Гар утаснаасаа интернэтэд нэвтрэх хоёр арга зам байдгийн нэг нь wi fi буюу компьютерийн сүлжээгээр дамжуулан ашиглах утасгүй интернэт, нөгөө нь үүрэн холбооны технологи буюу 3G, 4G, 5G сүлжээ юм. Үүрэн холбооны энэхүү технологи нь wi fi-ийг бодвол нууцлал өндөртэй учраас ухаалаг утас хэрэглэгчид дэлхий даяар түгээмэл хэрэглэх болсон. Хамгийн сүүлийн үеийн технологи болох 5G сүлжээний талаар багахан ойлголтыг уншигчдадаа өгөхөөр зорилоо.
5G ГЭЖ ЯМАР ТЕХНОЛОГИ ВЭ?
5G нь үүрэн холбооны тав дахь үеийн технологи бөгөөд 2018 оны сүүл үеэс ашиглагдаж эхэлжээ. Энэхүү дижитал үүрэн сүлжээ нь газар зүйн бүх бүсэд маш нарийвчлалтайгаар хүрдэг, хүнээр яривал эсийн түвшинд ажилладаг гэдгээрээ бусад сүлжээнээсээ илүүрхэнэ. Дуу, дүрсийг дамжуулж буй аналог сигналууд нь гар утас руу очихдоо дижитал хэлбэрт шилжиж, битийн урсгал дамжуулдаг байна. 5G суурин утасгүй программууд нь ихэвчлэн шилэн кабелийн өргөн сүлжээнд холбогдсон холболтуудад тулгуурлан ачаалдаг. 5G цамхаг нь одоогоор интернэтийн холболтыг ашигладаг өндөр хурдны шилэн сүлжээнд холбогдож байж ажилладаг ч цаашид 5G Sub-6 ба mmWave (мм.долгион) холболтоор дамжуулан үйлчлүүлэгчдийн төхөөрөмжид хүрэх төлөвтэй байгаа гэнэ. Миллиметрийн долгион нь богино зайн долгионтой харьцуулахад түгэх чадамж нь богино хүрээтэй байдаг, антенн нь өмнөх үүрэн сүлжээнд ашигладаг антеннаас харьцангуй жижиг хэмжээтэй буюу хэдхэн см-ийн урттай. Мөн богино зайн долгион барилгын хана дамжин өнгөрөхөд бэрхшээлтэй тулгардаг байсан бол миллиметрийнх тэгэхгүй. Гэхдээ энэ нь өртөг өндөртэй тул одоогийн байдлаар ашигласан компани хараахан байхгүй гэнэ. 5G нь квадрат.км тутамд сая хүртэлх төхөөрөмжийг дэмжих боломжтой байхад 4G нь квадрат.км тутамд 100,000 төхөөрөмжийг л дэмждэг аж. 4G-г бодвол хамаагүй хурдан боловч таны үйлчилгээ авдаг оператор компани 5G технологийг ямар спектртэй холбож байгаагаас болон суурин дамжуулагчаа хэр хөгжүүлснээс хамаарч хурд харилцан адилгүй байх юм байна. Хамгийн хурдан 4G гар утасны сүлжээ нь дунджаар 45Mbps (секундэд татах мегабайтын хэмжээ)-ийг санал болгодог бол 5G сүлжээгээр 1Gbps буюу нэг гегабайт татдаг болно хэмээн 5G инженерүүд амлаж байна. 5G нь гар утасны операторын сүлжээнээс гадна аж үйлдвэржилт, аж ахуйн нэгжийн болон харилцаа холбооны салбарын хувийн сүлжээнд өргөн хэрэглэгдэх төлөвтэй байна. 2018 оны арваннэгдүгээр сард Дэлхийн гар утас нийлүүлэгчдийн холбооноос 5G хөгжүүлэлтэд идэвхтэй хөрөнгө оруулдаг (туршилтын, эсвэл 5G технологийн хээрийн туршилтыг хийх зөвшөөрөлтэй, 5G сүлжээг ашиглаж байгаа юм уу үйл ажиллагаа эхлүүлэхээ зарласан) 81 орны 192 оператор компани байна гэсэн судалгаа гаргажээ. Тэгвэл 2019 оны дөрөвдүгээр сарын байдлаар 88 орны 224 оператор компани байна хэмээн бүртгэгдсэн байна. 5G-г хамгийн их газар дэвсгэрт нэвтрүүлсэн анхны улс бол Өмнөд Солонгос юм. Ингэхдээ тэд Huawei төхөөрөмжөөр ажилладаг LG U Plus-аас бусад бүх Samsung, Ericsson, Nokia-гийн үндсэн станц, тоног төхөөрөмжийг ашигласан байна. Самсунг нь Өмнөд Солонгосын 5G суурин станцын хамгийн том ханган нийлүүлэгч гэнэ. 5G-г нэвтрүүлсэн эхний сардаа 260000 хэрэглэгчтэй болсон бол 2019 оны сүүл буюу яг одоогийн байдлаар өмнөд Солонгосын ухаалаг утас хэрэглэгчдийн 10 хувь нь тус сүлжээг ашиглаж байна.
Манай улсын урд хөрш энэ сарын 11-ний өдөр 5G сүлжээ нэвтрүүлснээ албан ёсоор зарлах бөгөөд дэлхийн хамгийн өргөн 5G сүлжээ байх болно хэмээн мэдэгджээ. Хятад хэдийгээр үүрэн холбооны сүлжээнд ийм том амбиц гаргаж байгаа ч тэдний төхөөрөмжүүдийг тагнуулын хэрэгсэл байж болзошгүй гэсэн болгоомжлолын улмаас хэд хэдэн улс өөрсдийн 5G сүлжээнд ашиглахыг хязгаарлаж, зарим нь бүрмөсөн устгах арга хэмжээ авсан юм. Харин хойд хөршийн тухайд гэвэл, хамгийн анх өнгөрсөн зургадугаар сард Huawei компани Оросын хамгийн том харилцаа холбооны оператор MTS компанитай 5G технологийг хөгжүүлэх, дараа жилийн дотор Орос улсад тав дахь үеийн сүлжээг байгуулах зорилт бүхий гэрээ байгуулжээ. 5G-г ажиллуулах нь Москвагийн тэргүүлэх төслийн нэг болоод байна. Анхны туршилтын бүсүүд нь Москва орчмын гол газруудад байрлах жижиг хэсгүүд байх аж. Хүн ам ихтэй суурьшлын бүсүүд, технологийн болон аж үйлдвэрийн инновацийн төв, технопарк ихтэй газруудад туршилт хийхээр төлөвлөөд байгаа гэнэ. Энэхүү төслийг Huawei, Nokia, Ericsson, Qualcomm болон IBM компаниуд хамтран хэрэгжүүлж байна.
Бусад орнуудын хувьд, тухайлбал, АНУ, ОХУ, Австрали, Аргентин, Энэтхэг, Ром, Пакистан, Монакко, Итали, Ирланд, Уругвай, Вьетнам зэрэг улсуудад 5G түхнологийн ажил эхэлчихсэн, туршилтын шатандаа яваа юм байна. Энэ шинэ технологи нь өмнөх 4G технологиос хамрах хүрээний хувьд харьцангуй үлэмж гэж дээр дурдсан шүү дээ. Учир нь дамжуулах чадварыг нь нэмэгдүүлэхийн тулд их хэмжээний шинэ спектрийг 5G-д хуваарилсан гэнэ.
Ойрын үед 5G сүлжээнд зориулсан спектр зурвасыг хаа сайгүй нэвтрүүлэхээр мэргэжилтнүүд албан ёсоор хэлэлцэж байна. Дэлхий даяар 15 төрөл, 129 зүйлийн төхөөрөмж 5G сүлжээг дэмжин ажиллаж байна. Үүнд бидний өргөн хэрэглээний ухаалаг утаснууд, USB холболтууд, төрөл бүрийн хотспотууд орно.
5G СҮЛЖЭЭНИЙ СӨРӨГ ТАЛУУД
5G сүлжээ дэлхийг бүрхсэнээр хүний амьдралд ямар ямар сөрөг муу нөлөө үзүүлэх вэ гэдэг дээр маргаантай хэвээр байна. 5G цацрагийг хүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөтэй хэмээн үзэж зарим улсууд нэвтрүүлэхгүй гэдгээ зарлаад байгаа. Наанадаж хорт хавдар, үргүйдэл, аутизм, альцгеймер өвчний үндсийг тавина хэмээн эрдэмтэд үзэж байна. Бельгид яг энэ үндэслэлээр 5G сүлжээг хориглосон бол Швейцарь улсад мөн л ийм шалтгаанаар хөгжүүлэлтээ зогсоожээ. 2019 оны нэгдүгээр сард 180 гаруй эрдэмтэн Европын холбоонд захидал хүргүүлжээ. Захидалд 5G сүлжээг хүний эрүүл мэндэд ямар хор нөлөө үзүүлэхийг бүрэн судалж дуустал Европын газар нутагт уг сүлжээг нэвтрүүлэхгүй байхыг хүсчээ. Гэхдээ шинээр хөгжиж буй технологи учир яг эцсийн байдлаар дүгнэлт хийгээгүй гэдгийг дурдах нь зүйтэй болов уу. Ямартаа ч хүний эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлнө хэмээн мэргэжилтнүүд үзэж, анхааруулсаар байна.
5G технологи дэмжих төхөөрөмжийн тоог 2025 он гэхэд 21.5 тэрбумд хүргэхээр тооцоолсон байна. Энэ хэрээр маш их хэмжээний дата зөөгдөнө, ингэснээр нэвтрэх боломж өргөснө. Ийм учраас гадны халдлагад өртөх магадлал улам өндөрсөнө хэмээн судлаачид онцолжээ. Хятадтай холбоотой сүлжээний нууцлалын асуудлууд босч ирэхэд АНУ зүгээр хараад суусангүй. Тэд 5G сүлжээгээ найдвартай, нууцлалтай ажиллуулах, хөгжүүлэх үүднээс өөрийн улсын Холбооны мөрдөх товчоо болон Их Британийн Засгийн газрын харилцаа холбооны төвтэй хамтран хяналтын стандарт тогтоохоор ажиллаж эхэлсэн аж.
5G СҮЛЖЭЭ ХҮНИЙ АМЬДРАЛД ЯМАР АЧ ХОЛБОГДОЛТОЙ ВЭ?
Хүнд хэрэгтэй, өгөөжтэй талаас нь авч үзвэл мэдээж интернэт орчинд ямар ч саадгүй, илүү хурдтай ажиллах боломж нээгдэж байна. Үүнийг дагаад интернэтэд суурилсан бүх төрлийн бизнес улам эрчээ авж, хөгжих юм. Энэ бол 5G сүлжээний ашиг тусын талаарх хамгийн наад захын ойлголт. Цаашлаад эрэн хайх, аврах ажиллагаа болон замын хөдөлгөөний хяналт агаараас нягтрал сайтай дүрс, бичлэгийг өндөр хурдаар дамжуулах дронуудын тусламжтайгаар сайжирна, осол аваар буурна, бүх төрлийн хяналтын камернуудын дамжуулалт, дата чанаржсанаар гэмт хэрэг багасна. Хамгийн их сонирхол татаж байгаа нь, ухаалаг хотын дэд бүтцийг хөгжүүлэх явдал юм. Яаж гэж үү. Автомат тээврийн хэрэгслүүд бүгд хоорондоо холбогдож, газрын зураг ашиглан замын хөдөлгөөнөө зохицуулна гээд төсөөлөөд үз дээ. Нийтийн тээвэр, метроны чиглэл нэгдсэн системтэй болж ухаалагжих гэнэ. Тээвэр ложистик ч интернэтээр явагдаж, бараа түгээлт илүү сайн түвшинд очсоноор аж үйлдвэржилт хурдацтай хөгжинө.
Эрүүл мэндийн салбарт давуу тал ихээхэн гарч ирэх гэнэ. Бүх эмнэлгийг нэг үүрэн сүлжээнд холбосноор хүлээлтийг багасгаж, өвчтөнүүдэд алсын зайнаас хяналт тавих боломжтой болох аж. Өвчтөн эмнэлгийн хүлээлгийн өрөөнд цаг алдаж суухгүй, өөрийнхөө ээлжийг иртэл өдөр тутмын амьдралаа үргэлжлүүлэх боломж бүрдэнэ. Мөн өмсдөг эрүүл мэндийн төхөөрөмжүүд 5G сүлжээнд холбогдсоноор мэдээллийг эмнэлэг рүүгээ илүү хурдан дамжуулна. Ингэснээр өвчтөн цаг алдалгүй яаралтай тусламж авч чадах юм байна.
А.МӨНХЗУЛ