Month: March 2019

Categories
мэдээ нийгэм

“ХуньШиян” ХХК-ийн дуяа, дүпүний үйлдвэрт хяналт шалгалт хийв

Гадаадын иргэн, харьяатын газраас ирүүлсэн мэдээллийн дагуу Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газраас Баянгол дүүргийн дөрөвдүгээр хороо, Монгол түлхүүрийн байранд байрлах “ХуньШиян” ХХК-ийн дуяа, дүпүний үйлдвэрт хяналт шалгалт хийв.

Шалгалтаар тус үйлдвэрийн үйлдвэрлэн гаргасан бүтээгдэхүүн нь хаяг шошгогүй, ажиллагсдыг эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээнд хамруулаагүй, үйлдвэрийн байрандаа өөрсдөө амьдардаг, түүхий эд, бэлэн бүтээгдэхүүний ул мөрийг мөрдөн тогтоох бүртгэлгүй, аж ахуйн нэгжийн дотоод хяналтын журамгүй, үйлдвэрлэлийн холбогдох дүрэм, журам стандарт мөрдөж ажилладаггүй зэрэг зөрчил илэрчээ.

Хяналт шалгалт үргэлжилж байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Тусгай дуут болон гэрлэн дохиог зөв хэрэглэхийг анхаарууллаа

Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын А/292 тушаалаар батлагдсан “Тээврийн хэрэгсэлд тусгай дуут болон гэрлэн дохио тавьж хэрэглэх журам”-д зааснаар зөвхөн шуурхай ажлын тусгай тоноглогдсон тээврийн хэрэгсэлд Монгол Улсын MNS 4979:2016 стандартын шаардлага хангасан тусгай дуут болон гэрлэн дохиог тавьж хэрэглэхээр заасан.

Гэсэн хэдий ч иргэд болон зарим нэгэн албан тушаалтнууд тусгай дуут болон гэрлэн дохиог зөвшөөрөлгүй ашиглах, хориглосон байдлаар суурилуулах зөрчил гаргаж байна.

Тусгай дуут болон гэрлэн дохио тавьж хэрэглэх эрх бүхий байгууллагын тээврийн хэрэгслүүдэд гэрлэн дохиог MNS 4979:2016 стандартад зааснаар бүхээгний дээр голлуулан эргэн тойрон 360 градуст харагдахаар байрлуулна гэснийг зөрчиж тээврийн хэрэгслийн урд нүүр, буферт, копутны дотор далд нууж байрлуулж байгаа нь Замын хөдөлгөөний дүрмийн 4.8 хэсэг болон Зөрчлийн тухай хуулийн 14.7.16 дахь заалтыг зөрчиж байгаа үйлдэл юм.

Иймд тус албанаас энэ чиглэлийн хяналт шалгалтыг зохион байгуулж эхлээд байгаа бөгөөд дээрх хориглосон тусгай дуут болон гэрлэн дохио тавьж хэрэглэсэн тээврийн хэрэгслийн талаарх мэдээллийг албаны цахим хуудсуудаар дамжуулан иргэдээс авч эхэллээ.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Б.Номин: Дээрэлхүүлээд байгаа юм шиг санагдаад л зодолдож эхэлдэг

-УХАМСАР ГЭДЭГ ЗҮЙЛ ХҮНИЙ УУРЛАЖ БАЙГАА ҮЕД АЖИЛЛАДАГГҮЙ-


Хэрэглээний сэтгэл судлалын хүрээлэнгийн сэтгэл судлаач, доктор ph.D Б.Номинтой ярилцлаа.

-Манайхан дунд хэдхэн хормын уурыг барьж тэвчихгүй зодоон нүдээндээ хүрдэг хүмүүс олон болжээ. Түрэмгий, хүлээцгүй энэ зангаасаа болж олон иргэн гэмт хэрэгт холбогдож байна. Энэ юутай холбоотой вэ?

-Тэвчээртэй зан, даруу байхын ач холбогдлыг хүүхдэд эцэг эхчүүд суулгаж өгдөг. Хүүхэд байхдаа өнөөдрийнх шиг түрэмгий, хурдан хариу үйлдэл үзүүлдэг, тэвчээргүй байсан уу гэвэл, үгүй. Хүүхэд юмыг хурдан ойлгож, хурдан мартдаг, бухимддаггүй шүү дээ. Тийм гэнэн цайлган байсан хүүхэд маань том болохын хэрээр амьдралын бэрхшээлүүдтэй тулгарна. Үүнийг даван туулах чадвар хүмүүст янз бүр байдаг. Бэрхшээлийг даван туулах чадвар бүх хүмүүст өндөр заяадаггүй. Тэвчээр хүн болгонд харилцан адилгүй байдаг. Мөн ямар ч тэвчээртэй хүнийг тэвчээрийг нь барах нөхцөл байдал бий. Дараагийнх нь орчны нөлөөлөл. Эргэн тойронд уур бухимдалтай хүмүүс байвал орчиндоо уусна. Ижил хариу үйлдэл үзүүлж эхэлнэ. Тайван хүлээцтэй хүн ч ухамсаргүйгээр дуурайж эхэлдэг. Худал үгийг 1000 давтахад үнэн болдог гэж үг байдаг шүү дээ. Мянга давтагдаж байгаа учраас зуршил болно. Уурлахааргүй зүйлд л түргэн хариу үйлдэл үзүүлдэг бухимдуу тэвчээргүй зантай болчихдог. Дадал зуршил болчихоор өөрчлөхөд амар биш. Тамхинаас гарахтай адилтгаж ойлгож болно. Орчны нөлөөллөөс шалтгаалж гэнэн сайн зүйлд тэмүүлж байсан хүүхэд өсч томроод сөрөг хариу үйлдэл үзүүлэх боломжтой.

-Монгол хүний түрэмгий, амиа хичээсэн занг нүүдэлчин соёл иргэншилтэй нь холбож тайлбарлах хүмүүс байдаг. Энэ талаар таны бодол?

-Нүүдэлчин байхаараа түрэмгий, суурин болохоороо тайван амгалан гэсэн ойлголт байхгүй л дээ. Түрэмгий байна гэдэг хүний төрөлх хариу үйлдэл. Өөрийгөө хамгаалах зан чанар хүнд заяадаг. Хүнд аюул осол ирэхэд, хэн нэгэн таныг доромжлоход хариу үйлдэл үзүүлдэг шүү дээ. Түүнийг няцаах ёстой. Энэ чанар хэмжээндээ байхад хүн өөрийгөө, гэр бүлээ хамгаалах хэрэгсэл болж байдаг. Хэмжээнээсээ даваад ирэхээр өөрийгөө болон бусдыг сүйтгэж эхэлдэг. Өөрөөр хэлбэл түрэмгий зан хэвийн хэмжээнд байхад өөрийгөө хамгаалах хэрэгсэл, хэтрэхээрээ бусдыг болон өөрийгөө сүйтгэх хэрэгсэл болж байна.

-Хүлээцгүй, бухимдуу зан өнөөгийн нийгэмтэй холбоотой юу?

-Тодорхой хэмжээгээр холбоотой. Нийгэм маань хүмүүс. Хүмүүсийн амьдарч буй орчин нь зан төлөвтэй нь хамааралтай. Хотын амьдралд аюул осол, бухимдал алхам тутамд тулгарна. Хөдөө амьдардаг бол яарч сандрах, олон ажлыг зэрэг амжуулах шаардлага гарахгүй. Хотод хүн богинохон хугацаанд их ажлыг амжуулах шаардлага гарна. Дээрээс нь олон зүйлийг амжилттай сайн хийж шилдэг байхыг амьдрал шаарддаг. Сайн ажилтан, сайн аав ээж байх, хэн нэгний үр хүүхэд учраас аав, ээжийнхээ ачийг сайн хариулах хэрэг гарна. Гэтэл хоногийн 24 цаг хязгаарлагдмал. Найман цагт нь унтаж амарна, найман цаг нь ажиллана. Хотын түгжрэлд хоёроос гурван цаг зарцуулна. Ингээд гэр бүлдээ цаг зав бага зарцуулсны улмаас зөрчил үүснэ. Хотын амьдрал хэвийн байх ёстой ачааллаас илүү хурд шаарддаг. Иймээс бухимдал илүү үүснэ. Үүнийг хүмүүс танин мэдэж зохицуулж сурахгүй бол хот өөрчлөгдөхгүй. Ажил амьдарлаа зохицуулахгүй бол хэзээ нэг цагт доголдоно. Магадгүй эхнэр чинь салаад явж болно, хүүхэд чинь ч сурлага муутай болж болно. Зохицуулалт хийж сурахгүй бол хотын хэмнэл, хурдад тааруулж амьдарна гэдэг хэцүү. Цагийн менежмэнт чухал.

-Таван хормын уур бухимдлыг тэвчихгүй өөрийн амьдралын хувь заяагаа бараанаар эргүүлэх тохиолдол олон гарч байна. Уур бухимдлаа тэвчихэд л өөр гайхалтай хувь тавилан хүлээж буйг ухамсарлахгүй юм. Шалтгаан нь юу бол?

-Хүн тайван байгаа үедээ үүнийг ойлгож ухамсарлана. Ухамсар гэдэг зүйл хүний уурлаж байгаа үед ажилладаггүй. Өөрөөр хэлбэл уурласан үед хүний оюун ухааны төв ажилладаггүй. Оюун ухааны хяналтын төв хүний духны хэсэгт байрладаг. Сэтгэл хөдлөлдөө автахад цусанд ялгарч байгаа гормон нь оюун ухаан ажиллахад саад болж эхэлдэг. Оюун ухааны хяналтын хэсэг хаалттай ажиллахаа больж эхэлнэ. Уурласан хүний үг, үйлдэл ухаангүй гэсэн үг шүү дээ. Сэтгэл хөдлөлдөө автсан байдаг учраас оюун ухаан ажиллахаа больсон байдаг. Сэтгэл хөдлөлдөө автаагүй бол тухайн хүн тэр үйлдлийг хийхгүй. Тайван байгаа үедээ хийхгүй үйлдлээ ууртай үедээ хийчихдэг. Тиймээс сэтгэл хөдлөлөө удирдах чухал. Аливаа асуудлыг тулгарахаас өмнө шийдвэрлэх хэрэгтэй. Хүн тэвчээд дуугай явах нь зөв шийдэл биш. Хэн нэгэн танд таагүй сэтгэгдэл төрүүлэхэд хэлэхгүй өнгөрсөн бол асуудлыг шийддэггүй. Таныг гомдоосон, таагүй сэтгэгдэл төрүүлсэн бол хэлэх хэрэгтэй. Хэлж байж л ойлголцож тайвширдаг. Нөгөө асуудал явж байгаад хэзээ ч, яаж ч дэлбэрч болно. Галт уул л гэсэн үг. Дээрэлхүүлээд байгаа юм шиг санагдаад хэн нэгэн рүү гар далайхад хүрдэг. Ингээд л эхэнд таны ярьсан зодоон цохион үйлдэгдэж байгаа юм. Бас хүн бухимдлаа өөр газар очиж гаргах гээд байдаг. Жишээ татахад, ажил дээрээ даргадаа загнуулж, бухимдана. Үүнийгээ олон хүний өмнө, удирдах албан тушаалтнууддаа илэрхийлэхгүй тээж яваад гэртээ очиж эхнэр , хүүхдэдээ гаргах тохиолдол их. Ихэнхдээ хүмүүс уур бухимдлаа сул дорой хүмүүст гаргана. Өөрөөсөө эрх мэдэл болон биеийн хүчээр илүү хүн рүү гаргаж чадахгүй. Гэр бүлийн стресс хүүхдэд хамгийн хүнд тусдаг. Насанд хүрсэн хүн тодорхой хэмжээнд стрессээ зохицуулаад сурчихсан байдаг. Хүүхэд бол асран хамгаалагчдаа зэмлүүлсэн, зодуулсан асуудлаа шийдвэрлэх нь хүндрэлтэй. Өөртөө итгэлгүй,сэтгэл зүйн асуудалтай иргэн болно гэсэн үг л дээ.

-Зөв төлөвшилтэй, тэвчээртэй иргэнийг хэрхэн бэлтгэх вэ. Энэ талаар зөвлөгөө өгөхгүй юу?

-Зөв төлөвшилт гэдэг гэр бүлээс эхтэй. Эцэг эхчүүдийн сэтгэл зүйн боловсрол нэмэгдэх боломжтой болсон. Гэр бүлийн уур амьсгал гэдэг тухайн хүүхдийг ямар иргэн болохыг тодорхойлж байдаг. “Бид ямар хүн болох нь 0-5 насанд нь шийдэгдсэн байдаг” гэж нэгэн сэтгэл зүйч хэлсэн байдаг. 0-5 насанд ирээдүйд ямар хүн болох, яаж амьдрах нь шийдэгддэг. Таван наснаас хойш бид тэр зохиолын дүрд л тоглогддог гэж. Бид хүүхдийн хөгжилд эрт анхаарах хэрэгтэй. Сургуульд ороход нь биш, их, дээд сургуульд ороход нь сайн сургахдаа ч биш. Аль болох гэр бүлийн орчин, эхнэр нөхрийн харилцаа таатай байх, асуудлыг шийддэг байх, хүүхдийн хажууд маргахгүй байх, биеийн болоод үгийн, харилцааны хүчирхийлэл хийхгүй байх хэрэгтэй. Жишээ нь, чимээгүй болно гэдэг харилцааны хүчирхийллийн нэг хэлбэр. Харилцааны зөв арга барилд суралцах, хүмүүжлийн зөв арга барилд суралцах шаардлага эцэг эхчүүдэд тулгарч байгаа. Томчууд зөв харилцдаг бол хүүхдүүдэд санаа зовох шаардлагагүй. Хүүхдүүд таны харилцааг л дуурайна. “Хүүхдээ хүмүүжүүлэх гэж санаа зовох хэрэггүй, таныг дуурайна, та өөрийгөө хүмүүжүүл” гэж үг байдаг. Гэр бүлийн сэтгэл зүйн боловсролыг дээшлүүлэх, хүүхдүүдийн цэцэрлэг, сургуульд нь сэтгэл зүйн боловсрол олгох нь орчин үеийн нийгэмд хийж болох ажил. Дээр үед бол боломжгүй байсан. Гэр бүл, сургууль цэцэрлэгийн орчин том хүмүүсийн харилцаа тухайн хүүхэд ямар хүн болохыг тодорхойлж өгдөг. Үнэтэй тоглоомоор тоглосон, амттай чихэр идсэн, чамин хувцас өмсөнө гэдэг хүүхдэд чухал биш.

-Барууны орнуудад иргэд нь амгалан тайван, уур бухимдалгүй амьдарч болоод байна. Тэдэнд манайхан шиг юм л бол зодолдох гээд байдаг сэтгэхүй алга?

-Хүний суурь хэрэгцээтэй л холбоотой. Наад захын суурь хэрэгцээ нь цэвэр агаараар амьсгалах, чанартай хоол идэх, аюулгүй цэвэрхэн тухтай орчинд унтах гэх мэт. Суурь хэрэгцээ хэрхэн хангагдсантай хүмүүсийн зан төлөв шууд холбогдоно. Хоолгүй хоноход хоолны л тухай бодохоос биш, хүнтэй сайхан харьцах тухай бодохгүй. Европын орнуудад суурь хэрэгцээ аль түрүүн хангагдчихсан. Үндсэн хэрэгцээнүүд нь хангагдсан учраас дараагийн үзүүлэлтээ яаж хөгжүүлэх тал дээр оюунаа ажиллуулж байгаа. Илүү тайван байдаг гэсэн үг. Манай улс барууны улсуудтай харьцуулахад ядуу шүү дээ. Хүнсний хэрэгцээгээ хангаж чаддаггүй олон гэр бүл байгаа. Хоолгүй хонож хичээл дээрээ ухаан алдаж унаж байгаа хүүхэд бидний дунд амьдарч байна. Суурь хэрэгцээ нь ийм байгаа учраас л нийгэм ялгаатай байна. Манайд хүнд чиглэсэн таатай орчин байна уу гэхээр харьцангуй доогуур үзүүлэлттэй. Энэ бүхэн биднийг уур бухимдалтай таагүй болгож харагдуулж байна.

-Сири, Ливан гээд дайн байлдаантай газар байна. Нэг дүүрэгт дайн болж байхад, хажууханд нь хурим болж байдаг. Иргэд нь ийм л амгалан. Манайхан өнөөдрийн амьдралдаа сэтгэл хангалуун бус, уур бухимдалтай байх юм. Энэ юутай холбоотой вэ?

-Энэ таны хувийн үзэл. Өнөөдөр сайхан амьдарч байгаа, өөрсдийн амьдралдаа сэтгэл хангалуун олон гэр бүл байгаа шүү дээ, манайд. Үүнтэй санал нийлэхгүй байна. Хүн бүхэн ертөнцийг өөр өөрийнхөөрөө л дүгнэнэ. Хүсвэл аз жаргалыг дайн тулааны үед ч мэдэрч болно. Монголчууд ч дайн тулаан үзсэн. Дайн болж байна гээд аз жаргалгүй байна гэж үгүй. Би хоолгүй байгаа юм чинь гээд сэтгэлийн аз жаргалыг эдэлж чадахгүй байна гэсэн ойлголт биш. Аз жаргалын тухай мэдрэмж ойлголт гэдэг хүн бүрт л өөр. Зарим хүүхдийн тухайд шоколад идэх гоё. Заримынх нь тухайд шоколад биш, идэх юм л чухал. Өөр нэгний тухайд идэх юм биш сайн найзтай байх нь аз жаргал байдаг. Хүмүүс юуг аз жаргал гэж харж байна гэдэг ялгаатай. Монголд хүн бүр л уур бухимдалтай байна гэвэл бүгд хүлээж авахгүй болов уу. Өөрийгөө аз жаргалтайгаар мэдрэх үү, аз жаргалгүйгээр мэдрэх үү, азгүйгээр мэдрэх үү гэдэг бидний тархинд байдаг. Өөрийгөө тайван байлгах гэдэг бидний дотор бий. Түүнээс биш улстөрчдийн хийдэг зүйл биш. Ядаж амьдрал сайжраасай, замаа засаасай ч гэж бухимддаг. Энэ бол хэзээ ч болихгүй. Хүн бодит байдлыг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Та тайван байж, уур бухимдлаа удирдах нь танаас шалтгаална.


Categories
их-уншсан мэдээ туслах-ангилал цаг-үе

Х.Энхжаргалын дараа ирэх хүнд илрүүлэх авлига бараг үлдсэнгүй

АТГ-ын дарга Х.Энхжаргал авлигачдыг их, бага гэлтгүй шалгаад дуусчихлаа даа, бараг. Улс төрийн нөхцөл байдал ч сайхан таарлаа. Авлигачдыг тэр энэ гэж тойролгүй шалгах таатай орчин бүрдсэн нь ч нөлөөлсөн байх. Х.Энхжаргалыг анх ажлаа авахад олонхоороо ам муутай угтсан. М.Энхболдын хэрэг булхайг дарах гэж л ирээ биз гэсэн хандлага хүчтэй байсныг тухайн үеийн хэвлэлийн хуудаснаас харчихаж болно. Ийм агуулгатай мэдээ, нийтлэл хангалттай цацагдсан. АТГ-ын үе үеийн дарга нар юу ч хийдэггүй байсан нь энэ хардлагад нөлөөлсөн л дөө. Том хэргүүд мандаад байхад тоохгүй явцгаасаар ирснийг дээр дооргүй мэддэг учраас Х.Энхжаргалыг тийм хардлага, сэрдлэг, эргэлзээ, тээнэгэлзээтэйгээр угтсан байх.

АТГ-ын анхны дарга нь Б.Дангаасүрэн агсан. Тухайн үед барьж авч шалгасан авлигын хэрэг юу билээ гээд бодоход санаанд торох зүйл лав алга. АТГ дөнгөж байгуулагдсан тэр цагт одоогийнх шиг том хэргүүдийн сэжүүр цухуйгаагүй байсан гэх шалтгаан бий. Гэхдээ том авлига огт байгаагүй гэсэн үг биш. Мөрдөж шалгаад явбал шуугиан дуулиан тарихаар авлигууд байсан гэдэг нь нэг дээр нэгийг нэмэхэд хоёр гэдэг шиг тодорхой зүйл. Жижиг хэргүүдийн сураг, мэдээ өчнөөнөөрөө чих дэлсдэг байсан ч тэрийг тэгж барилаа, энийг ингэж саатууллаа гэсэн мэдээлэл дуулдаагүй. АТГ-ын анхны дарга томилогдоод нэг их удаагүй эрүүл мэндийн шалтгаанаар ажлаа хийж байх хугацаандаа нас барсныг нийтээрээ мэднэ.

Дараагийн дарга нь Ч.Сангарагчаа. Түүнийг АТГ-ыг даргалах үед авлигын том хэрэг өчнөөнөөрөө байсан ч баригдаж, хоригдож шалгагдсан тохиолдол мөн л байхгүй. АТГ-ын хоёр дахь дарга тухайн үеийн Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржтой хэрэлдсэнээс өөрийг хийгээгүй суусаар суудлаасаа буусан. Загасны уурга төдийхөн худалдан авч төсвийн мөнгийг зориулалтын бусаар зарцуулсан гэх хэрэгт орж шоронд орсноор хоёр дахь даргын түүх төгссөн юм.

АТГ-ын гурав дахь дарга нь Н.Ганболд гэж бөөрөнхий нөхөр. Түүнийг АТГ-ыг толгойлох үед С.Баяр, С.Баярцогт, Оюу толгой, “Нүүрс” хөтөлбөр, “Цэвэр агаар” сан гэх мэт том мөнгө сонсогдсон хэргүүд шуугиан тарьж байсан ч шалгалаа, саатууллаа, барьж хорилоо гэсэн мэдээ бас л дуулдаагүй. Мань эрийн талаар “Ривер гарден”-д байртай болсон гэсэн мэдээ цацагдсаныг л санаж байна.

АТГ-ын дөрөв дэх дарга нь Б.Хурц. Б.Хурцын хувьд улс төр хийсээр яваад л ажлаа өгсөн. Дараагийн улс төрдөө хэрэг болох зүйлд онцгойлж анхаарсан нь сүүлд өрнөсөн үйл явдлуудаас тод харагддаг. Хэвлэлийн хуудсыг сөхөөд харахад Б.Хурцыг АТГ-ын дарга байхдаа баяжсан, хөрөнгөжсөн гэх мэдээлэл л давамгай анзаарагддаг. Б.Хурцын үед авлигын хэрэг, шуугиан тасраагүй. Улам л эрчимжсэн. Гэсэн хэр нь барьж, хорьж, шалгасан нь үгүй. АТГ-ын дөрөв дэх дарга суудлаа ашиглаж өөртөө хэрэг болох мэдээллийг цуглуулснаас биш хэн нэгнийг барьж хорьж шалгаагүй гэсэн шүүмжлэл бий.

ТЕГ-ын дарга байхдаа ч яг ийм тактиктай ажилласан нь илт анзаарагддаг юм. Олны мэдэх нэг жишээ бий. УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороогоор Б.Хурцыг БНСУ-д суух Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайдаар томилох асуудлыг хэлэлцэх үеэр болсон үйл явдал гэхээр уншигчид андахгүй. Байнгын хорооны хурлын үеэр Лу.Болд гишүүн Европын холбооны улсад хийсэн хууль бус баривчилгааг нь хөндөхөд Б.Хурц ТЕГ-ын даргаар ажиллахдаа олж авсан мэдээллээ дэлгэж “Цааш нь ярих уу яах уу” гэсэн алдарт үгээ хэлж байсан юм. Өндөр албан тушаал хашихдаа олж авсан мэдээллээ хувийн зорилгодоо ашиглаж, шантаажлах хэрэгслээ болгодог гэдгийг нь өлхөн харуулчихаар жишээ. АТГ-ын даргаар ажиллахдаа ч ийм арга тактик хэрэглэж олон улстөрчийг шантаажиндаа оруулсан гэх яриа чих дэлсдэг.

Б.Хурцын дараа АТГ-ын даргын албыг хашсан хүн бол Х.Энхжаргал. АТГ-ын өнөөгийн удирдлагыг ажлаа хийх үед МАН дотроо хагарч том хэргүүдийн үзүүр цухуйсан юм. Онцолж хэлэх жишээ бол ЖДҮ. Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих сангийн бага хүүтэй зээлийг улстөрчид хувьдаа завшсан нь олны дургүйцэл, жигшлийг хүргэсэн. Хэргийн үзүүрээс атгасан АТГ ч идэвхтэй ажилласан. Б.Ундармаа, Б.Батзориг, Г.Солтан, Л.Энхболд, Х.Болорчулуун, О.Батнасан, Я.Содбаатар, Н.Учрал, Г.Тэмүүлэн гээд эрх мэдэлтнүүдийн нэрс хөвөрч байгаа. За тэгээд С.Баяр, Ч.Сайханбилэг, Б.Гарамгайбаатар, С.Баярцогт, Н.Золжаргал, Н.Сономпил, жаран тэрбум, төмөр зам, Таван толгой, Эрдэнэтийн 49, Жаст гэж ирээд жагсаавал шалгаагүй хэрэг үлдсэнгүй.

Үр дүнтэй үгүй нь хамаагүй. Авлигын том хэргүүдийг урьд өмнө ингэж шалгах хүн олдохгүй байсан юм. Хамгийн олзуурхууштай нь АТГ-ын өмнөх дарга нарын зориглож ороогүй ажлыг Х.Энхжаргал хийж чадлаа. Одоо АТГ-т даргаар ирэх хүнээс нэг их юм хүлээгээд хэрэггүй. Х.Баттулга, У.Хүрэлсүх хоёрын хонзонтой хүмүүсийг намнах, улс төрийн өрсөлдөгчийг нь дарах, хариуг нь авч өгөх хүн л АТГ-ын даргаар томилогдоно. Тэгээд ч илрүүлж шалгах том хэрэг үлдээгүй.

Ингээд харахаар Х.Энхжаргал Монголын авлигатай тэмцэх түүхэнд алтан үсгээр бичигдэх мөр үлдээчихэж. Авлигын хэргийг ингэж зоригтой шалгасан түүх өмнө нь гараагүй. Хойшид ч давтагдахгүй биз. Дахиад хэлэхэд АТГ-ын дараагийн даргын үүрэг дэндүү тодорхой. Ирэх сонгуулиар АН-ыг унагах, МАН-ыг авч үлдэх, ЖДҮ-ийг хамгаалах үүрэг дор л ажиллана.


Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Нийслэлийн Засаг даргад нэрээ дэвшүүлсэн, иргэн Э.Бямбацэрэн: Улаанбаатарыг утаагүй болгохыг хүссэн учир Хотын даргад өрсөлдөхийг зорьсон

С.Мөнхчулуун НИТХ-ын төлөөлөгчдийн олонхын саналыг авсан ч Ерөнхий сайд түүнийг батламжлаагүйгээс хоёрдугаар сарын 26-нд дахин санал хураалт явуулав. Энэ үед нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн иргэн Э.Бямбацэрэн Хотын даргад нэрээ дэвшүүлэх хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлсэн. Харин хурал даргалагч Б.Батнасан ямар нэгэн санал хураалт явуулахгүйгээр Э.Бямбацэрэнг нэр дэвшүүлэхээс татгалзсан юм. Ингээд Э.Бямбацэрэнтэй ярилцлаа.

-Та өөрийгөө танилцуулаач. Ямар ажил, алба эрхэлдэг вэ?

-Намайг Э.Бямбацэрэн гэдэг. Би УБИС-ийг физикийн багш мэргэжлээр 1997 онд төгссөн, магистр цолтой. Сургуулиа төгсөөд Хөдөө аж ахуйн их сургуулийн Техникийн их сургуульд физикийн багшаар 11 жил ажилласан. Улмаар 2007 онд Японд улсад ажиллаж, амьдарч байгаад 2011 онд эх орондоо ирсэн юм. Монголд ирээд ХААИС-д нэг жил багшилсан. Дараа нь Сонгинохайрхан дүүргийн ИТХ-ын АН-ын бүлгийн ажлын албанд гурван жил ажилласан юм. Одоо бол хувийн л бизнес хийж байна даа.

-Саяхан НИТХ Хотын даргыг сонгох санал хураалт болсон. Энэ үед та өөрийнхөө нэрийг дэвшүүлсэн. Хуулиараа НИТХ-ын төлөөлөгч бус хүн Хотын даргад нэрээ дэвшүүлэх боломжгүй биз дээ?

-Хуулиараа боломжтой учраас би нэрээ дэвшүүлсэн. Боломжгүй байсан бол яалаа гэж нэрээ дэвшүүлэх билээ. Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 26.2-т тухайн хурал дахь нам эвслийн бүлгээс нэр дэвшүүлнэ, эсвэл хэн нэгэн төлөөлөгч нэр дэвшүүлнэ гэж байгаа. Тийм ч учраас С.Мөнхчулуун өөрийнхөө нэрийг дэвшүүлсэн. Хоёрдугаарт, манай өмнөх Хотын дарга байсан С.Батболд ИТХ-ын төлөөлөгч биш. Түүнийг МАН нэр дэвшүүлээд Хотын дарга болсон. Тэгэхээр НИТХ-ын 45 төлөөлөгч заавал төлөөлөгч гэлтгүйгээр өөр хүнийг ч нэр дэвшүүлж болох юм.

-НИТХ-ын төлөөлөгч биш, зүгээр иргэнийг Хотын даргад нэр дэвшүүлж болно гэж үү?

-Тийм. Хотын дарга болох хүсэлтэй, хуулинд заасан шаардлагыг биелүүлж байгаа хүнийг 45 төлөөлөгчийн хэн нь ч нэр дэвшүүлэх боломжтой. Тэр 45 хүн дотроос намайг нэр дэвшүүлчих нэг ч болтугай төлөөлөгч байна гэж бодсон учраас би нэр дэвших хүсэлтээ илэрхийлсэн юм. Би нэрээ дэвшүүлээд байгаа юм биш. Нэр дэвшүүлэх хүсэлтэй байгаагаа НИТХ-ын 45 төлөөлөгчид илэрхийлсэн хэрэг. Хуулиараа ийм боломжтой. Төлөөлөгч биш хүн Хотын дарга болж болдог гэдгийг С.Батболд гэдэг хүн харуулсан шүү дээ.

-Таныг Хотын даргын сонгуулийг будлиантуулах гэж албаар ийм үйлдэл хийлээ гэж харах хүмүүс ч байна л даа. Та сайн дураараа нэр дэвшсэн юм уу?

-Янз бүрийн хардалт байгаа байх л даа. Манай эхнэр Токиогийн их сургуульд хүний генетикийн чиглэлээр магистр, докторын зэрэг хамгаалсан юм. Өнгөрсөн онд Японы Нарита хотод байрладаг Анагаахын их сургуулиас уг мэргэжлээрээ ажиллаач гэсэн урилга ирсэн учраас бид гэр бүлээрээ Япон руу явсан юм. Миний хувьд хоёрдугаар сарын 15-нд Монголд ирсэн л дээ. Өмнөх Хотын даргын сонгуулийн үеэр Японд байсан болохоор оролцож чадаагүй. Тиймээс дахин сонгуульд нь оролцоод үзье гэж бодсон юм. Ер нь бол гэнэтийн юм боллоо л доо.

-Ардчилсан намын гишүүний хувьд Нийслэл дэх АН-ын бүлэгтэйгээ ярьж тохиролцсон зүйл бий юү?

-Тийм зүйл байхгүй.

-Таны твиттер хаяг “Шинэ нийслэл” гэсэн нэртэй юм билээ. Хэрэв та Хотын дарга болвол шинэ нийслэлийг бий болгох хүсэлтэй гэж ойлгож болох уу?

-Улаанбаатарт утаа, түгжрэл, хөрсний, орчны бохирдол, Туул голын бохирдол цаашлаад цэвэр усны гэх мэт шийдэх ёстой асуудал байна. Энэ олон асуудлуудыг нэгэн зэрэг, хөрөнгө мөнгө багатайгаар, хамгийн оновчтой шийдэх хувилбар бол шинэ нийслэл барих гэж би бодож явдаг. Тиймдээ ч олон хүнд хүргэж, уриалахын тулд твиттер хаягтаа ийм нэр өгсөн юм.

Миний нэр дэвшсэн хамгийн том шалтгаан Улаанбаатарыг утаагүй болгох ажлыг хийх юм. Улаанбаатарыг утаагүй болгохыг хүссэн учир Хотын даргад нэр дэвшсэн гэсэн үг. Болвол утаагүй, бүр болохгүй бол маш бага утаатай өвөлжүүлэх төлөвлөгөө надад байгаа. НИТХ-ын 45 төлөөлөгч намайг дэмжих магадлал бага ч хэрэв би нэр дэвших юм бол надад мөрийн хөтөлбөрөө танилцуулах хугацаа гарна. Тэр хугацаанд утааг хэрхэн бууруулах боломжтой талаарх төлөвлөгөөгөө танилцуулъя гэж бодсон. Манай Монголд ямар асуудал ярьж байгаа нь чухал биш, хэн ярьж байгаа нь чухал байдаг. Хэрэв намайг нэг төлөөлөгч нь Хотын даргад нэр дэвшүүлэх юм бол миний яриад байгаа асуудлыг хүмүүс анхаарч сонсоно шүү дээ. Өнөөх хоёр хүний хэн нь ч Хотын дарга болсон бай миний асуудлыг сонсож, дэмжиж, ажил хэрэг болгож магадгүй гэдэг үүднээс нэр дэвших хүсэлт гаргасан юм.

-Яг яаж утааг бууруулах юм бэ?

-Улаанбаатарын утаа гамшигийн хэмжээнд хүрсэн. Утаагаар амьсгалаад зогсохгүй утаа шингэсэн хоол хүнс идэж байна. Хүйтний улиралд бид бүрэн хордож байгаа юм. Японд байхад Монголоос манай найз нөхөд ирдэг л дээ. Тэд долоо хоноход бие, хувцаснаас нь утааных нь үнэр арилахгүй байна. Хүүхдүүд маань энэ юу үнэртээд байна вэ гэж асууж байгаа юм.

Хэрэв намайг нэр дэвшүүлэх төлөөлөгч гарч ирээд тэнд гайхамшигтай үйл явдал болоод сонгочихсон бол би нийслэлийн боломжит төсвийг утаанд зориулна. Нийслэлийн төсөв урсгал зардлаасаа илүү гардаг. Түүнийг нь цэцэг навч тарих, зам засах гэх мэт ажлуудад зарцуулаад дуусдаг. Харин би тэр боломжит хөрөнгийг утааг арилгахад, өөрийнхөө төлөвлөгөөг ажил хэрэг болгоход зарцуулна. Миний төлөвлөгөө бол их энгийн. Гэр хороололд 170-180 мянган яндан байна. Эдгээр айлуудын тодорхой хувь нь гэрт амьдарч байгаа. Эхний ээлжинд гэрт амьдарч байгаа хүмүүст керосиноор ажилладаг халаагч тавих юм. Япон нэгдсэн халаалт байхгүй. Айл тус бүр дулаанаа шийддэг. Эйр кондишн, газ, керосин халаагч гэх мэтийг ашиглаж гэрээ дулаацуулдаг юм. Нэг литр керосин, нэг кг нүүрснээс илүү дулаан ялгаруулдаг. Дээрээс нь ямар ч утаа гаргахгүй, хор хөнөөлгүй. Керосиноор ажилладаг төхөөрөмж нь дулаанаа тохируулах, цаг тааруулах гэх мэт олон давуу талтай. Монгол гэрийг халаачих хэмжээний хүчин чадал бүхий төхөөрөмж Японд 200 мянган төгрөгөөр л зарагддаг. Мөн халдаг гудас гэж ч бий. Маш бага цахилгаан хэрэглэдэг энэ гудсыг хэрэглэх тун тохиромжтой. Энэ мэт ажлуудыг хийгээд дээрээс нь Засгийн газрын дэмжлэгийг ч авч болно шүү дээ.

-Та шинэ нийслэлийг хаана байвал тохиромжтой гэж бодож байгаа вэ?

-Нийслэл хотын утааны асуудлыг богино хугацаанд шийдэх арга нь керосин халаагч ашиглах, харин урт хугацаандаа шинэ нийслэлийг бий болгох явдал юм. Шинэ нийслэл бий болгосноор дээр хэлсэн асуудлуудыг шийдэхээс гадна ирээдүйд үүсэх цэвэр усны хомсдлоос сэргийлж чадна. Дэлхийн хотууд томоохон мөрний дэргэд байдаг шүү дээ. Тиймээс шинэ нийслэл барихдаа усны нөөцтэй газар барих нь зүйтэй юм. Сэлэнгийн ай сав, Хэрлэн голыг дагаад барьж болж байна. Манай усны дийлэнх нөөц баруун тал руугаа байдаг. Тэр онцлогоо ч харгалзан үзэж болох юм. Ямартаа ч миний хувьд утааг бууруулах боломж бүхий төлөвлөгөөгөө шинэ Хотын даргад өгнө гэж бодож байгаа.

-Та 2020 оны сонгуульд нэр дэвших үү?

-Сонгуулийн тухай ярихад эрт байна. Гэхдээ миний хувьд 2015 онд Ардчилсан намаа шинэчилье гэсэн хөдөлгөөн зарлаж, тэмцэж л явсан.


Categories
мэдээ цаг-үе

Ч.Дэлгэрцэцэг: Хүүхдийн хорт хавдрын өвчлөлийг эрт илрүүлэхэд эцэг эхийн ажиглалт маш чухал

ЭХЭМҮТ-ийн Цусны эмгэг судлалын тасгийн эрхлэгч, их эмч Ч.Дэлгэрцэцэгтэй ярилцлаа.

-Өнгөрөгч баасан гаригт ЭХЭМҮТ-өөс “Эрэлхэг баатрууд” өдөрлөгийг зохион байгуулсан. Хорт хавдартай хүүхдүүд эдгэсэн нь гэгээлэг сайхан мэдээлэл байлаа. Жилд дунджаар хичнээн хүүхэд хорт хавдраар өвчилж байна вэ?

-Жилд дунджаар манайд 70-80 хүүхэд хорт хавдраар шинээр оношлогдож байна. Олон улсад хүүхдийн хорт хавдрыг 80 хувьтай эмчилдэг. Манайх 70-75 хувьтай эмчилж байна. Цаашдаа эдгэрэлтийн хувийг 80 хувь болгохоор зорьж байна. Дэлхий нийтээр асар өндөр хөгжилтэй орнууд 80 хувь гэж үзэж байгаа. Манайхаас доош хувьтай эмчилж байгаа улсууд олон бий.

ЭХЭМҮТ-өөс “Эрэлхэг баатрууд” өдөрлөгийг хоёр дахь жилдээ зохион байгууллаа. ЭХЭМҮТ-ийн Цусны эмгэг, хавдар судлалын тасагт хэвтэн эмчлүүлж буй хүүхдүүд өөрсдийн бүтээлээр зургийн үзэсгэлэн гаргасан юм. Мөн энэ өдөр хорт хавдрын протокол эмчилгээгээ дуусгаж, бүрэн эдгэрсэн 20 хүүхэд хонхоо цохиж, “Эрэлхэг баатар” медаль хүртсэн. Хорт хавдар нь 16 бүлгийн 100 төрөлтэй. Хүүхдийн аль ч насанд тохиолдож болдог. Өмнө жил манай төв хүүхдийн Хүүхэлдэйн театртай хамтраад энэхүү өдөрлөгийг зохион байгуулж байсан. Яагаад “Эрэлхэг баатрууд” гэж нэрлэсэн бэ гэхээр эцэг эхчүүд маань ийм нэр санал болгосон л доо. Тэр хүнд эмчилгээг даван гарсан хүүхдүүдээ эрэлхэг баатартай зүйрлэж байгаа юм. Эрүүл болсон хүүхдүүд маань өвчтэй байгаа хүүхдүүддээ дэм өгдөг. Энэ жилийн үйл ажиллагааг JCI Mongolia байгууллагатай хамтран зохион байгуулсан. Энэхүү байгууллага хүүхдийн тоглоомын өрөөг маань нэмж баяжуулан ном, гарын бэлэг хүүхдүүдэд өгсөн юм.

-Хүүхдийн хорт хавдрын эдгэрэлт насанд хүрэгчдийнхээс өндөр байдаг гэсэн үү?

-Хүүхдийн хавдар насанд хүрэгчдийн хавдрыг бодоход эдгэрэлт сайтай. Хүүхдийн бие махбодын онцлог, сэтгэл санааны байдлаас шалтгаалдаг. Бага насны хүүхдүүд сэтгэл санаагаар унаж мэдэхгүй шүү дээ. Эмчилгээний үр дүн илүү гарах боломжтой байдаг.

-Хүүхдийн хорт хавдар гэхээр сэртэсхийлгэм сонсогддог л доо. Ямар шалтгаанаар хүүхдүүд хорт хавдраар өвчилж байна вэ?

-Олон улсын хүлээн зөвшөөрөгдсөн Хүүхдийн хорт хавдрын нийгэмлэгээс гаргаж байгаа мэдээ мэдээллийг бид хүмүүст түгээдэг. Хүүхдийн хорт хавдар нь том хүнийхээс өөр. Насанд хүрэгчдийн хавдрын шалтгаан тодорхой байдаг бол хүүхдийн хавдрын шалтгаан одоо болтол 95 хувь нь тодорхойгүй. Хүүхдийн хорт хавдрын учир шалтгааныг өдийг хүртэл дэлхий нийт илрүүлэх гээд хайж байгаа. 95 хувь нь ямар шалтгаанаар өвдсөн нь тодорхой бус гэдэг бол таван хувь нь генийн мутацаас шалтгаалж болох юм гэж үздэг. Хүүхдэд тохиолдох нийт хорт хавдрын дотор цусны хорт хавдар 40 хувийг эзэлж байна. Дараа нь тархины хорт хавдар, нүдний хавдар зэрэг энгийн иргэдийн мэддэггүй мэргэжлийн олон нэр томьёотой өвчнүүд байна л даа.

-Хүүхдэд ямар шинж тэмдэг илэрдэг вэ. Эцэг эхчүүд юун дээр анхаарах шаардлагатай бол?

-Хүүхдийг төрөнгүүт нь хавдартай үгүйг мэдэх боломжгүй. Хорт хавдрыг үүсгэх шалтгаан тодорхойгүй гэж дээр дурдсан. Хорт хавдрын шинж тэмдэг янз бүр байдаг. Хүүхдийн хорт хавдрын өвчлөлийг эрт илрүүлэхэд эцэг эхийн ажиглалт маш чухал. Зарим хавдрыг анзаарахгүй явсаар удаадаг. Онош нь олдохгүй тохиолдол ч цөөнгүй бий. Ерөнхий хэд хэдэн шинж тэмдэг байна. Ханиад хүрээгүй, хоолой нь өвдөөгүй байж 14 хоногоос нэг сар хүртэлх хугацаанд халуурдаг. Мөн шалтгаангүй турж болно. Нүдний хавдар туссан үед нүдний цагаан нь муурын нүд шиг гялалзаад байдаг. Бөөрний хавдраар өвдсөн бол хэвлийгээр томордог. Хүүхдээ усанд оруулж байхдаа гэдсэнд нь хатуу юм тэмтрэгдвэл яаралтай эмчид хандах хэрэгтэй. Тархины хорт хавдрын үед удаан хугацаагаар өглөөгүүр толгой нь өвддөг. Харин ясны хорт хавдрын үед ясаар өвдөж янгинана. Одоо үед эцэг эхчүүд сургуульд орчихсон хүүхдүүдээ анзаарахгүй байна. Бага нас л биш бол өсвөр насныхныг орхичихдог. Харин багш нь тухайн хүүхдийг ажиглаж эцэг эхэд нь хэлж байсан жишээ бий. Эцэг эхчүүд хүүхдээ анхаарч бай гэж хэлмээр байна. Хүүхдээ эрдэм мэдлэгтэй болгоно гээд ачаалал их өгдөг болчихсон. Угтаа хүүхэд хамгийн түрүүнд эрүүл байх ёстой шүү дээ. Хүүхэдтэйгээ ярилцдаг бай. Үйл хөдлөлийг нь анхаардаг байх хэрэгтэй. Хүүхдүүдээ маш сайн харж хандаж байхыг зөвлөе. Ямар ч хүн хорт хавдраар хүүхдээ өвдсөн гэж сонсоод шокын байдалд ордог. Итгэж өгөхгүй маш их стресстэй тулгардаг. Сэтгэл зүйн дарамтад ордог. Үүнийг нь даван туулахад эмнэлгийн байгууллага, нийгмийн байгууллагуудын дэмжлэг хэрэгтэй болдог. Хүүхэд ханиад хүрэхээр ямар хэцүү байдаг билээ. Хавдартай хүүхдээ хэдэн сар, жилээр хардаг учраас эцэг эхчүүдээс маш их тэсвэр тэвчээр гардаг. Хүн эмнэлгийн орчинд удаан байна гэдэг сэтгэл зүйн дарамт болдог. Насанд хүрээгүй хүүхдийг заавал гэр бүлийн нэг хүн харна. Нэг нь ажлаа зохицуулаад, нөгөө нь ар гэрийн амьдралаа авч явна шүү дээ.

-Хэдээс хэдэн насны хүүхдүүдэд зонхилон тохиолддог вэ?

-0-18 насны аль ч насны хүүхэд хорт хавдраар өвдөж болно. Гэхдээ хавдрын бүтцээсээ хамаараад янз бүр. Ихэвчлэн өсвөр насанд ясны хавдраар түлхүү оношлогдож байгаа бол гурван нас дотор нүдний хавдар илэрч байна. Энэ насныхан аль нэг хорт хавдраар илүү өвдөөд байна гэж хэлэхэд хэцүү. Аль ч насныхан ямар ч хорт хавдраар өвдөж болно.

-Эмчилгээ нь хэр удаан үргэлжилдэг юм бол?

-Хавдар болгоны стандарт эмчилгээнүүдийг мөрдөж ажилладаг. Хавдар бүрийн эмчилгээ өөр. Хамгийн урт хугацаандаа гурван жил үргэлжилдэг. Цаг хугацаа их шаарддаг эмчилгээ бол цусны хорт хавдар.

-Бүрэн эдгэрсэн хүүхэд ахиад өвчлөх тохиолдол бий юу?

-Эрүүл болсон хүүхдүүд маань насанд хүрээд гэр бүлээ зохиогоод явж байгаа тохиолдлууд бий. Нийт хавдрын арван хувь нь буцаад дахих магадлалтай байдаг.

-Хоол хүнс хавдрын өвчлөлд хэр хэмжээгээр нөлөөлдөг вэ?

-Бид нотолгоотой зүйл л ярина. Яг тийм хоолноос шалтгаалж байна гэж хэлэх үндэслэлгүй. Мэдээж хүүхдээ багаас нь халдварт өвчнөөс сэргийлэх ёстой. Мөн зөв хооллох, өглөөний хоолыг нь тогтмол цагт өгч байх хэрэгтэй. Орой унтах цагт нь унтуулж амрааж байх ёстой. Хүмүүс сошиалаар ямар нэгэн зүйл сайн гэвэл шууд л аваад уулгачих гээд байдаг. Хийсвэр ам дамжсан зүйлд дуртай хэрнээ эмч нарынхаа үгийг тоодоггүй. Нэн тэргүүнд халдвараас сэргийлээд маскаа зүүдэг байх хэрэгтэй. Ариун цэврийн дэглэмээ сайн сахих ёстой. Хүүхдээ харж, хянаж эрт үед нь шинж тэмдгийг илрүүлж эмчлүүлэх ёстой. Ямар ч өвчнийг эрт илрүүлэхэд боломж бий. Зарим хүмүүс хавдар гэхээр шашин мухар сүсгээр яваад байдаг. Эмчлэх боломжтой байсан хүүхдүүдийг эмчилгээгүй, боломжгүй болгох зүйл ч гарч байна.

-Хүүхдийн хорт хавдрын өвчлөл нэмэгдэж байна уу?

-Олон жилийн дунджаас нэмэгдэж байгаа. Огцом нэмэгдсэн зүйл байхгүй мөртлөө тоо нь аажим өсөөд байгаа юм.

– Нийгмийн давхаргаас хамаарч энэ өвчнөөр өвдөж байна уу. Ходоодны хорт хавдраар хүүхдүүд өвдөөд байна гэх мэдээлэл цацагдаж байна л даа?

-Баян, ядуу ямар ч нийгмийн бүлгийн хүүхэд өвдөнө. Хэн ч өвдөж болно. Одоогоор яг ходоодны хавдар гэсэн оноштой хүүхэд байхгүй. Бидний гол зорьж байгаа зүйл бол монгол хүнийг эх оронд нь эдийн засгийн дарамтгүй эмчилье гэсэн зорилттой ажилладаг. Сүүлийн үед оношлогоо сайжраад нарийн онош гарч ирдэг болоод байна. Манай хорт хавдрын эсрэг эмчилгээг хэд хэдэн улсын эмнэлгийн мэргэжилтнүүд үнэлж, сайжирч байгааг дурддаг. Манай төвөөс 2017 онд хөдөө орон нутгийн хүүхдийн эмч нарт хүүхдийн хорт хавдрын эрт үеийн илрүүлгийн талаар хичээл орсон. Ирэх тавдугаар сард дахин бүх орон нутгийн хүүхдийн эмч нарыг хамруулсан сургалт явуулахаар ажиллаж байна.


Categories
мэдээ цаг-үе

Л.Отгонбат: Нийгэмд тулгамдсан бүх асуудал арилтал бид тэмцлээ үргэлжлүүлнэ

“Нэхүүл” хөдөлгөөний Удирдах зөвлөлийн тэргүүн Л.Отгонбаттай ярилцлаа.

-Урлагийн салбарын залуусаас бүрдсэн “Нэхүүл” хөдөлгөөн улс төрийн тэмцэл өрнүүлэхээр шийдсэний гол зорилго нь юу юм бэ?

-Бидний зорилго бол тун энгийн. Монголчуудынхаа сайн сайхан, үндэсний эрх ашгийн төлөө юм. Үр хүүхдүүддээ сайхан ирээдүй үлдээхийн төлөө залуу үеийн төлөөлөл бид л өнөөдөр дуугарахгүй юм бол хэн дуугарах юм бэ. Энэ бүхнийг хийе гэсэн сэтгэл зүрх бидэнд байна. Анх дөрвүүлэхнээ ширээ тойрон суугаад ийм яриа өрнүүлж эхэлсэн. Ингээд талбай дээр 30 гаруй хүнтэй гарч жагсаж байлаа. Заримдаа тавуулхнаа, арвуулхнаа ч жагсах үе байсан. Биднийг дэмжсэн хүмүүсийн тоо өдөр өдрөөр нэмэгдэж, хоёр, гурван мянга ч хүрсэн. Талбай дээр жагсч байх үед “Нэхүүл” хөдөлгөөнийг дэмжиж байна гэсэн 80 мянга гаруй иргэн регистрийн дугаараа бүртгүүлж, гарын үсгээ зурсан. Одоо 200 гаруй гишүүнтэй болж, ТББ байгуулаад байна.

-Анх ЖДҮ-ийг эсэргүүцэж талбай дээр гарч ирсэн та бүхний тэмцэл М.Энхболдыг огцруулах улс төрийн жагсаал болж хувирсан.Түүнийг огцруулснаар Монгол Улс мандан бадрах юм шиг л тэмцэгчид уухайлж байсан. Тэгээд өөрчлөгдсөн юм байгаа юм уу?

-ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангаас зээл авсан гишүүдийг эсэргүүцэх цуглааныг анх хийж эхэлсэн. Тэрэн дундаа “УИХ-ын дарга М.Энхболд энэ ЖДҮ-чиддээ хариуцлага тооцож түдгэлзүүлсэнгүй. Огцор” гэсэн шаардлага хүргүүлж байсан. Тиймээс “МАНАН дэглэмийн эсрэг ард түмний нэгдэл” нэгдээд жагсаал цуглааныг зохион байгуулахад оролцсон. МАНАН байгаа гэдэгт бид эргэлзэхгүй. Монголын ард түмний газрын доорх баялгийг эд нар 29 жил цөлмөлөө. Тэр бүх хууль бус зүйл ил болоод шийтгэгдэх нь шийтгэгдээд явна гэдэгт итгэж байгаа.

Гол нь талбай дээр арав гаруй хоног гэр бариад тэмцэхдээ маш том зохион байгуулалттайгаар жагсаж чадсан. Монголчууд долдугаар сарын 1-ний үймээнээс хойш айдастай болсон. Бидний жагсаал ЖДҮ, М.Энхболдыг огцруулахад чиглэж байсан ч дараагийн зорилго маань монголчуудыг зоригжуулаад хуулийн дагуу эсэргүүцлээ илэрхийлж, цуглаан зохион байгуулаад тарж болдог гэдгийг харуулсан.

-М.Энхболдыг огцруулснаар та нарын тэмцэл зогсчихоогүй биз дээ. ЖДҮ-ийг эсэргүүцэж байсан тэмцлээ үргэлжлүүлэх үү?

-МАНАН дэглэмийн эсрэг талбай дээр гэр бариад гарч ирсэн тэмцэл маань зөвхөн М.Энхболдыг огцруулснаар дуусахгүй. ЖДҮ-гээс хамаарал бүхий этгээдээрээ дамжуулаад зээл авсан гишүүдэд бид нар хариуцлага тооц гэсэн тэмцэл хэвээрээ. Жишээлбэл, гишүүдтэй нэг бүрчлэн уулзаад хаанаас зээл авсан, хэнтэй уулзсан, тэр компани нь юу хийж байгаа гэх зэргээр задалж, нэвтрүүлэг бэлдэж болно. Бид урлагийн залуус болохоор хоёр студитэй.

-Ер нь аливаа хөдөлгөөн, жагсаал, цуглааны цаана эрх ашиг явж байдаг. Хэн нэгэн улстөрч, эрх мэдэлтний гар хөл гэж харах нь элбэг л дээ. Ингэхэд та нарын тэмцэл аль хүрээд зогсох юм бэ?

-Биднийг янз бүрээр л харлуулдаг юм. Тэмцэлд тийм их мөнгө ордоггүй юм билээ. Бүх зардлаа бид өөрсдөөсөө гаргаад л явж байна. Арав, хорь, тавь, зуу гээд л. Нэг зүйлийг онцлоод хэлэхэд, бид дор бүрнээ хувиараа бизнес хийдэг. Бидний хэн нь ч сонгуульд явж байгаагүй. Улс төрд ч явж үзээгүй хүмүүс. Гурван сарын хугацаанд улс төрөөр бол маш их амьсгалаад эргэж гарахын аргагүй болоод л байна. Ер нь улс төрийн тэмцэл өрнүүлэхээр ажил, бизнес нөлөөлдөг юм байна. Гэхдээ бүх юманд золиос байдаг. Тэр золиосоо гаргаад л явж байна даа.

Монголд маань маш олон асуудал байна. Бүгд ядуурлаас үүдэлтэй байдаг. Монголчууд ажилгүй, ядуу байна. Хүн бүр ажилтай, орлоготой болоод, хууль тэгш үйлчилдэг болж, нийгмийн бүх асуудал арилсан цагт бид тэмцлээ зогсооно.

-Та нарыг Ерөнхийлөгч эсвэл Ерөнхий сайдын хүмүүс гээд л байдаг шүү дээ?

-Үүнийг л гайхаад байгаа юм. Улс төрд заавал хэн нэгэнтэй хамаатуулаад байдаг юм шиг байна лээ. Тэрний хүн, энэний хүн гээд л. Бид бол хувь хүмүүс. Одоо л ТББ-аа байгуулж байна. Нээлттэй шилэн байя гээд хандивын дансаа хүртэл зарласан. “Нэхүүл”-ийн залуус бол хэн нэгэн улстөрч, бизнесийн бүлэглэлийн халаасанд орчихоор хүмүүс биш. Бизнес хийгээд үзчихсэн, баргийн хүний халаасанд орчихгүй залуус. Бид Л.Оюун-Эрдэнэ гишүүнийг хүнийх нь хувьд их дэмждэг. Хандлага нь зөв гэж хардаг юм. Мэдээж зөв хүмүүсээ дэмжинэ. Ерөнхийлөгч Х.Баттулгыг ч дэмждэг. У.Хүрэлсүх зөв зүйл яриад явбал дэмжиж л таарна. Гэтэл У.Хүрэлсүх, Х.Баттулгын хүн гээд хамаатуулаад байгааг үнэндээ ойлгохгүй байна. Улс төрд заавал хэн нэгэнд хамаатуулах ёстой байдаг юм уу. Үнэндээ Х.Баттулгыг хоёр удаа харсан. Ерөнхий сайдыг нэг ч удаа ойроос харж байгаагүй.

-Цагаан сарын үеэр та хэдийг төр шагнасан гэл үү?

-Төрийн тэргүүнтэй золгоод гарч ирсэнийхээ дараа Чингис хааны хөшөөний өмнө авахуулсан зургийг хүмүүс нийгмийн сүлжээнд янз бүрээр бичээд л нийтлээд байх юм.

-Ерөнхийлөгчтэй хүссэн болгон нь золгоод байдаггүй?

-Бид маш олон ТББ-тай нийлж жагсаал цуглаан хийж, гурван сар гаруй явлаа шүү дээ. МоАХ-ноос Биднийг “Төрийн тэргүүнтэй золгох уу” гэсэн юм. Тэгэхээр нь баяртайгаар хүлээн авч, Төрийн тэргүүнтэйгээ золгосон.1000 гаруй хүн цуваад золгож байна лээ. Гарч байгаа хүн бүрт цаасан тортой шоколад өгсөн. Бид бариад гараад ирсэн. Ингээд тавуулаа зогсож байгаад хүнээр зураг даруулсан юм. Хэдэн хүн хажууд зогсчихсон зураг дарж л байсан. Гэтэл янз бүрээр хэлж л байна лээ. Бид тоодоггүй юм.

-Та нарыг УИХ-ын даргыг унагасан гээд шагнасан юм биш үү?

-Харин тэгээд л яриад байх юм. ЗГХЭГ-ын шагнал гэх шиг (инээв). Тэгвэл шагнуулах юм сан даа.

-“Нэхүүл” бол нам бус иргэдийн хөдөлгөөн.Яваандаа намын системд орж улс төрд хүчээ үзэх үү?

-АН юм уу, МАН, МАХН-ны шударга гишүүд бидэнтэй нэгдээд ямар ч үйл ажиллагаа хийсэн бид оролцож байгаа. ширээний ард, гудамж талбайд ч хамаагүй. Тэрнээс бид нам болохгүй. Монгол Улсад өнөөдөр нам нь иргэдээсээ саналаа аваад төрөө байгуулж байгаа. Төр нь ард түмнийхээ өмнө тулгамдсан бүх асуудлыг шийдэх ёстой. Гэтэл нам бодлогоо ярихаа больчихсон. Харин хувь хүний, бизнесийн бүлэглэлийн төлөө ажиллаж байна шүү дээ. Худалдагдчихсан нам сонгодоод төрөө байгуулчихаад төртэйгөө нийлээд бизнесийн том бүлэглэлийнхээ төлөө Монгол Улсын нийгмийг хуулиар тусгаарлаж байна. Тэд зөвхөн өөрсдийнхөө эрх ашгийн төлөө газрын баялаг болон төсвийг цөлмөж байгаа. Бухимдсан ард түмэн эсэргүүцлээ илэрхийлэхээр эрх баригчид ТЕГ, АТГ, прокурор, шүүхээрээ хамгаалуулчихсан. Их хурлаараа хуулиа батлуулаад 29 жил явж ирлээ. Монгол Улс 30 тэрбум ам.долларын өртэй л гэнэ. Энэ мөнгөө зөв ашигласан бол монголчууд өнөөдөр ингэж амьдрахгүй. Улаанбаатар утаа, хүүхдийн эндэгдэл, нийгмийн ядуурал, ажилгүйдэл, 60 тэрбум, Эрдэнэтийн 49 хувь гээд энэ бүх асуудлыг монголын төр цэвэрлэх ёстой. Иймд бидүүнийг удирдаад төрд үлдсэн хүмүүсийн сүүлийн толгойлогч гэж М.Энхболдын эсрэг дайрсан. Одоо М.Энхболд огцорсноос зөв шийдэлдээ орж байна уу, ҮАБЗ онц байдлаа зарлаад шийд гэсэн шаардлагыг тавьж байгаа юм. Хүн болгон л биднийг УИХ-д өрсөлдөх нь гээд ярьдаг л юм. Бид тэс өөр системээр ажиллана.Улс төрд тодорхой хэмжээгээр бид өөрсдийн гэсэн хатгуурыг хийгээд явна. Тэрнээс УИХ-ын гишүүн, дарга болъё гэж хүсдэггүй.

-Ямар хатгуур?

-Жишээлбэл, сонгуулиар бид нар тойрог болгонд хүрч ажиллана. Нэр дэвшигчдийн түүх, амьдралын түүхийг нь сонгогч түмэнд яриад, гаргаж болохгүй гэсэн хүнийхээ эсрэг пиарыг хийнэ. Тухайн улстөрчтэй хэрэлдэхгүй. Зөвхөн сонгогчидтой ажиллана. Бид залуучууд учраас өөрөөр сэтгэж чадна. Саяын тэмцлүүдийг ч гэсэн тэгж хийсэн шүү дээ. Хүнээс хууль хариуцлага нэхэж байж, хууль зөрчиж болохгүй. Сонгуулиар санаанд оромгүй цохилтуудыг хийнэ.

-Нэр дэвшигчдэд өөрсдийнхөө үзэмжээр хандана гэсэн үг үү?

-Шууд тойрог, тойрог дээр нь нэрийг нь зооно. Жишээлбэл, М.Энхболд нэр дэвшсэн байвал “Түүнийг гаргаж болохгүй гэдгийг мэдэж байгаа биз дээ” гээд сонгогчидтой ажиллана. Тэдний өрсөлдөгчдөд давуу эрх олгоно. Шинэ залуу нэр дэвшигчид байсан ч тэдний төлөө өөрсдийнхөө санхүүгээр дэмжинэ. Бид энэ зорилгодоо хүрч ажиллахын тулд өнөөдрөөс залуусаа бэлдэнэ. Ингэж байж л арван жилийн дараа чиний үр хүүхэд сайхан амьдарна гэдгийг ойлгуулж, ярьж, ухуулж, дандаа чин сэтгэлийн уулзалтууд хийнэ.

-Тэгэхээр та нарыг сонгуулиар хэн нэгний гар хөл болж, захиалгаар ажиллаж байна гэж харахаар юм байна?

-Хүн бүхэнд хардах эрх бий. Бид хэн нэгэнд таалагдах гэж, нэр хүнд олох гэж энэ бүхнийг хийхгүй. Зөвхөн үндэсний эрх ашгийн төлөө хийх гэсэн зөв юмаа л хийнэ. Үнэн гэж байх ёстой.

-Дараагийн акциа хэзээ хийхээр төлөвлөж байна даа?

-Бидний хувьд төлөвлөж байгаа олон ажил бий.“МАНАН дэглэмийн эсрэг ард түмний нэгдэл” дор ТББ-ууд нэгдэж найман заалт бүхий шаардлагыг ҮАБЗ-д хүргүүлсэн. Одоо онц байдал зарлаж, АТГ, ТЕГ, прокурорын байгууллагуудын дарга нарыг бүгдийг өөрчлөх хэрэгтэй. Салбар яамдуудын сайд нарыг мэргэжлийн хүмүүсээр томилох ёстой. Ерөнхий сайд нь улстөрч байгаад яамдуудаа мэргэжлийн хүмүүсээр удирдуулбал Монгол Улс өндийх боломжтой.


Categories
мэдээ цаг-үе

Л.Дүгэрсүрэн: Хүний эрхийн үндэсний комисст ирсэн гомдлын дийлэнх нь хөдөлмөрлөх эрх зөрчигдсөнтэй холбоотой байдаг

Хүний эрхийн үндэсний комиссын ахлах референт Л.Дүгэрсүрэнтэй ярилцлаа.

-Сүүлийн үед Хүний эрхийн үндэсний комисст ямар төрлийн гомдол санал ирж байна. хүний эрх хаана, аль салбарт ихэвчлэн зөрчигдөж байгаа бол?

-Хүний эрхийн үндэсний комисст дунджаар жилд 600-700 гомдол мэдээлэл ирдэг. Үүний 50-60 хувь нь хөдөлмөрлөх эрхтэй холбоотой гомдол байдаг. Төрийн байгууллага үндэслэлгүйгээр ажлаас халах, ажлын байрны дарамт үзүүлэх, албан тушаал бууруулах гэх мэт гомдлууд давамгайлдаг. Хувийн хэвшилд бол ажлын цалин хөлс өгдөггүй, илүү цагаар ажиллуулдаг, дарамт үзүүлэх гэм мэт гомдол ирнэ. Мөн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцтай холбоотой гомдол мэдээлэл ирнэ. Жишээлбэл, хилс хэрэгт холбогдуулан шалгаж байгаа, удаан хугацаагаар үндэслэлгүй цагдан хорьж байгаа тухай гомдол их. Цагдаа, прокурорын байгууллагын ажилтнууд хэргийн оролцогч нартай зүй бус харьцаж байгаа тухай мэдээлэл өдөр тутам ирдэг.

–Хүний эрх зөрчигдөж байгаа нь нотлогдоход тухайн байгууллагад Хүний эрхийн үндэсний комиссоос ямар арга хэмжээ авдаг вэ?

-Хүний эрхийн үндэсний комиссоос гомдлыг хүлээж авсны дараа хуульд заасны дагуу холбогдох ажиллагаануудыг хийдэг. Хэрвээ гомдолд дурдсан асуудал хүний эрхийг зөрчиж болзошгүй нөхцөл байдал тогтоогдсон бол холбогдох байгууллага албан тушаалтанд зөвлөмж, хүний эрхийг зөрчсөн нь тогтоогдсон тохиолдолд шаардлага хүргүүлнэ.Гомдолд шаардлагатай гэж үзвэл комиссын гишүүний бүрэн эрхийн дагуу тухайн байгууллагад хяналт шалгалт хийх эрхтэй. Үүний дагуу тухайн байгууллагад хөдөлмөрлөх эрх юм уу, ямар нэгэн эрхийн хэрэгжилтийн чиглэлээр хяналт шалгалт хийнэ.

-Хүний хөдөлмөрлөх эрх зөрчигдсөн талаарх гомдол их ирдэг талаар та яриандаа дурдаж байсан. Энэ талаар дэлгэрэнгүй тайлбарлахгүй юу. дийлэнх нь цалин хөлстэй холбоотой байдаг уу?

-Хувийн хэвшлийн байгууллагууд хүнийг ажиллуулчихаад цалин хөлсийг нь өгдөггүй нийтлэг зөрчил бий. Мөн туршилтаар ажиллуулж байна гэх нэрийн дор хэд хоног цалингүй ажиллуулчихаад “Та манайд тэнцсэнгүй” гэсэн тайлбар хэлж хүнийг цалин хөлсгүй ажиллуулах тохиолдол их. Энэ нь хууль зөрчсөн үйлдэл. Мөн илүү цагаар ажиллуулж Хөдөлмөрийн хууль зөрчих тохиолдол байдаг. илүү цагаар ажиллуулсан тохиолдолд нэмэлт цалин тооцож өгөх хэрэгтэй. иргэд цалин авч чадаагүй тохиолдолд шүүхэд хандаж гомдлоо барагдуулах боломжтой.

–Хүний эрхийн үндэсний комисс зөвхөн иргэдийн ирүүлсэн гомдол саналын дагуу шалгалт явуулдаг уу. Өөрсдөө тандалт хийж ажиллагаа явуулдаг уу?

-Хүний эрхийн үндэсний комисс гомдол мэдээллийн дагуу холбогдох хяналт шалгалтыг хийдэг. Жишээлбэл, цахим ертөнцөд хүний эрхийг зөрчиж буй мэдээлэл явагдаж байгаа тохиолдолд тодруулж, судлаад хяналт шалгалт хийгээд явна.

-Унаач хүүхдийн эрх зөрчигдөж байгаа тухай хэл ам их гардаг. энэ тал дээр Хүний эрхийн үндэсний комисс ямар хяналт тавьж ажиллаж байна?

-2018 оны Засгийн газрын тогтоолоор өвлийн улиралд хурдан морины уралдаан зохион байгуулахгүй, хаврын тэргүүн сарын шинийн 1-ний өдрөөс хойш хурдан морины уралдаан зохион байгуулсан тохиолдолд 12-оос дээш насны хүүхдээр хурдан морь унуулна гэсэн тогтоол гарсан. Энэ нь хүүхдийг дотор нь насаар нь ялгаварлан гадуурхаж байгаа юм. Хүүхдийн эрхийн тухай хуульд “18 хүртэлх хүнийг хүүхэд гэнэ” гэж заасан байдаг. Хүйтний улиралд хүүхдээр хурдан морь унуулж болохгүй гэсэн заалтыг мөрдөх ёстой. Арваннэгдүгээр сарын 1-нээс тавдугаар сарын 1 хүртэлх буюу газар хөлдүү үед хурдан мориноос хүүхэд унах, бэртэл авах, цаашлаад амь насаа алдах, хөгжлийн бэрхшээлтэй болох эрүүл мэндээрээ хохирох сөрөг үр дагавар их байдаг учраас Хүний эрхийн үндэсний комиссын зүгээс өвөл хаврын хүйтний улиралд хүүхдээр хурдан морь унуулахгүй гэсэн байр суурьтай байгаа. Үүний дагуу Засгийн газар болон 21 аймгийн засаг дарга нарт өвөл хаврын улиралд хурдан морины уралдаан зохион байгуулахгүй байх зөвлөмж хүргүүлсэн. Зөвлөмжтэй холбогдуулж эцэг эхчүүдэд “Хүүхдээрээ хүйтний улиралд битгий хурдан морь унуул” гэсэн зөвлөмж гаргасан.

-Хаврын бүсийн томоохон уралдааныг хориглох нь уяачдын эрх ашгийг зөрчиж байгаа тухай ярих хүмүүс олон байдаг?

-Уяачдын эрх ашгийг зөрчсөн асуудал байхгүй. Хамгийн гол нь хүүхдийн эрхийн асуудал. Хүүхдийн эрхийн тухай конвенц, Хүүхэд хамгааллын тухай хуульд “Хүүхэд эрүүл аюулгүй орчинд амьдарч, сурч боловсрох эрхтэй” гэж заасан байдаг. Иймээс Хүний эрхийн Үндэсний комисс хүүхдийн эрхийг хамгаалах, учирч болзошгүй аюулаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хүйтний улиралд хүүхдээр хурдан морь унуулахыг эсэргүүцэж байгаа.

-2019 он гарсаар унаач хүүхэд хурдан мориноос унаж бэртэж гэмтсэн гомдол Хүний эрхийн комисст ирсэн үү?

-Энэ оны нэгдүгээр сард Сүхбаатар аймагт хурдан морь хөлслөх үеэр хүүхэд мориноос унаж амиа алдсан. Үүнтэй холбоотой асуудлыг тус аймгийн цагдаагийн газар шалгаж байгаа. Мөн Хөвсгөл аймагт морины ажил хийх үеэр хүүхэд хүнд гэмтэж эмнэлэгт хүргэгдсэн асуудал гарсан. Хөдөө орон нутагт нууцаар уралдаан зохион байгуулж байна гэх мэдээлэл ирж байгаа.

-Сар шинийн өмнө Ерөнхий сайд У.хүрэлсүх, Уих-ын гишүүн ж.ганбаатар нар “UB palace”-д өндөр настнуудыг цуглуулж бэлэг тараах үеэр 83 настай иргэн олны хөлд дарагдаж амиа алдсан. өндөр настнуудаар шоу хийж нэр хүндээ өсгөх гэсэн оролдлого мөн үү?

-УиХ-ын гишүүд тойргийнхоо иргэд сонгогчдыг хүлээн авч уулздаг, ахмадууддаа хүндэтгэл үзүүлдэг үйл ажиллагаануудын нэг л дээ. Өндөр настан амиа алдсан тохиолдолд би тайлбар өгөх боломжгүй. Тухайн хэргийг хууль хяналтын байгууллага шалгаад гэм буруутай эсэхийг тогтооно. Уулзалт, зөвлөгөөн зохион байгуулсан энэ үеэр иргэн амиа алдсанд бусдын гэм буруутай эсэхийг шүүх шийднэ.

-Сүүлийн хоёр долоо хоногийн хугацаанд 240 гаруй иргэд нийтийн сүлжээ үйлчилгээний байгууллага “KFC”-ийн хоолонд хордсон гэх мэдээлэл нийгмийг цочроогоод байна. хордсон иргэд хаана, ямар байгууллагад хандаж хохирлоо барагдуулах вэ?

-Энэ төрлийн гомдлыг Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газарт гаргах эрхтэй. Тухайн хүн зоогийн газар, ресторанд ороод чанаргүй хүнсний бүтээгдэхүүн хэрэглэсэн, эрүүл мэндэд нь сөргөөр нөлөөлсөн тохиолдолд МХЕГ-т өргөдөл гаргана. МХЕГ-аас тухайн байгууллага чанарын шаардлага хангасан нөхцөлд үйл ажиллагаа явуулж буй эсэх, хоол хүнсний бүтээгдэхүүн чанарын шаардлага хангаж байгаа эсэхийг шалгана.

-Тухайн байгууллага зөрчил гаргасан нь тогтоогдсон тохиолдолд иргэдийн хохирлыг 100 хувь барагдуулах үүрэгтэй юу?

-Хууль хяналтын байгууллагын шалгалтаар тухайн байгууллага эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүй нөхцөлд үйл ажиллагаа явуулсан, эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүй бүтээгдэхүүнээр үйлчилсэн, тухайн байгууллагын хууль бус үйл ажиллагааны улмаас хүн хордож хохирсон тохиолдолд хохирлыг тухайн байгууллагаас нэхэмжлэх боломжтой.


Categories
мэдээ нийгэм

Мотоциклийн хөдөлгөөнийг хязгаарласан үед унаж хэрэглэхгүй байхыг анхаарууллаа

Орон нутагт гарсан ноцтой зам тээврийн ослын 3 нь мотоцикльтой холбоотой осол байх бөгөөд бүгд онхолдох хэлбэрээр гарсан мөн хамгаалах малгай, хамгаалах хэрэгсэл хэрэглээгүй байна. Өнгөрөгч оны арваннэгдүгээр сараас эхлэн аймгуудын Засаг даргын захирамжаар энэ оны дөрөвдүгээр сарын 01-ний өдөр хүртэл орон нутгуудад мотоциклийн хэрэглээг хязгаарласан байх боловч иргэд малын бэлчээр, ахуй хэрэглээндээ мотоциклийг хэрэглэх түүнчлэн согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ, техникийн бүрэн бус мотоцикльтой замын хөдөлгөөнд оролцож байгаа нь энэ төрлийн зам тээврийн осол гарах гол шалтгаан болж байна.

Иймд хөдөө, орон нутгийн иргэд мотоциклийн хөдөлгөөнийг хязгаарласан үед унаж хэрэглэхгүй байх, цаашид мотоциклийг зориулалтын дагуу, техникийн хувьд бүрэн бүтэн, хамгаалах хэрэгсэл хэрэглэн хөдөлгөөнд оролцохыг анхааруулж байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Хүүхдийн эрчимт эмчилгээний эмч нарт зориулсан сургалт боллоо

“Хүүхдийн амь тэнссэн төлөвийн анагаахын тулгамдсан асуудлууд-II” сэдэвт хүүхдийн эмч, хүүхдийн эрчимт эмчилгээний эмч нарт зориулсан сургалт өнөөдөр ЭХЭМҮТ-ийн хурлын танхимд болов.

Сургалтын нээлтэд Эрүүл мэндийн сайд Д.Сарангэрэл оролцож хэлсэн үгэндээ энэхүү сургалт нь анх 2016 онд ЭМЯ, ДЭМБ-ын дэмжлэгтэйгээр ЭХЭМҮТ-д орон нутаг, нийслэлийн эрүүл мэндийн байгууллагад ажиллаж байгаа хүүхдийн ба хүүхдийн эрчимт эмчилгээний эмч нарыг хамруулан амжилттай зохион байгуулсан.Манай улсын хувьд эх, хүүхдийн эрүүл мэндийг сайжруулах чиглэлээр авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний дүнд эх, хүүхдийн эндэгдэл буурч байгаа хэдий ч энэ нь аймаг, бүс нутаг бүрд харилцан адилгүй, тусламжийн тэгш, хүртээмжтэй байдал хангалттай бус байна. Иймд НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн дээд хэмжээний уулзалтаас дэлхий нийтээр 2016-2030 онд хэрэгжүүлэхээр заасан “Тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөр – 2030”-ын хүрээнд эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн салбарт баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэхийн төлөө хичээнгүйлэн ажиллах шаардлагатай байна. Цаашид эх, хүүхдийн эрүүл мэндийг сайжруулах, ялангуяа хүүхдэд тохиолдох урьдчилан сэргийлэх боломжтой өвчин, эмгэгийн нас баралт, осол гэмтлийн шалтгаантай өвчлөл, эндэгдлийг бууруулах асуудал бидний өмнө зүй ёсоор тавигдаж байна гэлээ.

Энэ удаагийн эхний ээлжийн сургалт нь ЭХЭМҮТ, ХӨСҮТ, Хүүхдийн төв сувилал, нийслэлийн дүүргийн нэгдсэн эмнэлгүүд, хүүхдэд тусламж үзүүлдэг хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагын хүүхдийн эмч, хүүхдийн эрчимт эмчилгээний эмч нарт зориулагдан эхэлж байна.

Хоёрдахь ээлжийн сургалт 3-р сарын 15-17–ны өдрүүдэд Бүсийн оношилгоо эмчилгээний төв, аймгийн нэгдсэн эмнэлгүүдийн хүүхдийн ба хүүхдийн эрчимт эмчилгээний эмч нарт зориулан зохион байгуулах юм.

Цаашдаа энэхүү сургалтыг орчин үеийн анагаахын нотолгоонд суурилсан шинэ мэдээ, мэдээллээр нэмж баяжуулан, хүүхдийн эмч, хүүхдийн эрчимт эмчилгээний эмч нарт зориулан 2 жил тутамд зохион байгуулдаг уламжлалаа хадгалах болно.

ЭМЯ эмч, мэргэжилтний мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх, мэргэжлийн ур чадвартай, ёс зүйтэй хүний нөөцийг чадавхжуулах талаар байнга анхааран ажиллаж байгаагийн жишээ нь энэ сургалт юм.