“Авьяаслаг монголчууд-2015” шоуны шилдэг оролцогч Муратын Абайтай ярилцлаа.
–Шоу дуусаад нэлээд хэдэн сар боллоо. Өнгөрсөн хугацаанд уран бүтээл хийв үү. Шоуны оролцогчид эргэх холбоотой ажиллаж байгаа харагддаг?
-“Авьяаслаг монголчууд” шоу дуусаад дөрвөн сар өнгөрлөө. Шоунаас хойш залуу уран бүтээлчидтэй хамтарч уран бүтээл хийхээр төлөвлөж байна. Мөн анх удаа морин хуур, домборын хамтарсан бүтээл хийж клипжүүлсэн байгаа.
–Ямар уран бүтээлчидтэй хамтарч байгаа вэ?
-Энэ сардаа багтаад шинэ уран бүтээл гаргахаар төлөвлөж байгаа. Ковер дуулдаг залуус байна. Мөн “Авьяаслаг монголчууд” шоуны оролцогчид хамтарч уран бүтээл хийхээр яригдаж байна.
–Сүүлийн үед “Монгол HD” телевизийн нэвтрүүлэг хөтөлж байгаа гэсэн. Энэ салбарт хүч үзэхээр шийджээ?
-Хүмүүс буруу ойлгоод байгаа. “Монгол HD” телевизийн үндсэн хөтлөгч бол би биш. “Өглөө” хөтөлбөрийн булангийн эрхлэгчээр ажиллаж байгаа. Тэрнээс үндсэн хөтлөгч нар мундаг хүмүүс байдаг шүү дээ. Миний баримталдаг зарчим бол залуу хүн ямар нэг зүйлийг боломж хэмээн харж байх хэрэгтэй гэж боддог. Энэ чинээгээрээ суралцаж байх ёстой. Надад бас нэг боломж харагдсан. Би энэ боломжийг алдалгүй шинэ салбарт суралцаж байна. Тэрнээс би эрх зүйч мэргэжлээр төгссөн шүү дээ.
–Аль сургуулийг дүүргэсэн бэ?
-2015 оны долдугаар сард Хууль сахиулах сургуулийг төгссөн. Цаашид мэргэжлээрээ ажиллах бодолтой.
–Мэргэжлээрээ ажилласан уу?
-Сургуулиа төгсөөд Дархан-Уул аймагт томилогдсон. Шийдвэр гүйцэтгэгчээр томилогдоод тодорхой хугацаанд ажиллаж байгаад мэргэжлээ дээшлүүлэх зорилгоор ажлаасаа түр чөлөөлөгдсөн.
Аавынхаа хамт
–Шоунд оролцох шийдвэрийг гэрийнхэн тань хэр хүлээж авч байв?
-Манай гэр бүлийнхэн маш өндөр сэтгэгдэлтэй намайг дэмжсэн. Мөн найз нөхөд гээд миний хүрээллийнхэн бүгд л дэмжсэн. Миний хувьд дэлхийн хэмжээнд зохион байгуулагддаг том шоунд оролцоод сайн үр дүнд хүрч чадах уу, үгүй юу гэж бага зэрэг эргэлзэж байсан л даа. Гэхдээ хүмүүсийн итгэл хүлээлгэсэн урмаар их хөглөгдөж зоригтой алхам хийж бодож байснаасаа ч илүү амжилтад хүрсэндээ баяртай байна. Миний зорилго Монгол Улс, дэлхийд гарах биш. Хамгийн гол нь казах түмний домбор хөгжмийг олон нийтэд таниулах байсан. Хагас шигшээ хүртлээ боломжийн тоглолтуудыг үзүүлсэн болов уу. Энэ шоунд “Монгол HD” телевизийн хамт олноос гадна дууны инженер Төгсөө маш их тусалсан. Хоёулаа ярилцаад гол агуулгаа гаргадаг. Домборыг үндэсний уламжлалт ая тоглодог гэж манай монголчууд ойлгодог. Тэгвэл би арай өөр талаас нь домбор хөгжмийг таниулахыг хүссэн. Домбор хөгжмөөр дэлхийн сонгодог ая, гадаадын аяз гээд маш олон хувилбарыг харуулахыг хүссэн. Орчин үеийн хөгжимтэй, шинэ хэмнэлийг гаргаж ирэхийг хүссэн. Зөвхөн миний хүчин зүтгэл бус багаар ажилласан шоуны уран бүтээлчдийн хөдөлмөр юм шүү.
–Домбор хөгжмийг казах түмний үндэсний хөгжим гэсэн ойлголтоос илүү түвшинд авчирсан нь өөрийн тань энэ шоунд оролцсон гавьяа юм шиг санагддаг?
-Казах үндэстний хүн бүр энэ хөгжмийг дээдэлдэг. Аливаа найр наадам болгон домборын аялгуугаар эхэлдэг. Сэтгэл зүрхээ шингээж домборыг тоглох нэг өөр ойлголт, мэддэг урсгалаар нь тоглох бас нэг өөр ойлголт. Миний хувьд тайзан дээр гарах болгондоо хөгжимтэйгөө ойр байж, хөг аялгуу бүрийг нь мэдэрч тоглодог. Тэр чинээгээрээ хүмүүст хүрч чадсан байх гэж боддог. Онцлог гэвэл цохилт. Гарын хурдан цохилт, хурдан хэмнэл. Маш удаан тоглолттой ая ч байна. Гол нь энэ хөгжмөөр өнөөдөр дэлхийд хит болж байгаа бүтээлийг ч тоглож болно гэдгийг харуулахыг л хүссэн.
–Хэзээ энэ хөгжмийг тоглож сурсан бэ?
-Домбор хөгжмийг тоглоод найман жил болж байна. Анх домбор хөгжим тоглохдоо удаан сурсан. Гэхдээ маш тууштай хичээллэсэн. Жил гаруй хугацаанд долоо хоногт гурван удаа хичээллэсэн. Нэг ч сургалтаа тасдаагүй. Анхнаасаа багшаар заалгаж зөв тоглож сурсан. Гар барилтаас эхлээд зөв сурчих юм бол цаашдаа өөрийгөө хөгжүүлэхэд хялбар болдог. Анх Баян-Өлгий аймгийн Хөгжимт драмын театрын хөгжимчин Ибандых гэдэг хүнээр хөгжим заалгасан. Дараа нь арван жилд байхад урлагийн салбар руу татаж оруулсан хүн бол нэгдүгээр ахлах сургуулийн багш Аймангүл. Монголын хамгийн шилдэг домборчин гэж ойлгодог Айган багштай нэлээд бэлтгэл сургуулилт хийж, их ч зүйл сурсан.
–Өөрийг тань хасагдах мөчид хөгжөөн дэмжигчид тань сэтгэл дундуур үлдсэн. Тухайн үед өөрт тань ямар мэдрэмж төрж байв?
-Нэгдүгээр шатанд би бусдын л адил шоуны оролцогч нэгэн байсан. Харин дараагийн шатанд би өөр имиж, өөр үзүүлбэрийг үзүүлсэн нь үзэгчдийг их татсан. Таалагдсан. Хүмүүсийн хандлага маш их нэмэгдсэн. Твиттер, фэйсбүүк зэрэг сошиалаар намайг дэмжсэн маш их хүн хандалт илгээсэн. Баяр хүргэсэн. Энэ бүхэн их сайхан санагдсан. Би үзэгчдэд сэтгэгдэл төрүүлж, өөрийгөө таниулж чадсан. Тэрнээс шоунаас хасагдчихлаа. Өрсөлдөгчид ийм байлаа, тийм байлаа гэж би огт бодоогүй. Учир нь шоуны оролцогчид өрсөлдөгчид гэхээсээ сайхан найзууд болж чадсан нь надад илүү үнэ цэнтэй байсан. Шоуны шилдэг оролцогчдын нэг Отгонбаяр бид хоёр үе тэнгийнхэн. Их сайхан найзууд болсон. Ер нь энэ шоу тэр чигээрээ гайхамшиг гэхээс илүүтэйгээр олон хүнд боломж олгосон гайхалтай зүйл юм.
–Танай аав аймгийн хурц арслан Ш.Мурат. Муратынх гэдэг айл хэр өнөр өтгөн айл вэ?
-Манай аав, ээж Баян-Өлгий аймгийн Алтай сумын уугуул. Бид аавынхаа ажлаас шалтгаалаад гэр бүлээрээ хотод нүүж ирээд дөрвөн жил болж байна. Манай аав аймгийн наадамд хоёр түрүүлсэн аймгийн хурц арслан, Кураш бөхийн Азийн аварга Ш.Мурат гэж хүн бий. Манай ээжийг Х.Улжай гэдэг. Номын санч. Манайх дөрвөн хүүтэй их өнөр өтгөн айл шүү. Манай том ах Гадаадын иргэн харьяатын асуудал эрхэлсэн газар ажилладаг. Удаахь ах Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад цэргийн чиглэлээр ажилладаг. Дараагийн ах авто тээврийн чиглэлээр ажилладаг. Инженер мэргэжилтэй.
–Аавынхаа бөхийн замналыг хэн нь ч сонирхож дагалгүй өөр мэргэжлийн хүмүүс болсон байх нь ээ дээ?
-Манай аав бүх талын авьяастай л даа. Би арван жилдээ чөлөөт бөхөөр хичээллэж байсан. Үндэсний бөхөөр хичээллэж байсан. Гэвч миний сонирхох, ирээдүйд амжилт гаргах зүйл бол бөхийн спорт биш байсан. Тиймээс аавдаа хэлж байгаад Хууль сахиулах их сургуульд орсон. Миний бодлоор бөх хүн гэдэг цаанаасаа заяагдсан, төрмөл авьяастай байх ёстой. Тодорхой хэмжээний амжилт гаргасан, олны хайр хүндэтгэл хүлээсэн хүнийг бөх гэдэг болохоос барилдаж байгаа хүн болгоныг бөх хүн гэж хэлэхгүй байх л даа. Тиймээс миний хувьд нэгэнт тийм амжилт гаргаж чадахгүйгээ мэдэж байсан учраас энэ замыг сонгоогүй.
–Аавтайгаа хэр дотно вэ. Дөрвөн хүүг хүмүүжүүлнэ гэдэг аав хүнээс чамгүй ухаан зарах болов уу?
-Миний гол зөвлөгч аав. Хэдий насанд хүрсэн ч гэсэн ааваасаа зөвлөгөө авч, асууна. Миний түшиг тулгуур, бахархал минь аав. Сая шоунд оролцоод тайзан дээр гарах болгонд Муратын Абай гэж дуудуулах шиг сайхан зүйл байсангүй. Миний хамгийн их хүссэн зүйл энэ. Аавынхаа нэр хүндийг өндөрт өргөж явах үүрэгтэй хүн нь би. Аав маань хүүхдүүдээ алдаа гаргалаа гээд загнахаас илүүтэйгээр зөв тал нь ийм байж болох байсан, ингэж болно гэж эерэг талаас нь ойлголтыг төрүүлдэг. Ер нь их зарчимч хүн л дээ. Илүү дутуу үггүй. Биднийг ямар ч амжилт, ололттой зүйл хийсэн бай түүндээ эрдэж онгирч, хөөрч болохгүй гэдэг. Ээж ч мөн адил. Гэр бүлийн хүмүүжил нөлөөлдөг болов уу. Хүн даруухан байх хэрэгтэй. Хүний хайр хүндэтгэл хүлээсэн бол тэрийг дааж явах хэрэгтэй гэж захидаг.
–Танай гэр бүлийнхэн Наурызын баярыг хэрхэн тэмдэглэдэг вэ?
-Баян-Өлгий аймгийн хэмжээнд их өргөн тэмдэглэдэг. Бүх нийтийн амралтын өдөр байдаг. Хүүхэд байхад аймгийн төв талбай дээр олон арга хэмжээ болж их л гоё санагддаг байлаа. Долоон жил аймагтаа очиж Наурызын баяраа тэмдэглэсэнгүй. Сүүлийн үед хотод их өргөн тэмдэглэж байгаа. Манай аавын хүрээллийн хүмүүс их ирнэ. Салбар бүрийн л мундаг гэгддэг хүмүүс энэ өдөр манайд зочилдог. Манайх гэдэг айл ёстой л олны хөлд дарагддаг. Тухайн айлын үүдээр хичнээн хүн орж гарч байна тэр чинээгээр аз жаргал, баяр баясал ирдэг гэж монголчууд ярьдаг шүү дээ. Тийм болохоор манайд зочид ирэхэд би их дуртай байдаг (инээв).