Г.Энх-Амгалан: “Морьтон циркийн гайхамшиг” тоглолт маань арван нэгэн жилийн дараа үзэгчдэдээ хүрч байна

Монголын үндэсний “Аса” циркийн уран сайхны эрхлэгч, соёлын тэргүүний ажилтан Г.Энх-Амгалантай ярилцлаа.

-“Морьтон циркийн гайхамшиг” тоглолт циркийн манежнаа тоглогдож эхэллээ. Та тус тоглолтын талаар яриач?

-Монголын үндэсний цирк дөрөвдүгээр сарын 1-5-ны өдрүүдэд “Морьтон циркийн гайхамшиг” тоглолтоо үзэгч түмэндээ өргөн барьж байна. Бид өмнө нь олон улсын цирк, арслан барсыг үзэгчидтэйгээ уулзуулж байсан бол ээлжит сонирхолтой тоглолтоо сурагчдын амралтыг угтан толилуулж байгаа юм. “Морьтон циркийн гайхамшиг” тоглолт маань арван нэгэн жилийн дараа үзэгчдэдээ хүрч байна. Ер нь морьтон цирк нь хүүхэд залууст монгол ахуйг урлагаар дамжуулан таниулах боломжтой гэж ойлгож болно. Тухайлбал бугуйл, ташуурыг гарамгай эзэмшсэн байгаа байдал, монгол хүн морьтойгоо байхдаа ямар эрэмгий дайчин байдаг зэргийг харж болдог онцлогтой үзүүлбэр л дээ.

-Тоглолтод нийт хичнээн морьтон циркийн жүжигчид оролцож байгаа бол?

-Энэхүү тоглолтыг Бүгд Найрамдах Солонгос Улсын Чежү аралд морьтон циркийн гайхамшгийг хүргэж, Монголоо сурталчилж яваа залуус маань үзэгчдэдээ толилуулж байна. Бид энэхүү жүжигчдээ эх орондоо ирсэн завшааныг тохиолдуулан Монголынхоо үзэгчидтэй уулзуулах ээлжит хөтөлбөрөө эхлээд байгаа нь энэ юм. Мөн энэ удаагийн тоглолтод монгол мориор үзүүлбэрээ үзүүлнэ. Тэр дундаа манай циркт байдаг, сургуулилттай найман шарга мориор оролцож байгаа. Учир нь морьтон циркийнхээ сацуу монгол морины хүч чадал, гайхамшгийг энэхүү манежандаа үзүүлэхийг зорилоо. Хүний нүдийг баясгаж, сэтгэлийг огшоосон сайхан үзүүлбэрүүд тоглогдож байгаад бид баяртай байна.

-Морьтон циркээс гадна ямар үзүүлбэрүүд тоглогдож байгаа вэ?

-“Морьтон циркийн гайхамшиг”-аас гадна циркийн бүхий л үзүүлбэрүүд тоглогдож байна. Үүнд уран нугаралт, агаарын гимнастик, акробат, олс, ташуур, жонглёр, алиалагч, хүүхдүүдийн хамгийн их сонирхдог илбийн үзүүлбэр ч гэсэн багтаж байгаа. Алиалагчийн үзүүлбэрийг Монгол Улсын соёлын тэргүүний ажилтан Мандах-Оргил маань толилуулах юм.

-Циркийн уран бүтээлчид үзэгчдэдээ цаашид ямар үзүүлбэрүүдээр бэлэг барих бол. Мэдээж төлөвлөсөн ажлууд байгаа байх?

-Мэдээж үзэгчдэдээ зориулсан хөтөлбөрүүд бий. Гэхдээ энэ хөтөлбөрүүдээ тухайн цаг бүрт нь дэлгэвэл сонирхолтой болов уу гэж бодож байна. Ямартай ч “Хүүхдийн баяр”-т зориулж үзэгч хүүхдүүддээ томоохон гэнэтийн бэлэг барина гэсэн зорилттой ажиллаж байна даа.

-Одоогоор Монголын үндэсний “Аса” цирк хичнээн уран бүтээлчдийн бүрэлдэхүүнтэй ажиллаж байна вэ?

-Манай циркт харьяалагддаг арваад хамтлаг байдаг. Харин эдгээр хамтлагийн 90 орчим уран бүтээлч бий. Түүнээс гадна залуу, хойч үеэ бэлдэх зорилготой уран нугаралтын академийг нээгээд жил тойрох гэж байна. Одоо бол зөвхөн уран нугаралт гэхгүй циркийн бүх төрлөөрөө элсэлт авч, академи маань өргөжсөн. Академид 100 гаруй суралцагч хамрагдаж, бидний залгамж халаа болж байгаад бид сэтгэл тэнүүн байгаа шүү. Мөн сонирхогчид ч хичээллэдэг. Заавал циркийн жүжигчин болно гэхгүй хөдөлгөөний дутагдлаас сэргийлэхээс гадна, бие галбираа зөв хөгжүүлэх зорилготой хичээллэдэг залуус ч тус академид цөөнгүй.

-Манай циркийн жүжигчид олон улсын тэмцээн уралдаанд багагүй амжилттай оролцдог. Энэ тухайд та юу хэлэх вэ?

-Манай цирк уран нугаралтаараа одоо ч гэлтгүй, өмнө нь ч тэр дэлхийд гайхагддаг байсан. Одоо дан ганц уран нугаралт гэлтгүй бусад үзүүлбэрээрээ ч амжилт гаргаж байна. Эдгээр амжилт гаргаж буй уран бүтээлчид маань бүгд манай циркт харьяалагддаг уран бүтээлчид юм. Жүжигчид маань цирк дээрээ л ирж бэлтгэлээ хангацгаадаг. Гал голомт нь энд юм болохоор эндээ л ирцгээх нь дамжиггүй шүү дээ. Ямартай ч олон улсын циркийн тавцанд Монголынхоо нэрийг гаргаж яваа жүжигчдэдээ баяр хүргэе.

-Циркийн ихэнх үзүүлбэрүүд эрсдэлтэй, эр зориг шаардсан байдаг. Ер нь ажлын аюулгүй байдлыг хангах тал дээр хэрхэн ажилладаг бол?

-Бид тоглолтод орохын өмнө жүжигчидтэйгээ хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажлын талаар заавар, зааварчилгаа өгч, гэрээ хийдэг. Айхтар эрсдэл учрахгүй байлаа ч гэсэн ханиад хүрчихсэн, тухайн үзүүлбэрээ үзүүлж чадахгүй байх тохиолдол гарч болно. Ийм тохиолдолд бид заавал үзүүлбэрээ үзүүл гэж шаардахгүй. Энэ мэтчилэн нарийн зүйлүүдээ тохиролцсоны үндсэн дээр жүжигчдээ тоглолтод гаргадаг. Ер нь бол цирк амьд урлаг шүү дээ. Өмнөхөөсөө хуулбарлаад, эсвэл бэлэн зүйлээ дүрсээр ч юм уу тавьчихаж болохгүй. Яг л тухайн цаг мөчид өөрсдөө гарч үзүүлбэрээ үзүүлдэг онцлогтой урлаг.

-Циркийн ямар үзүүлбэрийг үзэгчид илүүтэй сонирхдог бол?

-Сүүлийн жилүүдэд үзэгчид эргээд циркийн урлагийг сонирхдог болсон байна. Залуучууд, хүүхдүүд их ирдэг болсон. Өмнө нь харж үзээгүй амьтдыг их сонирхож байна. Мөн илбэ, алиалагчдын үзүүлбэр сонирхол татахгүй байна гэж байдаггүй. Төдийлөн ирж үздэггүй хүмүүс урлаг соёлын тоглолт дээр үзсэн акробат, илбийн үзүүлбэрийг үзчихээд манай циркийн жүжигчид ийм мундаг юм уу гэж гайхах нь энүүхэнд шүү. Монголынхоо жүжигчдээр бахархах сэтгэл төрж байгаад нь их баярлаж явдаг юм. Ямартай ч жилээс жилд циркийн үзэгчид улам олширч байгаа.

О.АРИУНЦЭЦЭГ