ӨМӨЗО-ны соёлын өдрүүд тохиож байгаа
билээ. Соёлын өдрүүдэд зориулсан урлагийн тоглолтод С.Уудам ая дуугаа барихаар Монголд
ирээд байгаа юм. С.Уудамыг Монголчууд “Алсад суугаа ижий” дууг дуулснаар нь мэдэх
билээ.
-Өмнөд Монголын соёлын өдрүүд болж
байна. Та ямар уран бүтээлээр ая барих гэж байна вэ?
-Намайг “Алсад суугаа ижий” дуугаар
хүмүүс их мэддэг болохоор энэ дуугаар ая барина. Монголд гурван өдөр болоод буцах
гэж байна. Бид Хөлөнбуйр аймгийн “Таван тансаг Хөлөнбуйр” хүүхдийн дууны бүлгэмийн
багш нар, 30 гаруй хүүхдүүдийн бүрэлдэхүүнтэй ирлээ. Энэ бүлгэмийн багш нар болох
БНХАУ-ын соёлын тэргүүний ажилтан Б.Бүрэнбаяр, О.Урнаа нарыг монголчууд “Чандмань
эрдэнэ” дуугаар нь сайн мэдэх байх. Би энэ бүлгэмийн хамгийн анхны шавь нарынх нь
нэг, долоон настайгаа энэ бүлгэмд элсэж байлаа. Одоо бол зөндөө олон дүү нартай
болсон байна.
-Та “Авьяаслаг хятадууд” шоунд орж
“Алсад суугаа ижий” дууг дуулснаар маш олон хүний сэтгэлд хүрч, олны танил болсон.
Энэ шоунд орсон тухайгаа яриач?
-Би тэр шоунд ороход 11 настай байсан.
“Таван тансаг Хөлөнбуйр” бүлгэмдээ дуулдаг байлаа. Манай бүлгэмийн н.Баатардорж
ах “Чи энэ дууг дуулах уу” гэсэн. Надад их гоё санагдсан учраас дуулахаар шийдсэн
юм. Түүний дараахан “Авьяаслаг хятадууд” шоу болж оролцож байсан юм. Тэр дууг дуулж,
хүмүүсийн сэтгэлд хүргэж чадсандаа баяртай байдаг. Аз л гэж хэлэх байх. Шоунд гуравт
шалгарч, зургаан дуутай CD бичүүлсэн. Таван жилийн өмнө дуулсан дуунууд болохоор
одоо дуулах гэхээр заримд нь хоолой хүрдэггүй, зарим дуу нь доордоод байдаг юм.
“Авьяаслаг хятадууд” шоуны дараа хүмүүс таарахаараа зургаа даруулъя, гарын үсгээ
өгөөч гэх тохиолдол их байдаг байсан. Одоо том болоод, царай төрх ч өөрчлөгдсөн
болохоор таних хүмүүс багассан.
-Цаашдын зорилго, мөрөөдөл тань
юу вэ. Дуучин болно гэж боддог уу?
-Одоогоор Канадын Ванкуверт сурч
байна. Сургуулиа төгсөөд урлагийн хүн болно гэсэн л бодолтой байдаг. Канадад дуучин
юм уу, жүжигчин мэргэжлээр сурахыг хүсэж байна. Би Монголд нэг удаа ирэхдээ
“Doz” энтертайментийн “Хөх толбот хүмүүс” гэдэг кинонд нэг дүрийн бага насны дүрд
тоглосон. Дуулахаас гадна жүжиглэх ч гэсэн сайхан санагдсан шүү. Канадад их гоё
байгаа, их л зүйл сурч байна даа.
-Канаддаа дуулах боломж хэр байдаг
вэ?
-Тэнд хятад хүмүүс их байдаг болохоор
зарим нь намайг таньдаг юм. Тиймээс хааяа тоглолтод дуулах санал тавьдаг. Хөлөнбуйр
аймагтаа очсон үед найр наадамд уригдаж дуулах үе гарна. Нутгийнхан маань “Манай
Хөлөнбуйр аймгийн дуучин Уудам дуулна” гэж байгаад л бүх дууг минь дуулуулдаг. Тэр
дундаа “Алсад суугаа ижий” дууг заавал сонсохыг хүсдэг. Мөн өөрийнхөө урьд нь дуулж
байсан дуунуудыг ихэвчлэн дуулдаг юм. Би цаашдаа өөрийн гэсэн олон дуутай болоод
тэр дуунуудаасаа сонгоод дуулахыг их хүсдэг шүү. Бас хоосонгүй ээ одоо хоёр шинэ
уран бүтээл дээр ажиллаж байна. Миний мөрөөдөл болж өгвөл дэлхийн бүх хүмүүст хүрсэн
дуу дуулах.
-Монгол Улсын гавьяат жүжигчин С.Жавхлантай
хамт тайзан дээр гарахад ямар байв?
-Манай Хөлөнбуйрын дуучин н.Батсүх
ах намайг Монгол Улсын гавьяат жүжигчин С.Жавхлан ахтай танилцуулж өгсөн. С.Жавхлан
ахын дуунд нь дуртай, үнэнч сонсогч нь байсан болохоор анх уулзаад, юу хэлэхээ ч
мэдэхгүй дуугарч чадахгүй байсан. Уулзаж танилцаад гэрт нь байж, хамтдаа хөдөөгүүр
яван хорхог хүртэл идсэн шүү. Тоглолтод зориулж надад цагаан өнгийн дээл хийж өгсөн
юм. Одоо надад бүр багадчихсан л даа. Тайзнаас буух үедээ С.Жавхлан ахдаа “Ийм гоё
дээл өгсөнд нь баярлалаа” гээд хэлчихсэн юм. Гэтэл хүмүүс инээгээд, бас алга ташаад
эхэлсэн. Тэгэхээр нь буруу бас ойлгогдохгүй хэлчихлээ гэж бодоод дахиад “С.Жавхлан
ахдаа баярлалаа” гээд хэлчихсэн. Тэр үед сүрдсэндээ, баярласандаа ч юм уу маш их
сандарч байсан. Гэхдээ л тоглолтод нь хамт дуулахад маш сайхан санагдаж байсан шүү.
-Та нэг эгчтэй гэсэн. Эгч тань дуулдаг
уу?
-Би Хөлөнбуйр аймгийн Шинэ булаг
сумын энгийн малчин айлд өссөн. Нэг эгчтэй. Эгч маань цэцэрлэгийн багш мэргэжлээр
сурдаг. Одоо зуны амралтаараа хөдөө эмээ дээр амарч байна. Би Канадаас ирээд эмээ,
эгч дээрээ амарч байгаад Монгол руу шууд ирлээ. Би чинь эмээгийн хайртай хүү шүү
дээ. Миний эмээ их юм боддог, дуугүй хүн байдаг. Канад руу явах үед “Их зүйл сураад,
хамгийн гол нь сайн яваад ирээрэй” гэж захьдаг даа. Эгч маань их дажгүй дуулдаг
шүү.
-Уудам гэдэг нэрийг таньд хэн өгч
байсан юм бэ?
-Намайг уул нь Соном гэдэг байсан
юм. Аав маань нэг орой юм бодож байгаад л “Миний хүүгийн Соном гээд нэр түвд нэр
болохоор их хүчтэй. Миний хүүд хүнддэж магадгүй, тиймээс аав нь хүүгээ Уудам гэж
нэрлэнэ” гээд л хэлсэн. Би тэр үед таван настай байсан хэдий ч аавынхаа надад нэр
өгч байгаа тэр үеийг хэзээ ч мартдаггүй юм. Бодоход санаанд маш тодхон байдаг. Нэрнийхээ
утгыг тайлбарлахдаа тал шиг уудам сэтгэлтэй, сайн хүн болоорой л гэдэг утгаар өгсөн
гэж байсан.
-Та ээж, аавынхаа тухай яриач?
-Одоо ээж, аавынхаа тухай ярихдаа
эмзэглэх нь багассан шүү. Багадаа санаж гуниглах үе мэдээж цөөнгүй байсан. Миний
ээж их сайхан дуулдаг байсан юм. Ээж маань машины ослоор, аав маань эмнэг сургаж
байгаад бурхан болсон. Тийм болоод ч тэрүү машинд суусан үед их хурдлах, гэнэт зогсох
үед бага зэрэг айж, ээжийнхээ тухай бодоод байдаг. Бас морь унахаас айдаг болчихсон.
Гэхдээ одоо аавын минь оронд аав, ээжийн минь оронд ээж болж байгаа хоёр сайхан
багш минь бий. “Таван тансаг Хөлөнбуйр” хүүхдийн дууны бүлгэмийн Б.Бүрэнбаяр, О.Урнаа
багш нар маань намайг өргөж авсан. Намайг өдий болтол өсгөж торниулж, сайн сайхан
явахад минь хамгийн их тусалж байгаа хүмүүс, үргэлж баярлаж явдаг юм.
-Монгол дээл хэр их өмсдөг вэ?
-Цагаан сар, тоглолтод орох үедээ
дандаа дээл өмсдөг. О.Урнаа багш маань хэмжээг нь аваад Монгол руу явуулаад энд
байдаг оёдолчноор хийлгэдэг. Миний төрсөн нутагт энгийн малчин ардууд байдаг болохоор
монгол дээлээ өмсөж, ёс заншлаа дагадаг. Малгай сольж өмсөхгүй, энд тэнд хаяхгүй
байх ёстой гэх мэтчилэн зан заншилаа их хадгалж үлдсэн байдаг.
-Монголд ирэхэд ямар санагддаг вэ?
-Найм дахь удаагаа ирж байна. Үнэхээр
сайхан байгальтай сайхан нутаг. Онгоцноос ч гэсэн тэр байгалийг нь биширч, харж
байлаа. Ирэх тусам олон хүнтэй, олон машинтай болоод л байгаа юм шиг санагдаж байна.
Улаанбаатар хотыг сайн мэдэхгүй, төв хэсгээр нь байж байгаад л буцаж байна даа.
Өмнөд Монголын соёлын өдрүүдээр монголчуудтайгаа уулзсандаа баяртай байна. Би Монголд
өөрийн ул, мөрөө үлдээж явах юмсан л гэж их боддог.
О.Ариунцэцэг