Categories
мэдээ нийгэм

НОМ ЯРЬЖ ӨГЬЕ: “Цагаан соёот”

Амьдрал, хөдөлгөөний шинж тэмдэггүй энэ хязгаар даанч хоосон агаад хүйтэн байх нь энэ нутгийн сүр сүлдийг бөхийлгөх ажээ.Зэлүүд энэ нутаг бол голт зүрхэндээ хүртэл хөлдөж орхисон Алс Умардын элчилгүй хязгаар билээ. Эзэнгүй хязгаарт Билл, Генри хоёр ноход хөлөглөн бусдын шарилыг чирсээр ой дундуур довтолгоно. Харин тэдний араас өлсгөлөн чонын сүрэг өдөр, шөнөгүй нэхэх. Бүр харцны хөдөлгөөн ажиглагдам тийм зайнд тулж ирэв. Өлсгөлөн чонын сүрэгт нэгэн гичий чоно явах бөгөөд шөнө дөлөөр эздийг нь зүйрмэглэх хойгуур чарганы нохдыг ойр уу шарваганан дагуулж явсаар эцэстээ Генри ганцаараа үлдэнэ. Түүнийг хэсэг хүмүүс аврах болно. Харин олзоо алдсан гичий чоно ихэд уурсан өөрийн эрхгүй хүмүүсийг орхин сүргийн цуг холдож явав. Ингээд чонон сүрэг ан амьтан ихтэй нутагт ирж хэсэг хэсгээрээ салсаар гичий чоно Ганц нүдэт хөгшин чонотой үлдэж цааш явав. Ганц нүдэт гичий чонотой ханьсахын тулд сүрэг дундаа ширүүн тулаан хийж түүний хажууд шогших эрхийг олж авсан сан. Тэд үр удмаа энэ хорвоод үлдээх нь нэгэнт тодорхой болжээ. Гагцхүү эндээс л Жек Лондоны бичсэн “Цагаан соёот” хэмээх зохиолын эзний ээдрээт амьдрал эхэлдэг юм. Цагаан соёот бол чоно, нохойн эрлийз бөгөөд байгалийн төдийгүй хүмүүсийн хатуу хахир араншинг ханатлаа амсч мэдэрч буй амьтны дүр билээ.

Саарал бэлтрэг ах дүү нараасаа их л ялгаатай. Ганц нүдтийг дуурайжээ. Ялгаа нь зөвхөн бэлтрэг хоёр нүдтэй, эцэг нь ганц нүдтэйд л байв. Саарал бэлтрэг нүдээ нээгээд удаагүй боловч сайн харна. Тэр ч байтугай нүдээ нээгээгүй байхдаа үнэрлэх, хүртэх, амтлах мэдрэхүйгээрээ юмыг сайн ялгадаг онцгой нэгэн байв. Яг энэ үеэр өлсгөлөнгийн үе нүүрлэж ан амьтан олдохоо байна. Бэлтрэгээ тэжээхийн тулд ганц нүдэт анд яваад шилүүсэнд бариулж, үүрнийхээ үүдэн дэх хэвтэртээ нэгэнт ирэхээсээ өнгөрөв. Бусад бэлтрэг ч амь тавьж, саарал ганцаар эхийн хамт үлдэв. Саарал өдрөөс өдөрт өсч ан хийдэг болов. Нэг өдөр хүнтэй анх удаа нүүр учирлаа. Эд бол индиан омгийнхон. Хүмүүс өөдөөс нь үсрэн боссонгүй, шүдээ ярзайлгасангүй, архирсан ч үгүй. Тэд бэлтрэгээр тоглож байгаад нэг нь гараа хазуулсандаа уурсан толгой дундуур нь тас хийтэл цохиод авав. Бэлтрэг гаслантайгаар ульж дайсантай тулалдаж, тэднийг устгаж чаддаг, аймшиггүй чин зоригт эхийгээ хүлээв. Гичий бэлтрэгийнхээ гаслах дууг сонсоод түүнд туслахаар давхин иржээ. Гичий бэлтрэгээ хаан хүмүүсийн өөдөөс архиран зогсов. Гэтэл нэг индиан Кичи! гэж чанга хашгирав.

Энэ дууг сонссон эх нь гэнэт зөөлөрч улмаар индианчууд гичий чоныг бэлтрэгийн хамт тэжээж гаршуулав. Учир нь бэлтрэгийн эхийн эцэг нь чоно, эх нь нохой байсан аж. Бэлтрэг цав цагаан соёотой учраас индианууд түүнийг Цагаан Соёот гэж нэрлэх болов. Ингэж байтал омгийнхон салж нүүхээр болж эх, бэлтрэг хоёр хагацлаа. Хожим эхтэйгээ хальт таарахад шинэ бэлтрэгнүүдтэй болж Цагаан соёотыг таньсангүй. Энэ хооронд Цагаан соёот их зүйлийг үзэв. Их өлсгөлөн дахин болж индианууд нохдоороо хүртэл хооллох болж зарим ноход зугтаж чадав. Цагаан соёот ч мөн зугтсан боловч нэгэнт хүний гарыг хараад сурчихсан учир зэрлэг байгальдаа идээшиж чадсангүй. Ингээд эзэн Саарал минж дээрээ ирнэ. Саарал минж нохдыг чарганд хөлөглөн Юконы боомтод хүрч авласан ангийнхаа арьс, үсийг борлуулж наймаа хийдэг байв. Нэг удаа тус боомтын оршин суугч Цагаан соёотыг харж ихэд олзуурхаж элдэв заль хэрэглэж, Цагаан соёотыг өөрийн болгоно. Ингээд чарганд зүтгэж сурсан Цагаан соёот зодоонч болж “Дайчин чоно” хочтой ч жинхэнэ араатан болох нь тэр. Шунахай, ааш муут “Сайхан” Смит түүнийг бусад ноходтой зодолдуулж мөнгө олох боловч нэг өдөр ширүүн өрсөлдөгч нохойд тас зуулгуулж золтой л алчихсангүй. Үүнийг үзэж суусан ноён Скотт гэх нөлөө бүхий нэгэн эрхэм Цагаан соёотыг атгаг муу эзнээс нь үхэл амьдралын зааг дээр салгаж авна. Үнэндээ 150 ам.доллараар шүү. Багаас хүний харгис муу занг бишгүй үзсэн Цагаан соёот нэг хэсэгтээ л шинэ эзнийхээ сайхан сэтгэлд дасч ядна. Тэрээр өмнөх эздийн зодуурыг тэвчиж эцэстээ хүнд тал засах уян зөөлөн зангаа гээж, араатан болсон байсан юм. Гэвч Скотт түүний сайн сайхан амьдралын түлхүүр байлаа. Скоттын энэрлээр Цагаан соёот амьдралын гэрэл гэгээтэй бүхнийг мэдрэх болжээ. Хязгаар нутагт чарганы ноход толгойлогчоо мөнхөд тасчиж хаяхыг хүсч араас нь архиран давхидаг байсан бол шинэ нутагт нь харин ч толгойлогч эрхэм хэмээн бусад ноход ихэд хүндэтгэдэг болохыг мэдээд тааламжтай байлаа. Түүнийг угаас араатан гаралтай учир Скоттын гэр бүлийнхэн болон ойр дотныхон нь ад үзнэ. Харин Скотт Цагаан соёотод сэтгэлийн угаас бат итгэнэ. Цагаан соёот ч үлдсэн амьдралдаа нотлон харуулах болно. Хатуу хүнд бэрхшээл саадуудыг халшралгүй давсаар, эцэстээ сайн эзэнтэй болж, түүний хайр халамжийг хүртэж байгаа Цагаан соёотын гайхалтай амьдралыг өгүүлэх Жек Лондоны бичсэн энэхүү зохиолыг орчуулагч А. Гантулга эх хэлнээ буулгасан байдаг билээ.


Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *