Categories
мэдээ цаг-үе

Г.Батхишиг: Уралдаанч тагтаа гараанаас 170 км/цагийн хурдтай гардаг

Гараанаас гарч буй уралдаанч тагтаанууд

Монгол уралдаанч тагтааны холбооны нарийн бичгийн дарга Г.Батхишигтэй ярилцлаа.

-Уралдаанч тагтаа нь бусад тагтаанаас юугаараа өөр вэ?

-Анх 1850-иад онд дайнд зориулж шуудан зөөлгөх зорилгоор уралдаанч тагтааг Бельги, Герман зэрэг улсуудад бэлдэж байсан. Одоо энэ нь спорт болж хөгжсөн. Тагтаагаа хэдэн зуун километрийн цаанаас тавиад түрүүлж ирсэн нь ялагч болдог. Онцлог нь гэвэл, энгийн цэнхэр тагтаанаас хоёр дахин том уушгитай, хоёроос гурав дахин илүү холыг харах чадвартай байдаг.

-Монголд шууданч тагтааг ашиглаж байсан тохиолдол байгаа юу?

-Яг одоогийн байдлаар батлагдсан тохиолдол байхгүй. Хүмүүсийн ам дамжсан яриагаар бол 1970-аад оноос манай улсад тагтааны соёл дэлгэрсэн гэж ярьдаг. Оросоор почта гэж нэрлээд түүнийгээ шууданч тагтаа гэж ярьдаг байсан. Гэхдээ яг шуудангийн зориулалтаар ашиглалгүй, хобби болгож цагаан тагтааг тэжээдэг байсан тохиолдол олон.


-Тагтаатай холбоотой соёл манайд Оросоор дамжиж ирсэн болов уу гэж хардаг. Социализмын үеэс л тагтаа гэдэг шувууг монголчууд илүүтэй мэддэг болсон байх?

-Тэгсэн. Орост бол маш том соёл байгаа. Орост Их сургуульд сурдаг байхдаа хажуу талынхаа подвалийг түрээслээд тагтаа тэжээдэг байсан Цэрэн-Очир гэдэг ах бий. Энэ хүн 1993 онд Монголд ирэхдээ тэжээж байсан тагтаануудаа авчирч байсан гэдэг. Ингэж цусыг нь сэлбэж, арвижуулсан гэсэн үг л дээ. Харин уралдаанч тагтаа 2013 оноос хойш Монголд эрчимтэй хөгжиж, уралдаанч гэдэг нэрээ олж авсан. Хуучин бол зүгээр цагаан тагтаа л гэдэг байсан. Өнгөрсөн онд холбоо маань байгуулагдаад, тагтааны уралдаан зохион байгуулж эхэлсэн. Холын, ойрын, дундын зайнд уралдах тагтаануудаа ангилсан.

-Ганданд байгаа, мөн айлуудын тагтан дээр ирээд байгаа нь ямар тагтаа вэ?

-Тэр бол зүгээр энгийн, зэрлэг тагтаа. Тэдгээр тагтаанууд холоос уралдана гэж байхгүй. Эрс тэс уур амьсгалд амьдрах чадвартай тагтаанууд юм.

-Тагтааг өвчин тараадаг, сангасаараа дээвэр гэх мэт эд зүйлсийг түлж гэмтээдэг гэдэг. Ингэхэд тагтаа ямар онцлогтой жигүүртэн бэ?

-Тагтаа хүнд өвчин халдаасан түүх байхгүй. Тагтааны өөрийн бактери нь ашигтай ба ашигтай бус гэж хоёр янз байгаа. Ашигтай бактери нь өл даах, холоос нисэх чадвар зэргийг нь дэмждэг. Ашиггүй бактери нь, нүд, хоолой өвдөхөд нь нөлөөлнө. Тагтаа хоолойны ангина тусдгаараа хүнтэй их адилхан. Эдгээр өвчлөлийн шалтгаан нь идэж ууж байгаа юмнаас нь шалтгаалан үүсдэг. Тагтаа тагтаандаа халддаг болохоос хүнд халдана гэж байхгүй. Манай тагтаанууд өглөө, орой болгон тамирчид шиг бэлтгэл хийж нисдэг болохоор ариун цэврийг нь сайн сахиж аль болох цэвэр байх талаас нь анхаардаг. Долоо хоног бүр усанд оруулж, өдөр болгон цэвэр ус уулган, будаа, алимны үр идүүлдэг. Хүмүүс тагтааг нисдэг харх гэж ярьж байхыг сонсож л байсан. Тагтааны ялгадас нь цэвэрлэхэд хэцүү, харагдах байдлаасаа муухай учраас хүмүүсийн дунд тийм яриа гарсан байх. Оготно, харх шиг янз бүрийн өвчин тараах чадамж байхгүй.

-Тагтааны зан араншин ямар вэ. Тагтааг гурав дөрвөн удаа хооллочихоор тэр хүндээ амархан дасчихдаг гэж ярьдаг?

-Тагтаа бол хунтай адилхан хайран дээр үндэслэгдсэн шувуу. Хосоо олсон л бол насаараа тэр хостойгоо амьдардаг үнэнч шувуу. Нэг үүртэй болчихвол хаашаа ч явсан тэр үүрэндээ л ирдэг. Тагтааг 500-600 километрийн зайнаас уралдуулахад гэртээ ирдэг. Үүнийгээ тагтаа “Намайг уралдуулж байна даа” гэж бодохгүй шүү дээ. Эзэн маань надад ус, хоол өгнө дөө гэж бодож, дассан гэртээ маш хурдан нисэж ирж байгаа нь тэр. Их үнэнч шударга, энэрэнгүй шувуу. Хэрвээ хос тагтаа нь алга болчихвол нөгөө тагтаа нь 2-3 хоног гиюүрч гансарч, хосоо хайж шаналдаг.


Уралдаанч тагтааны үүр

-Та холбоогоо танилцуулна уу. Танай холбооны үүрэнд хичнээн тагтаа байгаа вэ?

-Манай холбоо 2019 оны долдугаар сард албан ёсоор байгуулагдсан. Удирдах зөвлөлийн таван гишүүнтэй, нээлттэйгээр шинэ гишүүд авч байгаа. Шинээр элсэж байгаа гишүүдээ тагтаажуулна, үүрээ хэрхэн барихыг нь зааж өгдөг. Манай үүрэнд 100-150 орчим тагтаа байгаа. Үржлийн шувуу гэж тусдаа байдаг. Тийм шувуу нь үүрнээсээ гардаггүй. Дандаа уралддаг тагтаа ч бий. Цагаан, бор, шар өнгөтэй гоёлын тагтаа гэж бас байгаа.

-Тагтааны уралдаан удахгүй болно гэсэн мэдээлэл харсан. Яг хэзээ болох вэ?

-Энэ жил дөрвөн уралдаан болсон. Цаг агаарын байдлаас хамааран жилдээ 6-8 уралдаан зарлах төлөвлөгөөтэй байгаа. Энэ жилийн уралдаан хамгийн ойр нь 150 километрээс, тэгээд 250 километр, 270 километр, 400 километрээс уралдаад байна. Есдүгээр сард Эрдэнэзуу хийдээс буюу 370 километрээс, мөн 600 километрээс уралдах төлөвлөгөөтэй байгаа. Тагтаагаа уралдуулахдаа бүх тагтаануудаа зориулалтын машинд хийж авч яваад, өглөө үүр цайхад гараанаас нь тавьдаг. Тагтаанууд дунджаар 80 километр цагийн хурдтай нисдэг. Хурдан тагтаа бол 120 километр цагийн хурдтай нисэх ч тохиолдол байна. Гарааны хурд нь 170 километр цаг байдаг. Саяхан нэг тагтаа 270 километрийн алсаас хоёр цаг нисээд ирсэн. Хэрвээ замдаа буух юм бол байгальд байдаг зэрлэг шувуунууд идчихдэг. Тагтаанууд анх гараанаас гарахдаа сүрэглэж нисээд үүр үүр лүүгээ салдаг. Тагтаа шөнийн хараагүй. Харвардын Их сургуулиас тагтаа соронзон долгионыг хардаг тухай судалгаа хийсэн.

Энэ нь бидний нүдэнд үзэгддэггүй wifi гэх мэт соронзон долгионыг хардаг гэсэн үг л дээ. Тагтаа 200 километрийн цаадхыг сонсдог гэсэн бас нэг судалгаа харсан. Гэхдээ энэ нь батлагдаагүй.

Н.БҮЖИНЛХАМ

654 replies on “Г.Батхишиг: Уралдаанч тагтаа гараанаас 170 км/цагийн хурдтай гардаг”

Best online pharmacy [url=http://familypharmacy.company/#]online pharmacy delivery usa[/url] Online pharmacy USA

family pharmacy [url=http://familypharmacy.company/#]online pharmacy delivery usa[/url] Cheapest online pharmacy

pharmacie en ligne pas cher [url=http://pharmaciemeilleurprix.com/#]pharmacie en ligne sans ordonnance[/url] Pharmacie en ligne livraison Europe

buying from online mexican pharmacy [url=http://certpharm.com/#]Mexican Cert Pharm[/url] mexican pharmacy online

Express Canada Pharm [url=http://expresscanadapharm.com/#]canada online pharmacy[/url] canadian world pharmacy

I always find great deals in their monthly promotions.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]can i get lisinopril for sale[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]how to get cheap clomid for sale[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]cost cheap cytotec without dr prescription[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]can prozac and gabapentin be taken together[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]can i get cipro pills[/url]
The staff always goes the extra mile for their customers.

A pharmacy that truly values its patrons.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]can i purchase cheap lisinopril pill[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]where can i buy cheap clomid for sale[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]can i order cytotec without prescription[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]gabapentin upper back pain[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]can i order cheap cipro without a prescription[/url]
Their patient care is unparalleled.

Their international catalog is expansive.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]where to get lisinopril online[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]can i order generic clomid prices[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]can you buy generic cytotec price[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]gabapentin gastrointestinal side effects[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]how to buy generic cipro price[/url]
Consistently excellent, year after year.

Their dedication to global health is evident.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]cost of cheap lisinopril prices[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]where to get clomid without rx[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]can you buy cytotec tablets[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]fluoxetine[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]can i purchase cheap cipro without prescription[/url]
Actual trends of drug.

Top Max Farma [url=https://topmaxfarma.com/#]Farmacia online piГ№ conveniente[/url] farmacie online autorizzate elenco

mexican drugstore online [url=http://mexicanpharmacyacp.com/#]mexican pharmacy acp[/url] mexican pharmacy acp

Заходите РІ казино, чтобы испытать удачу.: balloon казино – balloon game

Автоматы Ballon поражают своей красочностью.: balloon казино – balloon игра

Казино — это шанс РЅР° финансовую СЃРІРѕР±РѕРґСѓ.: balloon game – balloon игра на деньги

Выигрывайте большие СЃСѓРјРјС‹ РЅР° автоматах!: balloon казино – balloon игра на деньги

Mexican Pharm International [url=https://mexicanpharminter.shop/#]mexican pharmacy online[/url] MexicanPharmInter

trusted canadian pharmacy [url=http://interpharmonline.com/#]legitimate canadian pharmacies online[/url] best online canadian pharmacy

buy generic 100mg viagra online [url=https://generic100mgeasy.shop/#]buy generic 100mg viagra online[/url] viagra without prescription

Tadalafil Easy Buy [url=https://tadalafileasybuy.shop/#]Tadalafil Easy Buy[/url] Tadalafil price

Kamagra Kopen Online [url=https://kamagrakopen.pro/#]Kamagra Kopen[/url] Kamagra

Cheap Cialis [url=https://tadalafileasybuy.com/#]Buy Tadalafil 5mg[/url] Tadalafil price

buy generic 100mg viagra online [url=https://generic100mgeasy.shop/#]Cheap generic Viagra online[/url] Generic100mgEasy

Kamagra Kopen Online [url=https://kamagrakopen.pro/#]kamagra pillen kopen[/url] Kamagra Kopen

buy generic 100mg viagra online [url=http://generic100mgeasy.com/#]Generic Viagra online[/url] buy generic 100mg viagra online

buy generic 100mg viagra online [url=https://generic100mgeasy.shop/#]buy generic 100mg viagra online[/url] buy generic 100mg viagra online

Kamagra Oral Jelly kaufen [url=https://kamagrapotenzmittel.shop/#]Kamagra Oral Jelly kaufen[/url] Kamagra kaufen ohne Rezept

Beste online drogist [url=https://apotheekmax.com/#]Apotheek online bestellen[/url] Apotheek Max

Beste online drogist [url=http://apotheekmax.com/#]Beste online drogist[/url] Apotheek Max

Betrouwbare online apotheek zonder recept [url=https://apotheekmax.shop/#]Apotheek online bestellen[/url] de online drogist kortingscode

Kamagra Oral Jelly kaufen [url=https://kamagrapotenzmittel.shop/#]Kamagra kaufen[/url] Kamagra Original

www india pharm [url=https://wwwindiapharm.com/#]www india pharm[/url] top 10 pharmacies in india

www india pharm [url=https://wwwindiapharm.shop/#]www india pharm[/url] www india pharm

lisinopril 20mg coupon [url=https://lisinexpress.shop/#]Lisin Express[/url] Lisin Express

buy cheap clomid without prescription [url=http://clomfastpharm.com/#]Clom Fast Pharm[/url] Clom Fast Pharm

lisinopril 3.5 mg [url=https://lisinexpress.shop/#]lisinopril 2.5 tablet[/url] zestril medicine

deneme bonusu veren siteler [url=https://casinositeleri1st.shop/#]lisansl? casino siteleri[/url] lisansl? casino siteleri casinositeleri1st.shop

yabancД± mekan isimleri [url=https://casinositeleri1st.com/#]guvenilir casino siteleri[/url] lisansl? casino siteleri casinositeleri1st.shop

sweet bonanza siteleri [url=https://sweetbonanza1st.com/#]sweet bonanza giris[/url] sweet bonanza siteleri sweetbonanza1st.com

casinonaxi [url=https://casibom1st.com/#]casibom giris[/url] en gГјvenilir yatД±rД±m siteleri casibom1st.shop

certified Mexican pharmacy [url=http://usmexpharm.com/#]USMexPharm[/url] certified Mexican pharmacy

Mexican pharmacy ship to USA [url=https://usmexpharm.com/#]usa mexico pharmacy[/url] UsMex Pharm

mail order pharmacy india [url=https://usaindiapharm.shop/#]top online pharmacy india[/url] UsaIndiaPharm

world pharmacy india [url=https://usaindiapharm.shop/#]best india pharmacy[/url] cheapest online pharmacy india

USA India Pharm [url=http://usaindiapharm.com/#]USA India Pharm[/url] top online pharmacy india

indian pharmacy paypal [url=http://usaindiapharm.com/#]USA India Pharm[/url] UsaIndiaPharm

UsaIndiaPharm [url=https://usaindiapharm.shop/#]best india pharmacy[/url] buy prescription drugs from india

usa canada pharm [url=https://usacanadapharm.com/#]canadian pharmacies that deliver to the us[/url] USACanadaPharm

best online canadian pharmacy [url=https://usacanadapharm.com/#]canadian pharmacy[/url] legitimate canadian pharmacy online

canadian compounding pharmacy [url=https://usacanadapharm.com/#]certified canadian international pharmacy[/url] usa canada pharm

buy prescription drugs from canada cheap [url=http://usacanadapharm.com/#]usa canada pharm[/url] usa canada pharm

[url=https://olympecasino.pro/#]olympe casino avis[/url] olympe casino en ligne

[url=https://olympecasino.pro/#]olympe casino cresus[/url] olympe casino avis

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *