1995 оны намар СУИС-ийн кино драмын ангид 20 гаруй хүүхэд элсэн орсон байна. Жүжигчин болох хүсэл мөрөөдөлтэй 200 гаруй хүүхдээс авьяас чадвараараа шигшигдэн үлдсэн цөөхөн хэд нь нэг анги хамт олон болжээ.
Үсээ урт ургуулчихсан бор царайтай туранхай хүү ангид орж ирэн урд талын ширээнд суужээ. Дунд сургуулиа төгсөөд жүжигчин болохоор шийдсэн тэр хүүг Г.Эрдэнэбилэг гэнэ. Харин бусдаас арай өндөр биетэй, цагаан царайтай, мөн л хотын дэгжин хувцсаар гангарсан туранхай биедээ баймгүй бүдүүн хоолойтой хүүхэд өөрийгөөА.Амарсайхан гэж танилцуулав. Ангийн охид “Тэр С.Болд-Эрдэнэ чинь манай ангийн багшийн хүүхэд гэнэ” хэмээн шивнэлдэв. Хоорондоо танилцаж нүүр хагараад ангийнхаа хэдэн хөвгүүнийг “шинжин” зогсох охид болБ.Навчаа, А.Мөнгөнзул Я.Болортуяа нар юм. Бусдаас арай намбалаг бас жүжигчин хүн ямар байх вэ гэдгийг зах зухаас нь мэдэрчихсэн, хэд хэдэн жүжигт тоглож, кинонд дуу оруулаад үзчихсэн Б.Гантигмаа, Б.Даваа, Н.Гантөгс, Тунгалаг нар номыг нь үзэж ногоотой шөлийг нь ууж жинхэнэ жүжигчин болохоор оюутны ширээнд суужээ. Бие биеэсээ бишүүрхэн дотно танилцаагүй байх үед ангид орж ирсэн Бат-Оюун гэх охин “Конкурстээ ч яахав тэнцчихлээ. Хэн нь юу хийж чаддаг гэдгийг харна шүү” хэмээн ангийнхныхаа авьяасыг үзэх хүслээ хэлээд амжив. Ангийнхан нь бүгд тэр охиныг хараад гайхсан гэнэ. Ангийн багш Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн С.Сугар, Монгол Улсын гавьяат жүжигчин Л.Чаминчулуун нар хичээл орох болжээ. Өдгөө урлагийнхан тэр дундаа кино урлагийнхны залуу үеийн төлөөлөл болж яваа залуусын нэг ангийнхан болсон түүх ингэж эхэлсэн байна.
ХӨВГҮҮД НЬ БУЛЧИНТАЙ БОЛОХ ГЭЖ БАЙНГА ТӨМӨР ӨРГӨДӨГ БАЙСАН ГЭНЭ
Тус ангийн оюутан А.Амарсайхан өдгөө нэгэнт олны танил болж, “Уулын хөх сүүдэр”, “Тавилан”, “Удирдагч”, “Бөртэ чоно”, “Боолын гэрээ”, “Цасан охин”, “Бодлын хулгайч”, “Аравт”, “Үргээлэг” зэрэг кинонд амжилттай дүр бүтээгээд буй. Мөн “Нэтфликс” компанийн санхүүжилтээр бүтэх “Марко Поло” олон ангит кинонд амжилттай тоглоод ирсэн билээ.
Бодлын хулгайч”, “Аравт””Үргээлэг” зэрэг кинонд амжилттай дүр бүтээгээд буй. Мөн “Нэтфликс”компанийн санхүүжилтээр бүтэх “Марко Поло” олон ангит кинондамжилттай тоглоод ирсэн билээ. ТэрбээрХолливудын кинонд амжилттай тоглосон анхны монгол жүжигчин юм. Харин С.Болд-Эрдэнэ “Тайчигч хөвгүүд ба саарал гудамж” жүжгээс эхлээд “Хайрлаагүй амь”, “Дэв”, “Эзэнгүй бөгж”, “Орхидос”, “Нар сарны зааг””Удирдагч”гээд олон киноны гол дүрийг бүтээсэн авьяаслаг жүжигчин. Мөн жилдээ ганц удаа болдог “Гэгээн Муза” наадмаас жүжигчин С.Болд-Эрдэнэ 2003 онд шилдэг эрэгтэй жүжигчин, 2012 онд “Тэнгэрийн хүү” жүжгийн зайрангийндүрээр шилдэг туслах эрэгтэй дүрийн шагналыг тус тус хүртэж, драмын бүтээлийн ноён оргил болсон дэлхийн суу билэгт их зохиолч Уильям Шекспирийн алдарт “Гамлет” жүжгийн Гамлетын дүрийг маш чадварлаг бүтээсэн билээ.Тэрбээр сургуулиа төгссөнөөс хойш 60 гаруй жүжигт тоглож, 20-иод кинонд дүрээ мөнхөлсөн юм. Мөн “Драмын дөрвөл” хамтлаг байгуулж, шинэ өнгө аястайгаар уран бүтээл туурвиж байгаа билээ.Зураач болно гэж Дүрслэх урлагийн дээд сургуульд орох бодолтой байсан хэдий ч СУИС-ийн кино драмын ангид шалгалт өгч тэнцсэн учраас гэнэтийн шийдвэр гаргаж жүжигчин болсон Г.Эрдэнэбилэг мөн л энэ ангийнх. Оюутан байхдаа “Дэвжээ” цэнгээнт нэвтрүүлгийг хөтөлж олны танил болох эхлэл нь тавигдсан гэхэд болно. “Би чамд хайртай 2”, “Татар ажиллагаа”, “Бурхан өршөөг”, “Ганган Төгс”, “Аравт” зэрэг кинонуудаас гадна “Саран хөхөө” жүжгийн Номунбаясгалан, “Атга нөж” жүжгийн Зүч, “Сарны цагаан цус” жүжгийн Халгуй нэртэй ханхүү, “Тайчигч хөвгүүд ба саарал гудамж”, “Нууц амраг чинь болъё”,”Парисын дарь эхийн сүм”, “Шөнө дундын бүжиг” жүжгүүдийн дүр гээд олны таалалд нийцсэн олон дүрийг бүтээсэн юм.
Мөн Налайх дүүрэгт өсөж торнисон жүжигчин Н.Ялалт оюутныдөрвөн жилийг энд өнгөрөөсөн.Оюутан байхаасаа эхлэн зургаан жил тасралтгүй “Утгын чимэг” наадамд өгүүллэг уншин түрүүлж, МҮОНРТ-ийн киноны дуу оруулагчаар ажиллаж байсан билээ. Тэрбээр олон ангит “Мөрдөгч”, “МИ-8” гэх мэт олон кино, жүжигт гол, туслах дүрийг бүтээснээрээ чадварлаг жүжигчин гэдэг үнэлгээг хэдийнэ хүртээд байгаа билээ. Түүнчлэн “Рашаантын-18”, “Лардьма” киногоор олны танил болсон өөрийн гэсэн өнгө аястай болсон жүжигчинБ.Навчаа, “DOZ” энтертайнментийн А.Мөнгөнзул, жүжигчин Баясгалан, “ЕТV” телевизийн нэвтрүүлэгч Я.Болорчимэг, “25 дугаар суваг” телевизийн Т.Баярхүү, н.Батболд, СУИС-ийн багш Б.Даваа, МҮОНТ- ийн нэвтрүүлэгч Б.Гантигмаа, Ш.Бямбацогт нар 1999 онд СУИС-ийн кино драмын нэг ангийг хамт төгссөн байна. Ангийнхны уулзалт саяхан болсон байна. Тэд оюутан байхдаа “Ангиараа кино хийнэ. Нэг нь кино зохиолоо бичээд, найруулагчаа дотроосоо сонгоод, бусад нь тоглоод янзын сайхан кино хийнэ” гэж мөрөөдөж ярьдаг байжээ. Гэвч тэд сургуулиа төгсөөд салбар бүрт ажиллаад хамтран кино хийж чадаагүй байна. Хоёр жилийн өмнө ангийн хэсэг нөхөд уулзалдаад оюутан байхдаа ярьж байсан киногоо хийхээр болжээ. Ингээд “Үргээлэг” киног хамтран хийсэн байна. “Үргээлэг” киногоо хийж дуусгаад ангиараа уулзалджээ. Ангийнх нь охид “Манай ангийн хөвгүүдийг гоё биетэй гээд л байдаг юм” гэцгээв. Яагаад ийм гоё биетэй болсны учир нь хоёрдугаар курстбайхдаа хөвгүүд нь ангидаа гантелаас авахуулаад өргөж болох төмөр болгоныг цуглуулсан байна. Хичээл орохоос өмнө, завсарлагаа, хичээл тарах үед ангидаа үлдэж байгаад төмөр өргөдөг байжээ. Ингэж жил гаруйн дараа ангийнх нь хөвгүүд “гоё” биетэй, булчинлаг залуус болсон гэнэ. Мөн охидууд нь орж чадахгүй байхад ангийн хөвгүүд нь гоо сайхны газарт орж, нүүрээ цэвэрлүүлж массаж хийлгэнхумсаа хүртэл янзлуулдаг байсан тухай ч ярьж, хөгжилдөж байв.
“МУУСАЙН УРЛАГТ ДУРТАЙ МАХНУУД, НООСОН ЦАМЦАНД БООСОН СОСИСКНУУДАА, ЯАХ ГЭЭД БАЙНА АА” ГЭТЭЛ АНГИАРАА ИНЭЭЛДЭЭД…
Монгол Улсын гавьяат жүжигчин Л.Чаминчулууныг тайзны урлагийн хичээл орж байхад гомдоож байсан талаараа тэд ийн дурсав. Л.Чаминчулуун багшийн гэрийн даалгаврыг ангиараа хийлгүй ирсэн байж гэнэ. Үүнээс болж багш нь уурлаж бүх хүүхдүүдийг самбарын өмнө зогсоогоод загнаж гарчээ. Тэгсэн “Муусайн урлагт дуртай махнууд, ноосон цамцанд боосон сосикнуудаа, Яах гээд байна аа” гэтэл ангиараанирхийтэл инээд алджээ. Загнаж байхад нь учиргүй инээлдсэнээс нь болж Чаминчулуун багш нь шавь нартаа гомдоод “Та нарт дахиж хичээл хэзээ ч орохгүй” гээд яваад өгсөн гэнэ. Тэд элгээ хөштөлхэсэг инээлдэж байгаад гомдоочихсон багшаа аргадах гээд өрөөнд орсон байна. С.Болд-Эрдэнэ, А.Амарсайхан, Н.Ялалт, Б.Навчаа нараас эхлээд “Дахиж хэзээ ч тэгэхгүй. Уучлаарай багшаа” гээд л уучлалт гуйж гарсан байна. Тэгсэн нөгөөБат-Оюун “Багшаа таны хичээлийг сайн хийнэ гэдгээ батлан тангараглаж байна” гэж хэлээд дахиад л загнуулжээ. Гавьяат жүжигчин З.Жарантавын охин Төгөлдөр их сандруу гэнэ. Төгөлдөрийн багшаасаа уучлалт гуйх ээлж иртэл сандарсандаа “Би таны хичээлд дахиж суухгүй. Таны үгэнд орж байхгүй” гэж дуржигнуулаад бусдынхаа нүүрийг улайлгаж байсан гэнэ. Гэхдээ үнэн сэтгэлээсээ хэлээгүй сандраад л хэлчихсэн нь тэр аж.Багштайгаа муудалцаж байсан энэ дурсамж тэдний хувьд оюутан үеийн талаарх хамгийн хөгжилттэй үе гэнэ. Ангийнхаа охидод булчинтай болж байгаагаа үзүүлж онгирсон хөвгүүд цайны газрын эгч нараас хоол зээлж идэх гэж арга ядан зогссон өдрүүд гээд л оюутны амьдралын гэгээн дурсамж бүрийг ярьж инээлдэж байв.
Сургуулиас зохион байгуулсан тэмцээн уралдаан болгонд түрүүлж, оюутан байхаасаанэвтрүүлэг хөтөлж, кинонд тоглож бусдаас “тасархай” байсан нэг ангийнхны оюутан цагийн түүх ийм ажээ. Тэд өдгөө нэгэнт Монголын кино урлаг, түүхэн болоод драмын жүжгийн дүрүүдийг чадварлаг амилуулж, сэтгэлд хоногшуулж үлдээдгээрээ нэрд гарсан гэхэд буруудахгүй биз ээ.
Э.ХҮРЭЛБААТАР