“Монголын телевизүүдийн форум 2017” өнөөдөр “Туушин” зочид буудалд болж байна. “Тооноос чанарт” уриатайгаар зохион байгуулагдаж буй энэхүү форумд салбарын шилдэг менежерүүд, харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын төлөөлөгчид, бизнес эрхлэгчид, төрийн бодлого боловсруулагчид оролцож байгаа юм. Салбар хэлэлцүүлэг “Медиа бизнесийн чиг хандлага ба стратеги” сэдвийн хүрээнд өрнөсөн. Хэлэлцүүлэгт “Монгол Контент”, “Монгол Масс Медиа”, “Медиа Групп”, “ТиДиБи Медиа”, “МедиаХолдинг” групп, компаниудын төлөөлөл оролцлоо. Хэлэлцүүлгийн үйл явцаас хүргэе.
Стратеги бол юу хийх вэ гэхээсээ гадна юу хийхгүй вэ гэдгээ тогтоодог гэж боддог. Энэ тал дээр юу гэж үзэж байна вэ?
Монгол масс медиа групп, А.Амундра: Энэ зах зээл дээр ажилласан есөн жилдээ өөрийгөө их алдсан гэж боддог. Бид спортын контентыг алдчихсан. Тэр нь бидэнд буцаад бидэнд өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлсэн. Монголд сериал кино, монгол формат шоу, гэр бүлийн контент хийх урам зориг, нөгөө талаас зайлшгүй нөхцөл байдлыг тулгасан. 2017 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс эхлээд бид спортын контентоос 100 хувь татгалзаж байгаа. Хоёрт бизнесийн чиглэлийн төрөлжсөн орлого өндөртэй хэсэгт зориулсан мэдээллийн зах зээлд манай Долгион захирал амжилттай оргилд нь гарлаа. Бид өрсөлдөх нь утгагүй. Зах зээл ханачихсан байгаа тодорхой хэсгүүдийг бид зоригтойгоор орхиод тэр чиглэлд байсан 5-10 хувийн хөрөнгө оруулалтуудаа бүгдийг зогсоогоод харин эсрэгээрээ нийлүүлэлт дутуу байгаа зах зээл рүүгээ илүү анхаарч тэр чиглэл рүүгээ илүү өрсөлдөхөөр төлөвлөж байгаа.
Хамтарсан борлуулалтын тухайд:
Монгол масс медиа групп, А.Амундра: Манай Хишгээ захирлын /Максима Медиа, Судалгаа хариуцсан захирал Я.Хишигсүрэн/ хэлсэнчлэн “Sale’s House” байгуулах ёстой. Бид одоо секунд зараад байгаа. Хэнд юу хүрч байгаа нь мэдэхгүй байгаад байгаа. GRP дээрээ суурилаад “Sale’s House” руу шилжмээр байна. Түүнийг би хамтарсан борлуулалт гэж ойлгож байгаа.
Ойрын гурван жилд ашиггүй байгаа жижиг сувгуудыг худалдаж авах хэлэлцээр хөшигний ард явагдаж байгаа юу. Эсвэл та нар хоорондоо нэгдэх үү. Монгол HD, “Боловсрол” хоёр нийлээд нэг төсөл хэрэгжүүлэх гэж байгаа гэсэн. Та нар хоорондоо төвлөрөл хийх хэлэлцээрүүд явагдаж байгаа юу:
Медиа групп, Б.Баярбат: Сонирхол бол байна. Угаасаа ингэж төвлөрөх нь зөв гэж харж байгаа. Барууны жишиг ч гэсэн тийм шүү дээ. 5-6 том компани байдаг. Төрөлжөөд чаддаг чаддаг зүйлээ хийгээд явдаг. Энэ жишиг рүү манайх ойрын үед явна гэж би бодож байгаа. Манай хэрэглэгч нар төрөлжөөд эхэлчихсэн. Өнөөдөр хэрэглэгчдийн 60-70 хувь нь 10-хан телевизийг үзэж байгаа. Хэдий удаан тэсэх вэ дээ. Тиймээс хэдэн маркетингийн компаниуд хэнд нь рекламаа өгөх вэ гэдгээ мэдэж байгаа. Зах зээлийн жишгээр 70 телевиз чинь нэгдэх нь нэгдэж, байхгүй болох нь байхгүй болж, зарагдах нь зарагдаад явна. Энэ бол ойлгомжтой. Магадгүй таван жилийн дараа монголд 6-7 ийм том групп л үүсэх байх. Манай хувьд үйл ажиллагаа аль болох өргөжүүлэхийг хичээж байгаа.
Монгол контент, Г.Гантуяа: Монгол контентын хувьд бид телевизийн сувагтай больё гэж зарчмын хувьд бодож байгаа. Авчих бол амархан. Өнөөдөр ч юм уу энэ сард авчихна. Гол нь гурван жил, таван жилийнхээ төлөвлөлт дээр нэлээд сайн сууж байгаа. Хэрвээ би 3-5 жилд эргэн төлөлтөө нөхөх боломжгүй бол буцаад авахгүй гэдэг шийдвэртээ зогсож болно. Тэгэхээр бизнес талаасаа харж байгаа.
Монгол масс медиа групп, А.Амундра: Ер нь нэмж хөрөнгө оруулалт хийх төлөвлөгөөтэй байгаа. Одоо жишээ нь залуучууд руу чиглэсэн контенттай суваг хов хоосон байна. Гэтэл нэг сая фэйсбүүк хэрэглэгчийн 400 мянга нь тэр 15-23 насны хязгаарт хамрагдаж байна. Бид тэр чиглэл рүү Монгол HD телевизтэй хамтраад хөрөнгө оруулалт хийхээр ярилцаж байна. Мөн үндэсний агуулга бүхий сувгийн телевиз үгүйлэгдэж байна. Монгол бөхийн лиг, хурдан морины бооцоот тэмцээн, хөөрөгний дуудлага худалдаа хэрэгтэй байна. Малын тэжээл зармаар байна. Бидний нийтийн дуу гэж нэрлээд байгаа дуу буцаад модонд орж байна. Тэгэхээр энэ контентууд нийлүүлэлт бага байна. Тэр чиглэл рүү хөрөнгө оруулалт хийхээр ажиллаж байгаа. Зах зээл дээрээс бэлэн суваг, телевиз авья гэхээр өнгөрсөн хугацаанд хийсэн бүх мөнгө, алдагдлыг нийлүүлээд таван тэрбум гэж тоо хэлээд байдаг. Тэр бол бололцоогүй. Телевизийн камер гэхэд л жилийн дараа хэрэгцээгүй болж байгаа. Тэгэхээр юуг үнэлж, яаж худалдаж авах вэ гэдэг их эргэлзээтэй болчихоод байгаа.
“Монголын телевизүүдийн форумын салбар хэлэлцүүлэг “Медиа бизнесийн чиг хандлага ба стратеги” сэдвийн хүрээнд өрнөн, өндөрлөлөө. Хэлэлцүүлэгт “Монгол Контент”, “Монгол Масс Медиа”, “Медиа Групп”, “ТиДиБи Медиа”, “МедиаХолдинг” групп, компаниудын төлөөлөл оролцлоо.
Та бүхний эрхэлж байгаа энэ бизнесийн хамгийн том аюул, хамгийн том боломж нь юу байна:
Монгол масс медиа групп, А.Амундра: Тоглоомын дүрэм тодорхой болохгүй бол, энэ хамгийн эрсдэлтэй байна. Хамгийн том боломж бол зах зээл эерэг хүлээлттэй байна. Зах зээл өсөхөөр харагдаж байна. Контентын асар их нийлүүлэлт хийх боломж байна. Манай монгол залуус хүний нөөцийн хувьд гайхамшигтай мундаг болж байна.
Монгол контент, Г.Гантуяа: Аюул нь манай салбарынхан өөрсдөө нэгдэж нэгдсэн зарчим нэгдсэн тоглоомын дүрмээр тоглохгүй байгаад байна. Магадгүй миний харж байгаагаар 70 телевизийн бидний ярьж байгаагаар жижиг телевизээр нэг удаагийн том хөрөнгө оруулалт хийгээд мундаг том шоу хийж болно шүү дээ. Үүнийг чадахгүй гэж зүйл байхгүй. Гол нь тэнд арай гэж нэг хөрөнгө оруулалт хийж байтал жишээ нь би 1000-аар юм хийж байтал Ука 500-гаар өгөөд Амундра 100-гаар өгч бид зүгээр л бие биенээ алсаар байна. Аюул бол ийм л байна. Боломж нь тасралтгүй 3-5 жил хөрөнгө оруулаад байвал зах зээлийн шалгаралаар өөрсдөө гарах нь гараад явчих байх. Харин таван жилийн цаана гэрэл харагдах болов уу гэж бодож байна.
Блүүмберг телевиз, Э. Долгион: Манайд хамгийн том эрсдэл бол одоогийн түвшнээ хадгалах хамгийн хэцүү байх болов уу. Магадгүй энд сууж байгаа бүх сувгуудаас манайх хамгийн бага үзэгчтэй байх. Гэхдээ чанар яривал хамгийн сайн байх. Яагаад гэвэл нийт үзэгчдийн тал хувь маань судалгаагаар эдийн засагт хамгийн их мөнгө зарцуулдаг групп. Хоёрдугаарт хурдны асуудал. Зах зээл дээр ямар нэгэн мэдээлэл гарлаа гэж бодоход нэг минут 26 секундын дараа эфирт шууд түлхэхгдэж байдаг ийм боломжтой. Энэ хугацаа үйл ажиллагааны жигдрэл, үзэгчдийн төвлөрөл энэ бүгдийг хадгалах л хамгийн чухал.
А.Баярбат: Телевизийн салбар гурван жилийн дараа нэлээд аятайхан болох болов уу гэж найдаж байна. Технологи бидэнд маш их боломжийг гаргаж байгаа. Жишээлбэл, IP телевиз дээрээс бидэнд хоёр хоногт 250 сая төгрөг олох боломжийг технологи олгож байна. Энэ боломж улам нэмэгдэж байгаа. Цаашдаа шинэ зүйл гаргах боломж маш их байгаа. Зовлонгийн хувьд оюуны өмч гэдэг ганц зүйлийг хэлмээр байна. Энэ асуудлыг шийдчих юм бол энэ салбарын дийлэнх асуудал шийдэгдчихнэ гэж бодож байна.
Медиа Холдинг ХХК, П.Баттөр: Боломж бол байгаа. Одоо байгаа контентоо улам их сайжруулах, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах боломж байгаа. Дахин өөр шинэ контент эдийн засгийн эргэлтэд оруулах боломж байгаа учраас боломж бол хязгааргүй. Харин бэрхшээл бол салбарын зохицуулалт юм.
Бүгд телевиз, сонин, сайттай байна. Зах зээл дээр давамгай байдал бий болгохыг хүсч байгаа ч эдийн засгийн хэцүү циклд орчихлоо. Ойрын гурван жилд ч гэдэг юм уу, жижиг телевизүүдийг худалдаж авах гэсэн асуудал хөшигний цаана явагдаж байгаа юу? Мөн Боловсол телевиз Монгол телевизтэй хамтарч ажиллах гэж байгаа гэх мэдээлэл бий:
А.Баярбат: Сонирхол бол бий. Энэ жишиг рүү гадныхан орсон. Массын 60-70 хувь нь 10 орчим телевизийг үзэж байгаа.
Б.Гантуяа: Авах бол амархан. Гэхдээ 3-5 жилийнхээ төлөвлөгөөг зурж байгаа. Бизнес талаасаа л харж байна.
А.Амундра: Нэмж хөрөнгө оруулалт хийх төлөвлөгөөтэй байгаа. Залуучууд руу чиглэсэн телевиз ховор байгаа. Тэр чиглэл рүү Монгол телевизтэй хамтарч ажиллахаар ярилцаж байна. Мөн хөөрөгний дуудлага худалдаа, малын тэжээл зарах, нийтийн дуу зэрэг чиглэлүүд рүү хөрөнгө оруулалт хийх хэрэгтэй байгаа. Жижиг телевиз худалдаж авна гэдэг бас олон талын эрсдэлтэй. Камер нь л гэхэд жилийн дараа хэрэггүй болох жишээтэй.
“Монголын телевизүүдийн форум 2017” үргэлжилж байна. Яг одоо салбар хэлэлцүүлэг үргэлжилж байгаа бөгөөд “Медиа бизнесийн чиг хандлага ба стратеги” сэдвийн хүрээнд өрнөж байна. Хэлэлцүүлгийн ярилцлагыг бид хүргэж байна.
Та бүхний харж байгаагаар одоогийн нөхцөл байдал ямар байна вэ:
Монгол масс медиа группийн гүйцэтгэх захиарал, А.Амундра:
Дүрэмгүй л яваад байна. Өөдрөг хүлээлт байгаа хэдий ч орлого хуваарилалт талдаа дүрэмтэй болох хэрэгтэй. Бид сохор яваад байна.
Монголконтент группийн гүйцэтгэх захирал, Б. Гантуяа:
Телевизийн төрлийн контент руу бид энэ жилээс орно. Гадны контент худалдаж авбал бизнесийн талаасаа ашиггүй ч гэлээ салбар болоод хүний нөөц туршлагажина. Бид судалгаа хийсний үндсэн дээр төрөлжих нь зүйтэй гэж үзсэн. Тиймээс манайх хүүхдийн контент тал руугаа илүү төрөлжиж байгаа. Хүүхдийн контентын дүрийг алдартай болговол эцсийн хэрэглэгчээс орлого олдог загварыг туршиж үзэх гэж байна. Түүнээс биш рекламын орлогоор цаашид үйл ажиллагаа явуулах боломжгүй болсон.
Блүүмберг телевиз, Э. Долгион:
Манайх урьд нь хоосон байсан орон зайг нөхөж гарч ирсэн. Одоогийн нөхцөл байдлаар бидэнд анзаарагдаж байгаа зүйл бол медиа компаниуд илүү компанийн засаглалаа сайжруулах хэрэгтэй юм шиг санагдаж байна. А.Амундра захирлын ярьдаг үнэн. Дүрэмтэй байх ёстой. Б.Ганчимэг захирлын ярьж байгаа ч үнэн. Гэхдээ медиа компаниуд өөрсдөөсөө эхлэх ёстой. Үйл ажиллагаа нь жигд байх, аудитаар оруулах зэрэг жижиг зүйлээс ч гэсэн эхлэх хэрэгтэй.
Та нарын бизнес ашигтай байгаа юу:
А.Амундра: Ер нь ашигтай байгаа. Ийглийн хувьд алдагдалтай байдаг. Хүүхдийн суваг бол цэвэр нийгмийн хариуцлага. Гэхдээ манайд мөнгө олдог хэдэн суваг бий. Гол юм нь татварын орчин, оюуны өмчийн орчин өөрчлөгдөөд байна.
Б.Гантуяа: Манайх олон сувагтай. Хэвлэл мэдээллийн хувьд Gogo.mn-ийн орлого буурсан. Үүнд сошиал нөлөөлж байгаа. Вэб сайтын хувьд цаашид рекламаараа үйл ажиллагаа явуулахад хэцүү болсон.
Э.Долгион: Манай хувьд балансаа бариад явдаг. Шалтгаан нь олж байгаа ашиг болгоноо эргээд контент бүтээх, боловсон хүчиндээ зориулж байна.
Медиа групп, А.Баярбат: Манай хувьд ашигтай ажиллаж байгаа. Ашгийн хувьд хамгийн өндөр нь NTV телевиз байна. Гэхдээ хамгийн уналттай суваг нь хэвлэмэл бүтээгдэхүүн. Телевизийн хувьд орлого нь тогтворжчихсон хэрнээ өсөхгүй байгаа.
“Монголын телевизүүдийн форум 2017” хөтөлбөр:
09.00-09.10 Нээлтийн үг: МТЧ Гүйцэтгэх захирал М.Уламбадрах
09:10 – 09:40 Шигтгээ үг Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газрын Радио, телевиз, нийгмийн мэдээллийн сүлжээний бодлого зохицуулалтын хэлтсийн дарга Р.Эрдэнэбилэг, Харилцаа холбооны зохицуулах хорооны Дарга С.Адъяасүрэн
09:40 – 10:00 “Монголчууд юу үзэж байна?” – танилцуулга Максима Медиа, Я.Хишигсүрэн, Кантар Медиа, Ник Бурфит
10:00 – 11:00 Салбар хэлэлцүүлэг “Медиа бизнесийн чиг хандлага ба стратеги” Монгол Контент, Монгол Масс Медиа, Медиа Групп, ТиДиБи Медиа, МедиаХолдинг
11:00 – 11:15 “Бизнесийн загвар” – танилцуулга Райтсин, Рэй Юнг
11:15 – 11:30 Кэйс танилцуулга: “Гэр контент” ХХК Гүйцэтгэх захирал А.Амундра
11:30 – 12:15 Салбар хэлэлцүүлэг “Маркетерууд юу хүсч байна? Мобиком, АПУ ТРЕЙДИНГ, Таван Богд, Кока Кола, Хаанбанк
12:15 – 13:15 Өдрийн хоол
13:15 – 13:30 “MIPPA байгууллагын танилцуулга” Б.Чинзориг
13:30 – 13:45 Технологийн шийдлүүд танилцуулга МедиаПро, С.Сүхбаяр
13:45 – 14:45 Салбар хэлэлцүүлэг “Продакшн яриа” Hero Entertainment, On & Off ,TJ Entertainment, , Хүрээлэн төсөл, Ц.Оюундарь
14:45 – 15:00 “МҮОНРТ” танилцуулга Л.Нинжжамц
15:00 – 15:20 Кофе завсарлага
15:20 – 15:35 “Өргөн нэвтрүүлгийн бодлого” – Харилцаа холбоо, мэдээлэл технологийн газар
15:35 – 16:45 Нүүдэл Шийдэл – “Монголын Телевизүүдэд хууль хэрэгтэй юу?” телевизийн мэтгэлцээн
16:45 – 17:00 Хаалтын үг: МТЧ ТУЗ-ын дарга Ч.Номин
Контентын үзэсгэлэн, ивээн тэтгэгчийн танилцуулга 12:30 – 17:30 цагийн хооронд болно.