Токио хотноо наймдугаар сард зохион байгуулагдах “ABU Robocon-2017” олон улсын роботын тэмцээнд Монгол Улсаа төлөөлөн оролцох багийн удирдагч, МУИС-ийн Хэрэглээний шинжлэх ухааны тэнхимийн багш Ө.Батбаяртай ярилцлаа.
-Токио хотод зохиогдох олон улсын тэмцээнд оролцох бэлтгэл ажил хэр хангагдаж байна. Энэ удаад гүйцэтгэх даалгавар урьд жилүүдийнхээс ямар онцлогтой байгаа вэ?
-МУИС-ийн баг урьд нь чамлахааргүй амжилт үзүүлж байсан. Аль улсын тамирчид хамгийн хүчтэй өрсөлдөгчид байдаг вэ?
-Энэ жилийн тухайд ямар амжилт гаргахыг зорьж байна?
-Шударгаар хэлэхэд шөвгийн дөрөвт үлдэхийг зорьж байна. Япон, Хятад, Вьетнам гурван улс 30 секундэд үндэсний ялагч болсон. Харин бид нэг минутад дуусгах зорилт тавьж байна. Тэгэхээр тэр гуравтай наана нь таарчихгүй бол бидэнд хожих боломжтой баг бий. Хол тасарчихсан нөхдүүд бол Япон, Хятад хоёр л байна. Бусадтай нь бол эн тэнцүү үзнэ. Шөвгийн дөрөвт үлдээд тэдэнтэй таарвал, тэмцээн юм чинь асуудал гарна. Бид удаан ч гэсэн найдвартай ажиллаж чадах юм бол хожихгүй ч гэсэн давуу талтай.
-Үндсэн тэмцээнд бид хагас автомат төхөөрөмжтэй орсон нь бидэнд маш том давуу тал болсон. Бусад багууд тохиргоогоо тухайн агшинд гараар хийж байсан. Программчилсан төхөөрөмж бидэнд цаг хожих боломж олгосон. Гэхдээ бид цэвэр хожил хийж чадаагүй. Туршилтын үед бол хоёр минутад хийж байсан. Түүнийгээ нэг минут болгохыг зорьж байна.
-Монгол оюутнуудад бусдаас ялгарах онцлог, давуу тал бий юу?
-Айхтар онцлог үгүй. Бусад орны оюутнуудтай адил. Бид дутуу ч биш, илүү цоорсон ч биш. Бидний хувьд нэг сайн гэх юмуу, арай өөр нөхцөл байдал байдаг. Тэр нь Монгол үйлдвэрлэгч орон биш учраас бараа материал бүх зүйл гаднаас хамааралтай. Гоё гоё технологийг тэр бүр хурдтай нэвтрүүлж чаддаггүй. Тэр ч утгаараа бид хуучин юм ашиглаж хийдэг. Юмхнаар юм хийж зохион бүтээсэн роботууд олон улсын тэмцээн дээр ялгарч харагддаг. Шийдлийн хувьд олон улсад өрсөлдөхүйц байж чаддаг.
-Ирээдүйг өнгөлөх инженер, зохион бүтээгчдээ улс орон, яам тамгын газар хэр их анхаардаг вэ?
-Энэ тэмцээнд улсаас биднийг дэмжиж байсан удаагүй. Урьд нь ч тэр, одоо ч тэр. Оюутнууд, эцэг эхчүүд, багш нар өөрсдийн чадлаар явдаг. Яахав, хувийн хэвшлийн компаниудаас дэмжлэг хүсэхэд тодорхой хэмжээнд дэмжиж байсан. “Юнител” компани 2007-2010 оны хооронд дөрвөн жил ивээн тэтгэсэн. Яг одоо бол манай сургууль санхүүжүүлж байгаа. Мөн монгол оюутны электрон сүлжээ ЭМОС анхнаас нь дэмжиж байсан.
-Багш бүрт өөрийн гэсэн арга барил байдаг гэдэг. Таны хувьд Робоконд оролцож буй багийн оюутнуудтайгаа хэрхэн ажилладаг вэ?
-Яг одоо миний арга барил энэ гээд шууд хэлж мэдэхгүй байна. Хүмүүс хараад Ө.Батбаяр ингэж ажилладаг гэж мэддэг л байх. Багш хүн учраас тухайн тохиолдолд, тухайн багт яаж тохируулж удирдах вэ гэдэг маневр хийх хэрэгтэй болдог. Хамгийн чухал нь, багийн ахлагчийг сонгох гэж боддог. Би хүүхэд бүртэй тулж ажиллаж чадахгүй учраас багийн ахлагчийг зөв сонгоход анхаардаг.
-Робокон тэмцээнд оролцох нь тухайн оюутнуудад ямар сайн зан чанарыг төлөвшүүлдэг вэ. Энэ тэмцээнд амжилттай оролцож байсан хүүхдүүд өнөөдөр хаана юу хийцгээж явна?
-“Робокон” тэмцээнийг даваад гараад ирсэн хүүхдэд энэ нь маш том сургууль болдог. Багаар ажиллаж сурна. Хариуцлагатай, юмны ард гарч чаддаг болно. Бие даалтаа хийхээ больё, нэг удаа муу авна л биз гэсэн ойлголт байхгүй. Ямар ч байсан ард нь гарна гэсэн бодолтой болдог. Манайд зохион бүтээх чиглэлийн хүмүүсийг үнэлдэг компани алга. Азийн улс орнууд “Робокон”-д оролцсон хүүхдийг маш өндөр үнэлдэг. Ажилд орох эсвэл мэргэжил дээшлүүлж сурахаар CV бөглөхөд энэ нь маш том давуу тал болдог. Тэмцээнд оролцож байсан хүүхдүүд бүгд мэргэжлээрээ ажиллаж байна. Миний удирдаж байсан шавь нараас Японд арав гаруй залуу “Панасоник”, “Сони”, “Тоёота”-д ажиллаж байгаа. Энэ удаа Японд очоод тэр хэдтэйгээ уулзана гээд жижигхэн төлөвлөгөө боловсруулчихсан байна.
-Гадаадын том компанид ажиллах сайхан ирээдүйг мөрөөдөж буй оюутан сурагчид юунд гол анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй вэ?
-Дунд сургуульд байхдаа мэдээж суурь шинжлэх ухаан болох математик, физикийн хичээлдээ маш сайн байх хэрэгтэй. Үүний дээр орчин үед мэдээллийн технологийн тал бүрийн мэдлэг зайлшгүй шаардагдаж байна. Би “Робокон” тэмцээнд оролцох оюутныг сонгохдоо юун түрүүнд тухайн хүний тэсвэрт чанарыг хардаг. Учир нь тэмцээнд бэлтгэх явцад тэдгээр оюутнаас маш их хичээл зүтгэл шаардагдана.
-“Робокон” тэмцээнд өгөгдсөн даалгаврууд бодит амьдрал дээр хэзээ, яаж ач тусаа өгдөг вэ?
-“Робокон” тэмцээний дүрэм нь өөрөө амьдралд хэрэгтэй процессыг хялбарчлах, шийдэл олоход оршдог. Бидний шийдлийг хэзээ, хаана, хэн, юунд ашигласныг бид мэдэхгүй. Тэмцээн явагдаж байна, даалгавар өгсөн байна, түүнийг шийдсэн шийдлийг тэр тэмцээнд оролцсон оюутан нэг газар ажиллаж байхдаа, зохион бүтээхдээ ашигласан байж болно. Жишээ нь, энэ жилийн тэмцээнд нисдэг тавгийг шидээд тавцан дээр байрлуулах гэж байгаа. Дискийг ийм нарийвчлалтай, ингэж байршуулах янз бүрийн шийдлийг олон орны оюутнууд гаргаж ирнэ. Хэрэглээ нь юунд байж болох вэ, энэ процессыг хаана яаж ашиглах вэ гэдэг бол үйлдвэрлэгчдийн асуудал юм.