Category: соёл-урлаг

Өнөөдөр үдэш 17:00 цагт УДБЭТ-ын тайзнаа “Хунт нуур” балетыг тоглох гэж байна. Алдарт зохиолч П.И.Чайковский “Хунт нуур” балетаа Германы эртний нэгэн домгоос сэдэвлэн 1875 онд бичиж байсан гэдэг. Гурван бүлэг дөрвөн үзэгдэлт тус балетыг анх 1877 онд Москвад тоглосон боловч төдийлөн амжилт олж байгаагүй юм. Удирдаач, бүжигчид мөн үзэгчид уг балетыг хөгжмийн хувьд ихээхэн хүнд, бүжиглэхэд хэцүү гэж үзэж байсан байна. Харин 1895 онд Санкт- Петербург хотын Маринскийн театрт шинээр найруулан тавьснаар их амжилт олсон юм. Хөгжмийн зохиолч Рикардо Дриго хөгжмийн найруулгыг хийж, алдарт бүжиг дэглээч Мариус Петипа, Лев Иванов нар бүжгийн шинэ дэглэлтийг тавьсанаар уг балетыг дэлхийд алдаршуулах эхлэлийг нь тавьжээ.

Гол дүрүүд: /02.27/

ОДЕТТА – Ч.Ганчимэг МУГЖ
ОДИЛЛИЯ – Ч.Ганчимэг МУГЖ
ХАН ХҮҮ – М.Од СТА
АЛИА САЛБАДАЙ – Б.Төгөлдөр СТА
РОТБАРТ – Х.Мөнгөнхөлөг СТА
ПА-де-труа – Б.Баасансүрэн СТА , О.Олонбаяр, Б.Пүрэв-Очир
Хатан эх – Р.Байгалмаа СТА
Жижиг хунгууд – Г.Батчимэг СТА, Б.Алтаннамар СТА , Ж.Ханбулнай, Г.Маргад-Эрдэнэ
Том Хунгууд – Б.Баасансүрэн СТА , М.Мөнхтуяа , У.Анужин

Гол дүрүүд: /02.28/

ОДЕТТА – Б.Саруул СТА
ОДИЛЛИЯ – Б.Саруул СТА
ХАН ХҮҮ – А.Өлзий-Орших СТА
АЛИА САЛБАДАЙ – Т.Хан-Очир
РОТБАРТ – Э.Эрдэнэжаргал СТА
ПА-де-труа – Г.Батчимэг СТА , О.Олонбаяр, Б.Пүрэв-Очир
Хатан эх – Р.Байгалмаа СТА
Жижиг хунгууд – Г.Батчимэг СТА, Б.Алтаннамар СТА , Ж.Ханбулнай, Г.Маргад-Эрдэнэ
Том Хунгууд – Б.Баасансүрэн СТА , М.Мөнхтуяа , У.Анужин

УДБЭТ-ын балетын жүжигчид, ХБК-ийн сонгодог бүжгийн ангийн оюутнууд оролцон тоглоно.

Хөгжим: П.И.Чайковский
Удирдаач: Ж.Бүрэнбэх УГЗ
Цомнол: В.И.Бегпчев, В.Ф.Гельцер
Балетмейстер: Б.Жамъяндагва ХБ, ТШ, АЖ
Ерөнхий зураач: Б.Төмөрхуяг
Хөтлөх найруулагч:Н.Чинзориг

Улсын драмын эрдмийн театрт “Сонгодог жүжгийн өдрүүд” эхэлж байна. Өнөөдөр 18:00 цагт “Чөлөөт хос” мюзикл инээдмийн жүжиг тайзнаа амилна. Энэхүү жүжигт соёлын тэргүүний ажилтан жүжигчин Ц.Баясгалан /Антония эхнэр/, залуу жүжигчин Э.Тодгэрэл /Мамбретто/, Г.Дөлгөөн-Аюуш /Профессор нууц амраг/ нар дүр бүтээнэ.

“Чөлөөт хос” жүжиг маргааш /II.28/ мөн 18:00 цагт үзэгчдийн хүртээл болно. Жүжгийг тасалбарыг тасалбар Улсын драмын эрдмийн театрын тасалбар борлуулах цэгээс болон https://easyticket.mn/ хаягаар онлайнаар захиалан авах боломжтой. Тасалбар суудлаас хамааран 10-20 мянган төгрөгийн үнэтэй аж.

УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга уран зургийн үзэсгэлэнгээ гаргахаар төлөвлөжээ. Тодруулбал, ирэх намар өөрийн үзэсгэлэнгээ олон нийтийн хүртээл болголохоор бэлтгэж байгаа бололтой.

Тэрбээр өөрийн гараар зурсан нийт 200 гаруй уран бүтээлээрээ анхны үзэсгэлэнгээ гаргахаар төлөвлөжээ. Х.Баттулга гишүүн нь Дүрслэх Урлагийн дунд сургуулийг төгссөн юм. Тэрбээр наймдугаар анги төгсдөг жилээ тус сургуульд элсэн орж 1982 онд төгссөн байдаг. Улмаар 1982 оноос Урчуудын эвлэлд монументаль чимэглэлийн чиглэлээр ажиллаж байсан аж.

Өчигдөр Испани улсад олон улсын циркчдийн ес дэх удаагийн тэмцээн эхэллээ. Тэмцээнд манай улсаас Монголын үндэсний циркийн Н.Энхболд багштай, Т.Номуунбаатар ахлагчтай шидэх банз, дудартай акробатын жүжигчид оролцож байна. Энэ сарын 29-ний өдөр хүртэл үргэлжлэх уг тэмцээний ерөнхий шүүгчдийн бүрэлдэхүүнд Монголын цирк хөгжлийн төвийн тэргүүн Н.Эрдэнэ ажиллаж байгаа билээ. Түүний хувьд энэ удаагийн тэмцээн он гарснаас хойш шүүгчээр ажиллаж буй хоёр дахь олон улсын тэмцээн нь юм.

“Монсудар” хэвлэлийн газраас эрхлэн гаргадаг “Монголчууд” түүхэн цувралын гуравдугаар ботийн нээлт өнөөдөр “Интерном” номын их дэлгүүрт боллоо.

Уг даацтай бүтээлийн ерөнхий редактороор түүхийн шинжлэх ухааны доктор, профессор, Төрийн соёрхолт түүхч О.Батсайхан ажилласан байна. Мөн түүхчдээс Түүхийн шинжлэх ухааны доктор, зөвлөх профессор З.Лонжид, доктор, профессор Г.Мягмарсамбуу, Түүхийн шинжлэх ухааны магистр П.Лхам нар ажиллажээ. Харин бусад салбараас Боловсрол судлалын ухааны доктор Б.Батсайхан, М.Дэлгэржав, Соёл судлалын ухааны доктор Ж.Баатарцогт, Анагаахын шинжлэх ухааны доктор, профессор Ж.Раднаабазар, Анагаахын шинжлэх ухааны доктор, дэд профессор Р.Эрдэнэтунгалаг, Л.Энхбаатар нар ажилласан юм байна.

Анагаахын шинжлэх ухааны доктор, профессор Ж.Раднаабазар нээлтийн үеэр хэлэхдээ “Цуврал гарч байгаа нь Монголын ард түмнийг соён гэгээрүүлэхэд их үнэтэй хандив болж байгаа юм. Сүүлийн цувралын “Анагаах ухаан” гэсэн хэсгийг миний бие бичсэн. Тэгэхээр тус хэсэгт 1960 он хүртэл анагаах ухаан Монголд хөгжихөд ямар бэрхшээл байсан, ололттой тал нь юу байсан гэдгийг харуулах гэж зорьсон. Жишээлбэл, Монголд хамгийн анх хэн гэдэг хүн, ямар мэс засал хийсэн нь доторхойгүй байдаг. Мөн анх тарилга хийсэн хүн гэхэд л мэдэгддэггүй. Тиймээс янз бүрийн судалгаа хийн, түүхэн баримт цуглуулж мөн гадаадын орнуудад хэвлэгдсэн манай анагаах ухаантай холбоотой зүйлсүүдийг оруулсан нь энэхүү ботийн онцлог болсон. 1937 он хүртэл манайд анагаах ухааны эрдэм шинжилгээний өгүүлэл 10 гаруй гарсан байдаг. Тэдгээрийг бас жагсаан оруулсан нь энэхүү номын бас нэг онцлог зүйл болсон” гэсэн юм.

Уг цувралын эхний боть нь “Монголчууд ХХ зууны эхэнд” гэсэн нэртэйгээр гарч байсан бөгөөд тус ботьдоо Манжийн эрхшээлд байсан монголчууд тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсан 1911 оноос 1921 оны хоорондох түүхийг голчлон харуулсан. Харин “Монголчууд XVII-XX зууны эхэн үе” гэх хоёр дахь ботьдоо Манжийн эрхшээлд байсан 300 орчим жилийн түүхийг холбогдох гэрэл зураг, архивын баримт материалын хамт дэлгэн харуулсан байдаг.

Харин энэ удаагийн цуврал буюу гуравдугаар ботьдоо 1924-1959 оны үеийн Монголын түүхийг багтаасан бөгөөд энэхүү хугацааг сонгосны учрыг Бүгд найрамдах улс байгуулсан үеэс нэгдэлжих хөдөлгөөн ялсан үеийг түүхийн нэгэн үе болгон авсан хэмээн тайлбарлаж байна. Энэхүү 1924-1959 оны түүхийг өгүүлэх гуравдугаар боть нь “Монголчууд нийгэм журамд давшин орсон нь” гэсэн нэртэйгээр гарч байгаа бөгөөд нүүдэлчид хэрхэн суурьшмал амьдралын хэв маягийг хүлээн авсан хийгээд улс орны бүтээн байгуулалт, улс төрийн үйл явдлууд хэрхэн өрнөснийг сонирхолтойгоор өгүүлэх ажээ.

Тус цувралын эхний хоёр ботийг https://www.internom.mn/ сайтаас онлайнаар худалдан авах боломжтой ба 2016 ондоо багтаан Монгол нутагт хүн амьдарч эхэлсэн үеэс 13-р зуун хүртэл, 13-16-р зууны үеийг харуулсан хоёр ботийг уншигчдын хүртээл болгон гаргах төлөвлөгөөтэй байгаа юм байна.

Өнгөрөгч Лхагва гаригт АНУ-ын Харвардын их сургуулийн Төрийн удирдлагын сургуульд “Монголын хөгжлийн форум” амжилттай зохион байгуулагдлаа.

Монголын хөгжлийн асуудлаар зохиогдсон тус арга хэмжээнд Монгол Улсаас АНУ-д суух Онц бөгөөд бүрэн эрх Элчин сайд Б.Алтангэрэл, мөн Монгол Улсаас Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын дэргэд суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд, Байнгын төлөөлөгч С.Сүхболд, тус улсад суугаа манай улсын Ерөнхий консул Б.Мөнхжаргал, Хөрөнгө оруулалтын газрын дарга Жавхланбаатар, НИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн Нарийн бичгийн дарга Б.Энхболд нарын Монголын төлөөлөгчид оролцсон юм.

Харвардын их сургуулийн нэр хүндтэй, нөлөө бүхий профессорууд болох Рикардо Хаусмэн, Дэвид Кинг, Стив Жардин нарын зочид, Мянганы сорилтын сангийн төлөөлөгчид оролцож илтгэл тавьж хэлэлцүүлэг хийх юм. Профессор Хаусмэний хувьд Монгол Улсын хөгжлийн асуудлаар сонирхолтой судалгаа хийснээ танилцуулсан нь арга хэмжээний үнэ цэнийг илтгээд зогсохгүй, жил бүр ийм форум зохион байгуулах шаардлагатайг нотолж байв.

Хөгжлийн форумд Харвард, MIT болон Бостон орчмын сургуулиудад багшилж байгаа болон сурч байгаа Монгол судлаач, оюутнууд өргөнөөр оролцох бөгөөд дэлхийн олон орноос Харвардад суралцагч оюутан, судлаачид оролцсон юм.

Монгол орноо олон улсад илүү ихээр сурталчилах, улмаар хөрөнгө оруулалт татах, дэлхийд тэргүүлэгч судалгаа шинжилгээний институтын хэмжээнд Монголын сайн нэрийг бататгах зорилгоор энэхүү үйл ажиллагааг жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулахаар санаачилж буй бөгөөд Харвардын их сургуулийн судалгааны хүрээлэнгүүд санхүүжүүлсэн болно.

Монгол Улс дуу, хөгжим, зохиолч, нийтлэлчдийн эрх ашиг, оюуны өмчийг хамгаалахад нэг шат ахижээ. Учир нь, олон улсын зохиолч, хөгжмийн зохиолч, нийтлэлчдийн холбоо буюу “CISAC”-д гишүүнээр элссэн байна. Улмаар Япон, Өмнөд Солонгос, Австрали, Англи тэргүүтэй 10 гаруй оронтой энэ чиглэлд хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулжээ. Энэ хүрээнд нэн тэргүүнд 10 мянган дууг кодолж, оюуны өмч болон зохиогчийн эрхийг баталгаажуулахаар болсон байна.

CISAC гэх байгууллага нь 120 орны 230 гаруй гишүүн нийгэмлэгтэй бөгөөд гурван сая гаруй дуу, шүлэг, дуурь, уран зохиол, дүрслэх урлагийн бүтээлчдийг төлөөлдөг. Цаашлаад зохиогчийн эрхийг хамгаалж ажилладаг юм. Энэ удаад Монгол Улстай хамтарч ажиллахаар болжээ. Нэн тэргүүнд Монголын зохиолч, хөгжмийн зохиолч, дуучдын 10 мянган дууг кодлуулж, олон улсад бүртгэлжүүлэхээр ажиллаж байгаа юм. Цаашдаа 60 мянган дууг бүртгэлжүүлэх төлөвлөгөө гаргажээ.

Ингэхийн тулд нэн тэргүүнд уран бүтээлчид өөрсдөө Монголын зохиолч, хөгжмийн зохиолч, нийтлэлчдийн нийгэмлэгтэй гэрээ байгуулах хэрэгтэй. Улмаар өөрийн дуугаа коджуулах учиртай. кодлох уран бүтээлд шаардлага шалгуур тавихгүй. Дууны чанарын асуудлыг ч хөндөхгүй. Гагцхүү тухайн уран бүтээлч Монголын зохиолч, хөгжмийн зохиолч, нийтлэлчдийн нийгэмлэгтэй гэрээ байгуулсан л бол шинэ дуу, хөгжмийг нь коджуулах юм байна.

Мөн 1992 оноос өмнөх Алтан үеийн хэмээн нэрлэгддэг уран бүтээл тодорхой эзэнгүй, хүссэн хүн бүр зохиогчийн эрхгүйгээр дуулдаг. Чухам энэ асуудлаас эхлэн шийдвэрлэх шаардлагатай хэмээн үзжээ. Тиймээс эдгээр Алтан үеийн уран бүтээлүүдийг Монголын зохиолч, хөгжмийн зохиолч, нийтлэлчдийн нийгэмлэгт бүртгэлжүүлж, эзэнтэй болгосон байна.

Монголд зохиогчийн эрх, оюуны өмчийг хангаж ажиллахад нийтлэг хэдэн асуудал тулгардаг хэмээн Монголын зохиолч, хөгжмийн зохиолч, нийтлэлчдийн нийгэмлэгийн гүйцэтгэх захирал Ү.Хүрэлбаатар хэлсэн юм. Тухайлбал, зохиогчийн эрх гэж юуг хэлэх вэ гэдэг дээр нэгдсэн ойлголт байхгүй, хоёрдугаарт, дуу, хөгжмийг хэн хамаагүй аваад дуулдаг, түүнийг телевизороор зөвшөөрөлгүй нэвтрүүлсээр ирсэн буруу жишиг, ойлголтыг залруулах гэсэн хүндрэлүүд гардаг байна.

Ямартай ч эхний ээлжид олон улсын байгууллагын гишүүн болсноор уран бүтээлийг коджуулах ажлаас эхлэн цэгцэнд нь оруулна хэмээн тэд үзэж байна.

Монголын Урлагийн Зөвлөл, Улсын Филармонийн Морин хуурын чуулга хамтран дэлхийн болон үндэсний хөгжмийг олон нийтэд сурталчлах зорилгоор “Playing love” тоглолтыг дөрөв дэх жилдээ шинэчлэн найруулж толилуулах гэж байна.

Энэ удаагийн тоглолтоор дэлхийн киноны хөгжмөөс гадна Монгол хүний түүх, ахуй амьдрал, соёл, сэтгэлгээний онцлогийг илэрхийлсэн, сэтгэлд хоногшсон Монгол киноны сонгомол баян урын сангаас дээжлэн хүргэх аж.

“Playing Love” киноны хөгжмийн тоглолт ирэх сарын 4, 5-ны өдөр 19.00 цагт Corporate Hotel & Convention Center-т болно. Тоглолтын тасалбар 20-30 мянган төгрөгөөр худалдаалагдах бөгөөд тасалбарыг Монголын Урлагийн Зөвлөл болон Улсын филармонийн кассаар захиалах боломжтой.

Зураач, каллиграфийн мастер Онолт Т.Жамьянсүрэнтэй үсгийн урлагийн талаар цөөн хором хөөрөлдлөө.

-Та каллиграфийг хэзээнээс эхэлж сонгон, бүтээл туурвих болов?

-1995 оноос тууштай оролдож эхэлсэн дээ. Анх 1994 онд Чой Лувсанжав багштайгаа учран золгож Ж.Нямбуу багшаар бийрийн говийн халхын тигийг заалгаж чиг баримжаатай болоод бийрийн бичлэгээр уйгагүй ажиллах болсон доо. Тэгэхэд Лу багш намайг үсгийн урлагаар тусгайлан оролдвол сайн сан. Монгол бичгийн үсгийн тиг гэж арвин баялаг сан бий түүнийг судлаад Монголынхоо соёлыг түмэнд таниулж мандуулан бадруулбал ямар вэ. Чи тэгж чадах уу гэж чиг мөрийг минь гаргаж, тал талаар тусалж дэмждэг байсан. Олны нүдэнд монгол бичгийн уран сайхныг ил харуулах, сайхан дээр нь улам сайхан урлаг болгож дэлгэрүүлэх юм бол монгол бичгийг сэргээхэд тустай нэмэртэй гэдэг нэг жигүүрийг нь бариад л каллиграфиар оролдож эхэлсэн. Монгол бичиг, урлагийн буянаар эрдэнэ мэт хайрлах олон багштай золгосон.

-Улс орон бүр өөр өөрийн гэсэн каллиграфитай. Харин монгол каллиграф юугаараа ялгардаг вэ?

Уран бичлэг гэдэг бол агшин. Гэрэл зурагтай адилхан яг нэг агшин юм. Жудо бөхийн цэвэр ялалт шиг бүтээл дээрээ яг түүнийгээ л үзүүлж байгаа хэрэг. Тухайн үеийн агшин, мэдрэмжийг уран бүтээлчид өөр өөрийн хэмжээндээ илэрхийлж, харуулж буй юм. Энэ бол бийрийн уран бичлэг юм.

Каллиграфийг хүн бүр янз янзаар тодорхойлдог. Монгол каллиграфи гэж байхын үндэс нь монгол бичиг өөрөө юм. Монгол бичиг маань цаашлуулж хэлбэл мянга илүү жилийн түүхтэй цор ганц босоо бичиг. Олон ч тигтэй. Жишээлбэл, судрын бичлэг үзгийн бичлэгээсээ нэн эртний, ихээ хэв намбатай онцгой төрөл юм. Түүхэндээ олон хувилбар тиг гарсан нь хожмын ном хэвлэлийн үсгийн эх болсон байдаг.

Өрнө дахинд үзгийн бичлэг дээр суурилаад үсгийн урлаг нь хөгжсөн байдаг бол дорно дахинд бийрийн бичлэгээ дагнан үсгийн урлаг нь хөгжсөн. Харин Монголд бийрийн, үзгийн хоёр төрөл нэг дор, зэрэг хөгжсөн байдаг. Үүгээрээ онцлог болов уу.

-Өнөө үеийн монгол каллиграфийн хөгжил ямар ахицтай явж байгаа вэ?

Өнөөдөр үсэг бичгийн оролцоогүй зүйл гэж байхгүй болсон. Наад зах нь хувцасны товчин дээр хүртэл бичиг байдаг. Эдэлж хэрэглэж бүй бүх зүйлд бичиг үсэг орсон чимэглэл байна. Энэ цаг үеийг үсгийн урлагийн эрэн гэж зарим хүн нэрлэж байна. Токиогийн гудамжны гэрлэн чимэглэлийг л хар л даа. Гэтэл манайд зүгээр л гудамжинд гараад харахад дээлийн нөхөөс шиг тийм хаягуудаар шаваастай барилга байшин байж л байдаг. Янз янзын хэлбэртэй. Энэ нь үсгийн урлаг тааруухан явааг илэрхийлээд байна. Ийм зүйлсээс болж өнөөгийн Улаанбаатарын өнгө төрх хэтэрхий муухай байна. Энэ нь үсгийн урлагийн хөгжил хамгийн ёроолдоо явж байгааг харуулж байгаа юм.

– Тэгвэл хөгжүүлэхийн тулд яавал зохистой вэ?

Үсгийн урлагийн агуу мэдлэгтэй ганц хүн байлаа гээд өндөр хөгжсөн гэхгүй. Тэр хүн нас барах ч юмуу яваад өгвөл тэр хүнтэйгээ дуусна гэсэн үг. Тиймээс хөгжил гэдэг нэг хоёр хүн дээр гарч ирдэг бус, олноороо үр шимийг нь хүртээд хэн нэгэн хувь хүнээс хамааралгүй байж л хөгжил болно.

Нэн тэргүүнд урьд цагийн хэвлэлийн нэгдсэн редакцийн уран сайхны редакторын ур чадварыг олон нийт эзэмшээсэй л гэж боддог. Тэгээд олон фонтыг хэрхэн зохистой ашиглахыг сурчихвал аятайхан болоод л ирнэ. Хүн зах зухаас нь мэдэхийн чинээгээрээ таньж, тэгээд оролдож эхэлдэг юм. Тэгэхгүйгээр хэлбэр төдийхэн дуурайж аргацаагаад байвал хэзээ ч хөгжихгүй л дээ.

-Та өөрийн үзэсгэлэнгээ гадны орнуудад олон удаа гаргаж байсан. Тэр бүрт монгол каллиграфийг хэрхэн хүлээж авдаг вэ?

Саяхан 11 сард Францад гарсан үзэсгэлэн маань амжилттай болсон. Гэвч гадаад оронд үзэсгэлэн гарна гэдэг хувь уран бүтээлчийн чанарыг тодорхойлдог гол хүчин зүйл биш байх. Харин мэргэжлийн хүмүүсийн үнэлэлт дүгнэлт их чухал гэж боддог. Саяын үзэсгэлэнг олон нийтэд дэлгэж үзүүлээгүй ээ. Найз нөхөд болон мэргэжлийн хүмүүсийн хүрээнд хаалттай болсон. Гадныхны өмнө миний каллиграфи ямар ч тайлбаргүйгээр зогсоод нэвт шувт жинхэнэ үнэнээрээ дүгнэгддэг дээ. /инээв/.

Бидний урлаг бол нэг зураас татсан л бол засахгүй бас чимээгүй. Сонсогдохгүй, дуу хөгжим, уран үг хэлж сэтгэл хөдөлгөхгүй. Яг л бүжиг шиг эсвэл симфони найрлын удирдаач шиг. Тийм болохоор тухайн харж буй хүн өөрийн мэдлэг, мэдрэмжээрээ л хүлээн авдаг. Хичнээн сайхан юм хийсэн тэгээд түүндээ баясаж бахдаад байхад “Заа хө, чиний л хийдэг ажил” гээд тоодоггүй хүмүүс байж л байдаг. Энэ хэрэггүй дээ дэмий гээд бараг цаасныхаа хог руу хийх гэж байсан бүтээлийг “Ямар гоё юм бэ?” ч гэх хүн гардаг. Тэгэхээр би хэрхэн яаж илэрхийлэхээс үл хамаарч хүн бүрийн өөрийнхөөрөө л хүлээж авах болов уу.

-Сүүлийн үед ямар бүтээл дээр ажиллаж байна?

Хичээнгүй бичгийн сурах бичиг, толь бичиг гээд олон зүйл байгаа ч монгол үсгийн фонт дээр түлхүү анхаарч ажиллаж байна. Би 1999 оноос хойш оролдож байгаа ажил маань энэ. Тиймээс ч зарим нэг нь яасан дуусдаггүй ажил вэ гэж бодож магад. Гэхдээ зайлшгүй анхаарал тавих ёстой зүйл нь монгол бичгийн “юникод”-ын ажил юм. Өөрөөр хэлбэл дэлхийн аль ч өнцгөөс монгол бичгээр бичсэн текстийг алдаагүй, тэр чигээр нь харуулах боломжийг энэхүү юникод олгодог юм. Одоо манайд хэрэглэж байгаа ихэнх фонт юникодын бус фонт юм. Тиймээс бид цахим сүлжээнд монгол бичгээр нийтэлж, текстээр нь тавьж болдоггүй шүү дээ. Зургаар л тавихаас өөр аргагүй байдаг. Монгол бичгээр бичигдсэн текстийг дэлгэц дээр яг тэр хэвээр нь, алдаа мадаггүй гаргахыг бид зорьж байна. Юникодыг эхнээсээ л орон орны хүмүүс хамтран боловсруулсаар ирсэн. Тус тусдаа хэд хэдэн баг бий.

Манай талаас үүнийг оролдож байгаа залуус ажлынхаа хажуугаар л ажилладаг. Ар гэрийн амьдрал, санхүүгийн бололцооноос хамаарч хэсэг хэсэг завсарлаж, боломжтой үедээ л ажиллацгаадаг. Гэвч бидний ажиллах боломж жил ирэх тусам багасч байгаа. Учир нь манай юникодод анх оруулахдаа алдаатай оруулсан зүйлс бусад улс орны юникодод яг тэр чигээр нь хэрэглэгдчихсэн. Жишээ нь, энэ зай биш байсан байна. Үүнийг засварлах хэрэгтэй гэхэд “Уучлаарай өөр бичигт зай гэдгээр нь хэрэглэсэн учир засах боломжгүй” гэх хариу өгдөг.

Энэ мэт олон гадаад шалтгааны улмаас хугацаа маань хумигдаж байгаа. Аль болох л хурдан дүүргэж үндэснийхээ стандартыг батлуулах нь аль аль талдаа хэрэгтэй байгаа юм.

Ж.Хулан

Нийслэлийн эдийн засагт аялал жуулчлалын салбарын эзлэх хэмжээг 20
хувьд, аялал жуулчлал, зочлох үйлчилгээний салбарт ажиллагсдын тоог 35
мянгад хүргэж, Улаанбаатар хот 2020 он гэхэд 2 сая, 2030 онд 5 сая
жуулчин хүлээж авах зорилт бүхий “Найрсаг Улаанбаатар” хөтөлбөрийг
өнгөрсөн оноос эхлэн нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар, нийслэлийн
Соёл урлагийн газар, Аялал жуулчлалын газар, хувийн хэвшлийн
байгууллагуудтай хамтран үндсэн 7 зорилтын хүрээнд хэрэгжүүлж байна. Тус
хөтөлбөрийн хүрээнд энэ онд зохион байгуулах соёл урлагийн арга
хэмжээнүүдийн талаар нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн хөгжлийн асуудал
хариуцсан орлогч Ц.Энхцэнгэл, нийслэлийн Соёл урлагийн газрын дарга
Б.Батцэнгэл, Улсын Дуурь Бүжгийн Эрдмийн Театрын Ерөнхий захирал
Ч.Мөнхзул нар мэдээлэл өглөө.

“Найрсаг Улаанбаатар” хөтөлбөрийн хүрээнд 2015 онд зохион байгуулсан
соёл урлагийн 15 цогц үйл ажиллагаанд нийт 460 мянга гаруй иргэн, 500
гаруй тайз техникийн болон зохион байгуулалтын ажилтан, 1500 гаруй уран
бүтээлч хамрагдсан бөгөөд үүний дотор өөрсдийн зардлаар 13 орны 190
гаруй уран бүтээлч хүрэлцэн ирж оролцсон юм.

Энэ онд нийслэлд үндэсний их баяр наадмын өдрүүд болон бусад хугацаанд
соёл урлаг, спорт, аялал жуулчлалын олон арга хэмжээг зохион байгуулна.

“НАЙРСАГ УЛААНБААТАР” ХӨТӨЛБӨРИЙН ХҮРЭЭНД 2016 ОНД
ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ СОЁЛ УРЛАГИЙН АРГА ХЭМЖЭЭ

№	Арга хэмжээ	Ерөнхий зохион байгуулагч	Хамтран зохион байгуулагч	Хугацаа
1	Дэлхийн цирк Монголд	НСУГ	Монгол циркийн хөгжлийн төв	3-р сарын 26 наас 4-р сарын10
2	“Улаанбаатар бүүк фэйр” номын фестиваль	НСУГ Улаанбаатар хотын төв номын сан	Номын соёлт ертөнц-ТББ	5-р сарын 20-21
3	“Гэгээн Муза” драмын урлагийн наадам	НСУГ	УДБЭТеатр	5-р сарын 15-21
4	“Венийн вальс” үдэшлэг	НСУГ Нийслэлийн Улаанбаатар чуулга	СУИС УДБЭТеатр Улсын филармони Улаанбаатар хотын бүжгийн спортын холбоо	6-р сарын 11
5	“Улаанбаатар дэйнс фестивал” чөлөөт бүжгийн үдэш	НСУГ	СУИС Монголын мэргэжлийн бүжгийн Спортын холбоо	6-р сарын 18
6	“Плей тайм” амьд хөгжмийн наадам	НСУГ	Хай Пай рекордс-ХХК	6-р сарын 24-26
7	“Бест оф классикс” сонгодог урлагийн үдэш	НСУГ	УДБЭТеатр	7-р сарын 02
8	“Учиртай гурван толгой” дуурь	НСУГ	УДБЭТеатр	7-р сарын 10
9	“Сайланс вайт” электро хөгжмийн наадам	НСУГ	Монгол Микс Прожект-ХХК	7-р сарын 12
10	“Талын бүжиг” Монгол туургатны бүжгийн их наадам	НСУГ	Монголын урлагийн ажилтаны холбоо Соёлын төв өргөө Улсын филармони УДЭТеатр Үндэсний дуу бүжгийн эрдмийн чуулга	7-р сарын 12
11	“Бест оф Морин хуур” олон улсын уралдаан, наадам	НСУГ	СУИС Хөгжим бүжгийн коллеж Жамьян сан-ТББ	7-р сарын 14
12	“Улаанбаатар Свинг найт” тоглолт/Их талын жазз	НСУГ	Их талын жазз нийгэмлэг-ТББ	7-р сарын 14
13	“Алдрын од” ёслолын арга хэмжээ	НСУГ	Хонхны дуу- ТББ	7-р сарын 30
14	“Даншиг наадам-Хүрээ цам”		Монголын бурхан шашинтаны төв Гандантэгчэнлин хийд Дашчойлон хийд Мамба дацан хийд	8-р сарын 06-07
15	“Уул усны домог” уран нугаралтын фестивал	НСУГ	Нийслэлийн Улаанбаатар чуулга “Шинэ цирк” төв	8-р сарын 06
16	“Эвлэх уянга буюу ер бусын эрчим” орчин үеийн этник мюзикл	НСУГ		8-р сарын 07
17	Моно жүжгийн олон улсын наадам	НСУГ	Монголын Моно жүжгийн төв-ТББ	8-р сарын 15-20
18	“Улаанбаатар” олон улсын кино наадам	НСУГ	Монголын урлагийн зөвлөл Монголын кино урлагийн холбоо