон. “Хүү минь би чиний зарим шүлгийг уншаад нүдээ арчдаг юм” гэж хэлж билээ. Алагсай гуай бол Ломоносовын сургуулийг төгссөн анхны сэхээтнүүдийн нэг. Ер нь тэднийхэн үе удмаараа олноор хүрээлүүлсэн сайхан хүмүүс. Бигэрийн алдарт баатар Чулуун гуай тэр хэд ах дүү хүмүүс. “Майхан ууланд аялсан нь”, “Говь дахь учрал”, “Ирвэст уул”, “Тахийн ус”, “Суман зээрд” гээд мөн ч гоё номуудтай. Нутгийн минь энэ мундаг зохиолч анхны номыг минь (“Амин хайртай нутаг”) минь эх барьж авсанд билгэшээдэг. Нутгаасаа би “Буурал аав” дууны эзэн Түндэвийн Юмсүрэнтэй сүрхий дотно байсан. Бусдаар бол алс хол Алтай сумандаа багшилж, зах хязгаарт залуу насаа үрсэн хүн. Манай сумын хүү Шаравын Батжаргал шавдуулж байж Зохиолчдын хорооныхоо босгыг алхсан. Арлааны Эрдэнэ-Очир гэж ёстой нэг сайхан хүүтэй ах дүүгийн барилдлагатай явлаа. Тангадын Галсан, Шагдарын Дулмаа гуай гээд сайхан буурлуудтай уулзаж үг сургаалыг нь сонсож явсан минь хувь заяа юм. Зохиолчдын чуулганд хоёр удаа оролцсондоо өвгөн ах нь баярладаг.
Говь-Алтайн ТМС-ын захирал Рагчаа надад зориулж
“Ажийн ууландаа агт морь шиг аялж
Архангайд атмандаж даналзсан
Ардын армид ахлах түрүүчээр ханхалзаж
Ардын сургуульд багшаар ханхалзаж
Аж нутгаа засаглан данхалзаж
Ай даа ах минь та аатай явлаа даа” гэж элэглэл бичсэн. Эл хэдэн мөрөөс миний залуу нас харагддаг. “Зүүдэнд ирсэн нутаг”-ийн минь өмнөтгөлийг манай Ж.Батсайхан бичсэн, бас л салхитай онгодтой найрагч даа. Нас хэвийгээд ирэхээр нутгаа их санах юм. Нутгийнхаа хөгшдийг санах юм. Ямар үнэн үгтэй, хүний төлөө хүмүүс байгаа вэ. Төрбат, Хоролсүрэн гэж манайтай айл аймаг явсан хөгшид байна. Аж богдын хойгуур нутагладаг Ядамсүрэн, Боролзой гээд хөгшид байна. Дандаа хүний сайн сайхны төлөө явдаг хүмүүс байжээ. “Өндөр сүрлэг Аж богдоо сүсэглэж өглөө бүр цайныхаа дээжийг өргөөрэй, өнхөрсөн чулууг нь хүртэл анзаарч өөрийн байранд нь буцааж тавиарай” гээд бүхий л насаараа Аж богдоо бичиж, Ажийн нурууныхаа алтан сүлдэнд залбирч явна даа.
Бусдын нутагт явахад
Буурал Аж-аал санана
Буцаад яаран ирэхэд
Бодол сэтгэл тайвширна
Алсын барааг нь харахад
Аньсага аяндаа чийгтэнэ
Амьсгаа хүртэл уужраад
Аавдаа ирсэн мэт бодогдоно
Үлгэрийн юм шиг гайхмаар
Үзэсгэлэнгийн юм шиг бахархмаар
Үнэхээр онгон тансаг
Өндөр сүрлэг богдынхоо
Өвөр дээр нь гараад
Өөрийн энгээр тэвэрмээр
Өвс шороогийн хүртэл
Өмссөн хувцсандаа наалдуулмаар
Буян заяаны нутаг
Буурал Аж-даа мөргөе
Буцаад төрөх тавилангаа
Бурхан таньдаа даатгая.
Бид хоёрын яриа ийм товчхон хийгээд дулаахан өрнөсөн юм. Пүрвээ гуайнхаа
“Харьд бичсэн шүлгүүд” номынх нь өмнөтгөлийг миний бие бичсэн юм. “Харьд бичсэн шүлгүүдээс нь халуун сэтгэл ханхалж, Алтайнх нь салхи амтагдана гэж бичсэн.
“Үзүүр мянганы булгаа
Үгүйлээд байгаа юм уу би
Үүр шөнийн зүүдэнд минь
Үзэгдээд байдаг болчихлоо
Уул толгод нь хүртэл
Уран зураг шиг харагдаад
Урсах усны чимээнд нь
Уртын дуу шиг сонсогдоод”,
“Талын онгон хөрсөн дээр
Тэрлэгээ дэвсээд хэвтэх сэн
Таана хүмүүлийн үнэрт
Тавхан хором саатах сан
Дүүрэн одтой тэнгэрээ
Дөрөөн дээрээсээ хараад
Долоон бурхандаа хандаж
Доторх хүслээ шивнэх сэн
Айзам дууны түрлэгэн дор
Айргийн хул түшээд
Аялгуу сайхан хэлээрээ
Айлын өвөөтэйгээ хуучлах сан
Унаач хүүхдийн гийнгоонд
Уяран уяран баясаад
Уралдааны морьдын бариан дээр
Уйлан уйлан баярлах сан”,
“Хангай говь нь солонгороод
Хонь мал нь сувдраад
Хулан зээр нь хонгортоод
Хулс, зэгс нь шаргалтаад
Харанхуй шөнө байвч
Харагдаад байх шиг санагдана
Хайртай Монгол орон минь
Харах нүдэнд илхэн
Хуурын уяхан аялгуу
Хурдан морьдын төвөргөөн
Уулын бугын урамдах нь
Урсгал усны харгиатах нь
Холын холд байвч
Сонсогдоод байх шиг санагдана
Хосгүй сайхан Монгол минь
Хоёр чихэнд уяатай
Арцат Богдын салхи
Атар хөрсний чийг
Агь таанын үнэр
Аргалын цэнхэр утаа
Өөр холын оронд ч
Үнэртээд байх шиг санагдана
Өлгий болсон Монгол минь
Өөрийн биед минь нэвчжээ
Уулын сонгинын ааг
Уруул чимчигнэх айраг
Онгон хөрсний шим
Шинэ жимсний амт
Алс холд байвч
Амтагдаад байх шиг санагдана
Амин хайртай Монгол минь
Алд биед минь шингэжээ” гэх буурал найрагчийн Лос Анжелост бичсэн шүлгийнх нь мөр бадгуудаас дандаа нутаг нь үзэгдэж Монгол нь ханхалж хүний нутгийн тэнгэр дор нарлаг Монгол руугаа хараад манхайсан хөх тэнгэрийг нь, манан будан татсан уул хангайг нь, гэрэлт туяанд булхагдсан намрын цагаан шөнийг нь, гэгээн дууны айзам ангирын нургисан ганганаатай урин хаврыг нь тэсэхүйеэ бэрхээр санаж суугаа нь нулимстай мэдрэгддэг юм..
Хүн төрөлхтний соёлын биет бус өв, Монгол үндэстний бахархал, монголчууд бидний түүхэн ой санамж, оюун сэтгэл, хүсэл тэмүүлэл, хийморь золын эгшгэн судар болсон арга билгийн хос чавхдаст, ая хөгийн яруу дуурьсалт морин хуур хөгжмийг сурталчлан таниулах зорилгоор “Морин хуур өргөө” үзэсгэлэнг дэлгээд байна.
Наадамчин олон та бүхэн тус үзэсгэлэнгээс эртний хийцлэлийн 20 төрлийн морин хуур, орчин цагийн хийцлэлтэй 10 төрлийн морин хуурыг харах боломжтой.
Морин хуур хөгжмийг эрхэмлэн дээдлэн залах тухай” Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлиг гарсантай холбогдуулан “Морин хуур өргөө” үзэсгэлэн 2024 оны долоодугаар сарын 11, 12-ны өдрүүдэд Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд үзэгчдийн хүртээл болно.