Өнөөдөр “Хүүхдийг эхийн сүүгээр хооллохыг дэмжих дэлхийн долоон хоног“ эхэлж байна. Энэ өдөр “Эхийн сүү-Эрүүл амьдралын эхлэл” уриан доор ЭМЯ, НҮБ-ын Хүүхдийн сан , нийгмийн эрүүл мэндийн төв хамтран Нялх, балчир хүүхдийн хүнсий тухай хуультай холбоотой асуудлаар хэлэлцүүлэг хийлээ.
Түүнчлэн 2017 онд батлагдсан Нялх, балчир хүүхдийн хоол хүнсний тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах чиглэлээр,эхийн сүү орлуулагч бүтээгдэхүүн импортлогчид болон холбогдох төрийн байгууллагынхныг оролцуулан уулзалт хийв.
Энэ талаар ЭМЯ-ны ахлах мэргэжилтэн, Анагаах Ухааны доктор Д.Ганзоригтой ярилцлаа.
-Эхийн сүүгээр хооллохыг дэмжсэн хууль батлагдаад нэг жил боллоо. Хуулийн хэрэгжилт ямар байна. Энэ өдөр ямар асуудалд анхаарах хандуулах гэж байна вэ?
– “Хүүхдийг эхийн сүүгээр хооллохыг дэмжих дэлхийн долоон хоног”-ийг тэмдэглээд 30 орчим жил болж байна. 1992 оноос хойш тэмдэглэж ирэхдээ уриа бүхэн өөр өөр байсан. Энэ жилийн хувьд “Эхийн сүү-эрүүл амьдралын эхлэл” уриан доор явагдаж байна. Өнгөрсөн жил Нялх, балчир хүүхдийнхүнсний тухай хууль батлагдаад нэг жил болсон ч хуулийн хэрэгжилт хангалтгүй байна.Тиймээс энэ жил хуулийн хүрээнд сүүн бүтээгдэхүүн импортолж оруулж ирдэг компаниудын төлөөлөлтэй уулзаад ямар асуудал тулгараад хуулийн хэрэгжилт муу байгааг ярилцажхуулийн хэрэгжилтийг хэрхэн эрчимжүүлэх вэ гэдэг тал дээр анхаарч ажиллаж байна.
-Энэ өдрийг тохиолдуулан ямар сургалт явуулах вэ?
-Эрүүл мэндийн Яамны харьяа байгууллагууд болон сургалтхариуцсан байгууллагуудхарьяа эмнэлэгүүдэдэхийн сүүгээр хооллохыгдэмжих сургалтуудыг долоон хоногийн турш хийнэ.
–Манайд орж ирж байгаа эхийн сүүг орлох бүтээгдэхүүнүүд шаардлага хангаж чадаж байгаа юу?
-Монгол Улс өнгөрсөн жил баталсан хуулиараахүүхдийг эхийн сүүгээр хооллохыг дэмжих бодлогыг баримталж тунхагласан. Тус хуулинд төрсөн хүүхэд болгонангир уургаа амалж байх, түүнчлэн зургаан сарын турш эхийн сүүгээр дагнаж хооллож, хоёр нас хүртэл нь эхийн сүүгээр хооллохыг заасан. Гэвч бизнесийнашиг олох зорилгоор хүүхдэд зориулсан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл ихээр нэмэгдэж байгаа. Нэмэгдэхийнхээ хэрээр борлуулалтаа сайжруулахын тулд зүй бус зар сурталчилгааг их хийдэг болсон.Хууль гарсан бас нэг шалтгаан нь хүүхдэд зориулсан зүй бус зар сурталчилгааг хязгаарлах зорилготой. Мөн эхийн сүүгээр хооллохыг дэмжих зорилготой байсан.
-Нялхсын сүүн тэжээлийг 0-6 сартай хүүхэд хэрэглэж болохгүй гэсэн хуультай. Гэтэл зарим ээжүүд хүүхдээ өөрийн сүүгээр цатгаж чаддаггүй. Энэ тохиолдолд яах вэ?
Монгол Улсын Засгийн газар нялх хүүхдийн сүү орлуулах бүтээгдэхүүнийг импортлохыг зөвшөөрч байгаа.Ээж нь хүүхдээ хөхүүлэх боломжгүй болсон үедзургаан сар хүртэлх нялхсыг сүүгээр хооллохыг бид хориглохгүй. Гэхдээ үүнийг эмнэлэг мэргэжилтэн, эрүүл мэндийн ажилтны зөвлөсний дагуу өгөхөөр зааж байгаа. Компаниудзургаан сар хүртэлх хүүхдэд зориулсан нялхсын сүүн тэжээлээс бусад бүтээгдэхүүнийг худалдахыг хориглосон байгаа. үүнтэй холбоотой асуудлаар компаниуд асуулт тавьж байна гэв.
–Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтынгазрын Эрүүл ахуйн халдвар хамгааллынулсын ахлах байцаагч Н. Номинтой ярилцлаа.
-Нялхсын сүүн бүтээгдэхүүний импорт хэр байгаа вэ ихэссэн үү?
-Нялхсын сүүн тэжээлийн импортын хэмжээ урьд жилүүдийнхээс ихэсч байгаа. Өөрөөр хэлбэл эхийн сүүгээр дагнан хооллоххууль амьдралд төдийлөн сайн хэрэгжихгүй байна. Өмнө нь “Эхийн сүү орлуулагч бүтээгдэхүүн”-ий тухай хууль гэж байсан. Энэ нь эхийн сүүг юугаар ч орлуулшгүй гэдэгмөртлөө хуулийн нэршилд эсрэгээр нь эхийн сүү орлуулдаг гээд нэрлэчихсэн байсан.Нэршил нь амьдралд нийцэхгүй байсан учраас нэр томъёололыгнь солих болон хэрэглэгчдийг нэгдсэн нэг ойлголттой болгохын тулд НҮБ,Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагынконвенцийн гэрээ хэлэлцээрт нийцүүлэн хуулиа шинэчлэх шаардлагатай болсон. Энэ хүрээнд “Эхийн сүүг орлуулах сүүн бүтээгдэхүүнийг ” “Нялх, балчир хүүхдийн хүнсний тухай хууль” болгосон.
-Хүүхдээ хөхөөр хооллохээжүүд хэр олон байдаг бол?
-Төрөлт ихсэжбайна. Гагцхүү эхчүүд хүүхдээ сүүгээр хооллох сонирхол нь багасаадсүүн тэжээлийг хэрэглэх болсон.Өөрөөр хэлбэл, эрэлт байгаа учраас импорт нь ихсэж байгаа. Энэ нь өөрөө Монголын ирээдүй болсон хүүхдүүдэд сөргөөр нөлөөлж эхэлж байна.Өмнө нь вакцин хийгээд дархлаа тавигддаг байсан өвчин буцаад сэргээд байгаагийн учир нь хооллолттой холбоотой.
–Хяналт шалгалт хийгээд оруулж ирсэн сүүн тэжээлүүд шаардлагад нийцэж байгаа юу?
-Аюулгүй байдлын үзүүлэлт, хор хөнөөл зэрэг үзүүлэлтүүдийг шалгаад үзэхэдшаардлага хангасан. Хэрэглэгчид тэр дундаа залуу ээжүүд сүүн тэжээлийг илүү сонгоод хэрэглээд байгаад гол учир байгаа юм. Дэлхий нийтээр эхийн сүүгээр хооллохыг уриалж байхад өөрийн сонголтоор нялхсын сүүн тэжээлээр хооллож байна.0-6 сартай бол нялхсын сүүн тэжээл 6-аас дээш сартай бол сүүн тэжээл гэж хуваасан байгаа. Үүнийг ялгаж байх хэрэгтэй гэв.
Эхийн сүүгээр хооллох нь хүүхдийн оюун ухааны хөгжлийг дэмжих , IQ чансааг 3-4 оноогоор дээшлүүлдэг тул суралцах чадвар, хожмын ажил , амьдрал, амжилтад нь чухал нөлөөлтэй гэж үздэг байна.
Хүүхдийг сүүн бүтээгдэхүүнээр хооллох нөхцөл боломжийг бүрдүүлэхийн төлөө төр, хувийн хэвшил, гэр бүл, олон нийт хамтын хүчин чармайлт гарган ажиллаж, ирээдүйн тогтвортой хөгжлийг бүрдүүлэх эрүүл саруул хойч үеийнхээ төлөө хамтран ажиллахыг Эрүүл Мэндийн Яамнаас уриалж байна.
Б.ОЮУНЖАРГАЛ