Ковидоос хойш мартамхайчуудын нэгэн үе бий болсон. Утсаа барьсаар байж л хайгаад, босож суухын хооронд хэлэх гэж байсан үгээ мартчихлаа гэх хүмүүс эргэн тойронд олон байна. Нэг ийм үе бий болоход ковид нөлөөлсөн эсэхийг сайн мэдэхгүй юм. Тийм судалгаа ч харсангүй.
Ямартаа ч мэргэжлийн хүмүүсийн хэлж байгаагаар сүүлийн үед дэлгэцийн хэт их хэрэглээ нь мартамхай болоход нөлөөлж байна гэнэ. Үүнээс гадна нөлөөлж байгаа том хүчин зүйл бол хоол хүнс.
Дэлхий нийтээр турах трендэд өртөж аль л калори багатай, өөх тосгүй хүнс рүү хошуурах болсон. Үүний урхаг нь ой тогтоолт, мартаж санахад нөлөөлж байгаа аж.
Үүнийг Финляндын эрдэмтэн Миа Кивипелтогийн хийсэн ой санамжаа алдах өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх хоолны хөтөлбөрийн туршилтаас харж болно.
Олон улсын Альцгеймерын төвийн сэтгүүлд нийтлэгдэж, олон оронд хэрэглэгдэж байгаа уг хөтөлбөрт өдөрт авч буй хоол тэжээлийн 10-20 хувь нь уураг, 25-35 хувь нь өөх тос байх ёстой гэжээ.
Тиймээс ковидоос хойш мартах санах өвчинд нэрвэгдээд байгаа хүмүүст зөвлөхөд аль болох шим тэжээлтэй хүнс, чанартай өөх тос хэрэглээрэй. Мөн аль болох стресстэхгүй байх, чанартай нойр авах нь мэдээж чухал.