Category: эдийн-засаг

Чанаргүй зээлийн хэмжээ өссөөр байна. Тухайлбал,
өнгөрөгч хоёрдугаар сард л гэхэд банкны хэмжээнд чанаргүй зээл 889 тэрбум
төгрөгт хүрчээ. Энэ нь өмнөх оны энэ үетэй харьцуулахад 33.3 хувиар өссөн
үзүүлэлт юм байна.

Харин хугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл
974.5 тэрбум төгрөгт хүрчээ. Хугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл өмнөх
оноос 2.4 дахин өссөн аж. Нэг талаас ипотекийн зээлийг олгож эхэлснээр чанаргүй
зээл өссөн гэх хэсэг бий ч шууд тэгж хэлж болохгүй гэдгийг статистикчид
тайлбарласан юм. Тухайлбал, нийт зээлийн 11 хувийг ипотекийн зээл эзэлжээ.
Тэгвэл чанаргүй зээлийн 2.7 хувийг л ипотекийн зээл эзэлдэг гэх дүнг гаргасан
байна.

Монгол Улсын төсвийн тэнцэл хоёрдугаар сард 258.5 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарчээ. Энэ нь төсвийн төсөөллөөс 480 тэрбум төгрөгөөр бага дүн болжээ. Харин төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт орлого 708.8 тэрбум төгрөг болж, орлогын төлөвлөгөө 9.8 хувиар буюу 77 тэрбум төгрөгөөр дутуу биелсэн байна.

Нэгдсэн төсвийн орлогын гүйцэтгэлд хамгийн их жин дарж байгаа нь татварын орлого байгаа аж. 2016 оны хоёрдугаар сарын байдлаар татварын орлогын гүйцэтгэл 627.4 тэрбум төгрөгт хүрч, төлөвлөснөөс давсан гүйцэтгэлтэй байна. Үүнээс орлогын албан татвар 17.2 орчим хувийг эзэлжээ.

Долларын ханш зогсолтгүй өссөөр өнөөдрийн байдлаар арилжааны банкууд 2049-2051 төгрөгөөр зарж байна. Мөн “Найман шарга” зах дээр нэг ам.доллар 2050 төгрөгтэй тэнцэж байна.

Албаны хүмүүс төгрөгийн ханшийн уналт тогтворжино хэмээн мэдээлж байгаа ч эдийн засагчид долларын ханшийн өсөлт буурахгүй гэсэн тайлбарыг хийж буй. Өчигдөр Сангийн яамны мэдээлснээр төсвийн алдагдал одоогоор 258.5 тэрбум төгрөгт хүрсэн байгаа. Энэ алдагдлыг нөхөхөөр Засгийн газраас “Мазаалай” бонд гаргахаар төлөвлөж байсан ч өнгөрсөн сард Ерөнхий сайдыг огцруулах асуудлаас үүдэн хэзээ гаргах нь тодорхойгүй болсон юм.

Сангийн яамнаас улсын нэгдсэн төсвийн энэ оны хоёрдугаар сарын гүйцэтгэлийг гаргажээ.

Гүйцэтгэлийн мэдээгээр нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт орлогын бүрдүүлэлт 90.2 хувийн, нийт зарлага 63.5 хувийн гүйцэтгэлтэй гарсан байна. Ингэснээр төсвийн нийт тэнцэл 258.5 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарсан аж. Төсвийн орлого дутуу төвлөрөхөд ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн орлого 13.0 тэрбум, импортын барааны НӨАТ-ын орлого 10.6 тэрбум, төсөвт байгууллагуудын орлого 17.5 тэрбум, гадаад хандив тусламжийн орлого 63.9 тэрбум төгрөгөөр тасарсан нь голлон нөлөөлсөн байна.

Монголын хөрөнгийн бирж өнгөрсөн долоо хоногт /2016 оны хоёрдугаар сарын 29-нөөс гуравдугаар сарын 04/ таван удаагийн үнэт цаасны арилжааг зохион байгуулж, нийт 52.8 сая төгрөгийн арилжаа хийжээ. Энэ нь өдөрт дунджаар 10.5 сая төгрөгийн гүйлгээ хийсэн гэсэн үг аж. “АПУ”, “Говь”, “Тавантолгой”, “Газар сүлжмэл”, “УБ-БҮК” ХК-иудын хувьцаа хамгийн идэвхтэй арилжигджээ.

Мөн нийт 35 компанийн 26,632.00 ширхэг хувьцааг 46,316,042.00 төгрөгөөр арилжсан.

Харин Засгийн газрын жижиглэнгийн үнэт цаасны анхдагч зах зээлийн нэг удаагийн арилжаагаар 65 ширхэг үнэт цаасыг 6,500,000.00 төгрөгөөр арилжсан байна. Засгийн газрын үнэт цаасны арилжаанд “Би Ди Сек ҮЦК” /5,600,000 төгрөг/, “Новел инвестмент ҮЦК” /600,000 төгрөг/, “Голомт секьюритиз ҮЦК” /300,000 төгрөг/ ХХК-иуд идэвхтэй оролцжээ.

Өнгөрсөн долоо хоногийн байдлаар зах зээлийн үнэлгээ 1,412,501,613,470.00 төгрөг болж өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад 2.32 хувиариар буурсан бөгөөд “MSE ALL” индекс 850.01 нэгж болж 1.46 хувиар буурсан үзүүлэлттэй байна.

ОХУ-ын Буриадын ARD сайтад мэдээлснээр 2016 оны нэгдүгээр сард Монгол Улс хоёр сая тонн нүүрс, 569 кг алт, 110,7 мянган тонн нефть олборлосон гэсэн мэдээллийг Монголын уул уурхайн яамны мэдээнд үндэслэн мэдээлжээ.

Нийтдээ 11,7 мянган тонн жонш, 134,2 мянган тонн зэсийн баяжмал, 23,2 мянган тонн төмрийн хүдрийн баяжмал, 6,2 мянган тонн цайрын баяжмал үйлдвэрлэжээ. Харин 139,7 мянган тонн зэсийн баяжмал, 475,2 мянган тонн төмрийн хүдэр, 700 кг алт, 1,2 сая тонн нүүрс, 106,3 мянган тонн нефтийг Монгол экспортолжээ гэсэн байна.

Гуравдугаар сарын 3-ны байдлаар зах зээлийн алтны үнэ нэг унци нь 1239,3 доллар байв. Ингэхлээр Монгол 28 сая долларын алтыг экспортолжээ.

Үүний зэрэгцээ, Монголын Төв банк өнгөрсөн онд алт худалдан авахаа нэмэгдүүлсэн байв. Төв банкны мэдээгээр 2015 оны эхний 10 сарын дотор алт олборлогчид 12,8 тонн алт худалджээ. Тэр нь өмнөх жилийнхээс нь 19,9 хувиар илүү байв гэж ARD сайт мэдээлжээ.

Монголбанкны албан ёсны сайтад тавьсан мэдээллээр урсгал тэнцэл 567.1
сая ам.долларын алдагдалтай гарсан нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 60%-иар буюу
837.8 сая ам.доллараар буурсан үзүүлэлт юм. Үүнд барааны гадаад
худалдааны дансны ашиг 24%-иар буюу 238.0 сая ам.доллараар өсч,
үйлчилгээний худалдааны алдагдал 42%-иар буюу 658.9 сая ам.доллараар
буурсан нь голлох нөлөөг үзүүлсэн байна.

Орлогын дансны хувьд алдагдал нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 9%-иар буюу 89.4
сая ам.доллараар, харин урсгал шилжүүлэг 21%-иар буюу 30.5 сая
ам.доллараар тус тус өсчээ.

Хөрөнгө ба санхүүгийн тэнцэл 414.3 сая ам.долларын ашигтай гарсан нь
өнгөрсөн оны мөн үеэс 61%-иар буюу 647.7 сая ам.доллараар буурсан
үзүүлэлт бөгөөд энэ нь Монгол Улсад орох бусад хөрөнгө оруулалтын
санхүүжилт цэвэр дүнгээрээ өнгөрсөн оны мөн үеэс 140%-иар буюу 571.4 сая
ам.доллараар буурснаар тайлбарлагдаж байна.

Өнөөдрийн байдлаар “Найман шарга” зах дээр долларын ханш 2043 төгрөгтэй
тэнцсэн бол арилжааны банкуудын зарж байгаа долларын ханш 2044 төгрөг
байна. Ханшийн өсөлт буурахгүй байсаар он гарсаар нийтдээ 40 төгрөгөөр
өсөөд байна.

Энэ оны улсын төсөвт долларын ханшийг 2030 төгрөгөөр тооцож суулгасан.
Засгийн газар эдийн засгийн өсөлтийг 4,3 хувиар өснө гэсэн өөдрөг
төсөөллөөр улсын төсвийг баталсан. Гэвч гадаадын хөрөнгө оруулалт
саарсан, улс төржилтөөс болж томоохон зээлийн гэрээнүүд зогсонги
байдалтай байгаа нь долларын ханшийг бууруулна гэсэн найдварыг
төрүүлэхгүй байна.

USD АНУ-ын доллар Авах Зарах

Өнөөдрийн байдлаар гадаад валютын дуудлага худалдаагаар банкууд 2030-2038 төгрөгийн ханшаар 31.55 сая ам.доллар худалдан авах, 310.00-310.85 төгрөгийн ханшаар 38.0 сая юань худалдан авах санал тус тус ирүүлсэн бөгөөд Монголбанк 2035.00 төгрөгийн ханшаар 8.25 сая ам.доллар, 310.59 төгрөгийн хаалтын ханштайгаар 17.5 сая юанийг тус тус нийлүүллээ хэмээн Монголбанк мэдээллээ.

Мөн энэ өдрийн ээлжит гадаад валютын своп, форвард хэлцлээр банкууд 20.0 сая ам.доллар худалдан авах төгрөгийн своп хэлцэл, 20.0 сая ам.доллар худалдах ам.долларын своп хэлцэл байгуулах саналыг тус тус ирүүлсэн бөгөөд Монголбанкнаас нийт 20.0 сая ам.доллар худалдан авах төгрөгийн своп хэлцэл байгуулах саналыг 100 хувь биелүүлж, Монголбанкинд 20.0 сая ам.доллар худалдах ам.долларын своп хэлцэл байгуулах саналыг биелүүлээгүй болно.

2016 оны эхний сард арьс ширний үйлдвэрүүд 1.9 тэрбум төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, дотоодын зах зээлд 500 сая төгрөг, гадаад зах зээлд 1.5 тэрбум төгрөгийн арьс ширэн бүтээгдэхүүн борлуулсан байна.

Энэ оны нэгдүгээр сарын 5-наас нэг сарын хугацаанд түүхий арьс ширийг экспортод гаргахыг Засгийн газрын тогтоолын дагуу зөвшөөрсөн бөгөөд үүнтэй холбоотойгоор арьс ширний экспорт 40 гаруй хувиар нэмэгджээ. Тухайлбал үхэр, адууны боловсруулаагүй ширний экспорт өнгөрсөн оны мөн үеэс бараг 7 дахин нэмэгдсэн байна. Ингэснээр зөвхөн түүхий арьс ширний экспортоос орж ирэх орлого 10 дахин нэмэгдэж, 5.4 сая ам.долларт хүрсэн бол боловсруулсан арьс ширний экспорт 60 гаруй хувиар нэмэгдэж, 1.2 сая ам.долларт хүрчээ. Ялангуяа БНХАУ-д гаргадаг боловсруулсан арьс ширний экспорт 5 дахин нэмэгдсэн болохыг Улсын Бүртгэл, Статистикийн Ерөнхий газрын мэдээллээс харж болохоор байна.

Үүнээс гадна энэ оны нэгдүгээр сард 2.1 сая ам.долларын 30 тонн самнасан ноолуур экспортод гаргасан нь жилийн өмнөхөөс бараг 3 дахин нэмэгджээ. Хэдий тийм боловч ноолуурын үнэ 40 гаруй хувиар буурсан нь ноолуурын экспортын орлогод нөлөөлсөн байна. Мөн өнгөрсөн нэгдүгээр сард 11.4 сая ам.долларын нэхмэл бүтээгдэхүүн экспортод гаргасан нь жилийн өмнөхөөс 23 хувиар нэмэгдсэн үзүүлэлт боллоо. Харин дотоод зах зээлд 21.8 тэрбум төгрөгийн нэхмэл бүтээгдэхүүн борлуулж, 9.4 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийсэн байна.