Монгол төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш аажимдаа суларсаар байгаа. Найман шарга валютын зах дээр өчигдөр ам.долларыг 2853 төгрөгөөр авч 2856 төгрөгөөр зарж байв. Бонд гаргасан, нүүрс, зэсийн үнэ дэлхийн зах зээл дээр өсөлттэй, алтны үнэ огцом өсөлттэй яваа, Оюу толгой төсөл үргэлжлэн хэрэгжиж байгаа гэх мэт эерэг шалтгаанууд бий ч цар тахлын хөл хорионоос болж эрс татарсан гадаадын хөрөнгө оруулалт сэргэх найдлага лав л ойрын нэг жилдээ байхгүй гэж шинжээчид хэлж буй. Гадаадын хөрөнгө оруулалт сэргэхгүйгээр ам.долларын ханшийг удаан хугацаанд хазаарлах боломжгүй гэж эдийн засагчид онцолж байна. Монгол Улс уул уурхайн бүтээгдэхүүнээ экспортлоод дажгүй доллар олж байгаа ч цар тахлын хөл хорионоос шалтгаалж ноолуур гэх мэт экспортын бусад бараа бүтээгдэхүүний ашиг орлого татарсан зурагтай байгаа. Төгрөгийн ханшийн сулралын шалтгааныг эдийн засагчид хэрхэн харж буйг хүргэе.
Ч.ОТГОЧУЛУУ: ТӨСӨВ, МӨНГӨНИЙ БОДЛОГОСОНГУУЛЬД ЗОРИУЛАГДААД ЯВААГ ЗАХ ЗЭЭЛ МЭДРЭЭД БАЙНА
Эдийн засагч Ч.Отгочулуу: Ханшийн сулралыг гурван үндсэн шалтгаантай гэж харж байна. Нэгдүгээрт, төсвийн алдагдлыг маш өндөр хэмжээтэйгээр баталсан. Төгрөгийн ханшийн сулралд нөлөөлөхөөс аргагүй шалтгаан. Хоёрдугаарт, гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын урсгал муудсан учраас төлбөрийн тэнцэл тааруу байгаа нь тодорхой. Гуравдугаарт, иргэдийн төгрөгт итгэх итгэл суларчихлаа. Төсөв, мөнгөний бодлого сонгуульд зориулагдаад явааг зах зээл мэдрээд байна. Тийм учир төгрөгөөс илүү гадаад валютаар хадгаламж үүсгэх сонирхол их анзаарагдаж байна.
Ж.ДЭЛГЭРСАЙХАН: ХАНШ СУЛРАХ ШАЛТГААНЫ НЭГ НЬ БОДЛОГЫН ТОГТВОРГҮЙ БАЙДАЛ
Эдийн засагч Ж.Дэлгэрсайхан: Төгрөгийн ханш суларч байгаа нь хоёр үндсэн шалтгаантай. Эдийн засгийг хөгжүүлэх тогтвортой бодлого алдагдсаны улмаас уул уурхайгаас хэт хараат олон тулгуурт бус эмзэг бүтэцтэй болсон явдал төгрөгийн ханшийн сулралд нөлөөлж байна. Сая хэлсэн бодит байдал валютын тогтвортой урсгалыг бий болгох нөхцөлийг бүрдүүлж чадахгүй байгаа. Нөгөө талаас тогтвортой бодлого байхгүйгээс болж өнөөгийн эдийн засгийн гол салбар болох уул уурхайн салбарын үр ашгийг нэмэгдүүлэх, уул уурхайн салбарт гадаадын хөрөнгө оруулалт орж ирэх боломжийг хязгаарлаж байна л даа. Өөрөөр хэлбэл, энэ байдалд валютын орох урсгалд сөргөөр нөлөөлөх үндсэн нөхцөл болчихоод байгаа юм. Иймээс урт хугацаанд валютын ханш аажим нэмэгдэж, үндэсний валютын ханш буурсаар байх нь хатуу ч гэлээ үнэн. Богино хугацаанд гадаад өрийн дарамт нэмэгдсэн асуудал бас бий. Зээл төлбөрөө эргэж төлөх цар тахалтай холбоотой эдийн засаг, гадаад худалдааны байдал дордсон нь валютын ханшийн өсөлтийг бий болгож байна.
Б.ЛАКШМИ: ТӨСЛҮҮДЭЭ ХӨДӨЛГӨЖ БАЙЖ ХАНШИЙН СУЛРАЛААС СЭРГИЙЛНЭ
Эдийн засгийн бодлого өрсөлдөх чадварын судалгааны төвийн захирал Б.Лакшми: Төгрөгийн ханш судларч байгаагийн наад захын шалтгаан гэхэд л экспортын бууралт, гаднаас орж ирэх хөрөнгө оруулалт эрс татралт. Мэдээж цар тахлын хөл хорио маш том нөлөө үзүүлж байгаа. Шинэ төслүүд эхлэхгүй байна. Уг нь ийм үед эхлэх боломжтой, эрхлэхэд бэлэн шинэ төслүүдийг засаг төрөөс бодлогоор дэмжиж эхлүүлбэл төгрөгийн ханшийн сулрал санаа зовох асуудал биш болно. Том төслүүд зогсчихсон, том компаниудын үйл ажиллагаа хэцүүдсэн гэх мэт олон шалтгаан төгрөгийн ханшийн сулралд нөлөөлж байна.