Category: гадаад

Орос, Украин улсууд өчигдөр буюу Бямба гарагт Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын (АНЭУ) зуучлалаар тус бүр 115, нийт 230 олзны цэрэг солилцжээ.

Энэ нь Украины арми ОХУ-ын Курск мужийн нутагт халдан довтолсноос хойших хугацааны анхны солилцоо юм.

Наймдугаар сарын 6-нд эхэлсэн уг довтолгоо дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойш анх удаа гадаадын зэвсэгт хүчин Оросын газар нутагт халдсан тохиолдол болоод байгаа.

Олзны цэргийн солилцоо Украин улсын тусгаар тогтнолын 33 жилийн ойтой давхацжээ.

Тус улс 1991 оны наймдугаар сарын 24-ний өдөр Зөвлөлт Холбоот Улсын бүрэлдэхүүнээс гарч, тусгаар тогтнолоо зарлаж байсан юм.

ОХУ-ын батлан хамгаалах яам энэ солилцоогоор зөвхөн Курскийн тулааны үеэр олзлогдсон цэргүүдээ буцааж авсныг мэдээлжээ.

Олзны цэргүүд нь одоо Беларусьт байгаа ба эх орондоо буцаж ирснийх нь дараа эмчилгээнд хамруулах тухай тус яамны мэдэгдэлд өгүүлсэн байна.

2022 онд Мариуполь хотыг хамгаалах тулааны үеэр Оросын талд олзлогдсон 82 цэрэг энэ удаагийн солилцоонд хамрагдсаныг Украины хүний эрхийн хорооны дарга Дмитро Лубинец мэдэгджээ.

Украины ерөнхийлөгч Володимир Зеленский өчигдөр солилцооны нөөц бүрдүүлж өгсөн Курскийн ажиллагаанд оролцогч цэрэг дайчдадаа талархал илэрхийлсэн байна.

Украины дайн эхэлсэн цагаас хойш өөрийнх нь зуучлалаар солилцсон олзны цэргийн тоо нийтдээ 1,788 хүрснийг АНЭУ-ын гадаад хэргийн яам өчигдөр мэдээлжээ.

Өчигдрийн арга хэмжээ тус улсын Орос, Украины хооронд зуучилсан долоо дахь удаагийн солилцоо болсон байна.

АНЭУ өөрийгөө ямар ч талуудын дунд зуучлах чадвартай олон улсын хэмжээний хамтын ажиллагаа, аюулгүй байдлыг дэмжигч болоод буйг энэ үеэр мэдэгджээ.

Бямба гарагт ерөнхийлөгч Зеленский бас Ромын Гэрээг баталж, Украин улсыг Олон Улсын Эрүүгийн Хэргийн Шүүхийн гишүүн болгосон байна. Энэ нь тус улсыг Европын Холбоонд нэгдэхэд чиглэсэн нэг алхам болж байгаа юм.

Эх сурвалж: Reuters

Николас Мадурогийн хяналтад байдаг Венесуэлийн тагнуулын алба өнгөрсөн сард болсон ерөнхийлөгчийн сонгуульд Мадурог ялалт байгуулсныг хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа сөрөг хүчний идэвхтнүүд болон сэтгүүлчдийг баривчилсаар байна.

Тухайлбал, Венесуэлийн сөрөг хүчний “La Pa­tilla” мэдээллийн сайтын сэтгүүлч Ана Гуаита Барретог баривчилсан нь сүүлийн гурван долоо хоногт саатуулагдсан зургаа дахь хэвлэл мэдээллийн төлөөлөгч болж байна. Барретогийн хамаатан садны хэлснээр нууц цагдаа нар түүнийг шууд гэрээс нь авч явсан бөгөөд сэтгүүлчийг хаана хорьж байгааг ар гэрийнхэнд нь хэлэхгүй байгаа аж. Америк тивийн хэвлэлийн нийгэмлэг (IAPA)-ээс Венесуэлийн эрх баригчид ерөнхийлөгчийн сонгуулиас хойш 2400 гаруй хүнийг баривчилсан гэж мэдэгдээд байгаа бөгөөд тэднийг улс орны нөхцөл байдлыг тогтворгүй болгох зорилготой гэж байгаа бол заримыг нь терроризмын хэргээр буруутгасан байна.

Венесуэлийн Сонгуулийн хороо Николас Мадурог долдугаар сарын 29-ний ерөнхийлөгчийн сонгуульд яллаа гэж зарласан ч сөрөг хүчнийхэн 2018 оных шиг сонгуулийн дүнг дахин луйвардсан хэмээн Венесуэлд олон мянган иргэдийн эсэргүүцлийн жагсаал болж Мадурогийн засгийн газрыг нэн даруй огцрохыг шаардсаар байгаа билээ.

Мөн арми болон цагдаагийн хамгаалалт дор Николас Мадурог дэмжигчид ч жагсаж байгаа. Учир нь автобусны жолооч мэргэжилтэй, үйлдвэрчний эвлэлийн зүтгэлтэн, талийгаач Уго Чавесын шавь, өв залгамжлагч 61 настай Николас Мадуро анх 2013 онд ерөнхийлөгч болсон бөгөөд тэрээр армийн офицеруудад мөнгө “цутгах” аргынхаа ачаар ийнхүү гурав дахь удаагаа зургаан жил ерөнхийлөгчийн суудалд суухаар оролдож байгаа юм.

Ерөнхийлөгч Жо Байден Чикаго хотод болж буй Ардчилсан намын үндэсний их хурал дээр сэтгэл хөдөлгөм үг хэлж, хуралд оролцсон бүх хүний алга ташилтаар үдүүлжээ. Байден “Хэдхэн долоо хоногийн дотор ерөнхийлөгчийн өрсөлдөөнийг өөрийн талд эргүүлж чадсан” хэмээн Харрисыг магтаад “Бидэнд хийх зүйл их байгааг хоёулаа мэдэж байгаа. Гэхдээ бид зөв чиглэлд явж байгаа” гэж хэлжээ. Америкийн дэд ерөнхийлөгч болсон анхны хар арьст эмэгтэй Камала Харрис Ардчилсан намд шинэ амьсгал оруулж, олон нийтийн санал асуулгаар Бүгд найрамдах намын удирдагч Дональд Трампыг гүйцэж түрүүлээд байгаа билээ.

Байден Америкийн түүхэнд гүйцэтгэсэн өөрийн байр суурийг товч илэрхийлээд зогсохгүй өөрийг нь Цагаан ордонд залгамжилна гэж найдаж буй дэд ерөнхийлөгчийн тухай үг хэлж түүнд хүндэтгэл үзүүлсэн байна. Тэрээр “Камалаг өнгөрсөн сонгуульд хамтрагчаараа сонгосон нь миний карьерийнхаа туршид гаргасан хамгийн зөв шийдвэр байсан. Тэр хатуу, туршлагатай, үнэхээр үнэнч хүн” гэж хэлжээ. Тэгвэл Камала Харрис тайзан дээрээс “Гайхалтай ерөнхийлөгч” хэмээн түүнийг магтаж “Жо, таны түүхэн манлайлал, манай үндэстний төлөө насан туршдаа хийж гүйцэтгэсэн бүх зүйлд баярлалаа. Бид танд үүрд талархаж байх болно. Би танд хайртай” гэж хэлэхэд намын гишүүд нь “Бид чамд хайртай, Жо” гэсэн уриа цууриатуулж, 81 настай ерөнхийлөгч нулимс дуслуулан, цугласан олны чих дүлийрэм алга ташилтаар үдүүлсэн байна.

Ерөнхийлөгчиийн сонгуульд өрсөлдөхөөр болоод буй АНУ-ын анхны өнгөт арьст эмэгтэй Камала Харрис Байдены хагас зууны улс төрийн замналын хамгийн хэцүү мөчүүдийн нэг болох байсан түүнийг чуулганы эцсийн өдөр тайзан дээр гаргах уламжлалыг эвдэн ерөнхийлөгчийг хурлын эхний өдөр үг хэлүүлж түүнд ийнхүү хүндэтгэл үзүүлэв. Байден намынхаа их хуралд гэр бүлийнхээ хамт оролцсон бөгөөд түүний эхнэр Жилл Байден, охин Эшли нар хамт ирсэн юм. Мөн их хурлын тайзан дээрээс Хиллари Клинтон цугласан олонд “Ноён Байден цагаан ордонд нэр төр, ёс журам, ур чадварыг эргүүлэн авчирсан” гэж хэлэв. Барак Обама мягмар гарагт үг хэлэх бол харин лхагва гарагт Билл Клинтоны ээлж ирнэ. Эд нар хоёулаа дахин сонгуульд нэр дэвшиж, ялалт байгуулсан АНУ-ын ерөнхийлөгч асан хүмүүс. Харин Жо Байденд ийм боломж олдохгүй.

Чикаго хотод их хурлаа хийж буй, хэдхэн долоо хоногийн өмнө Байден Трамп нарын “аймшигт” мэтгэлцээний дараа сэтгэлээр унаад байсан Ардчилсан намынхан харин өнөөдөр арван нэгдүгээр сард ялалт байгуулна гэсэн бүрэн итгэл найдвар дүүрэн, сэтгэл санаа нь өндөр байна.

Ийнхүү Ардчилсан намын их хурал ерөнхийлөгчийн сонгуульд өрсөлдөхөөс татгалзсан ерөнхийлөгч Жо Байдены шийдвэрт алга ташин талархал илэрхийлж, түүний анх 1972 онд эхлүүлж, 29 настайдаа Конгресст сонгогдож байсан улс төрийнх нь баялаг замналд өндөр хүндэтгэл үзүүлэв.

“BBC”-ийн “Украинд тусалдаг найзындаа хийж буй Путины Баку дахь айлчлал” нийтлэлийг орчуулан хүргэж байна.

Азербайжанд хийж буй Владимир Путины айлчлалд хүн бүр таатай хандахгүй байна. Энэ нь түүхэн дурсамж болон Украины дайнтай холбоотой юм. Гэвч Азербайжаны ерөнхийлөгч Илхам Алиев Путиныг бүр гэр бүлийн хүрээнд хүлээн авч, Украины төлөө байлдаж байгаа азербайжанчуудаар бахархаж байсан засгийн газрыг дэмжигч хэвлэлүүд одоо Путиныг магтаж байна.

“Russia Today” агентлаг “Оросын ерөнхийлөгч амиа алдагсдын мөнхийн гал бүхий дурсгалын хөшөөнд цэцэг өргөв” гэж мэдээлсэнд Азербайжаны нэгэн блогчин эгдүүцэн “Оросын суртал ухуулгын машин армийнх нь гарт амиа алдсан хүмүүсийг оршуулсан гудамжийг ч нэрлэж чадахгүй байна” гэж эсэргүүцэл тараажээ. Путин 1990 оны нэгдүгээр сард азербайжанчуудын тусгаар тогтнолын төлөөх жагсаалыг Зөвлөлтийн арми цэрэг зэвсэг, танкаар тараахад амь үрэгдсэн иргэдийн дурсгалын хөшөөнд хүндэтгэл үзүүлж цэцэг өргөсөн юм. Энэ үйл явдлыг Бакуд “Хар нэгдүгээр сар” гэж нэрлэдэг бөгөөд үндсэрхэг үзэлтнүүд Орост дургүйцэх шалтгаан болгон дурсаж байдаг юм. Тухайн үед зуу гаруй азербайжан иргэн амь үрэгдсэн бөгөөд Оросын суртал ухуулагчдын нэвтрүүлсэн сурвалжлагын сүүлийн секундэд Оросын удирдагчийн ар талд эгнүүлсэн булшнууд харагдаж байв.

Путиныг Баку хотын иргэд гудамжинд Оросын далбаа барин угтаагүй ч Азербайжан Орос эсвэл Путины эсрэг хандлагатай гэж хэлж болохгүй. Учир нь энэ нь өөрөө тун ч төвөгтэй асуудал юм.

Өнгөрсөн 2022 онд Орос Украиныг эзлэн түрэмгийлж эхлэх үед Бакуд Украиныг дэмжсэн том эсэргүүцлийн жагсаал болж байсан. Энэ нь ганц хүн эсэргүүцлээ илэрхийлэхэд цагдаа нар баривчилдаг, ямар ч жагсаал цуглааныг хатуухан дардаг Азербайжаны хувьд сонин зүйл болсон юм. Энэ удаа цагдаа нар уг жагсаалд төдийгүй жагсагчид Оросын Элчин сайдын яаманд очиж эсэргүүцлээ илэрхийлэхэд огт саад бололгүй холоос хараад зогсож байсан билээ. Энэ үед дайны талаар Азербайжаны төр, засаг албан ёсны мэдэгдэл хийгээгүй ч Украинд хүмүүнлэгийн тусламж илгээж, Азербайжаны хэвлэлүүд “Украины талд азербайжанчууд тулалдаж байна” гэж бахархан мэдээлж байв. Үнэхээр азербайжаны сайн дурынхан “Айдар”, “Гүржийн батальон” болон бусад ангиудад байлдаж байгаа бөгөөд зарим нэг нь бүр Украины баатар цолоор шагнагдсан билээ. Гэхдээ Азербайжаны эдийн засаг Оростой нягт холбоотой учраас Азербайжан улс Украиныг ил тод дэмжиж чадахгүй байна гэж зарим ажиглагчид үзэж байна. Учир нь цар тахал өвчин болон дайны өмнө Азербайжанд амьдралаа дээшлүүлэх ажил хийхээр дор хаяж 10 мянган оросууд ирдэг байсан бол өнөөдөр Азербайжаны улсын Статистикийн хорооны мэдээлснээр өнгөрсөн онд л гэхэд 600 мянга гаруй орос иргэн тус улсад орж ирсэн байна. Хамгийн гол нь Азербайжаны ТУХН-ийн орнуудтай хийдэг гадаад худалдааны гуравны хоёрыг буюу 4.4 тэрбум ам.долларыг ОХУ бүрдүүлж байна. Мөн энэ улсаас гаралтай Оросын хэд хэдэн том бизнесмэнүүд Азербайжантай нягт холбоотой ажилладаг. Тухайлбал, Путинтэй шууд утсаар ярьдаг хэмээн өнгөрсөн жил цахим ертөнцийг шуугиулж байсан бизнесмэн Фархад Ахмедов байна. Мөн Азербайжаны ерөнхийлөгчийн охин болон түүний хуучин нөхөр Оросын бизнесмэн Араз Агаларов нарын хүү Эмин Агаларов нь Москва хотын ойролцоох “алдарт” Crocus City Hall-ын эзэн билээ.

Баку хот Ереван, Тбилиси хотуудаас ялгаатай нь олон их дээд сургууль мөн бараг бүх дунд сургуульд орос хэлээр суралцах боломжтой байдаг. Учир нь нийслэлд өндөр цалинтай ажилд орохын тулд орос хэлний мэдлэг ихээхэн шаардлагатай болдог байна.

Иймээс иргэд нь санал зөрөлдөөнтэй байдаг ч Азербайжан бол Путины дайсан биш юм. Иймээс л Украины талд тулалдаж буй цэргүүдээрээ бахархаж байдаг засгийн газрыг дэмжигч хэвлэлүүд өнөөдөр Оросын ерөнхийлөгчийг “Азербайжаны найз” хэмээн халуун дотноор сурталдаж байна.

Оросын ерөнхийлөгч Украиныг дэмжигч найзынхаа гэрт төрийн айлчлал хийж, Азербайжаны ерөнхийлөгчийн эхнэр түүнийг хувийн зочны хувиар угтан авч, дайлж байгаа бол Путин ширээний ард цамцныхаа товчийг та

Энэ сарын 6-нд Украины зэвсэгт хүчин Курск мужид томоохон хэмжээний давшилтын ажиллагаа эхлүүлж, дэлхийн II дайн дууссанаас хойш анх удаа гадны цэрэг ОХУ-ын нутаг дэвсгэрт ороод байгаа билээ. Харин энэ сарын 9-нд Оросын эрх баригчид Белгород, Брянск, Курск мужуудад “терроризмын эсрэг ажиллагааны дэглэм” тогтоож, Холбооны Аюулгүй байдлын албаны удирдлагад Курскийн асуудлыг хариуцуулсан юм. Энэ нь Путин Батлан хамгаалах яамны генералуудад итгэхгүй байна гэсэн үг болсон билээ. Харин Курскийн тулааны байдлыг барууны хэвлэлүүд тасралтгүй мэдээлсээр байна. Тухайлбал, “The Wall Street Journal” Кремль Украины зэвсэгт хүчний довтолгооны эсрэг өнгөрсөн долоо хоногийн дундуур Курск мужид Украины фронтоос 5000 цэрэг шилжүүлсэн тухай мэдээлжээ. Уг нийтлэлд “ОХУ-ын гол довтолгооны хүч төвлөрсөн Донецк мужаас зөвхөн нэг бригад, бусдыг нь ач холбогдол багатай газруудаас татсан” гээд цэргийн шинжээчид Украины Зэвсэгт хүчнийг Курск мужаас шахан гаргахын тулд Москвад 20 мянга гаруй сайн бэлтгэгдсэн цэрэг хэрэгтэй гэж үзэж байгаагаа онцолжээ. Харин Украин өөрийн цэргийн довтолгооныг дэмжихийн тулд Курск руу 6000, Сумы муж руу 4000 цэрэг илгээсний нэлээд хэсгийг нөөцөөсөө татсан байна гэжээ. Мөн “The Wall Street Journal” Оросын техник хэрэгсэлд саад учруулах, цэргийн байрлалыг илрүүлэх, харилцаа холбоогоо найдвартай хангах зорилгоор гол механикжсан довтолгооны ангиудаас өмнө Украины цахим ангийн цэргүүд Оросын нутаг дэвсгэрт нэвтэрсэн гэдгийг дурдаж, энэхүү урьдчилсан арга хэмжээ нь урагшилж буй Украины довтолгооны хүчний эргэн тойронд “хамгаалалтын хөөс” үүсгэсэн гэдгийг онцолжээ. Довтолгоог Америкийн “Stryker” хуягт байлдааны машинууд болон Германы “Маrdеr” явган цэргийн байлдааны машинууд бүхий Украины хамгийн хүчирхэг ангиуд болох 80, 82 дугаар агаарын десантын бригадууд удирдсан гээд Украины дроны оператор “Довтолгооны бүсэд Оросын хуягт машин цөөхөн байсан учир Украины довтолгооны хэсэг Оросын нутаг дэвсгэрт хурдан нэвтэрч чадсан” гэж хэлснийг дурдсан байна.

Цагаан ордны Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Жон Кирби “CNN”-д өгсөн ярилцлагадаа “Оросын Батлан хамгаалах яам зарим нэгжийг Курск муж руу шилжүүлж байна” гэж мэдэгдэв. Гэхдээ Москва Курскийн хамгаалалтанд гол төлөв Оросын байлдаан болоогүй бүс нутгаас бэлтгэл сургуулилтгүй хугацаат цэргийн алба хаагчдыг татаж байгаа нь тодорхой болоод байна гээд Ленинградын цэргийн тойрог, Калининградын хугацаат цэргийн албан хаагчдыг Курскийн бүс нутагт илгээж байгааг “CNN” мэдээлжээ. Тэгвэл Их Британийн “The Economist” сонин эх сурвалжийн мэдээллээс иш татан “Орос улс Харьковын фронтоос Курск муж руу цэргээ шилжүүлсэн ч гол нь Донбассаас Киевийн хүсч байснаас хамаагүй цөөн тооны хүч илгээгээд байна” гэж мэдээлжээ. Харин энэ үеэр Украины зэвсэгт хүчин Курск муж дахь бас нэг гүүрийг нураан ажиллагаагүй болгожээ. Украины зэвсэгт хүчний Агаарын цэргийн хүчний командлагч, дэслэгч генерал Николай Олещук “Украины нисэх хүчин Оросын армийн стратегийн ач холбогдол бүхий Курск мужийн Званное тосгон дахь Сейм гол дээрх гүүрийг нураасан” гэж мэдэгдсэн байна. Курскийн Глушково, Званной, Карыж тосгоныг холбон Глушковский дүүргийг бүхэлд нь дайран өнгөрдөг Сейм гол нийт гурван гүүртэй байсан юм. Тэгвэл энэ сарын 16-нд Званной суурингаас найман километрийн зайд байрлах Глушково дахь гүүр Украины пуужинд өртөн эвдэрсэн нь тодорхой болоод байгаа юм. Тиймээс одоо Сейм голоор хил дээрх Оросын цэргийн нэмэлт хүч, зэвсэг, хоол хүнс, түлш нийлүүлэх ганцхан гүүр үлдээд байна. Хэрэв энэ гүүр сөнөөгдвөл хил дээр байгаа Орос цэргүүдэд “хавх”-нд орох аюул нүүрлэнэ. Харин Украины фронт дээр Оросын арми довтолсоор байгаа төдийгүй Украины гурван сууринг эзлэн авсан байна.

Цагаан ордонд, сонгогч иргэдийнхээ өмнө тэдний мөнгийг Украинд тусламж болгож дэмий ч өгөөгүй гэдгээ батлахын тулд АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнө Путиныг “авч хаях” шаардлага бий болоод байна. Иймээс барууны тэтгэвэрт гарсан “F-16” онгоцны нисгэгчдийг Украинд ирүүлж, хөлсөөр байлдуулах асуудал яригдаж эхлэв. Өнөөдөр НАТО-гийн гишүүн Европын улсууд АНУ-ын “F-16” онгоцуудаа илүү орчин үеийн “F-35”-аар эрчимтэй сольж байгаа билээ. Иймээс зөвхөн Бельги, Грек, Дани, Нидерланд, Португал, Польш улсад гэхэд л нийт 371 хэрэгцээнээс гарч буй “F-16” бэлэн зогсож байна. Бас Орос, Хойд Солонгосын “хэт ойртолт”-оос үүдэн “Украинд зэвсгийн тусламж үзүүлж эхэлнэ” гэж мэдэгдээд буй Өмнөд Солонгос 167, АНУ өөрөө 936 “F-16” онгоц ашиглаж байна. Бас барууны нисгэгчид Украинд байлдахаар ирнэ гэдэг нь тэдний амийг хамгаалахын тулд АНУ Украины талд байлдах “F-16” онгоцнуудыг орчин үеийн пуужингуудаар өвч бүрэн зэвсэглэнэ гэсэн үг билээ. Энэ бүхэн Оросын Курск мужид төдийгүй Украины фронтын агаарт “F-16”-нууд бүрэн ноёрхож эхэлнэ гэдгийг баталж байна. Иймээс зарим нэр хүндтэй цэргийн шинжээчид “Путинд суудлаасаа буухад сар хагасаас илүүгүй хугацаа үлдсэн” гэж дүгнээд эхэлсэн байна.

Пакистан улсад өнгөрсөн долоодугаар сарын эхлэн орсон үргэлжилсэн аадар борооны улмаас нийт 187 иргэн амь насаа алдаж, 333 иргэн бэртэж гэмтсэн талаар мэдээллээ. Үерт өртөж амь насаа алдсан  иргэдийн 96 нь бага насны хүүхэд, 30 нь эмэгтэйчүүд байна.

Тус улсын Пунжаб муж хамгийн их үерт өртсөн бөгөөд үерийн улмаас 68 хүн амь эрсджээ. Харин Баруун-Өмнөд бүсийн Балочистан мужид 352 толгой мал хорогдож, 2293 барилга байгууламж сүйдэж, 30 гүүр нурсан байна.

Японы ерөнхий сайд Фүмио Кишида “Бидний харилцаа холбоог өргөжүүлэн, гүнзгийрүүлэх ажлыг баталгаажуулахын тулд би ирэх долоо хоногт гадагшаа айлчлахгүйгээр шийдсэн” гэж мэдэгдсэний дараа манай хэвлэлүүд “Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн урилгаар Энх тайван, хөгжил цэцэглэлтийн төлөөх Тусгай стратегийн түншлэлийн харилцаатай Японы ерөнхий сайд Фүмио Кишида энэ сарын 11, 12-нд манай улсад албан ёсоор айлчлах гэж байна. Ерөнхий сайд Фүмио Кишида айлчлалын үеэрээ манай Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэтэй албан ёсны хэлэлцээ хийж, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан нарт бараалхана. Монгол Улсын “гуравдагч хөрш”-ийн бодлогын хүрээнд Япон улстай “Энх тайван, хөгжил цэцэглэлтийн төлөөх Тусгай стратегийн түншлэл”-ийн 2022 онд хоёр талаас гарын үсэг зурсан харилцааг гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэх, уг түншлэлийн үйл ажиллагааны 2022-2031 оны хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хангах, хамтын ажиллагааг эдийн засгийн агуулгаар баяжуулах, бүс нутаг, олон улсын харилцааны талаар Японы сонирхсон асуудлаар санал солилцоход айлчлалын зорилго оршиж байна. Японы ерөнхий сайдын түвшинд 2016 оноос хойш найман жилийн дараа хэрэгжиж буй энэхүү айлчлал нь Монгол Улсын цаашдын хөгжлийн бодлого, зорилтын хүрээнд ардчиллын нийтлэг үнэт зүйлтэй Япон улстай “хүн төвтэй” харилцаа, хамтын ажиллагааг бүхий л чиглэлээр өргөжүүлэн хөгжүүлэхэд чухал ач холбогдолтой юм” хэмээн бичсэн. Гэтэл Японд 7.1 магнитудын хүчтэй газар хөдлөж, Фүмио Кишидагийн Төв Азийн улсуудад хийх айлчлал цуцлагдаж,тус улсын засгийн газрын эрх бүхий төлөөлөгчид бүс нутгийн удирдагчидтай цахимаар уулзалт хийхээр төлөвлөж байгааг “NHK” агентлаг мэдээлэв. Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Япон Улсын ерөнхий сайд Ф.Кишида нар Японы талын хүсэлтийн дагуу 2024 оны наймдугаар сарын 13-ны өдөр утсаар ярилцав.Ярианы эхэнд ерөнхий сайд Ф.Кишида “Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн урилгаар 2024 оны наймдугаар сарын 11-12-ны өдрүүдэд Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийхээр төлөвлөгдөж байсан хэдий ч тус улсын Миязаки мужид энэ сарын 08-ны өдөр болсон газар хөдлөлтийн улмаас гарч болзошгүй эрсдэлийг бууруулах, гамшгийн эсрэг авах арга хэмжээг хэрэгжүүлэх шаардлагаас үүдэн энэ удаагийн айлчлал цуцлагдсан” гэж тайлбарласан байна. Тэрээр уг айлчлалын бэлтгэлийг хангаж ажилласанд Монголын талд чин сэтгэлийн талархал илэрхийлж, Монгол Улсад энэ удаа албан ёсны айлчлал хийх боломжгүй болсонд харамсаж буйгаа илэрхийлэхийн сацуу цаашид нөхцөл байдлыг харгалзан уг айлчлалыг хэрэгжүүлэхийн төлөө байна” гэж мэдэгджээ.Хоёр тал хүний эрх, эрх чөлөө, ардчиллын нийтлэг үнэт зүйлс бүхий Монгол Улс, Япон улсын харилцаа, хамтын ажиллагаа “Энх тайван, хөгжил цэцэглэлтийн төлөөх Тусгай стратегийн түншлэл”-ийн өндөр түвшинд бүхий л салбарт гүнзгийрэн хөгжиж буйг тэмдэглэж, улс төрийн итгэмжлэлийг батжуулах, бүхий л түвшний яриа хэлэлцээ, харилцан айлчлалыг улам бүр эрчимжүүлэх, эдийн засгийн харилцан үр өгөөжтэй хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх талаар ярилцаж, бүс нутаг, олон улсын талбарт хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлэхийн төлөө байгаагаа нотлон, 2024 онд манай хоёр улсын “хүн төвтэй” харилцаа, хамтын ажиллагаа улам бүр бэхжиж буйг сайшаан тэмдэглэж, уг харилцаанд залуу үеийн төлөөллийг түлхүү хамруулж, ард иргэдийн солилцоо, найрамдал нөхөрлөлийг улам бүр өргөжүүлэн бэхжүүлэхийн төлөө байгааг илэрхийлжээ.Гэтэл үүнээс хэдхэн хоногийн дараа Японы ерөнхий сайд Фүмио Кишида “Ирэх сард болох Либерал Ардчилсан намын даргын сонгуульд өрсөлдөхгүй, уг сонгуульд хэн ч ялсан түүнийг дэмжинэ” гэж мэдэгдэв. Энэ нь тэрээр ерөнхий сайдын суудлаас огцорно гэсэн үг бөгөөд Фүмио Кишида уг шийдвэрийнхээ талаар “Олон нийтийн итгэлгүйгээр улс төрд хэн ч ажиллах боломжгүй. Би олон нийтэд ашигтай улс төрийн шинэчлэл хийхийн төлөө байгаа учир энэ хүнд шийдвэрийг гаргаж байна” гэж хэлжээ. Түүнийг 2021 онд ерөнхий сайдаар сонгогдсоноос хойш намынх нь бүртгэгдээгүй хандивын сан ил болж зарим гишүүд нь мөнгө шамшигдуулсан явдал Кишидагийн Засгийн газрын нэр хүнд япончуудын дунд буурахад гол нөлөө үзүүлсэн бөгөөд өнөөдөр ерөнхий сайдын нэр хүнд иргэдийн дунд 20 хүрэхгүй хувьтай байгаа учир тэрээр ийм шийдвэр гаргасан байна. Харин түүний хийж гүйцэтгэсэн ажлаас үүдэн Фүмио Кишидагийн засгийн газрын гадаад нэр хүнд маш өндөр байгаа билээ.

Ерөнхий сайд солигдсон ч Япон Улсын гадаад бодлого өөрчлөгддөггүй онцлогтой.Иймээс энэ улсын ерөнхий сайд манай улсад нэг их удахгүй айлчлах болно. Үнэндээ энэ айлчлалын ач холбогдол манай улсын хувьд маш чухал үйл явдал юм.

Г.АМАРСАНАА

Глушково тосгоныг нүүлгэн шилжүүлэх шийдвэр гаргаад удаагүй байсан Курск мужийн амбан захирагчийн үүрэг гүйцэтгэгч Алексей Смирнов энэхүү дүүргийн нутагт бүхэлд нь албадан нүүлгэн шилжүүлэх шийдвэр гаргаснаа зарлаж “Курск мужид Украины Зэвсэгт хүчний ажиллагааны үеэр Глушковский дүүрэг гурван талаас шахагдсан. Баруун ба өмнөд талаас – Украины хил, зүүн зүгээс-Украины Зэвсэгт хүчний зарим хэсэг Суджанскийн дүүргээс Кореневскийн дундуур ойртож байна” гээд “Эрхэм элэг нэгтнүүд ээ! Би та бүхнээс одоогийн нөхцөл байдалд ойлголцолтой хандаж, аюулгүй байдлын болон орон нутгийн удирдлагуудын бүх зөвлөмжийг дагаж мөрдөхийг хүсч байна” гэж мэдэгдэв. Украины дайны өмнө Глушковский дүүрэг 20 мянга орчим хүн амтай байсан юм байна. Энэ үеэр “ВВС” Оросын нутаг дэвсгэрт байгаа украин цэргүүдтэй холбогдож ярилцлага авснаа нийтэлжээ. Нэг украин цэрэг ”Манай “гэнэдүүлэх довтолгоон” үүргээ сайн гүйцэтэсэн. Бид бараг ямар ч эсэргүүцэлгүйгээр маш амархан Оросын нутгийн гүнд нэвтэрч чадсан. Наймдугаар сарын 6-ны шөнө манай эхний бүлгүүд хил давж, хэд хэдэн чиглэлд довтолсон. Бараг тэр даруйдаа бид Сужа хотын баруун захад хүрсэн” гэж хэлсэн бол Украины армийн өөр нэг цэрэг “Агаарын довтолгоон улам ширүүсч, тулалдаан ойртож байгаа тул хилийн хоёр талаас хэдэн арван мянган хүнийг нүүлгэн шилжүүлж байна. Оросын энгийн иргэд биднийг ямар нэгэн байдлаар эсэргүүцэхгүй байна. Гэхдээ ихэнх нь бидэнд маш таагүй хандаж, эсвэл огт харьцахгүй байна. Бас тэд Оросын цэргүүдийн байршлуудын талаар худлаа ярьж байна. Харин бид тэдэнд муу саналгүй, тайван зөнгөөр нь байлгаж байна” гэж хэлжээ.

Украины ерөнхийлөгч Владимир Зеленский энэ өдрийн орой ээлжит мэдэгдэл хийж “Оросын нисэх онгоцны дөрвөн буудалд оновчтой, цаг алдалгүй, үр дүнтэй цохилт өгсөнд баярлалаа. Манай Украины дронууд яг шаардлагатай хэмжээгээр ажиллаж байгаа ч дроноор хийх боломжгүй зүйл гэж бас байна. Харамсалтай нь бидэнд одоогоор барууны пуужингуудыг ашиглах боломж байхгүй байна” гээд “Өнөөдөр Курск мужид манай арми сайн ахиц дэвшил гарган, бид стратегийн зорилгодоо хүрч байна. Манай олзны цэрэг солилцох сан ч нэлээд хэмжээгээр нэмэгдлээ” гэж хэлжээ. Украины Агаарын цэргийн хүчин ОХУ-ын Курск, Нижний Новгород, Воронеж мужид байрлах Оросын цэргийн “Халино”, “Саваслейка”, “Борисоглебск”, “Балтимор” цэргийн нисэх онгоцны буудлуудад нэгэн зэрэг дроны цохилт өгч гал түймэр дэгдэж буй нь нийтийн  сүлжээнд тавигдаад байгаа билээ. Эдгээр буудлуудад Украинд гол хохирол учруулж байгаа Оросын “Су-34” сөнөөгч бөмбөгдөгч онгоц, “Су-35” сөнөөгч болон бусад цэргийн нисэх онгоцууд байрладаг юм. Гэхдээ энэ дайнд удахгүй Украины “F-16” агаарт ноёрхож эхлэх нь тодорхой болоод байна. Учир нь саяхан АНУ-ын гол хоёр намын төлөөлөл Киевт айлчилсан. Энэ үеэр өнгөрсөн жил “НАТО-гийн холбоотнуудад “F-16” онгоц Украин руу шилжүүлэх зөвшөөрөл олгохыг хэргээр хойшлуулсан” гэж Байдены засаг захиргааг шүүмжилж байсан АНУ-ын Бүгд найрамдах намын сенатор Линдси Грэхэм Киевт болсон хэвлэлийн бага хурал дээр “Украины нисгэгчид “F-16” онгоцыг жолоодож сурч байгаа бөгөөд та бүхэнд хангалттай олон нисгэгчтэй болоход хугацаа орно. Иймээс та бүхэн тэтгэвэрт гарсан “F-16” онгоцны барууны нисгэгчдийг хөлсөлж авснаар Украины нисэх хүчин эдгээр онгоцнуудыг хурдан, үр дүнтэй ашиглах боломжтой болно… Та бүхэн үнэхээр зоригтой байна. Бүр маш гайхалтай! Үргэлжлүүлээд байгаарай! Миний хувьд Байдены засаг захиргаанд хэлэхийг хүсч буй зүйл

бол “Украинчууд алдаа гаргаж болохгүй. Иймээс тэдэнд энэ дайнд ялахад шаардлагатай бүх зэвсгийг нь өг” гэж хэлэх явдал юм” гэж хэлсэн билээ. Хэргийн учир нь Кремлийн суртал ухуулагчид сүүлийн үед “Барууны орнууд Украинд цэргийн тусламжийн шинэ багц өгнө гэж амлахад тэр нь аль хэдийнэ ирчихсэн байдаг” хэмээн гомдоллох болоод байгаа юм. Энэ нь эдгээр нисгэгчид аль хэдийн Украинд ирчихсэн байж магадгүй гэсэн үг юм.

Ингэснээр Курскийн чиглэлд ОХУ агаарт ноёрхож чадахгүй гэдэг нь тодорхой болж байна. Учир нь Оросын онгоцнууд тус бүрдээ локатортай байдаг бөгөөд харин “F-16” өөрөөсөө ямар нэгэн долгион гаргаж, локатор ажиллуулахгүй зөвхөн өөрт хэрэгтэй мэдээллээ гаднаас хүлээн авдаг юм. Энэ нь Оросын “Су”, “МИГ”-уудын локаторын долгионыг хүлээн авмагц “F-16”-ийн “агаар-агаар” ангиллын пуужингууд автоматаар Оросын онгоцнуудыг очиж сөнөөнө гэсэн үг билээ. Иймээс “F-16”-д Сирийн тэнгэрт Оросын “Су”, “МИГ”-үүдийг устгасан байлдааны хангалттай туршлага байгаа бол харин Оросын онгоцнуудад “F-16”-г сөнөөх туршлага байхгүй байгаа юм. Энэ нь Украины арми Оросын эзэлсэн нутгийг түр хориглон хамгаалж, цаг хожин агаарт ноёрхож эхлэнгүүт ганц “ухас хийлт”-ээр Москва чиглэлийн Е105, Е38, М-4 чиглэлийн төмөр болон авто замыг тасална гэсэн үг билээ. Өөрөөр хэлбэл, дэлхийн II дайнд хангамжийн замаа таслуулж ялагдсан Францын армийн гол хүчний хувь заяаг Оросын арми давтаж магадгүй болоод байна.

Украины Зэвсэгт хүчний “BRAVO Team” тусгай хүчний отряд Курск мужийн Суджа хотыг эзэлсэн гэдгээ мэдэгдэж, өөрийн Tele­gram суваг дээр “Суджа хот Украины Зэвсэгт хүчний хяналтад байна” гэсэн хоёр видео бичлэг нийтэлжээ. Уг бичлэгт Украины нэгэн цэргийн албан хаагч “Энэ хотод Оросын цэргийнхэн байхгүй болсон” хэмээн мэдэгдэж, амиа алдсан Оросын цэргийн цогцсыг харуулсан байна. “Meduza” болон “Important Stories”-ийн сэтгүүлчид уг бичлэгийг “Суджа хотын захиргааны байрнаас 500 метрийн зайд, Карл Маркс гудамжинд байрлах “Галерея окон” дэлгүүрийн ойролцоо авсан болохыг олж тогтоожээ. Хоёр дахь бичлэгт Украины хуягт тээврийн хэрэгслүүд хоосон хот дундуур явж буйг харуулжээ. Харин эдгээр бичлэгүүдийг хэзээ авсан нь тодорхойгүй байгаа аж. Энэ үеэр ОХУ-ын Белгород мужийн Краснояружскийн дүүргийн дарга Андрей Мисков “Манай бүс нутагт нөхцөл байдал хурцадмал хэвээр байна. Иймээс өнөөдрөөс эхлэн манай дүүрэгт орж ирэхийг бүрэн хориглосон шийдвэр гаргасан” гэж өөрийн цахим хуудсандаа бичсэн байна. Мөн Курск мужийн оршин суугчид хил дээрх суурин газруудад амьдардаг хамаатан садан, найз нөхөдтэйгөө холбоо тасарсан тухай мэдээлж байна. Сураггүй болсон хүмүүсийн дийлэнх нь өндөр настан байгаа ажээ. Хил дээр алба хааж байсан хугацаат цэргийн алба хаагчдын ар гэрийнхэн ч тэдэнтэй холбоо тасраад байгаа гэнэ. Ийнхүү өнгөрсөн долоо хоногийн эхээр Оросын Курс мужаас эхэлсэн байлдааны ажиллагаа Кремлийн нэр хүндийг шороотой хутгаж, харин украинчуудын сэтгэлд ялалтын гэрэл, гэгээ бэлэглэн, оросууд Донбассаас зарим нэг цэргийн хүчээ өмнөд зүг рүү шилжүүлэхээс өөр аргагүй болох шинж тэмдэг илэрч эхлэв. Ямар ч байсан Украин байлдааны санаачилгыг гартаа авч чадав. Мөн дайны гамшиг Оросын өөрийнх нь нутагт шилжин орж, цөмийн зэвсэгтэй том гүрэн ийм зэвсэггүй жижиг улсын халдлагад цөмийн цохилт өгч чадахгүй гэдэг нь дэлхий нийтэд ойлгомжтой болов. Украины ерөнхийлөгч үүнийг баталж, анх удаа “Курск” гэсэн нэрийг дурдан “Бид Курск мужид довтолгооны ажиллагаа явуулсаар байна. Одоогийн байдлаар бид ОХУ-ын нутаг дэвсгэрийн 1040 хавтгай дөрвөлжин километр талбайг хянаж байна.

Хил орчмын бүс нутагт Оросын цэргийг хэр зэрэг устгана, тэр хэрээр манай улсын хувьд амар амгалан, аюулгүй байдал бодитоор ойртох болно. Оросын төр хийсэн зүйлийнхээ төлөө хариуцлага хүлээх ёстой” гэж хэлжээ. Энэ нь Оросын армийн жилийн турш довтолж байж эзлэн авсан нутгаас 240 ам.км нутгаар их газар, нутгийг Украины арми эзлэн авсан гэсэн үг юм байна. Мөн Украины Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч Александр Сырский “Украины арми Оросын 74 сууринд хяналт тавьж байна” гэж мэдэгдэв. Харин Путин болж буй явдлыг “дайсан хэлэлцээрийн байр сууриа сайжруулахыг хичээж байна” гэж тайлбарлав. Тэгвэл нэр хүнд бүхий цэргийн зарим шинжээчид барууны хэвлэлүүдэд Украин Оростой хэлэлцээр хийх мэдээ тарж эхэлснийг “Оросын арми ялагдах нь тодорхой тул Путиныг амьд байгаа дээр нь ерөнхийлөгчийн тушаал гаргуулж, Оросын талаас хэлэлцээ хийх эрхтэй комиссын бүрэлдэхүүнийг батлуулж авах гэж буй явдал” хэмээн тайлбарлаж байсан билээ. Путин мөн Оросын армийн өмнө хилийн албатайгаа хамтарч өөрийн нутаг дэвсгэрээс дайсныг шахаж, улсын хилийн найдвартай хамгаалалтыг хангах зорилт тавьж “Киев манай улсын дотоод улс төрийн байдлыг доргиохын тулд хилийн бүсийн байдлыг цаашид тогтворгүй болгох бодолтой байна” гэж мэдэгджээ.

Кремль Украины фронтоос тодорхой хэмжээгээр цэрэг татахаас өөр аргагүй болж байгаа бөгөөд тэд замдаа Украины зэвсэглэлд байгаа Их Британи, Францын дундын зайн болон АНУ-ын “НIMARS” пуужин төдийгүй хамгийн гол нь “F-16” онгоцны цохилтод өртөх магадлал өндөр байна. Учир нь Америкийн сенатч Линдси Грэхэм, Ричард Блументал нар энэ үеэр Киевт айлчилж, Украины ерөнхийлөгч Владимир Зеленскийтэй уулзахдаа “Украин улс өөрт нь шилжүүлсэн “F-16” онгоцонд барууны тэтгэвэртээ гарсан нисгэгчдийг урих гэж байна” гэж онцлон мэдэгдсэн байна. Ардчилсан намаас сонгогдсон сенатор Ричард Блументал өөрийн цахим хуудсанд “Ерөнхийлөгч Зеленский НАТО-гийн орнуудаас тэтгэвэрт гарсан “F-16” онгоцны нисгэгчдийг “ажилд авах” хөтөлбөрийг бий болгосноор агаарын хүчнээ нэмэлт нисгэгчдээр хангах гэж байгаагаа бидэнд хэлсэн. Бид энэ алхмыг дэмжиж байна” гэж бичжээ.