ЭХЭМҮТ-ийн хойд авто замыг шинэчиллээ
Month: September 2024
Улсын хэмжээнд өнгөрсөн долоо хоногт нийслэлийн 6 дүүрэг, 15 аймгийн 21 суманд аюулт үзэгдэл, ослын 56 удаагийн дуудлага бүртгэгдсэн байна.
Дуудлагын дагуу төв, орон нутгийн онцгой байдлын байгууллагын алба хаагчид үүрэг гүйцэтгэж, иргэдийн амь насыг авран хамгааллаа. Нийт дуудлагын 45 нь гал түймэр, 11 нь хүний үйл ажиллагаатай холбоотой осол байна.
Аюулт үзэгдэл, ослын улмаас хоёр иргэн амь насаа алджээ.
Өөрийн гэсэн үзэл бодолгүй, бусдыг аялдан дагах, зусардах гэсэн санааг монголчууд “Улааныг үзэж урвах, шарыг үзэж шарвах” хэмээх үгээр илэрхийлсэн байдаг. Тэгвэл өнөөгийн эрх баригчдад энэ үг жинхэнэ утгаараа таарч байна. Энэ жил тохиож байгаа Халх голын ялалтын 85 жилийн ойг угтаж, бараг хагас жилийн туршид монголчуудын заналт дайсан нь Япон улс мэтээр суртал ухуулга хийв. Монгол Улсад ОХУ-ын ерөнхийлөгчийг урьж авч ирэхийн тулд л энэ бүгдийг хийлээ. Гэвч зах зээлийн нийгэмд шилжсэн жилүүдэд Япон улс л тусламжийн гараа сунгаагүй бол бид балрах байсан. ЗХУ тарж эдийн засгаа зуун хувь тэднээс хараат байсан улс ёстой үнсэнд хаясан шалз гэдэг болдог юм байгаа биз дээ. Тэд туслаагүй бол нилээд зовж байж ард нь гарах байсан. Одоо ч гэсэн найрамдалт улсын харилцаагаар манай олон иргэд тус улсад ажиллаж амьдарч, суралцаж байгаа. Түүхийн бодит үнэнээс гажууд суртал ухуулгаас нь болж тэднийхээ өмнөөс яс хавталзах шиг болж байна. Харь улсад эрдмийн мөр хөөж, амьдралаа босгож яваа тэднийг хавчин гадуурхаад эхэлвэл хэрхэх билээ. Халх голын дайн бол мэдээж япончуудын хувьд эмзэг сэдэв байж таарна. Хүн ёсны үүднээс ч гэсэн бусдын эмзэг сэдвийг уулзах болгондоо хөндөөд байх нь утгагүй. Түүн шиг хагас жил орчим эл асуудлыг хөндсөн нь саяхан ирэх гэж байсан Япон улсын ерөнхий сайдын айлчлал цуцлагдахад ч хүргэсэн байж магадгүй юм. Мэдээж наанаа улс төрийн болоод эх оронд нь болсон газар хөдлөлттэй холбоотой гэж байгаа ч цаана нь ямар асуудал байгааг бид мэдэхгүй шүү дээ.
Сүүлийн жилүүдэд манай улсын гадаад харилцаа тун амжилттай, чамбай явж ирсэн гэдгээрээ бид хөөрцгөлөн цээжээ дэлдсээр ирсэн. Дэлхийн том гүрнүүдийн удирдагч нар манай улсад албан ёсны айлчлал хийж, манайхан ч гэсэн гуравдагч хөршийн бодлогоо амжилттай хэрэгжүүлж буй тухайгаа гайхуулсаар байв. Өнгөрсөн 2022 онд Канад улсын Гадаад хэргийн яамны Хойд Азийн орнууд хариуцсан газрын захирал Уэлдон Эпп, Япон улсын Гадаад хэргийн сайд Хаяаши Ёшимаса, ЮНЕСКО-гийн Ерөнхий захирал Одри Азулей, НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Антонио Гутерреш зэрэг хүмүүс манай улсад ирсэн. Тэгвэл ноднин жил Польшийн Ерөнхийлөгч А.Дуда, Францын Ерөнхийлөгч Эммануэл Макрон, Гэгээн Ширээт улсын Төрийн тэргүүн Пап Францис, АНУ-ын Элчин сайд Виктория Нуланд, АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Ж.Блинкен нарын томчууд манай улсыг зорин ирж, манай ардчиллыг дэмжиж байгаагаа баталж, цаашдын хамтын ажиллагаа болоод томоохон төсөл хөтөлбөрүүд дээр туслахаа илэрхийлцгээж байлаа. Зөрөөд манай төрийн гурван өндөрлөг ч гэсэн олон улсад төрийн өндөр дээд хэмжээний айлчлал хийсэн. Энэ олон айлчлалаар бид бүхэн улс төрийн олон тулгуурт бодлого, гуравдагч хөрш гэдгээ л ярьцгааж, бараг бүгдтэй нь газрын ховор элемент, эрчим хүч, уран, уул уурхайн томоохон төслүүд хэрэгжүүлэхээр боллоо гэцгээсэн. Гэтэл дайн өдөөж хөрш орон луугаа довтолгож, Гаагийн шүүхээс дайны гэмт хэрэгтэн, хүүхдийн хулгайч гэж зарласан ОХУ-ын ерөнхийлөгч В.Путиныг урьж айлчллуулсан нь дээрх бүх амжилтаа үгүй хийлээ. Гаагийн шүүхийн дүрмээр гишүүн орнууд нь гэмт хэрэгтнээр зарласан хүнийг шууд баривчилж тушаах үүрэгтэй байдаг. Гэвч бид хэдийгээр Гаагийн шүүхийн гишүүн орон ч тэгэх зүрх зориг бас хуулийн заалт ч тохирохгүй байсан. Гэрээгээ зөрчих болбол баривчилж болохгүй гэсэн Гаагийн шүүхийн заалт байдаг аж. Төрт ёстой, тусгаар тогтносон улс учраас хэнийг урьж, хэнийг хүлээн авахаа бид өөрсдөө шийдэх ч дэлхий даяараа дайны гэмт хэрэгтэн гээд зарласан хүнийг урих нь зөөлхөн хэлэхэд юм мэдэхгүй гэнэн, хатуухан хэлэхэд бодлогогүй улсаа хорлосон асуудал байв. Хойд хөршийн тэргүүний айлчлалыг эсэргүүцсэн зарим иргэдийг хорьж саатуулсан асуудал гарсан. Үнэхээр ардчилсан орон л юм бол дэмжсэн нь эсэргүүцсэнтэйгээ хамт байж байх ёстой байлаа. Үүнээс үүдэж олон улсад манай орны нэр хүнд шууд унаж ардчилал байхгүй гэдгээ харуулчихлаа. Учир нь дэлхий нийтээрээ тус айлчлалыг сонжсон, гайхсан, цочирдсон, бас дургуйцэн харж байсан.
Гаднынхан уг нь олон жил биднийг эрчим хүчний хараат байдлаас чинь гаргаад өгье. Түлш, шатахууны асуудлыг чинь хамтраад шийдье. Уул уурхайн салбарт чинь хамтарч ажиллая гэж гуйсан. Тэд биднийг ардчиллын баян бүрд гэж итгэсэндээ л тэгдэг байв. Бид ч болно, бүтнэ гэдэг ч нидэр дээрээ байнга худлаа хэлж, зохих хуулиуддаа байнга өөрчлөлт хийж, гаднын хөрөнгө оруулалтыг хязгаарлаж, улмаар хойд хөршөөсөө ам асуусаар ирсэн. Энэ нь эргээд биднийг худалч, хэлсэн ярьсандаа байдаггүй гэх ойлголтыг гадныханд өгсөн. Одоо энэ бүхнээ Оростой хийнэ гэж тохирч байх шив дээ. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх айлчлалын үеэр хэлсэн үгэндээ “ОХУ даян дэлхийн энх тайван, аюулгүй байдлын төлөөх их үйлсэд манлайлал үзүүлнэ гэдэгт итгэлтэй байна” гээд хэлж. Үүнийг нь дээр дооргүй магтан сайшаагаад сүйд байна. Тойруу утгаар өдүүлсэн дайнаа зогсоогооч ээ гэсэн юм байх. Харамсалтай нь өнөөхөд нь ингэж ойлгоод, тэгж энхтайванд манлайлах цаг харамсалтай нь бараг үлдээгүй дээ. Дэлхий нийт энхтайванд манлайлна гэнэ гээд өдүүлсэн асуудлыг нь мартаад явчихдаг бидэн шиг биш шүү дээ. Шийтгэл хүлээлгэж заавал дайны төлбөр төлүүлнэ. Ойрын хэдэн арван жилдээ л лав дэлхийг манлайлах байтугай оршин тогтнож байвал дээдийн заяа болно. Нээрэн манай ерөнхийлөгч Францад очсоноо санаж байгаа болов уу. Бараг Напелоноосоо ч илүү хүндэтгэж байв даа францууд. Тэдэнтэй эргээд уулзах нүүр түүнд үлдсэн болов уу, юу бодож байдаг бол.
Ер нь явж явж Оросыг дагана гэж шийдээд, алив бүх асуудлаа тэднээс асуугаад, стратегийн бүхий л зүйлээрээ хараат байхыг хүсээд байгаа нь ард түмний хүсэл зориг биш. Гагцхүү төрийн эрх барьж байгаа өнөөгийн нам, тэдний эрх баригчдын хүсэл сонирхол гэдгийг л хаа хаанаа ойлгох хэрэгтэй. Түүнээс биш бүх монголчууд бусадтай эрх тэгш харилцаатай, хэнийг ч дээрэлхдэггүй, бас хэнээр ч дээрэлхүүлэхгүй байхыг хүсч байгаа. Мөн бусадтай л адилхан ажиллаж, хөдөлмөрлөж, түүнийгээ зохих түвшинд үнэлүүлэхийг эрмэлздэг билээ. Харин ингэж улааныг үзээд урваж, шарваад байгаа эрх баригчдаасаа өнөөдөр ард түмэн ичиж байна.
Т.ДАРХАНХӨВСГӨЛ
УИХ-ын гишүүн асан, Нийслэлийн Засаг дарга асан Э.Бат-Үүлтэй ярилцлаа.
-ОХУ-ын ерөнхийлөгч В.Путины айлчлал манай улсын геополитик, эдийн засагт хэрхэн нөлөөлөх бол?
-Олон улсын эрүүгийн шүүхийн ерөнхий чуулганаар ямар шийдвэр гарах вэ гэдгээс бүх зүйл хамаарна. Энэхүү шүүхэд 123 орон багтдаг. Тэдгээр улс хуралдаж, Монголын талаар нэлээд хатуу шийдвэр гаргавал манай улсын хувьд аюул ирлээ гэсэн үг. Учир нь бид дэлхийгээс тусгаарлагдана.
Уг шүүхийг их гүрний хүчирхийлэлд өмнө нь өртөж байсан үндэсний цөөнхүүд, улс орнууд өөрсдийгөө хамгаалах гэж хамтарч байгуулсан. Зөвлөлтийн хүчирхийлэл, геноцидод бид өртөж байсан учраас нэгдэж орсон. Том гүрний аль ч удирдагчид өнөөдөр Олон улсын эрүүгийн шүүхээс улам л айдаг болж байна. Учрыг жишээгээр тайлбарлая л даа. Хятадын удирдагч манайх руу ямар нэгэн хүчирхийлэл үйлдлээ гэж бодъё. Тэгвэл Олон улсын шүүхээс түүнд шууд хэрэг үүсгэнэ. Ингэвэл Хятад хичнээн том гүрэн байгаад ч нэмэргүй. Учир нь Монголд хүчирхийлэл үйлдсэн байна гээд Олон улсын шүүхээс хэрэг үүсгэчихвэл ямар ч том гүрний, ямар ч том дарга байсан үхэн үхтлээ тэр шүүхээс мултарч чадахгүй. Тиймээс энэ шүүх бол том нөлөөтэй, маш чухал байгууллага.
Одоо бидний санаа зовох гол зүйл бол Олон улсын эрүүгийн шүүх шийдвэр. Хэрвээ хатуу шийдвэр гарвал манай улс 123 улсын хоригт орно. Тэр дундаа Европын холбоо, барууны орны хоригт орно. Тэдгээр 123 орны гаргасан хоригийг Хятад, Оросоос бусад улс дагаж мөрдөнө. Ингэвэл бид маш хүнд байдалд орно.
Бид өнөөдөр гуравдагч хөршийн үйлдвэрлэсэн машиныг унаж байна. Барууны интернэт орон зайд өнөөдөр бид амьдарч байна. Өнөөдөр орос хэл мэддэг хүүхэд ховор болчихсон шүү дээ. Ер нь хүүхдүүд англиар хэлд орж байна. Барууны соёл иргэншилд нэгэнт нэгдчихээд байгаа орныг хоригт оруулчихвал бидэнд ямар аюултай тусах вэ. Хамгийн наанадаж банк санхүүгийн салбар дампуурна. Бидэнтэй барууны банкууд шууд харилцахаа байчихна шүү дээ.
-Мөн гуравдагч хөршийн болоод олон улсын донор байгууллагуудын хөгжлийн хөрөнгө оруулалт, төсөл хөтөлбөр, зээл тусламж бүгд зогсох нь, тийм үү?
-Тийм. Монгол Улсын хууль ямар ч нөлөөгүй юм байна. Путин Монголд ирээд юу хүссэнээ хийж байна. Монголчууд Путин болон Оросоос ухаан алдталаа айдаг юм байна.
Монголын хуулийг нулимаад ороод ирж байна гэдгийг Путин айлчлалаараа хөрөнгө оруулагч нарт харууллаа. Үүнийг тэр санаатай хийсэн. Монгол бол бидний дагуул, тоглоомын улс хэвээрээ шүү. Бид энд асуудлыг шийддэг гэж үйлдлээрээ үзүүллээ.
-Манай эдийн засаг Хятадаас, стратегийн чухал салбарууд жишээ нь түлш, эрчим хүч Оросоос хамааралтай учраас бид Оросыг түлхэж болохгүй. Тиймээс эдийн засгийн хувьд манайд хүндээр тусахгүй гэж үзэх нийгмийн хэсэг байж магадгүй л дээ?
-Дэлхий бидэнд ямар хамаатай юм бэ. АНУ, барууны орнууд бидэнд хамаагүй. Орос, Хятадын дунд бид хавчуулагдаж бяслаг шиг амьдаръя гэж бодож байвал болно. Гэхдээ бид тоёото приус унадаг гэдгээ мартаж болохгүй.
Хоёрдугаарт, Хятад бол маш том улс. Дэлхийн хоёр дахь эдийн засаг. Гэхдээ тэд барууны хоригт орохоосоо ухаан алдталаа айж байна. Тиймээс Хятадын банкууд Орос руу гүйлгээ хийхгүй байна шүү дээ. Өөрөөр хэлбэл, тэр аварга гүрэн айж байна.
Бод доо. Барууны хоригт орчихвол баруунд амьдарч байгаа монголчууд ар гэр рүүгээ яаж мөнгө шилжүүлэх вэ. Өмнөд Солонгост ажиллаж байгаа Монгол иргэд мөнгөө яаж шилжүүлэх вэ. Арга ядахдаа гадаадад байгаа иргэд нутаг буцахад хүрвэл яах вэ.
Нэг зүйлийг хэлэхэд, БНСУ Оростой дайсагначихсан байгаа. Путины айлчлалтай холбоотойгоор Өмнөд Солонгосын зүгээс манайд хатуу арга хэмжээ авах байх. Учир нь бид дайсантай нь хамтарчихлаа шүү дээ. БНСУ-д Монголын олон мянган иргэн ажиллаж ар гэрээ тэжээж байгаа.
Бид гуравдагч хөршийг өнгөрсөн 30 жилд арай гэж бий болгосон. Тиймээс дэлхийгээс тусгаарлагдаж Хятад, Оросын голд бяслаг шиг хавчуулагдаад үлдчихвэл биднийг хэн ч өмгөөлөхгүй.
2002 онд Монголын удирдагчид бодлоготойгоор Олон улсын эрүүгийн шүүхэд нэгдсэн юм шүү дээ. Учир нь Хятад, Оросын хүчирхийлэлд бид өртвөл яах юм бэ, хэн биднийг хамгаалах вэ гээд Олон улсын эрүүгийн шүүхэд нэгдэж орсон. Орос, Хятадын зүгээс бидэнд ямар нэгэн хүчирхийлэл үйлдвэл ядахдаа 123 улсаар хамгаалуулах гэж элссэн.
-В.Путины айлчлалд Монгол Улс, Монголын улстөрчид яаж хандвал зохилтой байсан бэ?
-Бид Путиныг урьсан уу. Эсвэл уриулсан уу. Ер нь уриулсан байх аа даа. Би бол зориуд бодлого явуулсан гэж үзэж байгаа.
Ер нь олон улсын харилцаа, геополитикийг ойлгодоггүй бүхэл бүтэн нэг үе гараад ирчихжээ. Эрх мэдэл албан тушаалын хойноос гүйдэг болохоос олон улсын бодлого гэж юу болох, ямар арга заль хэрэглэдэг гэдгийг мэдэхгүй гэнэн үеийнхэн гараад ирж.
Тиймээс Путин уриулчих шиг боллоо л доо. Том гүрэн бол бодлоготойгоор үүнийг хийсэн. Оросоос Монголд суугаа Элчин сайдаас авахуулаад Гадаад харилцааны сайд нь удаа дараа занасан.
Харж байгаарай, та нарыг Орос, Хятадын дунд хавчиж үлдээнэ. Бусад бүх хөршөөс чинь салгана гэж удаа дараа мэдэгдэл хийсэн. Ийм мэдэгдэл хийж байхад тэдний ам руу өөрсдөө гүйгээд орчихдог нь яаж байгаа юм бэ. 30 жил бид үүнийг нь барьж явсан.
Путин биднийг Орос, Хятадын дунд хавчуулагдаж үлдэх нөхцөлд оруулчихлаа.
-Сэхээтний төөрөгдөлд ортлоо Оросын геноцидод өртсөн монголчуудаас тодорхой хэсэг хүмүүс Оросыг, Путиныг дэмжих юм. Ах дүү, амраг саднаа хядуулчихаад орос ах нар гэж гүйгээд байгаа нь ямар учиртай гэж та харж байна. Социализмын үеийн суртал ухуулгаас үүдэлтэй юу?
-Зөвлөлтийн коммунистууд Монголд геноцид хийсэн гол зорилго нь өөрсдийгөө шүтүүлэх байсан. Учир нь маш их айсан хүмүүс тэрхүү айдсыг бий болгосон хүмүүсийг шүтдэг. Хүн яагаад бурхан шүтдэг вэ. Ертөнцийн ямар нэгэн тайлагдашгүй зүйлээс айсандаа бурхан шүтдэг. Бурхан шүтнэ гэдэг бол айдсын илрэл.
Одоог хүртэл тоог нь тогтоож чадахгүй байгаа ч зарим тоогоор 40 мянга, зарим тоогоор 100 мянган хүнийг хядсан гол шалтгаан нь оросууд өөрсдийгөө шүтүүлэх гэж тэр. Айлгаж байгаад түүхийн санамж, соёл зэрэг бүхнийг тархинаас нь арчаад хаячихсан.
Айсан хүмүүс шүтэж эхэлдэг. Хүнд амьтанлаг араншин байгаад байдаг л даа. Зодуулсан нохой янаг гэдэг. Нохой айхаараа эрх болоод байдаг юм. Ийм зан чанартай хүмүүс байдаг. Оросыг шүтээд байгаа хүмүүс бол тийм хүмүүс.
Жишээ нь, “Босоо хөх Монгол”-ынхныг би ойлгодоггүй юм. Учир нь Зөвлөлтийнхөн Чингис хааныг өмхий үнэртүүлсэн зэрлэг гэж монголчуудад харагдуулсан. Монголын түүхийг арчаад хаячихсан шүү дээ. ХIII зууны монголчуудыг хүн мал нь ялгагдахгүй зэрлэгүүд байсан мэтээр, Чингис хааныг хүний мах иддэг мангас байсан мэтээр ойлгуулсан. Гэтэл “Босоо хөх Монгол”-ынхон Чингисийг шүтдэг хэрнээ Чингисийг гутааж, түүхийг нь устгах гэсэн зөвлөлт Оросыг шүтдэг. Яагаад хоёр харш зүйлийг шүтээд байгаа юм бэ. Айдас бол ийм мунхаглалд оруулдаг. Буддын гүн ухаанд айдсыг өвчин гэж үздэг.
-В.Путины айлчлалаас манайд бодит эерэг үр дүн гарав уу. Та юу гэж харж байна вэ?
-Эерэг ямар ч бодит үр дүн гараагүй. Монголд эерэг нөлөөтэй бодит үр дүн гаргах шаардлага Путинд байхгүй.
Олон улсын хоригт орчихсон, тэр бүү хэл Хятадын хоригт орчихсон Орос улстай бид эдийн засгийн харилцааг сэргээх тухай ярьж байна гээд бод доо. Тиймээс л гадныхан бидэнд анхааруулаад байна шүү дээ. Путин зориуд үүнийг хийсэн.
Барууны хориг тийм аймар биш юм бол хятадууд яагаад айгаад байгаа юм бэ. Мэдээж бид Хятад, Оростой эдийн засгийн харилцаагаа идэвхжүүлмээр л байна. Гэтэл Хятад хоригт орохоос айгаад хөрөнгө оруулагчид нь Орос руу орохгүй байна. Банкууд нь харилцаагаа зогсоож байна. Яагаад…
-В.Путин манайхаар дамжуулж олон улсад яг ямар ойлголтыг өгөхийг зорьсон гэж харж байна?
-Монгол бол миний дагуул улс гэдгийг харуулахыг зорьсон.
-Монголыг дэлхийгээс тусгаарлах нь В.Путин ерөнхийлөгчид ямар ашигтай гэж?
-Монгол бол 80 сая малтай, эрчим хүчний болоод байгалийн баялгийн маш их нөөцтэй улс. Нэгдүгээрт, энэ бүгдийг өөрийнхөө хяналтад авч, Монголыг түүхий эдийн бааз болгох гэж. Өмнө нь ч тийм л байсан шүү дээ, бид.
Хоёрдугаарт, Путин дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойш нутаг дэвсгэрийнхээ нэг хэсгийг укрианчуудад алдчихсан. Дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойш Оросын ямар ч удирдагч ийм байдалд орж байгаагүй. Тиймээс ард түмнийхээ санааг үүнээс холдуулахын тулд зориуд Монголд ирсэн. Курскийг алдсанаа үл тоосон мэт жүжиг тавьсан. Путинд олон давхар тооцоо байсан. Путин сая нэг сумаар 10-аад туулай буудчихлаа.
-Олон улсын шүүхийн “банга”-наас мултрах, олон улсын хоригт орохгүй байх ямар гарц бидэнд байна вэ?
-Олон улсын шүүхийн ерөнхий хуралдаанаас өмнө Шведийн хаан манайд ирээсэй гэж залбирч байна.
АНУ-ын Төрийн департемантын хэвлэлийн төлөөлөгч “Бид Монголчуудыг үргэлжлүүлэн дэмжмээр байна” гэж мэдэгдэл хийсэн байна лээ. Бидний өмнөөс америкууд сандраад байна шүү дээ. Өөрөөр хэлбэл, Монголын ардчиллыг дэмждэг улс орнууд биднийг дэмжиж байна. Тиймээс Монголыг дэмжихээ зогсоож болохгүй шүү гэж хэлээд байна шүү дээ. Английн талаас ч хэлж байх шиг байна. Тиймээс дэлхийн хэвлэл мэдээллийн том байгууллагууд зориуд “No war”-ийн жагсагчдыг харуулсан. Тэд бидний өмнөөс сандарч байна шүү дээ.
Хэрвээ Шведийн хааны айлчлал хойшилж байгаа бол энэ тун таагүй мэдээ шүү. Өөрөөр хэлбэл, Олон улсын эрүүгийн шүүхийн шийдвэрийг хүлээгээд эхэлж байгаагийн дохио. Хэрвээ Шведийн хаан Олон улсын эрүүгийн шүүхийн шийдвэрээс өмнө ирвэл бид учир байдлаа хэлж болно.
Үүнээс гадна гадныхан ч, манай улсын иргэд ч, олон улсын байгууллагууд ч Монголын хуулийг сайн ойлгохгүй байна. Путины айлчлалд прокурор бүх хариуцлагыг хүлээх ёстой.
Монголд хэн нэгнийг баривчлах уу, үгүй юу гэдгийг шийддэг ганц л байгууллага бий. Тэр бол хуулиар прокурор. Түүнээс Монгол Улсын Ерөнхийлөгч ч биш. Монголын Засгийн газар, УИХ ч биш. Тэдэнд баривчил гэж хэлэх эрх ч байхгүй.
Монголын прокурор төр засгаасаа хараат бус байдаг. Тиймээс саяны айлчлалд Монголын прокурор шийдвэр гаргах ёстой байсан.
Англи ч юмуу, АНУ-д прокурор нь Засгийн газрынхаа шийдвэрийн дагуу ажилладаг. Манайх бол Итали, Франц шиг бие даасан прокурортой. Тиймээс прокурор шийдвэр гаргаагүй л бол манай Ерөнхийлөгч, УИХ юу ч гэж хашхираад нэмэргүй байдаг.
Монгол Улс биш, Монголын прокурор хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй. Үүнийг олон улсад ойлгуулах ёстой. Үүнийг Олон улсын эрүүгийн шүүхэд тайлбарлах ёстой.
-Тийм боломж прокурорт байхгүй юм биш үү?
-Тэгвэл прокурор Путиныг баривчилсан ч гэсэн Гаагийн шүүхэд хүргэх арга байгаагүй гэдгээ хэлэх хэрэгтэй. Манай улс БНХАУ, ОХУ-тай хиллэдэг.Хятад, Орос хоёрын хаагуур нь авч гарах вэ гэдгээ хэлж, тайлбарлах л хэрэгтэй шүү дээ. Путинд хэрэг үүсгэсэн явдлыг мэдээж Орос өөрсдөө эсэргүүцсэн. Мөн Хятад эсэргүүцсэн. Тиймээс энэ хоёр орон хэзээ ч Гаагийн шүүхэд Путиныг баривчилж өгөхгүй. Үүнийг нь хэлэх ёстой.
Хуулийн нэг процедент бий. Хуулийг хэрэгжүүлэхгүйгээр хэрэглэж болдоггүй. Тиймээс прокурорт хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлмээр байсан ч боломж байгаагүй гэдгээ хэлэх хэрэгтэй.
-Хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлэхийг нийгэм болоод УИХ прокуророос шааардах ёстой юм байна шүү дээ. Тийм үү?
-Болдог бол АН-аас УИХ-д сонгогдсон гишүүд чуулганы хуралдаанд ерөнхий прокурорыг дуудаж яагаад хууль хэрэгжүүлээгүйг асуух ёстой. Монгол Улсын прокурор бол УИХ-аас баталсан хуулийг хэрэгжүүлэх үүрэгтэй. МАН-ынхан Орос гэхээр сүнс нь зайлчихдаг. Тиймээс АН-ынхан л прокуророос асуух хэрэгтэй. Би АН-ын нэг ч болтугай гишүүн асуучихгүй яав даа гэж харж суусан. Ингэсэн бол маш утга учиртай байх байсан. Ядаж л Х.Тэмүүжин дуугарчихгүй яав даа.
Р.ХИШИГЖАРГАЛ
Аргын тооллын 9 дүгээр сарын 9, Сумъяа гариг. Билгийн тооллын 6, Онгоц одтой, улаан хулгана өдөр. Өдрийн наран 6:22 цагт мандаж 19:17 цагт жаргана. Тухайн өдөр луу, бич жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр эе, эвээ ололцох, хамтын хөдөлмөр эхлэх, гэрээ хэлцэл байгуулах, найр хурим хийх, бэр гуйх, инж өгөх, авах, үнэт эрдэнийн зүйл авах, угаал үйлдэх, хүүхэд үрчлэн авах, улааны үйл, хур оруулах, дархны үйлд сайн. Төлгө тавих, морь уралдахад муу.
Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, туулай, морь, бич, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод зүүн зүгт мөрөө гаргавал зохистой.
Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал өнгө зүс сайжирна.
Улаанбаатар хот орчмын 10 хоногийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
Хур тунадас: Есдүгээр сарын 9-нд зэргийн бороо орно. Бусад хугацаанд бороо орохгүй.
Салхи: Ихэнх хугацаанд секундэд 5-10 метр. Есдүгээр сарын 8-нд баруун өмнөөс хойш эргэж секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ.
Агаарын температур: Есдүгээр сарын 6, 7, 8-нд дулаахан шөнөдөө 9-14 хэм, өдөртөө 23-28 хэм, бусад хугацаанд сэрүүсч шөнөдөө 2-7 хэм, өдөртөө 12-17 хэм дулаан байна.
“Өдрийн сонин”-ы даваа гаригийн дугаар хэвлэгдэж, та бүхний гарт хүрч байна.
“Өдрийн сонин”-ы тэргүүн нүүрт УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшин “Компаниуд ААНОАТ-т төлөх мөнгөөрөө нийгмийн тулгамдсан асуудлыг шийдэж, өөрийнхөө нэрийн хуудас болгох боломжтой” хэмээн ярилаа.
- Эдийн засагч Ч.Отгочулуу “ЗХУ-ыг дахин амилуулах зорилготой Евразийн эдийн засгийн холбоонд нь элсчих юм бол татваргүй болгоно гэж амлаж л байна билээ” гэлээ.
- Нийслэлийн Засаг даргын Нэгдүгээр орлогч Н.Мандуултай ярилцлаа.
“Өдрийн сонин”-ы нийтлэлийн бодлогыг тодорхойлогч, ард түмний дуу хоолой болдог “Баримт, үзэл бодол” нүүрт “Монгол Улс Украины дайнаар НҮБ-д түдгэлзэх аргагүй болох шиг боллоо” хэмээн өгүүллээ.
Камала Харрис “Би улс орноо үргэлж өөрийн нам болон өөрийнхөө өмнө тавьж ажиллана” хэмээв.
ГАДААД МЭДЭЭ: Карим Хан: Улаанбаатарт хийсэн
В.Путины айлчлалын талаар “Монгол Улс ОУЭШ-ийн тогтоолыг үл тоомсорлосон шалтгаанаа тайлбарлах ёстой”
Арын нүүр: Хүйтэрч эхлэхээс өмнө хүүхдийнхээ дархлааг дэмжье
Эдгээр болон бусад цаг үеийн мэдээ мэдээлэл, ярилцлага, сурвалжлагыг “Өдрийн сонин”-ы даваа гаригийн дугаараас уншаарай.
Дэлгэрэнгүй мэдээллүүдийг уншихыг хүсвэл дараах линкээр бүртгүүлж уншина уу. https://tsahim.dnn.mn/login
Эрхэм уншигч та, манай сонины өнөөдрийн дугаарыг “Монгол шуудан” компанийн(77078975) нийслэл Улаанбаатар дахь 35 салбар, “Түгээмэл” шуудангийн салбаруудаас(70115015) болон сонин борлуулах цэгүүд, Хэвлэлийн биржээс худалдан авах боломжтой. “Өдрийн сонин”-ы өөрийн байранд ирж худалдан авч болно.
Уншигч та “Өдрийн сонин”-ыг захиалан уншихыг хүсвэл 9911-2954, 8811-1375 дугаарт холбогдоно уу.
Цахим хэлбэрээр нь захиалахыг хүсвэл 88111375 дугаарт холбогдож дэлгэрэнгүй мэдээлэл аваарай.
“Өдрийн сонин”-той холбоотой мэдээ мэдээллийг 1900-1987-гоос лавлана уу
“ӨДРИЙН СОНИН” ӨГЛӨӨ БҮР ТАНТАЙ ХАМТ
Нийслэлийн Замын хөгжлийн газрын мэдээллээр өнөөдрийн байдлаар гурван байршилд авто зам хааж, засвар шинэчлэлийн ажил үргэлжилж байна. Тодруулбал, Сүхбаатар дүүрэг. 8, 9 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр Их тойруугийн авто замын хэсэгчилсэн засвар, шинэчлэлтийн ажил энэ сарын 6-нд эхэлсэн бөгөөд маргаашийн 06.00 цаг хүртэл хаах юм. Энэ хугацаанд инженерийн шугам сүлжээний худгийн тагийг асфальтбетон хучилтын түвшинд тааруулах, хашлага солих, авто замын зорчих хэсгийн асфальтбетон хучилт, тэмдэг тэмдэглэгээний ажил хийгдэнэ.
Мөн Баянзүрх дүүрэг, 2, 4, 7, 30 дугаар хорооны нутаг дэвсгэр /Сансарын аюулгүйн тойргоос Хил хамгаалах ерөнхий газрын хойд уулзвар хүртэлх/ авто замын засвар, шинэчлэлтийн ажлыг эхлүүлсэн байгаа бөгөөд энэ сарын 9-ний 06.00 цагийн хооронд хааж засварлана. Тус ажлын хүрээнд: инженерийн шугам сүлжээний худгийн тагийг асфальтбетон хучилтын түвшинд тааруулах, хашлага солих, авто замын зорчих хэсгийн асфальтбетон хучилт, тэмдэг тэмдэглэгээний ажил хийгдэх юм.
Олны нэрлэж заншсанаар Их тойруу буюу Чингэлтэй дүүрэг, 5, 6 дугаар хороо, Сүхбаатар дүүрэг, 9 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр /Гэсэр сүмийн уулзвараас Дөлгөөн нуурын уулзвар хүртэлх/ авто замын засвар, шинэчлэлтийн ажлыг мөн хийж байгаа юм. Дээрх ажлын хүрээнд инженерийн шугам сүлжээний худгийн тагийг асфальтбетон хучилтын түвшинд тааруулах, хашлага солих, авто замын зорчих хэсгийн асфальтбетон хучилт, тэмдэг тэмдэглэгээний ажил хийгдэнэ. Уг авто замыг маргааш өглөөний 06.00 цагт нээнэ. Иймээс иргэд жолооч та бүхнийг бусад замыг сонгон хөдөлгөөнд оролцохыг зөвлөж байна.