Category: энтертаймент-ертөнц

Дэлхийн хошой аварга make up артист Ц. Ариунзаяа Францын Парис хотноо зохион байгуулагдсан гоо сайхны олимп болох Дэлхийн аваргын тэмцээнээс Ази, Америк, Европ тивүүдийг дахин тэргүүлэн Алтан цом болон хоёр хүрэл медаль хүртжээ.

Тэрбээр ийнхүү Монгол Уулсынхаа далбааг дэлхийн гоо сайхны тавцанд дөрөв дэх удаагаа мандууллаа.

MakeUp artist Ц.Ариунзаяа нь:

• Continental Cup Аваргын АЛТАН ЦОМ
• Сontinental Cup Хүрэл медаль
• 2021 оны ДЭЛХИЙН АВАРГА Неон Креатив нүүр будалтын Алтан медаль
• 2022 оны ДЭЛХИЙН АВАРГА Хуримын нүүр будалтын Алтан медальтай билээ.

Театрын тайзнаа цоо шинэ уур амьсгалыг урлаж, сонгодог зохиолуудыг амилуулдаг “Орфей” театрын хамт олон энэ удаад хятадын нэрт зохиолч Үй Хуагийн “Амьдрахуй” туужаас сэдэвлэсэн ижил нэрт драмын жүжгийг үзэгчдэд хүргээд байгаа билээ.

Улаанбаатар хотноо намар цагийн хамгийн анхны театрын үзвэр болж нээлтээ хийсэн тус жүжиг хөшгөө нээсэн цагаас эхлэн үзэгчдийн дунд тасралтгүй шуугиан тарьж буй. Жүжгийн гол дүрүүдэд МУГЖ Д.Баттөмөр, Д.Ганцэцэг нар тоглосон бөгөөд олон уран бүтээлчид багтсан нүсэр багийн нягт хамтын ажиллагааг бид тайзнаас харсан. Мөн тус жүжгийн найруулагчаар М.Батболд, ерөнхий продюсераар Т.Ариунчимэг нар ажиллаж байна.

Харин үзэгчдэд амьдрах эр зориг, хайрлах хүлцэхийн дэнсийг ухааруулж, драмын онцлог, театрын соёлыг мэдрүүлсэн тус жүжиг нь нийт 1.2 тэрбум төгрөгөөр бүтжээ.

Маргааш буюу 10-р сарын 15-ны өдрийн 15:00 (Соёлын Төв Өргөөнд)цагаас жүжгийн багийнхан “Амьдрахуй” жүжгийн эргэн тойронд өрнөж буй асуудлаар сэтгүүлчдэд мэдээлэл өгнө.

“Амьдрахуй” драмын жүжиг Соёлын Төв Өргөөний тайзнаа өдөр бүр 19:00 цагаас тоглогдож байна.

“Намрын Хит-2024” тоглолтын тов зарлагджээ.

Тоглолтод Төрийн соёрхолт Д.Сосорбарам, МУАЖ дуучин А.Долгор, МУАЖ дуучин С.Ганзориг, МУГЖ дуучин Ч.Бат-Эрдэнэ, МУГЖ дуучин Ж.Уранчимэг,   МУГЖ дуучин Б.Батболд,  МУГЖ дуучин У.Далантай, , МУГЖ Дуучин С.Эрдэнэцэцэг, МУГЖ дуучин Ч.Амаржаргал, СТА дуучин Н.Мөнгөншагай, СТА дуучин Л.Нарантуяа,  хос дуучид А.Анхбаяр Б.Чанцалдулам, дуучин Д.Эрдэнэсувд, Бор Мэндээ, дуучин Б.Бат-Энэрэл нар оролцох юм.

“Намрын хит-2024” нийтийн дуучдын нэгдсэн тоглолт энэ сарын 20-ны өдөр 19:00 цагаас UB паласын концертын их танхимд болно.

“Зууны мэдээ” сонин энэ удаагийн ярилцлагын зочноороо УДБЭТ-ын удирдаач Ц.Тэлмүүн-Очирыг урилаа. Тэрээр тус театрын 62 дэх улирлын нээлтийн тоглолтын нэг болох Ж.Вердийн “Риголетто” дуурийг дохиход бэлэн болжээ.

---

-Зуны турш нам гүм байсан театр одоо л нэг “амь орж”  байна уу гэлтэй. Хаалгаар нь ороход сонгодог аялгуу эгшиглээд нэг л гоё, дулаахан байна?

-Намрын улирал, аравдугаар сар өөрөө урлагийн байгууллагууд үзвэрийн хөшгөө нээж, үзэгчдээ  хүлээж авдаг сайхан улирал шүү дээ.

Энэхүү уламжлалын дагуу театр маань 62 дахь улирлын нээлтээ алдарт “Хунт нуур” бүжгэн жүжгээр хийлээ. Харин энэ амралтын өдрүүдэд “Риголетто” дуурийг хүргэхээр бэлтгэл хангагдаад байна.

-“Риголетто” дуурь театрын тайзнаа эргэн ирэх нь. Хамгийн сүүлд найман жилийн өмнө Э.Амартүвшин дуучны гоцолсноор үзэж байснаа санаж байна?

-Энэхүү дуурь дэлхийн сонгодог, сор болсон бүтээлийн нэг. Манай театрт таны хэлснээр хамгийн сүүлд найман жилийн өмнө тоглогдож байсан. Тухайн үед Ардын жүжигчин, дуурийн дуучин Э.Амартүвшин дуулж байгаад гаднын театруудад дуулахаар явсан тул ийнхүү түр завсарлаад байсан юм. Учир нь тухайн цаг үед манай гоцлол дууны ангид энэхүү дуурийн гол дүрд дуулах дуучны нөөц хараахан байгаагүй. Харин энэ удаад бид шинэхэн хоёр гоцлол дуучинтайгаар тайзнаа дахин тоглох гэж байна.

-Шинэхэн гоцлооч, шинэхэн удирдаач. Ямар хоршил болох бол. Хүлээлт бий шүү?

-Би “Риголетто” дуурийг өмнө нь дохиж байгаагүй. Анх удаа төрөлх театрынхаа тайзнаа удирдах болсондоо баяртай бас догдлолтой байна. Үүнээс гадна тус дуурийн хувцас хэрэглэл нь анх Монголын театрт тавьсан үеийнхээрээ буюу Ардын зураач А.Гунгаасүх агсны хийц загвараар гэсэн үг. Учир нь энэ онд зураачийн 80 насны ой тохиож байгаа юм. Тиймээс манай театрын уран бүтээлчид тэгш ойд нь зориулж, эрхэм зураачаа энэхүү алдаршуулахаар төлөвлөсөн нь энэ.

-“Риголетто” бол цар хүрээний хувьд их том дуурь. Дүрүүд нь дуучнаас ч хоолойн чадал шаарддаг. Харин удирдаачийн хувьд хэр шандас, ур чадвар “нэхдэг” бүтээл юм бол?

-Би өмнө нь театрын хөгжимчин байхдаа энэ бүтээлийг их олон удаа тоглож, оркестрт суусан. Тэгэхээр харьцангуй танил уран бүтээл. Тиймээс ачаалал гайгүй байна гэж хэлж болно. Гэхдээ удирдаач хүн аливаа дуурийг дохихдоо өөрийнхөө онцлогийг шингээх учиртай. Ялангуяа темпээ мэдэрч, дуурийн аль хэсгүүдийг өндөр байлгах вэ, ямрыг нь уянгалаг, зөөлөн сонсгох вэ гэдэг удирдаачийн чадвар, мэдрэмжээс шалтгаалдаг. “Риголетто” дуурийн хувьд ордны найр, хөгжөөний хэсэг ихтэй. Тайзан дээр гоцлол дуучнаас гадна  найрал дуучид гарч ирнэ. Тэднийг удирдахад, мөн уянгын хэсгүүдэд дуучнаа мэдрэх нь удирдаачийн хамгийн чухал ажил. Удирдаач зарим үед дуучнаа өргөж, бусад үед нь өөрөөр нь дуулуулах зэргээр аль болох дуучинтайгаа ойлголцож ажиллах ёстой.

-Өнгөрсөн жилээс л үзэгчид УДБЭТ залуухан, шинэ удирдаачтай болох нь гэдгийг мэдсэн. Учир нь та “Травиатта” дуурийг дохисон шүү дээ?

-Өнгөрсөн жилийн хувьд би оюутан байсан. Гэхдээ “Травиатта” дуурийг дохих үедээ сургуулиасаа түр чөлөө аваад, Монголд ирчихсэн байсан үе л дээ. Ингээд төрөлх театрынхаа тайзан дээр анх удаа удирдаачийн хувиар тайзнаа гарсан нь тэр. “Травиатта” бол “Риголетто”-г бодвол их тансаг дуурь. Ихэвчлэн хайр дурлалын тухай өгүүлдэг.

-Монголын сонгодог театрт ихэвчлэн Ж.Вердийн бүтээлүүд эгшиглэдэг.. Агуу Ж.Вердийн ертөнц яагаад ийм уянгалаг юм бол?

-Ж.Верди бол өөрийнхөө бүхий л амьдралыг дуурь бичихэд зориулсан хүн. Симфони, найрал хөгжмийн бүтээл бараг л байдаггүй. Түүний дууриудын онцлог нь дуучныг их сайн гаргаж өгсөн байдаг. Тиймээс ч бүтээлүүд нь дуучдын ур чадвар, хоолойн цар хүрээ, мэдрэмжийг шаардсаар ирсэн. Ж.Вердийн бүтээлүүдийг нь эхэн, дунд, сүүл гэж ангилдаг. “Риголетто” бол түүний эхэн үедээ бичсэн сод бүтээлийн нэг.

-Таныг 20 гаруй жил хөгжмийн боловсрол эзэмшсэн гэж сонссон. Сонгодог бүтээлд дурлах учир, шалтгаан юу байв?

-Манай удамд урлагийн чиглэлээр ажиллаж байгаа хүн байхгүй. Гэхдээ гэр бүлийнхэн минь урлагт их дуртай, хөгжмийн мэдрэмжтэй хүмүүс байдаг. Би анх цэцэрлэгт байхдаа хөгжмийн мэргэжлийн багштайгаа “учирч” байлаа. Ингээд нэгдүгээр ангидаа Хөгжим бүжгийн коллежийн хийл хөгжмийн ангид элссэн. Гэхдээ миний сонирхол илүү орчин үеийн, техник технологи давамгайлсан хөгжмийн чиглэл рүү байсан л даа. Гэтэл сургуулиа төгсөөд УДБЭТ-т ажилд орох боломж олдлоо. Ингээд энэхүү театрынхаа босгоор алхсанаар бага багаар сонгодог урлагт дурлаж эхэлсэн. Ж.Бүрэнбэх, Туулайхүү багш нарынхаа дуурь удирдаж байхыг хараад үнэхээр бахархах, хайрлах мэдрэмж төрдөг байлаа. Ур чадвар сайтай удирдаач хүн тухайн бүтээлийг хүмүүст хүргэхдээ илүү чанартай, сайн болгодог. Тиймээс энэ мэргэжилд татагдаж, сурахаар шийдсэн.

-Та театрт эхлээд хөгжимчин байсан. Тухайн үед ямар уран бүтээл тоглоход танд эрч хүч, сэтгэлийн таашаал мэдрэгддэг байсан бол?

-Театрт миний хөгжимчнөөрөө хамгийн анх ажилласан бүтээл нь мөн л Ж.Верди байсан юм байна. Харин тоглох дуртай, түүнээс эрч хүч авдаг бүтээл нь Пучиннигийн хөгжмүүд. “Тоска”, “Богема”, “Чио Чио Сан” гээд дууриуд бий. Бүжгэн жүжгээс “Спартак” балетын хөгжмийг тоглоход таатай мэдрэмж төрдөг байсан. Ер нь театрын залуу хөгжимчид их ачаалалтай ажилладаг. Нэг бүтээл сурах гээд эхэлж байтал дараагийн уран бүтээл нь ороод ирдэг. Долоо хоног бүр үзвэртэй. Ингээд эхний нэгээс хоёр жил өнөөх уран бүтээлээ гартаа оруулах гэж суралцсаар байгаад өнгөрнө. Харин гурав дахь жилээс арай дөртэй болдог гэх үү дээ. Энэ үеэсээ давраад гоцлол хөгжим тоглохыг хүснэ. Үүнийхээ дараа дуурь удирдахыг бодно. Би яг л энэ замналаар явсан. Би театрт ажиллаж байхдаа хөгжмийн най­руу­лагчийн мэргэжлээр сурсан. Ингээд энэхүү ангиа төгссөний дараа шууд үргэлжлүүлээд Ж.Бүрэнбэх багш дээрээ удирдаачаар суралцсан юм.

-Монголдоо удирдаачаар сурчхаад, БНСУ-д дахиад сурахад ямар байсан бэ. Солонгосын урлагийн сургууль таны төсөөллөөс хэр хол байв?

-Мэдээж сургалтын хөтөлбөр, материаллаг баазаасаа эхлээд тэнгэр газар шиг зөрүүтэй л дээ. Ялангуяа СУИС-д симфони оркестр байхгүй. Миний хувьд Монголд сурч байхдаа дадлагын ажлаа ихэвчлэн дуурийн театрынхаа хөгжимчидтэй зөвшилцөж хийдэг байсан. Харин БНСУ-д миний сурч байсан сургууль гэхэд л гурван оркестртой. Үүнийгээ дагаад бэлтгэл, сургуулилтаас эхлээд ачаалал өндөр. Мэргэжлийн багш нар нь оюутнууддаа өндөр шаардлага тавихаас гадна өөрсдөө оркестр удирдахаараа биднийг оруулна. Хичээлдээ сайн байсан оюутандаа оркестр удирдах эрх өгнө гээд биднийг бяцхан өрсөлдүүлчихдэг байлаа.

-Удирдаачийн ангид орохын тулд хөгжмийн өндөр мэдлэгтэй байхыг шаарддаг байх. Та олон улсын оюутнуудтай хамт сурч байсан уу?

-Тухайн сургуулийн найрал дууны удирдаачийн ангид тэнцсэн ганцхан өөр улсын оюутан нь би байсан. Надаас бусад нь солонгосчууд. Харин миний тэднээс ялгарах нэг давуу тал нь би арай туршлагатай. Учир нь эх орондоо энэ мэргэжлээр төгсөөд, театртаа долоон жил ажилчихсан байсан үе л дээ. Харин нөгөө талаас нь харах юм бол надтай сурч байсан залуучууд их багаасаа хөгжмийн боловсрол эзэмшсэн. Гэхдээ ганцхан бус 2-3 хөгжмийг төгс сурчихсан хүмүүс байлаа. Манай сургуулийн хувьд багш нар нь байнга солигддог онцлогтой. Дэлхийн шидэг оркестрын удирдаач нар ирж бидэнд хичээл заана.

-Дуучин хүн бурхнаас “бэлэглэсэн” хоолойн чадал, өвөрмөц өнгөтэй төрдөг. Харин удирдаач хүн төрдөг үү. Эсвэл суралцдаг юм уу?

-Удирдаач хүн ч ялгаагүй төрдөг гэж би боддог юм. Хөгжмийн торгон мэдрэмжтэй хүн энэ мэргэжил рүү тэмүүлдэг болов уу. Ер нь хөгжмийн зохиолчийн бичсэн тэр хөгжмийг биеийн хэлэмжээрээ илэрхийлж, гаргана гэдэг хүн бүрийн чаддаг зүйл биш. Энэ нь байгалиас заяагддаг. Харин энэхүү авьяасаа өөрөө өнгөлж, тордож, хөдөлмөрлөж чадсан хүн жинхэнэ удирдаач болдог жамтай.

-Урлагаар амьдрах хатуу гэдэг. Олон ч сайхан уран бүтээлчид шантарч, хүсэл мөрөөдлөө орхисон гэж ярьж байхыг сонссон. Удирдаач хүний гол шалгуур юу юм бол?

-Мэдээж хүнд мэргэжил. Уншиж, судлах зүйл тоймгүй их. Хөгжмийн төгс мэдлэгтэй байж л тэр шидэт дохиурыг барих эрхтэй болдог. Тиймээс ч сургуулиудын хувьд энэ мэргэжлийн босгыг өндөр тавьдаг байх. Намайг Солонгост сурч байхад манай сургуулийн бүх дамжааныхан нийлээд 15 хүүхэд л байсан. Удирдаач мэргэжлийн бас нэг онцлог нь мэргэжлийн хичээлээ багшаар заалгахаас гадна хичээлийн бусад цагаар өөртэйгөө, ноттойгоо ажиллах нь чухал. Ингэж чармайж байж л энэхүү мэргэжлийг эзэмшдэг дээ. Гэхдээ сургууль төгссөн хүн бүхэн удирдаач болж, мэргэжлээрээ ажилладаггүй. Солонгост хэдий олон оркестр байгаа болов ч түүнийгээ дагаад хэтэрхий их удирдаач байдаг. Тиймээс тогтсон ажил байхгүй. Ер нь диплом авсан хүн бүр ч удирдаач болдоггүй. Тухайн оркестр, хамт олныг удирдаж авч явах сэтгэлзүйн өндөр мэдрэмжтэй байх хэрэгтэй. Учир нь нэг театрт очоод тухайн хамт олонд буруу шаардлага тавих,  оркестртойгоо буруу ажиллахад олон хүний доог тохуу болно. Энэ чинь үзэгчдийн нүдэн дээр өрнөдөг ажил шүү дээ. Үүнээс болж цаашдын карьераа ч алдсан олон удирдаач бий. Харин нэг эвээ олоод, зөв ажиллах юм бол нас ахих тусам туршлагажиж, чанарждаг мэргэжил.

-Сургуулиа төгсөхдөө дипломын ажлаа их сайн удирдаж, өндөр үнэлгээ авсан гэж сонссон?

-Оюутнуудын дипломын ажлыг тухайн багш нь сонгож өгдөг. Би сургууль төгсөхдөө “Ромео Жульетта” дуурийн симфони найраглалыг удирдсан. Гэхдээ энэ хөгжмийг би өмнө нь театр ажиллаж байхдаа нэг удаагийн тоглолт дээр Ж.Бүрэнбэх багш маань дохих боломж олгож байсан юм. Тиймээс төгсөлтийн ажилдаа энэ дуурийг дохиход нэг бодлын надад ачаалал бага байсан ч жаахан “амтгүй” санагдаж байснаа нуухгүй.  Ингээд би тухайн дуурийг дохиж, хамгаалалтаа хийчхээд шууд Монгол руу ниссэн. Учир нь маргааш нь эх орондоо залуу удирдаачдын анхдугаар тэмцээнд оролцох хуваарьтай байсан юм. Энэхүү тэмцээндээ амжилттай оролцож, тэргүүн байр эзэлсэн.

-Солонгос бол сонгодог урлагийн хөгжлөөрөө топ улсын тоонд ордог. Мэдээж тус улсад боловсрол эзэмшсэн хүний хувьд театруудынх нь хөгжлийн гол “амин сүнс”-ийг юу гэж харсан бэ? 

-Аливаа урлагийг хийхдээ урьдаас төлөвлөж, их эмх цэгцтэй ажилладаг. Солонгосчуудын хувьд цаг барих тал дээр хамгийн төгс хүмүүс. Энэ нь ч ямарваа нэг уран бүтээл хийхээс гадна амьдрал дээр ч давуу тал болох нь бий. Мөн театрын барилгуудынх нь хувьд их орчин үелэг. Дуурь дээр солонгос хадмал нь тайзных нь дээр урсаж байх жишээтэй. Энэ мэдээж хөрөнгө мөнгөтэй холбоотой. Мөн Солонгосын сонгодог театрууд барууны зарчмаар ажилладаг. Манайх шиг өөрсдийн дуучин, бүжигчин, найрал дуучид гэж байхгүй. Бүгдтэй нь гэрээ хийж, урьж ажиллуулдаг. Жишээлбэл, дуучид нь гэхэд өөр, өөрийн харьяалагддаг агентлагтай.

-Хөгжимчнөөр ажиллаж байгаад, удирдаач болоод эргэж ирээд, уран бүтээлчид, хөгжимчдийнхөө урд гарахдаа та хэр догдолж байсан бэ?

-Би оюутан байхдаа л хурдхан шиг сургуулиа төгсөөд эх орныхоо театрт очоод, анхны бүтээлээ дохих юм сан гэж хүсэж, хүлээдэг байлаа. Уран бүтээл эхлэхэд удирдаач яам руу орж ирэхэд гэрэл тусдаг шүү дээ. Би хэзээ ингээд алхаж байх бол гэж байнга бодож, мөрөөдөж, догдолдог байсан. Гэтэл яг тэр мөрөөдөл биелэх мөчдөө би өнөөх сэтгэл хөдлөл, мэдрэмжээ гаргаж чадаагүй. Учир нь хариуцлагаасаа болсон болов уу.

-Дуучид бүхэн бүтээх юм сан гэсэн мөрөөдлийн дүртэй байдаг юм билээ. Харин удирдаач хүний хувьд яг ингэж хүсэж, тэмүүлдэг бүтээл бий юу?

-Би залуу уран бүтээлч. Тиймээс нас хүрдэг бол бүгдийг нь л дохих сон гэж боддог. Үүнээс онцолбол, Ж.Пуччинийн “Турандот” ч юм уу. Миний хувьд Ж.Пуччинийн бүтээлүүдэд их дуртай. Мөн “Фауст”-ыг нэрлэмээр байна. Монголдоо Г.Малерын бүтээлүүдийг эгшиглүүлэх гэсэн мөрөөдөлтэй гээд яривал цаг их орох байх.

-Дуурь, балет дохиход асар их ялгаа бий юу?

-Асар их ялгаа бий. Бүжгэн жүжгийн хувьд илүү бүжигчдийнхээ үсрэлт, дунд нь хийж байгаа ёсолгоог сайн гаргах хэрэгтэй. Мөн тухайн бүжигчний онцлог, давуу талыг тодотгож өгөх нь зөв. Том биетэй бүжигчин байлаа гэхэд их хурдан дохиж болохгүй. Учир нь бүжигчин маань хөдөлгөөнөө гүйцэхгүй жишээтэй. Харин дуурийн хувьд оркестроос гадна гоцлол дуучин, найрал дуучид гээд 100 гаруй хүнийг зэрэг удирдаж, хянана шүү дээ.

-Залуу насны эрч хүч, авьяас билгээ энэхүү төрөлх театртаа зориулахаар ирчихсэн байгаа хүний хувьд асуухад манай театр ер нь хөгжлийнхөө ямар замаар явж байна гэж хардаг вэ. Бидний алхаж буй энэ харгуй гэрэлтэй юм уу?

-Миний бодлоор бид анх их зөв замаар алхаж эхэлсэн. Мэдээж тухайн үед улс ч сонгодог урлагаа бодлогын түвшинд анхаардаг байсан байх. Ингээд бидний алтан үе гэдэг 1960-1980 оны үед театр хамгийн “хүчирхэг” үедээ ирсэн гэж ярьдаг. Дуучдын хувьд ч ур чадвар өндөр байхаас гадна орон тооны хувьд их өнөр байсан юм билээ. Симфони найрал хөгжим гэхэд л 80 гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй. Бүжиг анги бараг 60 хүнтэй байсан гэж сонссон. Энэ том бүрэлдэхүүнээр ямар ч уран бүтээлийг итгэл төгс тавина шүү дээ. Харин Монголын нийгэм шилжихэд буюу 1990-ээд оны үеэс уналтад орсон байдаг. Тухайн үед театртаа үнэнч байж, галыг нь өрдөж байсан цөөхөн уран бүтээлч байсан юм билээ. Харин энэ цаг үед бол Монголын театр сэргэж, хөгжиж байна гэж боддог. Бид цар тахлыг амжилттай давлаа. Манай уран бүтээлчид ч олон улсад гарах эхлэлээ тавьж байна. Гэхдээ уран бүтээлчдийн орон тооны хувьд дутмаг хэвээрээ байгаа нь харамсалтай. Бид “Хунт нуур”, “Аида” гээд том бүтээлүүдийг тавихад тун хэцүү. Үргэлж гаднын урлагийн байгууллагаас уран бүтээлчид авчрах болдог. Яагаад энэ хүмүүс мэргэжлээрээ ажиллахгүй байна вэ гэвэл цалин асуудал яригдана. Цалин хангамж нь өндөр бол уран бүтээлч бүхэн л мэргэжлээрээ ажиллахыг хүснэ шүү дээ.

-Ямар театрыг сайн гэх вэ. Театрын хөгжил байшин барилга, хүний нөөцөөрөө хэмжигддэг юм уу. Эсвэл ур чадвар, авьяаслаг уран бүтээлчид чухал юм уу?

-Манай театрын хувьд боломж нь байгаад, хүний нөөц нь бүрдчих юм бол дэлхийн аль ч театраас дутах зүйлгүй. Бидэнд тийм потинциал бий. Театрын маань ямар ч дуучин олон улсад очоод өрсөлдөхөд гологдохгүй, ур чадвар, авьяастай. Үүнийгээ ч харуулаад олон сайхан дуучин маань дэлхийн зах зээлд өрсөлдөж, дэлхийн том тэмцээнүүдэд оролцож, гранпри шагнал авч байна.

-Та Солонгос руу сурахаар явахдаа л эх орныхоо театрт ирж ажиллана гэсэн бодолтой байсан уу. Олон улсын театрт очоод, илүү карьер хөөх боломж хэр байв?

-Миний хувьд энэ л театраасаа ажил, амьдрал, уран бүтээлийн гараагаа эхэлсэн. Мөн оркестрт хөгжимчнөөр ажиллаж байхад театрын уран бүтээлч ах эгч, найз эар минь намайг удирдаачаар сур гэж цэнэглэдэг байсан. Тэгэхээр нэг ёсондоо би симфони найрал хөгжмийн захиалгаар сурсан удирдаач шүү дээ. Тиймээс нэгдүгээрт би төгсөөд төрөлх театртаа эргэж ирэх нь миний үүрэг гэж бодсон. Өөрийн сурч мэдсэнээ Монголынхоо театрын хөгжилд зориулмаар байна. Мэдээж залуу уран бүтээлчийн хувьд дэлхийн өөр  театруудын хөгжилтэй танилцаж, шилдэг оркеструудыг удирдах юм сан гэсэн бодол, зорилго бий. Хувь тавилан минь хэрхэн эргэхийг би ч мэдэхгүй. Гэхдээ надад боломж гарлаа гээд төрөлх театраа шууд орхиод явна гэхэд төсөөлөгдөхгүй байна.

-Монголын дуучид дэлхийн зах зээл дээр “үнэтэй” байна. Харин удирдаачдын өрсөлдөөн хэрхэн өрнөж, шилдгүүд нь аль улсын оркестрт очиж ажилладаг юм бол?

-Мэдээж ур чадвар өндөртэй удирдаач хамгийн өндөр цалин амласан газар л ажиллана. Яг энэ цаг үед АНУ-д Италийн удирдаач хамгийн өндөр цалин авч байна. Мөн Лос-Анжелесийн театр өндөр хангамжтай гэж сонссон. Үүнийгээ дагаад өрсөлдөөн их. Тэд мөн зарим үед хамтарч ажиллах нь бий. Нэг нэгэндээ санал тавьж, өөр өөрийн театр урих ч юм уу.

 

 

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

УДБЭТ-ын уран бүтээлчид 62 дахь улирлын үзвэрийн нээлтээ энэ амралтын өдөр алдарт “Хунт нуур” бүжгэн жүжгээр хийлээ. Нээлтийн тоглолтын гол дүр үзэсгэлэнт хар, цагаан хун нь Монгол Улсын гавьяат жүжигчин О.Анужин байв.

---

“Гарын хуруунаас эхлээд хөлийн үзүүр хүртлээ яг хун”

Нуурын эрэгт үзэсгэлэнт хун гунигт бүжгээ хийх ажээ. Тэр уг нь гүнж болж төрсөн ховорхон хувь заяатай бүсгүй байв. Гэвч…

Түүнд ханхүү Зигфрид дурласан. Энэ дурлал түүний хувь заяаг өөрчилсөн юм. Энэ бол П.И.Чайковскийн үзэсгэлэнт гүнж Одеттагийн тухай Германы эртний домгоос сэдэвлэн бичсэн “Хунт нуур” балетын эхлэл билээ. Энэхүү гайхам, бас халаглам хайрын түүхээр сонгодог театр хамбан улаан хөшгөө нээж, анхны үзэгчдээ хүлээн авлаа. Театрын хаалгаар ороход л яруухан хөгжмийн аялгуу эгшиглэж, халуун дулаан энерги мэдрэгдэх ажээ. 62 дахь улирлын хөшгөө нээхээр яарсан уран бүтээлчдийн догдлол, сонгодог урлаг, театрт хайртай үзэгчдийн сэтгэл хөдлөлтэй холилдон нэгэн эрчмийг үүсгэх нь таатай. Тэгвэл Монголын дуурийн театрын тайзнаа хун болох хувь заяаг сонгосон, энэ цагийн үзэсгэлэнт гоцлооч нь О.Анужин байв. Тэрээр манай театрын залуухан, чадварлаг гоцлоочдын нэг. Түүний үйл хөдлөл, гарын хуруунаас эхлээд хөлийн үзүүр хүртлээ яг хун болохоор төрсөн мэт төгс ажээ. Бүжигчин бүсгүй цагаан хунгийн уян налархай байдал, цас шиг цагаахан гэнэн сэтгэлийг хар хунгийн эрхэмсэг байдал, хурц авир, зоримог төрхтэй тэрсэлдүүлж чадсан нь гайхалтай.  Хун шувуу үнэнч хайрын бэлгэдэл.  Монголчууд анх “Хунт нуур” балеттай 1975 онд танилцсан түүхтэй. Монголын анхны хун бол  гоо үзэсгэлэн, ур чадвар, эелдэг зөөлөн ааль, хурц ширүүн харцаараа өөрийгөө тунхагласан Ардын жүжигчин Ю.Оюун агсан билээ. Анхны “Хунт нуур” балетыг Оросын мэргэжилтнүүд тавьжээ. Тэд театрын бүжигчидтэй уулзахдаа л Ю.Оюун агсныг онцолсон гэдэг. Түүний уран нарийхан гар, хөнгөн хөдөлгөөн нь нисэж буй хун шиг харагдсан тухай дуурийн театрын архивт бичиглэн үлдээсэн байдаг. Тэр цагаас хойш Монголын театр олон хунг “өлгийдөн” авч, бойжуулсан. Түүний нэг нь О.Анужин юм.

Анх “Хунт нуур”-ын олны хэсэгт гарсан

Түүний хувьд 2016 онд буюу 21 настайдаа БНСУ-д болсон “Korea international ballet competition” Олон улсын балетын “А” зэрэглэлийн уралдаанд амжилттай оролцож, хүрэл цом, тусгай шагнал хүртсэн билээ. Түүний энэхүү амжилт балетын эмэгтэй бүжигчдийн амжилтын буухиаг 35 жилийн дараа үргэлжлүүлсэн юм. Тодруулбал, 1981 онд Ардын жүжигчин, Зууны манлай бүжигчин С.Оюун Японд болсон Олон улсын уралдаанаас гурван хүрэл медаль авчирч байсан түүхтэй. О.Анужин анх театр ороод “Хунт нуур” балетын 16 хунгийн нэгээр тайзнаа гардаг байжээ. Энэ тухайгаа “Олны хэсэг их хэцүү. Учир нь бүжигчид яг нэгэн зэрэг, нэг амьсгаатай бүжиглэх учиртай. Тэгэхээр гол дүрээс ч илүү хяналт хэрэгтэй гэсэн үг. Ингээд би 2016 онд анх  гоцолж байлаа. Манай бүжигчид “Хунт нуур” бол “Хунт нуур” л юм гэж ярьдаг. Бүжигчнээс техник шаарддаг хэцүү балет. “Хунт нуур”-т бүжиглэхийн тулд ур чадвараас гадна сэтгэл зүйгээ хүчтэй байлгах учиртай” хэмээн  энэхүү бүжгэн жүжгийн тухай сэтгэгдлээ илэрхийлсэн удаатай.

Цаг үе бүхэн өөр, өөрийн хунг бүтээдэг. Хэзээ ч хунд бүжиглэсэн балетчин өмнөх хунгаа хуулбарладаггүй ажээ. Учир нь тэд өөрсдийн мэдрэмж, дотоод сэтгэлээр өөрийнхөө хунг л бүтээдэг. “Энэхүү бүжгэн жүжигт зөвхөн өөрийгөө золиосолж, дүрийнхээ ертөнцөөр амьдарч, зовлонг дааж чаддаг тэнхээтэй бүсгүйчүүд бүжиглэдэг” гэж нэгэн ахмад уран бүтээлч ярьж байв. Яг л тэр сэтгэлийн тэнхээ болоод авьяас чадвар, гоо үзэсгэлэнгээрээ энэ цаг үед театрын гоцлооч О.Анужин өөрийгөө “Хунт нуур”-аар тунхаглаж байна. Тэр үнэхээр төгс хун байв.

 

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

Америкийн “Уорнер Брос” студийн бүтээл “Joker: Folie a Deux” уран сайхны кино нээлтээ хийсэн эхний долоо хоногтоо Хойд Америкийн кино театруудаас 40 сая ам.долларын орлого олж, бокс-оффисын жагсаалтыг тэргүүлжээ.

Үүнийг 2019 онд дэлгэцнээ гарсан “Joker” киноны нээлтийн орлоготой /96.2 ам.доллар/ харьцуулахад нэлээд буурсан байна

“Зууны мэдээ” сонины энэ удаагийн “Дугаарын зочин”-оор “OI” энтертайнментын жүжигчин, Соёлын тэргүүний ажилтан Т.Нямдоржийг урьж ярилцлаа.

---

-“OI” энтертайнмент “Гурав дахь цохилт” шинэхэн уран бүтээлээ өлгийдөн аваад удаагүй байна. Энэ кино бүтэх болсон түүхээс яриагаа эхлэх үү?

– “OI” энтертайнмент байгуулагдсан цагаасаа өөрсдийгөө шинээр сорьж, сайн уран бүтээл хүргэхийг зорьж байгаа. Тиймдээ ч нийгмийн ямар нэгэн асуудлыг хөндөж, үзэгчдэд ухаарал өгөхийг хүсдэг. Орчин үед  цахим мөрийтэй тоглоом газар авч, хялбар аргаар мөнгө олох хүсэл, гадаадын улс орнуудад очиж амьдаръя гэсэн сонирхол Монголын нийгэмд нэмэгдэж байна. Үүнийг дэргэдээс нь харж суугаа залуусын хувьд энэ асуудлыг хөндсөн кино хийх хэрэгтэй гэж дүгнээд “Nomadia pictures”-ийнхэнтэй хоёр талаасаа ярилцсан. Үр дүнд энэ сэдвээр кино хийхээр сэтгэл шулуудаж, ханцуй шамлан ажилдаа орсон доо. “Гурав дахь цохилт” уран сайхны кино бол “Nomadia pictures”-тэй хамтарсан хоёр дахь бүтээл. Харин “OI” энтертайнментын маань 15 дахь кино.

-Та мэдээж дүр болгоноо амьд байлгахыг хичээдэг байх. Энэ удаагийн дүр юугаараа онцлог байв. Т.Нямдорж гэх хувь уран бүтээлчийн хэд дэх уран бүтээл болж байна?

-Миний хувьд бүтээсэн дүр болгоныхоо ялгаа, онцлогийг нь гаргаж ирэхийг хичээдэг. Энэ удаа цахим мөрийтэй тоглоомд донтсон залуугийн дүрийг бүтээсэн. Мөрийтэй тоглоомд донтсоноороо ганц өөрийгөө төдийгүй  гэр бүлээ хэрхэн сүйрүүлж, ямар шалбаагт унадагийг харуулахыг зорилоо. Мэдээж бүтээж байгаа дүрээ маш сайн судалж, тэр мэргэжлийн хүмүүстэй зорьж уулзах, адилхан тохиолдлыг хайх, эрэл хайгуулын ажил их хийдэг. Харин энэ удаа холоос хайгаад байх шаардлага гараагүй. Бидний эргэн тойронд дэлгүүрийн худалдагч, таксины жолоочоос эхлээд найз нөхөд хүртэл цахим мөрийтэй тоглоомыг тоглож байна шүү дээ. “Цохь цохиоч” гэж орилоод л янз бүрийн байдлаар тоглож байна. Тэр хүмүүсийг харж судлахаас гадна өөрөө тоглож үзлээ. Цаашлаад хууль бус газрыг нь хайж очоод, биеэрээ мэдрэхийг хичээж, дүр дээрээ ажилласан. Нарийн тоог нь гаргаагүй ч ойролцоогоор 20-оод кинонд дүр бүтээж байна.

-“Гурав дахь цохилт” кинонд жүжигчин О.Дөлгөөн шинэ дүр төрхөөр гарч ирлээ. Та хоёрын анхны хамтрал байхаа, хэрхэн гар нийлэв?

Дөлгөөнөө өмнө нь гүнжлэг, хайр булаам сайхан эмэгтэйн дүрийг бүтээдэг байсан. Манай Жульетта шүү дээ. Бүрнээ, Чука, Дөлгөөн эд нар маань нэг анги. Бүрнээ маань киноныхоо тухай танилцуулаад, санал тавьсан. Дөлгөөн маань саналыг их уриалгахан сайхнаар хүлээж авсан. Миний хувьд анх удаа нэг уран бүтээлд ажиллалаа. Оюутан байхад нөгөө ангийн охин л гэж мэддэг байсан болохоос яг ингэж ойр дотно харьцаж, ярилцаж үзээгүй байсан. Хувь хүний зан байдал нь зөөлөн, харьцахад амар хүн шиг санагдсан. Жүжигчний уран чадвар дээр ч ямар асуудалгүй, сайхан гар нийллээ. Кинонд маань үнэхээр өнгө, хүч нэмж орж ирсэн.

 -“OI” энтертайнментын үндэс суурь хэзээнээс тавигдсан бэ. Нөхөрлөлд суурилсан ажлын хамтрагчид гэж ойлгосон зөв үү?

-Хоёрдугаар курсийнхээ зун Бүрнээ бид хоёр “Сүүлчийн хичээл” гээд анхны богино хэмжээний киногоо хийж байлаа. Хэдийгээр телевиз, дэлгэцээр цацагдаагүй ч хүсэл тэмүүлэл дүүрэн насны анхны хамтрал минь сайхан дурсамж болон сэтгэлд үлдсэн. Чука, Бүрнээ хоёр маань СУИС-ийн нэг анги, хамтлаг байгуулаад дуулж явсан үе ч бий. Харин Чука бид хоёр нэг нутаг. Дорнод аймагт арван жилийн сурагч байхаасаа л найзалсан. Ингээд харахаар бид өнгө мөнгө, ашиг сонирхол харалгүй, гэнэн томоогүй хүүхэд наснаасаа найзалж нөхөрлөснөөрөө азтай. Ингээд хамтдаа амжилттай уран бүтээлээ туурвиад явж байгаа нь үүнтэй л холбоотой. Нэгнийхээ сайн мууг мэдэлцээд, сайхан муухай дурсамжийг нь бүтээлцээд л явж байна. СУИС-аа төгсөөд хоёр жил тусдаа уран бүтээл хийсний дараа сэтгэл шулуудаж, хамтдаа нийлж уран бүтээл хийх болсон ч үндэс суурь нь оюутны ширээнээс тавигдсан. Манай “OI” энтертайнмент одоо үндсэн, албан ёсны гэвэл таван гишүүнтэй. Болорчулуун, Эрхэмбүрэн, туслах найруулагч Г.Төмөртогоо, эвлүүлэгч Эрдэнэсайхан болон миний бие байна даа. Одоо бидний ажил, амьдрал бараг нэг цул болсон.

-Танай энтертайнментын  онцлог, эрхэм зорилго юунд оршиж байна?

-Бидний өмнөө тавьсан зорилго том, явах зам хол байна. Тиймээс чанартай уран бүтээл хийхийг зорьдог. Ашиг харсан хямдхан кино хийхийг хүсдэггүй. Монголын зах зээл жижигхэн учраас кинонд хийгээд баяжаад байгаа юм бол байхгүй. Хамтдаа тавьсан зорилго, мөрөөдөлдөө хүрэхийн тулд алхам алхмаар хичээж явна. Монголын кино урлагийн зах зээлийг тэлэх, олон улсад гаргах зорилготой. Тиймдээ ч гадаад жүжигчидтэй хамтарч, өөр улс орнуудад зураг авалтаа хийж явна. “Гурав дахь цохилт” кинон дээр ч мөн ялгаагүй хятад уран бүтээлчидтэй хамтарч Чунчин хотод зураг авалтынхаа нэг хэсгийг хийсэн. Чунчин гэж тоймлоод байгаа боловч хоёроос гурван тосгонд бас зураг авсан. Тэр тосгоны нэг нь л гэхэд 180-200 км байдаг. Манай энтертайнмент одоогоор Турк, Вьетнам, Солонгос, Орос, Хятад улсын уран бүтээлчидтэй хамтран ажиллаад туршлага солилцоод явж байна. Цаашид илүү олон улсын үүд хаалга нээлттэй байгаа гэдэгт итгэж байна. Уран чадвар, гүйцэтгэлийн хувьд бусад улсаас дутахааргүй хөгжсөн. Харин эдийн засаг, санхүүгийн асуудал л олон улс руу хүч сориход тулгардаг. Есөн жилийн хугацаанд дөрвөн цуврал, 11 бүрэн хэмжээний кино  хийсэн байна. Тодорхой туршлага хуримтлуулаад, өөрсдийгөө бэлдээд л байна. Юуны тулд энэ бүхнийг туулж, хөдөлмөрлөснийг бурхан тэнгэр хараад, бид өөрсдөөрөө бахархаад сууж байх цаг ирнэ гэж итгэдэг.

-Сүүлийн үед үзэгчдээс хүлээлт үүсгэсэн шилдэг цувралуудыг хийх болсон. Шинэ киноныхоо зохиолыг хэрхэн олдог вэ?

– Манай найруулагч, зохиолч Эрхэмбүрэн ерөнхий санаагаа гаргадаг. Дараа нь уран бүтээл болох боломжтой эсэхийг  хоорондоо ярилцаад, олонхын саналаар шийддэг. Дүр хөгжүүлэлт, зохиол баяжуулахад бүгд оролцдог. Ер нь өөрийнхөө дүрийн судалгааг нарийн нягт, сайн хийхийг л хичээдэг. “Гурав дахь цохилт” уран сайхны кино ч мөн ялгаагүй, ингэж л ажилласан. Энэ намрын шинэ кинонуудаас гурав хоногийн дотор хамгийн их үзэлттэйгээр шалгарсан байна. Магадгүй хүмүүс нэгэн хэмнэлийн кино үзсээр байгаад тэрийгээ өгүүлээд байж болно. Тиймээс үзэгчдэд өөр мэдрэмж өгч байгаа болов уу.

-Бүрнээ найруулагчийн хувьд хэр шаардлага тавьж ажилладаг хүн бэ?

-Энэ хугацаанд манай уран бүтээлийг хүлээж үздэг үзэгчидтэй болж чадсан. Энэ бүхэн найруулагчтай хамгийн холбоотой зүйл. Бүрнээ маань чанартай уран бүтээл хийхийн тулд үнэхээр өндөр шаардлагыг тавьдаг. Гэвч бид мөнгө төгрөгийн бололцоогүй байдлаас болоод найзынхаа хүссэн зүйлийг хийж чаддаггүй. Төсөөлөл бодит байдал хоёр нь алд, дэлмээр зөрөх үе бий. Удахгүй зураг авалт, гүйцэтгэл, хөрөнгө оруулалт нь тэнцэж ирээд найзынхаа төсөөллийг 100 хувь биелүүлсэн уран бүтээл хийнэ гэж боддог.

-Танай энтертайнментын хувьд Фантастик продакшны ах нартайгаа ойр дотно санагддаг. Тэднээс үлгэр дуурайлал авдаг уу?

-Манай энтертайнментыг Фантастик продакшнаас ургаж, нахиалсан гэж хэлэхэд буруудахгүй байх. Найруулагч Бүрнээ маань Б.Тамираа ахын гарын шавь. Фантастикыг уран бүтээлээ хийж эхэлсэн цагаас л Бүрнээ туслах найруулагчаар ажилласан. Их ч зүйл сурсан. Энэ цаг үеийн Монголын номер нэг продакшн гэвэл хүн болгон Фантастикыг хэлэх болов уу. Уран бүтээл, биеэ авч яваа байдал, нөхөрлөл гэсэн бүхий л зүйлээрээ үлгэр дуурайлал болдог. Сайхан муухай, болж бүтэхгүй зүйлсээ нууж хаалгүй нээлттэй ярилцдаг. Бие биеийнхээ арыг даадаг. Ах нарын киноны нээлт ойртоод ажил нь амжихгүй байхад хамгийн түрүүнд, хэлээгүй байхад очиж тусалдаг. Манай кинонд асуудал тулгарахад ах нар шийдэж өгдөг. Бид ийм л харилцаатай. Энийгээ хувь тавилан гэж хардаг даа.

-Тайз амьд харилцаан дээр тогтдог учраас жүжигчнээс илүү уран чадвар шаарддаг гэдэг шүү дээ.  Таны хувьд төдийгүй энтертайнментын зүгээс тайзны уран бүтээлд хүч сорих бодол байна уу?

-Мэдээж байлгүй яах вэ. Гэхдээ одоо цаг нь биш. Сургуулиа төгсөөд би “Шилдэг өнгө” продакшнд, Чука маань “Мөрөөдлийн театр”-т ажилд орсон. Тэр хугацаанд тайзны жүжиг, хошин номеруудад оролцдог байлаа. Тайз суурьтай болохоор ирээдүйд энэ чиглэлийн бүтээл хийнэ гэсэн бодол бол байдаг.

-Та кино бүтээдэг хүний хувьд үзэж буй киноныхоо юунд ач холбогдол өгдөг вэ. Хамгийн сүүлд ямар кино үзсэн бэ?

-Өөрөө энэ салбарын хүн болохоор кино үзэх дуртай. Хэдийгээр кинондоо орж үзэж  байгаа боловч энэ хэсгийн зураг авалт гоё юм байна. Энэ дээр ингэсэн бол ч гэдэг юм уу мэргэжлийн хүний нүдээр хараад байх болсон байна лээ. Т.Нямдорж гэх хувь хүний  хүлээж үздэг, хүлээж байгаа Joker, Gladiator 2 кинонууд байна. Харин хамгийн сүүлд хүүхдүүдтэйгээ “Inside out” үзлээ.

-Жүжигчний амьдрал тогтсон цагийн хуваарьгүй. Ажлынхаа хажуугаар гэр бүлтэйгээ хэр цагийг өнгөрүүлж байна даа?

– Одоо энэ ярилцлагын дараа Дундговь, Өмнөговь аймаг руу киногоо гаргахаар хөдлөх гэж байна. Хөдөө орон нутгаар “Гурав дахь цохилт” киноныхоо нээлтийг хийгээд, үзэгчдэдээ цаг алдалгүй хүргэхийг зорьж байна. Солонгос, Япон, Австрали тэргүүтэй цаашлаад европын орнуудаар киногоо гаргах төлөвлөгөөтэй байна. Ингэхээр жүжигчний амьдрал тогтсон цагийн хуваарьгүй гэдэг үнэн. Гэр бүлдээ төдийлөн цаг гаргаж чадахгүй л байна. Тусгайлан долоо хоног амралт, сувилалд явдаг ч юм уу тэгж л хааяа анхаарал хандуулах юм даа. Чөлөөт цаг гарвал дасгал хийж, мишок цохихыг хичээдэг. Гэвч тэр цаг нь хомс олдох юм даа.

 

 

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

Орфей театрын ээлжит уран бүтээл болох “Амьдрахуй” драмын жүжиг аравдугаар сарын 1-нээс өдөр бүр Соёлын Төв өргөөний тайзнаа үзэгчдийн хүртээл болно.

Энгийн болоод жаргалтай амьдрал үргэлжид зөв үйлдлээр хязгаарлагддаг уу? Ерөөс хүний оршихуйн үр үндэс, гол мөн чанар нь юу вэ? Аж төрөхүй хялбархан байгаа нь чи аз жаргалтай оршиж байна гэсэн утга огт биш гэсэн санаа Үй Хуагийн “Амьдрахуй” туужийн өгүүлбэр бүрт агуулагддаг. Энэ бол хувь тавилан бидэнд аз жаргал, зовлон зүдгүүрийн аль алийг нь өгдөг гэх санаа юм. Харин түүн дотроос бид өөрсдийн оршихуйн үнэт чанар, тулах цэгээ олж авах нь юу юунаас эрхэм болохыг Үй Хуа тус зохиолоор харуулжээ.

Орчин цагийн хятадын нэрт зохиолчдын нэг Үй Хуа 1960 онд Ханжөү хотод эмчийн гэр бүлд төржээ. Дунд сургуулиа дүүргэсний хойно муждаа таван жил шүдний эмчээр ажиллаж байгаад Бээжин хотын Лү Шюнь утга зохиолын сургуульд элссэн байна. Харин уран бүтээлийнхээ гарааг 1983 оноос эхэлсэн бөгөөд монгол уншигчдын гарт өдгөө хүрээд буй “Амьдрахуй” туужаа 1992 онд хэвлүүлжээ.

Тухайн үед хятадын коммунист намын үзэл суртлыг буруугаар сурталчилсан хэмээн тус тууж хориотой байсан ч дарамт шахалтыг даван гарав. Харин тууж “To Live” нэртэйгээр өрнөдийн улс орон руу орчуулагдсан цагаас эхлэн судлаачид коммунизмын үр нөлөөний талаар тус туужтай холбогдуулан нэлээдгүй шүүмж, эргэцүүлэл бичсэн байна.