1911 оны цагаагчин гахай жилийн өвлийн дунд сарын шинийн есөн буюу аргын тооллын 1911 оны арванхоёрдугаар сарын 29-нд Монгол Улсын түүхэнд 200 гаруй жил үргэлжилсэн Манж Чин гүрний ноёрхлыг эцэс болгон монголчууд үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо зарлаж, VIII Богдыг шашин төрийг хослон баригч, хэмжээгүй эрхт хаанд өргөмжилсөн юм. Хаандаа төрийн тамга, төрийн далбаа, өргөмжлөл, хүндэтгэлийг өргөж, таван яам бүхий Засгийн газрыг байгуулах түүхэн шийдвэр гаргаж, тусгаар тогтносон Богд хаант Монгол Улсыг байгуулсан түүхэн өдөр хоёр хоногийн дараа тохионо. Монголчуудын сэргэн мандлын эхийг тавьсан 1911 оны Үндэсний эрх чөлөөний хувьсгал нь төрт ёсны өнө эртний уламжлалтай Монголын ард түмний түүхийн онцгой хуудас, хойч үе нь бахархан дурсвал зохих түүхт үйл явдал билээ. Энэхүү Үндэсний эрх чөлөөний хувьсгал нь монголчуудын туурга тусгаар улсаа сэргээн байгуулах гэсэн олон арван жилийн мохошгүй хүсэл тэмүүлэл, тууштай тэмцлийн биелэл, үндэсний ухамсрын их сэргэлтийн эхлэл, 1921 оны Ардын хувьсгалын бодит хөрс болсныг түүхчид онцлон тэмдэглэдэг. УИХ-ын 2007 оны наймдугаар сарын 16-ны хуулиар арванхоёрдугаар сарын 29-нийг нийтээр тэмдэглэх тэмдэглэлт өдөр болгон улмаар 2011 оны арванхоёрдугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээсний баярын өдөр хэмээн нийтээр тэмдэглэх баярын өдөр болгон хуульчилсан түүхтэй. Монгол түмний магнайд гэрэл гийлгэсэн эл сайхан өдрийн тухай Монгол Улсын их сургуулийн Түүхийн тэнхимийн эрхлэгч, доктор, профессор П.Дэлгэржаргалтай уулзаж хүүрнэлдэв.
-Арван нэгэн оны үндэсний эрх чөлөөний түүхэн хувьсгал бол Монголын ард түмний магнайд баярын мишээл гийлгэсэн гайхамшигт үйл явдал мөнөөсөө мөн. Тэр үед өмнөд монголчууд нь умар зүг, Урианхай, Буриад, Халимаг зон нь өмнө тийш Монголын төв зүрхэн нутаг тийш хандан өглөө мандах наранд мөргөн залбирч байсан гэдэг. Мөн ч сайхан хувь заяа юм даа гэж би хувьдаа бахархдаг?
-XX зууны Монголын түүх бол монголчуудын эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын төлөө тэмцлийн түүх. Өөрсдийнхөө тусгаар тогтнолыг бэхжүүлж олон улс, дэлхий дахинд хүлээн зөвшөөрүүлсэн зуун л даа. Манжийн ноёрхолд монголчууд хоёр зуу гаруй жил дарлагдсан. Харь гүрний нөлөөнөөс салах чин хүсэлтэй Монголын язгууртнууд хорьдугаар зууны эхээс улсаараа яаж тусгаар оршин тогтнох вэ гэдэг дээр ухаанаа уралдуулж эхэлсэн байдаг. Янз бүрийн арга сүвэгчилж байсныг өнгөрсөн түүхээс харж болно. Хятадад Манжийг эсэргүүцсэн бослого тэмцэл гарсан цаг энэ үетэй давхацдаг. Ихэс дээдэс, язгууртнууд, эх орончид энэ бүх үйл явдал, дэлхийн байдлыг харгалзаж үзээд Монгол Улс тусгаар тогтнох нь зүйтэй гэж үзсэн. 1911 оны зун наймдугаар богд Жавзандамба хутагтад бат оршил өргөх даншиг наадмыг зохион байгуулах үеэр тодорхой ноёд санал нэгдэж нууцаар хуралдсанаар шийдвэр гаргасан түүхтэй. Энэ шийдвэрийн дагуу гурван хүнийг Хаант Оросоос тусламж гуйлгахаар илгээсэн. Чин ван Ханддорж, Да лам Цэрэнчимэд, Өмнөд Монголын гүн Хайсан нарыг илгээсэн байдаг. Тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэх нэгдсэн шийдвэрт хүрсэн үе гэж үзэх учиртай он цаг л даа. Тэгээд намар нь Халхын хүрээний бүх хэргийг ерөнхийлөх шийдэх газар гэсэн нэртэй түр засгийн шинжтэй байгууллагыг байгуулсан юм. Улмаар Үндэсний эрх чөлөөний хувьсгал эрчимжиж Манжийн амбанг Монгол орноос үтэр түргэн явахыг шаардсан тулган шаардах бичиг өгснийг монголчууд бултаараа мэдэх байх.
-Сандо амбанг яг хэдний өдөр тулган шаардаж гаргасан байдаг билээ?
-1911 оны арванхоёрдугаар сард өрнөсөн гол үйл явдлын нэг л дээ. Сандод гурван хоногийн дотор хилээс гарах шаардлага тавьсан байдаг юм. Сандо амбан 1911 оны арванхоёрдугаар сарын 4-ний өдөр Монголоос Хиагтаар дамжиж гарсан байдаг. Тусгаар улс болж оршихын эхлэл гэж хэлж болох үйл явдал. Ер нь тусгаар тогтнолоо зарлана гэдэг төрөө байгуулж буй хэрэг. Тусгаар тогтнолоо алдана гэдэг төрийг нь устгачихаж байгаа хэрэг. Монгол Манжийн төрийн захиргаанд орсон учраас тусгаар тогтнолоо алдсан. 1911 онд Манжийн төрийг үгүйсгэж өөрсдөө төрөө байгуулсан учраас тусгаар тогтнолоо олсон юм. Өмнө нь төртэй байсан улс төрөө сэргээсэн гэсэн үг. Ингэхдээ наймдугаар Богд Жавзандамбыг Монгол Улсын Наран гэрэлт их хаанаар өргөмжилсөн. Цаашлаад таван яам бүхий Засгийн газрыг байгуулсан байдаг. Энэ үйл явдал арванхоёрдугаар сарын 29-ний өдөр болсон юм. Бүр тодруулж хэлбэл Монгол Улс XX зуунд тусгаар тогтнолоо зарласан албан ёсны өдөр нь 1911 оны арванхоёрдугаар сарын 29. Тийм ч учраас өнөөдөр монголчууд тусгаар тогтносон энэ өдрөө амралтын өдөр болгож тэмдэглэж байна.
-Арванхоёрдугаар сарын 29-нөөс өмнө Сайн ноён хан Намнансүрэн тэргүүтэй ноёд нууцаар хуралдсан тухай түүхэн романд тэмдэглэсэн нь бий. Засагт хаан Дашням Чингисийн угсааны хүн хаан байх ёстой гэж нэлээд бухимдсан гэсэн яриа хөөрөө ч байдаг. Түүхэн талаасаа хэр бодитой баримт вэ?
-Тухайн үеийн үндэсний эрх чөлөөний хувьсгалыг оройлон манлайлж оролцож явсан Чингисийн угсааны ноёдын зүгээс сүртэй эсэргүүцсэн гэх барим тавим баримт байхгүй. Учир мэдэх улсын тухайд олны хүлээн зөвшөөрөхүйц хүмүүсийг хаанаар өргөмжлөх нь чухал гэдгийг мэдэрч байсан. Энэ утгаараа хамгийн нөлөө бүхий хүн нь VIII богд байсан. VIII богдын хувьд өргөл барьц их авдаг гэдэг утгаараа нэлээд хөрөнгөлөг байсан бодит үнэн бий. Энэ давуу тал нь нөлөөлсөн байж таарна. Нөгөө талаас шашин монголчуудад ямар байр суурь эзэлдэг билээ. Тэр талаас нь харахаас аргагүй цаг байсан. Тийм ч учраас богдыг хаанд өргөмжлөхдөө алтан ургийн хүнд тооцсон байдаг.
-Яагаад алтан ургийн хүнд тооцсон юм бол?
-Анхдугаар богд бол Түшээт хан Гомбодоржийн хүү. Тэр утгаараа тухайн үеийн шашны ойлголтоороо хувилж төрнө гэдэг эрхэм зүйл. Ийм учиг сэжмээр алтан ургийн гэж тооцож хаанд өргөмжилсөн байдаг юм. Өөрөөр хэлбэл VIII Богд оюун санаагаараа алтан ургийн хүн.
-Хаант Оросоос тусламж гуйсан бичигт гарын үсэг зурсан хүмүүсийн хувьд үл ойлголцол, эвдрэл байсан болов уу?
-Хаант Оросоос тусламж гуйсан бичигт Жавзандамба хутагт болон Халхын дөрвөн хаадын нэр байдаг. Хэний нэрийн өмнөөс тусламж гуйх вэ гэдэг асуудал гарч ирнэ шүү дээ. Тэгэхээр энэ хүмүүс хоорондоо харьцангуй санал нэгдэж байсан гэсэн үг л дээ. Мэдээж боломж гарвал хаан болчихъё гэсэн бодолтой хүмүүс байлгүй яахав.
-Оросын хаанаас яг ямар тусламж гуйсан, яагаад чухам тийм тусламж гуйх болов гэдэг түүхэн шалтгаанаар ярилцлагаа үргэлжлүүлье?
-Тусгаар тогтноход туслаач л гэсэн. Манжийн нөлөөнөөс гарахгүй бол язгуур үндэс бүх юм маань эвдэрч эхэллээ гэдгийг учирлан тайлбарласан. Товчхондоо хэзээнээсээ бид тусгаар улс байсан, тийм учраас бидэнд бүх талын тусламж үзүүлээч гэсэн агуулгатай захидал илгээсэн юм.
-Манжийн нөлөөнөөс гарч улс тусгаар оршиход Оросын нөлөө, дэм хэр байв?
-Мэдрэгдэхээр нөлөөтэй байсан. Тухайн үеийн олон улсын байдлаас болоод Хаант Орос шууд дэмжинэ гэсэн байр суурийг ил тодоор илэрхийлээгүй. Гэхдээ дэмжсэн. Шууд дэмжлэг ер нь түвэгтэй. Нөгөө талын улстай харилцааны эвгүй, түвэгтэй байдал үүсдэг тал бий.
-Манай улсын тусгаар тогтнолын түүхэнд гурван улсын гэрээгээр тусгаар тогтнолоо алдсан гашуун сургамж бий. Үүн шиг үйл явдал давтагдах вий гэсэн болгоомжлол байдаг. Үүн дээр та ямар бодолтой явдаг вэ?
-Өнөөгөөс 107 жилийн өмнө Монголын бүх анги давхаргынхан эх орныхоо тусгаар тогтнолын төлөө эрвийх дэрвийхээрээ бие сэтгэлээ зориулсан байдаг. Тэр үед хоёр том зорилготой байсан. Нэгдүгээрт, тусгаар тогтноё гэж зорьсон. Хоёрдугаарт, тусгаар оршихдоо нэгдсэн Монгол Улсыг байгуулъя гэж зүтгэсэн. Өмнөд Монголыг өөртөө нэгтгэх том зорилго байсан. Таван замын цэрэг илгээсэн нь тийм учиртай. 1914 оныг дуустал Өмнөд Монголд байлдааны ажиллагаа явуулсан байдаг юм. Оросоос ирсэн цэргийн зэр зэвсгийн тусламжийг үндсэнд нь Өмнөд Монгол руу гаргасан түүх бий. Тухайн үед Манжийн нөлөөнд байсан Монгол, Төвд, Шинжаан Уйгар гэх мэт үндэстэн бүгдээрээ тусгаар тогтнолынхоо төлөө тэмцсэн. Энэ бүх үндэстнээс ганцхан Монгол л тусгаар тогтнолоо олж чадсан. Бусад нь чадаагүй. Ингэж тэмцэж байж 1911 онд тусгаар тогтнолоо олж авсан язгууртнууддаа хүндэтгэлтэй хандах хэрэгтэй.
-Өнөөдөр тусгаар оршихын тулд үндэстнээрээ хүлээх үүрэг гэж бий. Бидний хувьд улсаараа тусгаар оршихын тулд ямар үүрэг хүлээх ёстой вэ?
-Үе үеийнхэнд өөрийн гэсэн хариуцлага гэж байна. Аль үеийнхэн эх орныхоо тусгаар тогтнол, аюулгүй байдлыг бэхжүүлэхийн төлөө юу хийв гэдгийг хожмын түүх шүүдэг. Тэгэхээр бүх үеийнхэн эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо бэхжүүлэхийн төлөө явах учиртай. 1911 онд тусгаар тогтнолоо зарлах нь хамгийн чухал байсан байх. 1921 онд тусгаар тогтнолоо дахин баталгаажуулах нь эн тэргүүний зорилго байсан. Сүүлд нь олон улсын хэмжээнд хүлээн зөвшөөрүүлэх нь чухалд тавигдсан байж болно. Энэ мэтээр цаашилдаг нь жам л даа. Өнөөдрийн тухайд бол эдийн засгийнхаа тусгаар тогтнолыг бэхжүүлэх зайлшгүй шаардлагатай нүүр тулаад байна. Оюун санааныхаа дархлааг нэмэх гарцаагүй шаардлага бий. Олон улсын хувьд санаа зовох юм алга. Тэртэй тэргүй НҮБ-аар хүлээн зөвшөөрүүлсэн тусгаар улс. Хил хязгаарын маргаан мэтгэлцээн гэж толгойгоо барих зовлон алга. Өнгөрсөн зууны дундуур шийдчихсэн асуудал. Хоёр хөрштэйгөө тэр үед тохиролцоонд хүрч чадсан нь бидний хувьд түүхэн дэвшил. Тодруулж хэлбэл өнгөрсөн хугацаанд бид тусгаар тогтнолоо ямар нэгэн байдлаар бэхжүүлээд яваад ирсэн. Даяарчлал бол шинэ эрин. Хоёр системтэй байх үеэс тэс ондоо болчихлоо. Хоёр системтэй байхад улс орнуудын бодлого маш тодорхой байсан. Зөвлөлтийн талыг барьдаг нь ийм бодлого, Америкийн талыг шүтдэг нь тийм бодлого барина гэдэг байлаа. Гэтэл өнөөдөр дэлхий олон туйлт харилцаатай болчихсон. Тодруулж хэлбэл шинэ хуваарилалт болж байна, дэлхийд. Маш хэцүү үйл явц. Дэлхийн нэг, хоёрдугаар дайн яаж үүссэн гэж та бодож байна?
-Таны сая ярьсан шинэ хуваарилалтаас болсон уу?
-Тэгсэн. Дэлхийн дайнууд хүчний дахин хуваарилалтаас болж үүссэн байдаг. Дайны дараа шинэ тэнцвэртэй байдал хадгалагддаг. Одоо бол хуучны тэнцвэртэй байдлаа хадгалахад хэцүү болчихлоо. Шинэ тэнцвэрийг эрэлхийлж байна. Тэр утгаараа олон улсын харилцаа маш эгзэгтэй байгаа. Хоёрдугаарт хойд, урд хөрш гэж том асуудал бий. Бид газар зүйн байрлалын хувьд хоёр том гүрний дунд оршдог. Сүүлийн үед Хятад улс эдийн засгийн хувьд хүчирхэгжиж байна. ОХУ-ын тухайд цэрэг зэвсгийн хувьд бяртай болсон. Путин саяхан дэлхийд цэрэг, зэвсгээрээ тэргүүлэх боллоо гээд зарлачихлаа. Оросын хувьд нэг талаараа улсаа хамгаалах гэж цэрэг зэвсгээ хүчирхэгжүүлсэн байх. Нөгөө талаараа хүчний шинэ хуваарилалтыг харсан алсын бодлогын илрэл байх өндөр магадлалтай. Хүчний шинэ хуваарилалтад хүчирхэг байх ёстой гэсэн бодлого байхыг үгүйсгэх аргагүй. Ер нь ч тийм. Хятад ч зүгээр суухгүй байгаа. Зүүн Өмнөд Ази гэх мэт олон оронтой газар нутгийн том маргаан хийж байна. Иймэрхүү хандлагаар газар нутгаа тэлэх оролдлогыг олон оронд явуулж буй нь нууц асуудал биш. Америкийн бодлого өөрчлөгдсөн. Трампын шийдвэр, алхмуудаас тодорхой харагдаж байна. Европын холбоог хар. Англи яагаад энэ том холбооноос гарчихав.
-Яагаад гарсан гэж…?
-Хуучин цагт олон улсын харилцаа идеалоги, үнэт зүйлсийн төлөө гэсэн чигт зангилагдаж байсан. Харин өдгөө үндэсний эрх ашиг, улс үндэстэн бүр хувь хувиа бод гэсэн чиг рүү хандаад эхэлчихлээ. Трамп Америкийн эрх ашиг гэж тов тодорхой яриад суугаа нь үүний тод жишээ. Чөлөөт худалдаанаас татгалзсан нь ч ийм учиртай. Америкт ашиггүй учраас татгалзаж байна.
-Ийм үед бид улс төрийн ямар бодлого барих ёстойгоо ярихгүй бол хэцүүднэ гэж та хэлэх гээд байна уу?
– Тийм. Монгол дэлхийн бодлогыг тодорхойлох хэмжээний том улс биш. Тийм учраас дэлхийг сайн харах ёстой. Дэлхийтэй яаж хөл нийлүүлэх вэ гэдэг дээр фокуслах учиртай. Тэр дундаа хоёр зүйл дээр онцгой анхаарах шаардлага бий. Нэг нь эдийн засгийн аюулгүй байдал. Бусдаас хараат бус, бие даасан эдийн засагтай байх хэрэгтэй. Тусгаар оршихын нэг том үндэс нь энэ. Хоёрдугаарт, оюун санааны хувьд дархлаатай байх шаардлага бий. Глобалчлалын үед жижиг улсуудын хувьд онцгой анхаарах учиртай асуудал. Монгол үндэстнийхээ хувьд үнэт зүйлээ бий болгох хэрэгцээ үүсчихсэн. Үүнийгээ төрөөсөө эхлээд бүх төвшиндөө тодорхойлоод явах хэрэгтэй. Гэтэл өнөөдөр монгол хүний үнэт зүйл гэж юу вэ гэсэн асуултад эргэлзэлгүйгээр хариулах хүн алга.
291 replies on “П.Дэлгэржаргал: 1911 онд тусгаар тогтнолоо олж авсан язгууртнууддаа хүндэтгэлтэй хандах хэрэгтэй”
Mexican Easy Pharm: purple pharmacy mexico price list – Mexican Easy Pharm
https://kamapharm.shop/# buy kamagra online usa
buy generic prednisone online
https://dappharm.com/# dap pharm
prednisone 50 mg tablet cost
https://kamapharm.shop/# Kama Pharm
prednisone 20mg prices
https://kamapharm.com/# buy Kamagra
prednisone 10mg price in india
https://semapharm24.shop/# semaglutide best price
buy prednisone without a prescription
https://kamapharm.shop/# Kama Pharm
prednisone tabs 20 mg
http://cytpharm.com/# buy cytotec online
prednisone tablets 2.5 mg
https://kamapharm.shop/# Kamagra 100mg price
order prednisone 10 mg tablet
https://semapharm24.shop/# buy semaglutide
prednisone 5084
https://farmasilditaly.shop/# viagra subito
farmacie online affidabili
https://farmasilditaly.shop/# kamagra senza ricetta in farmacia
farmacie online sicure
http://farmatadalitaly.com/# comprare farmaci online all’estero
farmaci senza ricetta elenco
farmacie online sicure: FarmaBrufen – Farmacie online sicure
Many casinos host charity events and fundraisers.: taya365.art – taya365 login
Casino visits are a popular tourist attraction.: phtaya login – phtaya.tech
winchile casino [url=http://winchile.pro/#]winchile casino[/url] La Г©tica del juego es esencial.
The casino experience is memorable and unique.: phtaya.tech – phtaya
Las apuestas mГnimas son accesibles para todos.: jugabet chile – jugabet.xyz
Las estrategias son clave en los juegos.: winchile.pro – winchile casino
Game rules can vary between casinos.: taya365 – taya365 login
taya365 login [url=https://taya365.art/#]taya365.art[/url] Some casinos feature themed gaming areas.
https://taya777.icu/# The Philippines has a vibrant nightlife scene.
Slot tournaments create friendly competitions among players.
Some casinos have luxurious spa facilities.: taya777 register login – taya777.icu
Hay reglas especГficas para cada juego.: winchile – winchile
La diversiГіn nunca se detiene en los casinos.: winchile – winchile
phtaya [url=http://phtaya.tech/#]phtaya.tech[/url] Casino promotions draw in new players frequently.
Hay reglas especГficas para cada juego.: jugabet – jugabet.xyz
Some casinos feature themed gaming areas.: taya777.icu – taya777 register login
Los casinos son lugares de reuniГіn social.: jugabet – jugabet casino
taya365 login [url=http://taya365.art/#]taya365.art[/url] Slot machines attract players with big jackpots.
Responsible gaming initiatives are promoted actively.: taya365 – taya365 com login
Los casinos garantizan una experiencia de calidad.: jugabet.xyz – jugabet
The casino experience is memorable and unique.: taya777 app – taya777 app
Los torneos de poker generan gran interГ©s.: jugabet chile – jugabet chile
taya365 com login [url=https://taya365.art/#]taya365[/url] The casino industry supports local economies significantly.
Gaming regulations are overseen by PAGCOR.: phmacao com – phmacao com login
A variety of gaming options cater to everyone.: taya777 login – taya777 login
La adrenalina es parte del juego.: jugabet – jugabet.xyz
The casino scene is constantly evolving.: taya777 app – taya777 login
taya365 login [url=https://taya365.art/#]taya365[/url] Resorts provide both gaming and relaxation options.
The Philippines has several world-class integrated resorts.: phmacao club – phmacao casino
Los jackpots progresivos atraen a los jugadores.: winchile.pro – winchile.pro
Casinos offer delicious dining options on-site.: taya777.icu – taya777 app
phmacao club [url=http://phmacao.life/#]phmacao casino[/url] Many casinos have beautiful ocean views.
Casino promotions draw in new players frequently.: taya365 login – taya365
The casino industry supports local economies significantly.: taya365.art – taya365 login
Los jugadores pueden disfrutar desde casa.: jugabet.xyz – jugabet casino
Live dealer games enhance the casino experience.: taya365.art – taya365 login
taya777 [url=https://taya777.icu/#]taya777 login[/url] Some casinos feature themed gaming areas.
Los jackpots progresivos atraen a los jugadores.: winchile casino – winchile casino
Online gaming is also growing in popularity.: phtaya – phtaya login
taya777 [url=http://taya777.icu/#]taya777 register login[/url] The poker community is very active here.
Promotions are advertised through social media channels.: phtaya.tech – phtaya casino
Gambling regulations are strictly enforced in casinos.: phmacao club – phmacao
Las estrategias son clave en los juegos.: jugabet.xyz – jugabet.xyz
Slot tournaments create friendly competitions among players.: taya777.icu – taya777
phmacao com [url=http://phmacao.life/#]phmacao com[/url] The casino scene is constantly evolving.
Many casinos have beautiful ocean views.: taya777 app – taya777 register login
Many casinos offer luxurious amenities and services.: taya777 login – taya777 register login
Visitors come from around the world to play.: phtaya.tech – phtaya.tech
The casino atmosphere is thrilling and energetic.: phtaya – phtaya casino
taya365 com login [url=http://taya365.art/#]taya365.art[/url] Promotions are advertised through social media channels.
Los pagos son rГЎpidos y seguros.: winchile casino – winchile casino
Los casinos organizan eventos especiales regularmente.: winchile casino – winchile
easy canadian pharm: legal canadian pharmacy online – easy canadian pharm
india pharmacy mail order: MegaIndiaPharm – Mega India Pharm
MegaIndiaPharm [url=https://megaindiapharm.com/#]indianpharmacy com[/url] indian pharmacies safe
mexico drug stores pharmacies: buying prescription drugs in mexico – xxl mexican pharm
buying from online mexican pharmacy: xxl mexican pharm – xxl mexican pharm
easy canadian pharm: easy canadian pharm – canada drug pharmacy
mexico pharmacies prescription drugs [url=http://xxlmexicanpharm.com/#]xxl mexican pharm[/url] xxl mexican pharm
xxl mexican pharm: best online pharmacies in mexico – xxl mexican pharm
best canadian online pharmacy: easy canadian pharm – easy canadian pharm
xxl mexican pharm: medicine in mexico pharmacies – xxl mexican pharm
easy canadian pharm [url=https://easycanadianpharm.com/#]easy canadian pharm[/url] northwest canadian pharmacy
canadian pharmacy phone number: my canadian pharmacy reviews – online pharmacy canada
best online pharmacies in mexico: mexico drug stores pharmacies – mexican mail order pharmacies
mexican rx online: mexican pharmaceuticals online – xxl mexican pharm
mexican rx online [url=https://xxlmexicanpharm.com/#]pharmacies in mexico that ship to usa[/url] buying prescription drugs in mexico online
mexican mail order pharmacies: pharmacies in mexico that ship to usa – medication from mexico pharmacy
medicine in mexico pharmacies: xxl mexican pharm – mexican pharmaceuticals online
medication from mexico pharmacy: xxl mexican pharm – xxl mexican pharm
discount drug mart: rxpharmacycoupons – prescription drugs from canada
xxl mexican pharm [url=https://xxlmexicanpharm.com/#]xxl mexican pharm[/url] purple pharmacy mexico price list
pharmacy coupons: Best online pharmacy – Best online pharmacy
online pharmacy delivery usa: Cheapest online pharmacy – family pharmacy
Cheapest online pharmacy: canadian pharmacy discount coupon – Cheapest online pharmacy
xxl mexican pharm: xxl mexican pharm – xxl mexican pharm
pharmacy without prescription: discount drug mart pharmacy – discount drug mart pharmacy
discount drug pharmacy: canadian prescription pharmacy – discount drug pharmacy
discount drugs: discount drug mart – discount drug mart pharmacy
cheapest online pharmacy india: MegaIndiaPharm – Mega India Pharm
MegaIndiaPharm [url=https://megaindiapharm.shop/#]indian pharmacies safe[/url] Mega India Pharm
pharmacies in mexico that ship to usa: mexican drugstore online – xxl mexican pharm
easy canadian pharm: safe reliable canadian pharmacy – legit canadian online pharmacy
easy canadian pharm [url=https://easycanadianpharm.com/#]canadian pharmacy[/url] easy canadian pharm
purple pharmacy mexico price list: mexico pharmacies prescription drugs – xxl mexican pharm
Online medicine home delivery: Mega India Pharm – pharmacy website india
reputable canadian pharmacy: canadian pharmacy tampa – easy canadian pharm
reputable canadian pharmacy: easy canadian pharm – thecanadianpharmacy
discount drug pharmacy [url=https://discountdrugmart.pro/#]drug mart[/url] discount drug mart pharmacy
drug mart: discount drug pharmacy – drugmart
reputable indian pharmacies: online pharmacy india – MegaIndiaPharm
discount drug pharmacy [url=https://discountdrugmart.pro/#]discount drug pharmacy[/url] discount drug mart pharmacy
Online pharmacy USA: Best online pharmacy – canadian pharmacy coupon code
canadian pharmacy king: best canadian online pharmacy – easy canadian pharm
Online pharmacy USA [url=https://familypharmacy.company/#]Cheapest online pharmacy[/url] Cheapest online pharmacy
п»їbest mexican online pharmacies: best online pharmacies in mexico – п»їbest mexican online pharmacies
Bermain slot bisa menjadi pengalaman sosial: garuda888 – garuda888
https://slotdemo.auction/# Mesin slot digital semakin banyak diminati
Kasino menyediakan layanan pelanggan yang baik: bonaslot.site – bonaslot
bonaslot [url=https://bonaslot.site/#]bonaslot[/url] Slot menawarkan berbagai jenis permainan bonus
https://slotdemo.auction/# Jackpot besar bisa mengubah hidup seseorang
Kasino sering memberikan hadiah untuk pemain setia: slot demo – slot demo rupiah
http://slotdemo.auction/# п»їKasino di Indonesia sangat populer di kalangan wisatawan
slot demo rupiah [url=http://slotdemo.auction/#]slot demo[/url] Permainan slot bisa dimainkan dengan berbagai taruhan
http://preman69.tech/# Keseruan bermain slot selalu menggoda para pemain
Slot menjadi bagian penting dari industri kasino: slot demo rupiah – akun demo slot
http://preman69.tech/# Mesin slot digital semakin banyak diminati
Jackpot progresif menarik banyak pemain: slot demo pg gratis – akun demo slot
garuda888 slot [url=http://garuda888.top/#]garuda888[/url] Slot memberikan kesempatan untuk menang besar
https://slot88.company/# Slot dengan pembayaran tinggi selalu diminati
Banyak pemain menikmati jackpot harian di slot: bonaslot – bonaslot
https://slotdemo.auction/# Kasino mendukung permainan bertanggung jawab
bonaslot.site [url=http://bonaslot.site/#]bonaslot.site[/url] Mesin slot digital semakin banyak diminati
http://slotdemo.auction/# Slot klasik tetap menjadi favorit banyak orang
Mesin slot sering diperbarui dengan game baru: preman69 – preman69 slot
Mesin slot dapat dimainkan dalam berbagai bahasa: preman69.tech – preman69 slot
Permainan slot mudah dipahami dan menyenangkan https://preman69.tech/# Slot klasik tetap menjadi favorit banyak orang
http://slotdemo.auction/# Slot modern memiliki grafik yang mengesankan
Kasino memiliki suasana yang energik dan menyenangkan: preman69 – preman69.tech
http://preman69.tech/# Banyak pemain menikmati jackpot harian di slot
Pemain bisa menikmati slot dari kenyamanan rumah: bonaslot – bonaslot
Kasino sering mengadakan turnamen slot menarik https://bonaslot.site/# Mesin slot dapat dimainkan dalam berbagai bahasa
garuda888 [url=https://garuda888.top/#]garuda888.top[/url] п»їKasino di Indonesia sangat populer di kalangan wisatawan
Mesin slot digital semakin banyak diminati: garuda888 – garuda888 slot
https://bonaslot.site/# Kasino di Jakarta memiliki berbagai pilihan permainan
Slot dengan grafis 3D sangat mengesankan: slot88 – slot 88
http://bonaslot.site/# Slot menawarkan kesenangan yang mudah diakses
Banyak pemain menikmati jackpot harian di slot: bonaslot.site – bonaslot
Pemain harus memahami aturan masing-masing mesin https://bonaslot.site/# Kasino sering memberikan hadiah untuk pemain setia
http://preman69.tech/# Kasino memastikan keamanan para pemain dengan baik
Slot klasik tetap menjadi favorit banyak orang: BonaSlot – BonaSlot
http://slotdemo.auction/# Slot dengan bonus putaran gratis sangat populer
garuda888.top [url=http://garuda888.top/#]garuda888[/url] Jackpot progresif menarik banyak pemain
Kasino selalu memperbarui mesin slotnya: slot demo pg gratis – slot demo rupiah
http://garuda888.top/# Banyak kasino menawarkan permainan langsung yang seru
Banyak pemain berusaha untuk mendapatkan jackpot: bonaslot.site – bonaslot
https://zithropharm.shop/# where can you buy zithromax
generic amoxicillin 500mg [url=http://amohealthpharm.com/#]Amo Health Pharm[/url] price of amoxicillin without insurance
amoxicillin 500 mg for sale: AmoHealthPharm – where can you get amoxicillin
http://zithropharm.com/# where can i buy zithromax capsules
buy doxycycline online canada: doxycycline price south africa – doxycycline order online uk
http://clmhealthpharm.com/# how to get generic clomid without dr prescription
doxycycline 400 mg price [url=https://doxhealthpharm.shop/#]DoxHealthPharm[/url] doxycycline otc uk
clomid buy: ClmHealthPharm – where to buy clomid without insurance
https://doxhealthpharm.com/# doxycycline singapore pharmacy
purchase doxycycline online uk: DoxHealthPharm – doxycycline india buy
amoxicillin for sale online [url=https://amohealthpharm.com/#]can i buy amoxicillin over the counter[/url] can i buy amoxicillin over the counter
http://clmhealthpharm.com/# cost clomid without insurance
azithromycin zithromax: ZithroPharm – zithromax over the counter canada
https://doxhealthpharm.com/# doxycycline over the counter drug
cost of amoxicillin 875 mg: AmoHealthPharm – amoxicillin buy no prescription
doxycycline 100mg over the counter [url=http://doxhealthpharm.com/#]can you buy doxycycline over the counter in south africa[/url] doxycycline prices australia
http://amohealthpharm.com/# cost of amoxicillin prescription
cost of generic clomid without prescription: cost of generic clomid price – where buy clomid price
amoxicillin 875 125 mg tab [url=https://amohealthpharm.shop/#]AmoHealthPharm[/url] can you buy amoxicillin over the counter
how to get cheap clomid without rx: ClmHealthPharm – can i buy cheap clomid without dr prescription
https://clmhealthpharm.com/# clomid medication
zithromax order online uk: ZithroPharm – zithromax online
http://clmhealthpharm.com/# where to buy generic clomid now
order amoxicillin 500mg [url=https://amohealthpharm.shop/#]AmoHealthPharm[/url] amoxicillin online without prescription
cost of clomid without dr prescription: ClmHealthPharm – can i order generic clomid
buy zithromax canada: zithromax – where can i buy zithromax in canada
https://doxhealthpharm.com/# doxycycline 50 mg price
amoxicillin generic: amoxicillin 750 mg price – amoxicillin 500 coupon
where can i get cheap clomid for sale [url=https://clmhealthpharm.com/#]order generic clomid pill[/url] how to buy generic clomid for sale
https://doxhealthpharm.shop/# doxycycline hydrochloride 100mg
can you get clomid without dr prescription: where can i get clomid no prescription – can i buy generic clomid without prescription
https://viagrameilleurprix.shop/# SildГ©nafil 100 mg sans ordonnance
pharmacie en ligne livraison europe
pharmacie en ligne fiable [url=https://tadalafilmeilleurprix.com/#]vente de mГ©dicament en ligne[/url] pharmacie en ligne pas cher
Pharmacie sans ordonnance http://tadalafilmeilleurprix.com/# pharmacie en ligne sans ordonnance
http://tadalafilmeilleurprix.com/# acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance
Achat mГ©dicament en ligne fiable
pharmacie en ligne fiable http://viagrameilleurprix.com/# Viagra homme prix en pharmacie sans ordonnance
pharmacie en ligne france livraison belgique: kamagra en ligne – Pharmacie en ligne livraison Europe
Viagra gГ©nГ©rique sans ordonnance en pharmacie [url=https://viagrameilleurprix.com/#]acheter du viagra[/url] п»їViagra sans ordonnance 24h
http://pharmaciemeilleurprix.com/# Pharmacie en ligne livraison Europe
trouver un mГ©dicament en pharmacie
Pharmacie sans ordonnance https://viagrameilleurprix.com/# Acheter viagra en ligne livraison 24h
https://kamagrameilleurprix.com/# pharmacie en ligne avec ordonnance
п»їpharmacie en ligne france
trouver un mГ©dicament en pharmacie [url=https://pharmaciemeilleurprix.com/#]pharmacie en ligne[/url] п»їpharmacie en ligne france
https://kamagrameilleurprix.shop/# pharmacie en ligne france pas cher
pharmacie en ligne livraison europe
Achat mГ©dicament en ligne fiable http://tadalafilmeilleurprix.com/# pharmacie en ligne
https://tadalafilmeilleurprix.shop/# vente de mГ©dicament en ligne
trouver un mГ©dicament en pharmacie
pharmacie en ligne fiable https://tadalafilmeilleurprix.shop/# pharmacie en ligne france pas cher
SildГ©nafil Teva 100 mg acheter [url=https://viagrameilleurprix.shop/#]viagra en ligne[/url] SildГ©nafil 100 mg sans ordonnance
https://viagrameilleurprix.com/# Viagra pas cher livraison rapide france
pharmacie en ligne livraison europe
Pharmacie sans ordonnance https://viagrameilleurprix.shop/# Quand une femme prend du Viagra homme
pharmacie en ligne https://pharmaciemeilleurprix.shop/# vente de mГ©dicament en ligne
https://kamagrameilleurprix.com/# pharmacie en ligne livraison europe
Achat mГ©dicament en ligne fiable
pharmacie en ligne france pas cher http://pharmaciemeilleurprix.com/# Pharmacie en ligne livraison Europe
https://pharmaciemeilleurprix.com/# п»їpharmacie en ligne france
pharmacies en ligne certifiГ©es
Pharmacie en ligne livraison Europe [url=https://kamagrameilleurprix.shop/#]kamagra pas cher[/url] Achat mГ©dicament en ligne fiable
pharmacie en ligne france livraison belgique: cialis prix – Pharmacie en ligne livraison Europe
http://tadalafilmeilleurprix.com/# Pharmacie Internationale en ligne
pharmacies en ligne certifiГ©es
Prix du Viagra 100mg en France [url=https://viagrameilleurprix.com/#]Viagra sans ordonnance livraison 24h[/url] Acheter Sildenafil 100mg sans ordonnance
pharmacie en ligne france fiable http://viagrameilleurprix.com/# Viagra gГ©nГ©rique pas cher livraison rapide
http://pharmaciemeilleurprix.com/# pharmacies en ligne certifiГ©es
vente de mГ©dicament en ligne
Achat mГ©dicament en ligne fiable https://pharmaciemeilleurprix.shop/# acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance
http://tadalafilmeilleurprix.com/# Pharmacie sans ordonnance
pharmacie en ligne livraison europe
Pharmacie sans ordonnance [url=http://pharmaciemeilleurprix.com/#]Pharmacies en ligne certifiees[/url] pharmacie en ligne france livraison belgique
pharmacie en ligne livraison europe http://tadalafilmeilleurprix.com/# pharmacie en ligne
https://viagrameilleurprix.shop/# Quand une femme prend du Viagra homme
pharmacie en ligne livraison europe
Viagra vente libre pays: viagra en ligne – Viagra en france livraison rapide
pharmacie en ligne france pas cher http://kamagrameilleurprix.com/# pharmacie en ligne france livraison belgique
acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance [url=https://kamagrameilleurprix.shop/#]acheter kamagra site fiable[/url] Pharmacie en ligne livraison Europe
http://pharmaciemeilleurprix.com/# pharmacies en ligne certifiГ©es
pharmacie en ligne pas cher
http://kamagrameilleurprix.com/# pharmacies en ligne certifiГ©es
pharmacie en ligne france pas cher
pharmacie en ligne avec ordonnance [url=https://pharmaciemeilleurprix.com/#]pharmacie en ligne[/url] pharmacie en ligne france pas cher
pharmacie en ligne france livraison internationale http://kamagrameilleurprix.com/# acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance
https://pharmaciemeilleurprix.shop/# Pharmacie Internationale en ligne
pharmacie en ligne france pas cher
vente de mГ©dicament en ligne http://kamagrameilleurprix.com/# pharmacie en ligne livraison europe
https://pharmaciemeilleurprix.shop/# pharmacie en ligne livraison europe
pharmacie en ligne fiable
pharmacie en ligne avec ordonnance [url=https://tadalafilmeilleurprix.com/#]cialis generique[/url] trouver un mГ©dicament en pharmacie
http://viagrameilleurprix.com/# Viagra pas cher livraison rapide france
pharmacie en ligne
pharmacie en ligne https://viagrameilleurprix.com/# Prix du Viagra 100mg en France
Viagra homme prix en pharmacie [url=https://viagrameilleurprix.com/#]viagra en ligne[/url] Viagra gГ©nГ©rique sans ordonnance en pharmacie
http://kamagrameilleurprix.com/# pharmacie en ligne fiable
pharmacie en ligne france livraison internationale
pharmacie en ligne france livraison belgique https://tadalafilmeilleurprix.shop/# Pharmacie Internationale en ligne
pharmacie en ligne livraison europe https://kamagrameilleurprix.shop/# п»їpharmacie en ligne france
https://kamagrameilleurprix.shop/# pharmacies en ligne certifiГ©es
trouver un mГ©dicament en pharmacie
Meilleur Viagra sans ordonnance 24h [url=https://viagrameilleurprix.shop/#]Viagra sans ordonnance 24h[/url] Acheter viagra en ligne livraison 24h
pharmacie en ligne france livraison belgique https://viagrameilleurprix.shop/# Viagra pas cher inde
http://pharmaciemeilleurprix.com/# Pharmacie en ligne livraison Europe
pharmacie en ligne livraison europe
pharmacie en ligne avec ordonnance https://tadalafilmeilleurprix.shop/# vente de mГ©dicament en ligne
pharmacies en ligne certifiГ©es [url=https://tadalafilmeilleurprix.com/#]cialis generique[/url] vente de mГ©dicament en ligne
https://viagrameilleurprix.shop/# Viagra vente libre pays
pharmacie en ligne livraison europe
pharmacie en ligne sans ordonnance http://viagrameilleurprix.com/# Viagra Pfizer sans ordonnance
http://tadalafilmeilleurprix.com/# acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance
Achat mГ©dicament en ligne fiable
Sildenafil teva 100 mg sans ordonnance [url=https://viagrameilleurprix.shop/#]Acheter Viagra Cialis sans ordonnance[/url] Viagra femme ou trouver
Pharmacie Internationale en ligne http://pharmaciemeilleurprix.com/# Pharmacie Internationale en ligne
http://kamagrameilleurprix.com/# pharmacie en ligne
trouver un mГ©dicament en pharmacie
п»їpharmacie en ligne france https://kamagrameilleurprix.shop/# pharmacie en ligne france fiable
http://pharmaciemeilleurprix.com/# pharmacie en ligne france fiable
pharmacie en ligne pas cher
trouver un mГ©dicament en pharmacie [url=https://kamagrameilleurprix.shop/#]kamagra gel[/url] pharmacie en ligne pas cher
pharmacie en ligne fiable http://kamagrameilleurprix.com/# vente de mГ©dicament en ligne
vente de mГ©dicament en ligne https://kamagrameilleurprix.shop/# pharmacie en ligne france fiable
https://pharmaciemeilleurprix.shop/# Pharmacie en ligne livraison Europe
pharmacie en ligne
Viagra pas cher inde [url=http://viagrameilleurprix.com/#]Viagra pharmacie[/url] Viagra 100 mg sans ordonnance
acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance http://pharmaciemeilleurprix.com/# pharmacies en ligne certifiГ©es
https://viagrameilleurprix.com/# п»їViagra sans ordonnance 24h
acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance
pharmacie en ligne france livraison internationale https://tadalafilmeilleurprix.com/# trouver un mГ©dicament en pharmacie
https://viagrameilleurprix.shop/# Viagra vente libre pays
pharmacie en ligne france pas cher
pharmacie en ligne avec ordonnance https://kamagrameilleurprix.shop/# Pharmacie Internationale en ligne
https://viagrameilleurprix.shop/# Viagra en france livraison rapide
pharmacie en ligne
Pharmacie Internationale en ligne https://pharmaciemeilleurprix.com/# vente de mГ©dicament en ligne
Pharmacie sans ordonnance [url=https://tadalafilmeilleurprix.com/#]Acheter Cialis[/url] pharmacie en ligne livraison europe
http://tadalafilmeilleurprix.com/# pharmacie en ligne fiable
pharmacie en ligne france livraison internationale
pharmacie en ligne fiable https://pharmaciemeilleurprix.shop/# pharmacie en ligne avec ordonnance
http://viagrameilleurprix.com/# Viagra gГ©nГ©rique sans ordonnance en pharmacie
Achat mГ©dicament en ligne fiable
plinko erfahrung [url=https://plinkodeutsch.com/#]plinko[/url] plinko germany
http://plinkofr.com/# avis plinko
https://pinco.legal/# pinco
http://plinkofr.com/# plinko fr
https://plinkocasi.com/# Plinko casino game
Plinko casino game [url=https://plinkocasi.com/#]Plinko[/url] Plinko game for real money
https://plinkodeutsch.com/# PlinkoDeutsch
https://plinkodeutsch.com/# plinko wahrscheinlichkeit
plinko ball [url=http://plinkofr.com/#]plinko[/url] plinko
https://plinkodeutsch.com/# plinko casino
http://plinkodeutsch.com/# plinko geld verdienen
https://plinkodeutsch.com/# plinko wahrscheinlichkeit
Plinko-game [url=https://plinkocasi.com/#]Plinko online game[/url] Plinko online
https://pinco.legal/# pinco slot
https://plinkocasi.com/# Plinko games
https://pinco.legal/# pinco casino
http://plinkodeutsch.com/# Plinko Deutsch
pinco legal: pinco legal – pinco slot
http://plinkocasi.com/# Plinko-game
http://plinkodeutsch.com/# plinko germany
https://plinkocasinonl.com/# plinko nl
http://plinkocasi.com/# Plinko
plinko nl [url=http://plinkocasinonl.com/#]plinko nl[/url] plinko nl
http://plinkodeutsch.com/# plinko ball
avis plinko: plinko argent reel avis – plinko ball
https://plinkocasi.com/# Plinko
plinko spelen [url=https://plinkocasinonl.com/#]plinko nl[/url] plinko nederland
Plinko online: Plinko online – Plinko
https://plinkocasi.com/# Plinko-game
https://plinkodeutsch.com/# Plinko Deutsch
https://plinkocasi.com/# Plinko