-“РОБОКОН”-Д ОРОЛЦСОН ОЮУТНУУДЫН ХУВЬ ХҮНИЙ ХӨГЖИЛ, ТАНИН МЭДЭХ, НИЙГЭМШИХ УР ЧАДВАРНЬ АСАР ДАВУУ-
Гэрэл зургийг Г.Базаррагчаа
ШУТИС-ийг хөнгөн үйлдвэрийн машин тоног төхөөрөмжийн инженер мэргэжлээр дүүргэснээсээ хойш сургуульдаа багшилж байгаа Д.Пүрэвмагнайг бид энэ удаад “Багш” буландаа урьсан юм. Түүний шавь нар жил бүр зохион байгуулагддаг “Робокон” тэмцээнд амжилттай оролцсоор ирсэн. Ирээдүйд инженер болохоор суралцаж буй шавь нараа энэ жилийн тэмцээнд оролцуулахаар бэлдэж буй ШУТИС-ийн Үйлдвэрлэлийн технологийн сургуулийн хөнгөн үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийн ахлах багш Д.Пүрэвмагнай “Робокон” тэмцээнд удирдагч багшаар оролцохоос гадна “Автомат робот” тэмцээний шүүгч юм.
-Таны шавь нар “Робокон” тэмцээнд жил бүр оролцдог. Тиймээс энэ тэмцээний талаар яриагаа эхэлье гэж бодлоо.
-Жил бүрийн наймдугаар сард “Робокон” олон улсын тэмцээн болдог. Түүнийг дууссаны маргааш нь дараа жилийн тэмцээний дүрэм нь зарлагдаж улс орнууд үндэснийхээ хэмжээний “Робокон” тэмцээнээ хэдийд зохион байгуулахаа албан ёсоор мэдэгддэг. Аль ч улс орны “Робокон” тэмцээн нь олон улсын дүрмийн дагуу явагддаг. Манай үндэсний “Робокон” тэмцээнийг Азийн телевизүүдийн холбооноос зохион байгуулдаг. МҮОНТ нь тус холбооны гишүүн, тиймээс Монголдоо энэ тэмцээний ерөнхий зохион байгуулагч нь. “Робокон” тэмцээн нь манайд 2002 оноос хойш зохион байгуулагдаж эхэлсэн. Манай ШУТИС-ийн Үйлдвэрлэлийн технологийн сургуулийн хувьд гэвэл 2005 оноос хойш өнөөдрийг хүртэл амжилттай оролцсоор ирлээ.
-Энэ хугацаанд уг тэмцээнд оролцсон танай сургуулийн оюутнууд ямар амжилт үзүүлэв?
-Манай ШУТИС-ийн дэргэдэх Үйлдвэрлэлийн технологийн сургуулийн оюутнууд нэлээд амжилт үзүүлсэн. 2013 онд гэхэд шилдэг дөрвөн багт шалгарч, шилдэг гар машины шагнал авлаа. Улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд дэд байрт орж байсан.
-Энэ тэмцээнд оролцох нь оюутнуудад хэрхэн нөлөөлдөг талаар удирдагч багшийн хувьд бодлоо хуваалцаач?
-Багш хүний хувьд энэ тэмцээнд оролцоод түрүүлэх нь чухал биш гэж боддог. Мэдээжийн хэрэг өөрсдийнх нь бүтээсэн робот түрүүлэхэд залуус маань маш их урамшдаг. Гэхдээ үүнээс илүү “Робокон”-д оролцох нь илүү ач холбогдолтой. Яагаад гэхээр оюутнууд маань механикийн шийдэл нь яаж хийдэг болохыг мэдэж авдаг. Эхлээд өөрөө гараараа хийж үзнэ, робот буюу тоног төхөөрөмжөө хийнэ гэсэн үг. Дараа нь электрон удирдлагаа хийх хэрэгтэй болно дээрээс нь электрон удирдлагаа амь оруулахын тулд программыг нь бичнэ. Робот бүтээнэ гэдэг шууд л хийгээд эхэлдэг юм биш бодно, сэтгэнэ. Түүнийгээ 3D буюу визуаль орчинд зурж бий болгох зэрэг маш олон үе шаттай ажил. Хичээл дээр олж авсан мэдлэгээ практик дээр нэвтрүүлнэ. Мөн багшийн зааснаас гадна өөрөө эрэл хийнэ, судлах шаардлагатай болдог. Онолыг практик дээр яаж буулгах вэ гэдгээ бодно. Оюутнууд ийм л чадваруудыг эзэмшдэг. Хамгийн гол нь хүн болж төлөвшинө. Багаараа ажиллана, хүлээсэн үүргээ цаг хугацаанд нь биелүүлнэ гэх мэт олон сайхан дадлыг олж авдаг. Цаашилбал бие биесээ суралцах, хүндэтгэх, дэмжих зэрэг нь хамгийн чухал. “Робокон” тэмцээний гол зорилго нь энэ.
-Энэ тэмцээн манай техникийн салбарт ахиц дэвшил гаргахад чухал түлхэц болдог нь гарцаагүй. Ер нь дуу хуур, спорт зэргээр улс орныг хөгжүүлдэггүй. Сайн инженерүүдийг бэлдэх нь хөгжлийн гол түлхүүрийн нэг. “Робокон”-д оролцож байсан оюутнууд ажил дээр гараад ямар амжилт үзүүлж байна?
-“Робокон”-д оролцож байсан, оролцож байгаагүй оюутнууд гэж ярьж болно. Энэ тэмцээнд оролцож байсан оюутнуудын хувь хүний хөгжил, танин мэдэх ур чадвар, нийгэмших чадвар зэрэг нь асар давуу. Дээр нь өөрийн сурч мэдсэнээ яаж ажлын талбар дээр хэрэглэх, бүтээгдэхүүн болгох тал дээрээ илүү байдаг. Тиймээс ч жишээ нь Японд их сургуулиудын хооронд зохиогддог “Робокон” тэмцээнд оролцсон хүүхдүүдийг авч ажиллуулах сонирхолтой байдаг. Жишээ нь ижил мэргэжлээр нэг сургууль төгссөн хоёр хүүхэд ажилд орохоор ирлээ гэхэд “Робокон”-д оролцсон нь илүү боломжтой байдаг. Манай Монгол ч ер нь тийм жишиг рүү орж байгаа. Дээрээс нь “Робокон”-д оролцож байсан шавь нар маань ажил дээр гараад илүү амжилтанд хүрсэн байх жишээтэй. Нэг шавь маань гэхэд “Оюутолгой”-д инженерээр ажиллаж байна. Өөрсдөө үйлдвэр дээр гараад тоног төхөөрөмж зохион бүтээж байгаа жишээ цөөнгүй бий. Иймээс инженерүүд улс орны хөгжилд чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.
-Тэгвэл та амжилттай яваа шавь нараасаа дурдаач?
-Миний шавь нараас хамгийн ойрхон нэг жишээ дурдахад 2008 онд хөнгөн үйлдвэрлэлийн автоматжуулалт мэргэжлээр төгссөн Бямбаа гэдэг залуу маань одоо Японд “Toyota” компанид инженерээр ажилладаг.
-Энэ удаагийн “Робокон”-д таны шавь нар ямар бүтээлээрээ өрсөлдөх гэж байна?
-Жил бүр тэмцээний даалгавар өөрийн гэсэн онцлогтой байдаг. Вьетнамын нэгэн уламжлалт баярын үеэр тусгай уутанд хийсэн арвайгаа аль болох өндөрт байрлах цаасан уутанд хийгээд шидээд нүхээр оруулдаг юм байна. Өөрөөр хэлбэл энэ жилийн уралдааны даалгавар нь буудай хийсэн уутыг шиддэг роботыг бүтээнэ гэсэн үг.
-Танай оюутнуудын бэлтгэл ажил хэр зэрэг ахицтай явж байна?
-Өнөөдрийн байдлаар зураг төслөө хийгээд оюутнууд маань янз бүрийн санаагаа дэвшүүлж байна. Энэ тэмцээнд оролцох хүсэлтэй оюутнууд нэлээд байдаг тул сургууль дотроо бид санааг нь уралдуулдаг. Явах, шидэх механизм нь ямар байх гээд. Клубынхээ гишүүн оюутнуудын дунд уралдаан зарлаж хоорондоо ярилцаж шилдэг санааг нь шалгаруулдаг.
-Та сая клубын тухай ярилаа. Танай сургуулийн клуб уу?
-Манай Үйлдвэрлэл технологийн сургууль механикийн чиглэлээр суралцдаг оюутнуудад зориулсан “Зохион бүтээх залуус” гэдэг клубтай. Энэ клубын гишүүд нь зөвхөн “Робокон” төдийгүй “Сумо робот”, “Автомат робот”, төөрдөг байшинд явдаг роботын гээд янз бүрийн тэмцээнүүдэд оролцдог. Ер нь жил ирэх тусам робот зохион бүтээх тэмцээн уралдаан олон болж байна. Сонирхогчид нь нэмэгдэж байгаа. Энэ нь оюутнуудад төдийгүй улс орны хөгжилд хэрэгтэй гэсэн үүднээс байгууллагууд ч нэлээд дэмждэг болсон.
-Та бас ОХУ-д суралцсан гэсэн. ШУТИС-д хэдэн жил багшилж байна?
-Би 13 дахь жилдээ багшилж байна.
-Тэгвэл олон шавьтай юм байна.
-Диплом хамгаалаад төгссөн шавь нар гэвэл нэлээд бий. Тоолж үзээгүй юм байна. Гэхдээ ахмад багш нарыгаа яаж гүйцэх билээ. Би хөнгөн үйлдвэрийн машин тоног төхөөрөмжийн инженерээр суралцаж байгаа оюутнуудаас гадна өөр мэргэжлийн оюутнуудад ч хичээл ордог юм.