Монголын хөрөнгийн биржийн хувьцааны хоёрдогч зах зээлийн арилжааны үнийн дүн сүүлийн 3 жил дараалан өсчээ.
Тодруулбал 12 дугаар сарын 16-ны байдлаар 48.3 тэрбум төгрөгийн арилжаа хийсэн нь өмнөх оны жилийн эцсийн дүнгээс 58.4 хувиар өссөн үзүүлэлт гарчээ.
Хувьцааны арилжааны үнийн дүн өсөхөд 2016 онд томоохон компаниуд хувьцаагаа хувааж хөрвөх чадвараа нэмэгдүүлсэн нь голлох нөлөөллийг үзүүлсэн байна.
Монголбанкны Мөнгөний бодлогын зөвлөл өнөөдөр хуралдаж, мөнгөний бодлогын хүүг нэг нэгжээр буюу 14 хувь болгож бууруулжээ. Төв банк өнгөрсөн наймдугаар сард бодлогын хүүгээ 11.5 хувиас 4.5 хувиар нэмж, 15 хувь хүргэсэн юм. Ингэснээр төгрөгийн уналтыг ззогсоож, ам.долларын өсөлтийг тогтворжуулна гэж тайлбарлаж байсан юм. Тэгвэл Мөнгөний бодлогын зөвлөлийн өнөөдрийн хурлаар 14 хувь болгож бууруулсан нь эдийн засагт эерэг нөлөө үзүүлнэ гэж үзэж байгаа аж. Мөнгөний бодлогын хүүг зөвхөн Монголбанк бууруулж байгаа зүйл биш дэлхийн улс орнууд ч гэсэн мөнгөний бодлогын хүүгээ бууруулах жишиг барьж байгаа. Тиймээс бид олон талын судалгаа, шинжилгээг үндэслэн бодлогын хүүг бууруулж байгаа гэж Монголбанкны ерөнхийлөгч Н.Баяртсайхан хэлсэн юм.
Мэдээллийн дэлгэрэнгүйг доор бичлэгээс үзнэ үү.
Өнгөрсөн арваннэгдүгээр сард 2720 төгрөг болж хөөрөгдсөн долларын ханш 250 төгрөгөөр буурснаас хойш тогтвортой байгаа. Арав, арваннэгдүгээр сард хоногийн дотор 30-40 төгрөгөөр өсч байсан долларын ханш долоо хоногийн хугацаанд 10 төгрөгөөр нэмэгджээ. Тодруулбал, өнгөрсөн долоо хоногт 2480 орчим төгрөгтэй тэнцэж байсан ам.долларын ханш 2492-2494 төгрөгийн хооронд байна.
|
Капитрон |
2,480.00 2.00 |
2,492.00 |
|
Евро Ази |
2,485.00 |
2,492.00 |
|
Голомт |
2,478.00 |
2,493.00 1.00 |
|
ХХБанк |
2,478.00 |
2,493.00 1.00 |
|
ХААН |
2,478.00 4.00 |
2,493.00 1.00 |
|
КРЕДИТ банк |
2,478.00 5.00 |
2,493.00 2.00 |
|
Төрийн банк |
2,478.00 2.00 |
2,493.00 1.00 |
|
East Eagle |
2,489.00 |
2,493.00 |
|
Капитал банк |
2,477.00 |
2,494.00 |
|
Уран уургач |
2,492.00 |
2,494.00 |
|
“Номин Карт” ББСБ |
2,487.00 4.00 |
2,494.00 5.00 |
Үндэсний статистикийн хорооноос иргэдийн дундаж цалинг хүн амын орлогын албан татвар төлөлтөд үндэслэн гаргасанаа танилцууллаа.
Нэг ажилтанд ноогдох сарын дундаж цалин 2016 оны гуравдугаар улирлын байдлаар 884.3 мянган төгрөгт хүрсэн байна. Энэ дүнг өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 47.4 мянган төгрөгөөр нэмэгдсэн хэдий ч өмнөх улирлаас 3700 төгрөгөөр буурчээ.
Албан байгууллага, хувь компаниудын ажилчдыг дотор нь их багаар нь авч үзэхэд 1-9 ажилтантай байгууллагын ажилчдын сарын дундаж цалин нь 624.8 мянган төгрөг, 10-49 ажилтантай байгууллагынх 728.4 мянган төгрөг байна.
Тэгвэл 50-99 ажилтантай байгууллагын дундаж цалин 802.2 мянган төгрөг, 100-199 ажилтантайх нь 932.9 мянган төгрөг, 200 ба түүнээс дээш ажилтантай байгууллагын дундаж цалин нэг сая 208.1 мянган төгрөг байгаа ажээ.
“Орон сууцны санхүүжилтийн урт хугацааны тогтвортой тогтолцоог бий болгох” хөтөлбөрийн хүрээнд 2013 оны зургадугаар сараас хойш Монголбанкнаас банкуудад олгосон санхүүжилтийн үлдэгдэл 994.1 тэрбум төгрөг байгаагийн 83 хувийн санхүүжилтийн гэрээний хугацаа энэ улиралд дууссан юм.
Эдийн засгийн идэвхжил суларч, банкны зээлийн эргэн төлөлт муудах эрсдэл өндөр байгаа энэ үед банкны системээс их хэмжээтэй мөнгөн хөрөнгө татах нь банкуудын төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын харьцаа буурах, хөрвөх чадвар муудах, актив, пассивын хүү, хугацааны зөрүү үүсэх, улмаар банкны тогтвортой үйл ажиллагаа алдагдах эрсдэлтэй. Иймээс уг санхүүжилтийг банк өөрийн эх үүсвэрээс төлөх боломжгүй байгаа тул үнэт цаас жуулалтын явцтай уялдуулан санхүүжилтийн хугацааг нэг хүртэл жилээр сунгах шийдвэрийг Монголбанкнаас гаргажээ.
Ипотекийн санхүүжилтийн эргэн төлөлтийг хойшлуулах энэхүү шийдвэр мөнгөний бодлогын төлөв чангарах нөхцлийг зөөлрүүлэх, банкны системийн зээлжүүлэх чадавхийг хадгалах, эдийн засгийн идэвхжилтийг дэмжихэд эерэг нөлөөтэй гэж Монголбанк үзжээ.
Оюутолгой зэсийн баяжмалын тээвэрлэлтийг энэ сарын 1-нээс эхэлж зогсоож, экспортоо хэзээ эхлүүлэх нь тодорхойгүй байсан юм.
Тэгвэл “Туркиз Хилл Ресурс” компанийн зүгээс “Оюу Толгой” зэсийн баяжмалаа БНХАУ руу тээвэрлэж эхэлсэн талаар албан ёсоор мэдэгдлээ.
“Туркиз Хилл Ресурс” ”-ээс мэдээлж буйгаар ” Одоо тээвэрлэлтийг хэвийн явуулж эхэлснээр ойрын хэдэн долоо хоногийн дотор 11 дүгээр сарын түвшинд хүргэж нэмэгдүүлнэ” гэв.
Түүнчлэн экспортыг ийнхүү түр хугацаагаар зогсоосон нь “Оюу Толгой”-ийн олборлолтод нөлөөлөөгүй байна. Тус компани 2016 оны эхний 11 сарын байдлаар Гашуунсухайт боомтоор нийт 849.1 мянган тонн зэсийн баяжмал экспортолжээ. Үүнээс зөвхөн 11 дүгээр сард л гэхэд нийт тээвэрлэлтийн дүн 68 мянган тоннд болсон талаар Гашуунсухайт боомтын захиргаа мэдээлжээ.
Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаанаар Төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой компаниудын 2017 оны хувьчлалын бэлтгэл ажлын явц, байдал, тулгамдсан асуудлуудын талаархи Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газрын дарга Ц.Ням-Осор мэдээлэл хийлээ.
Тэрээр: Үйл ажиллагаа явуулж байгаа ТӨК болон хуулийн этгээд 87 компанийн өр зээлэнд судалгаа гаргасан. Нийтдээ 10.8 их наяд төгрөгийн өр авлагатай байна. Үүнээс 29 компанийнх нийт өр төлбөрийн 96.8 хувийг эзэлж байна. Авто тээврийн үндэсний төв, МЦХ компани, Дипломат үйлчилгээний газар, Чингис хаан олон улсын нисэх буудал, зэрэг байгууллагыг шалгахад 420 сая төгрөгөөс нэг тэрбум төгрөг хүртэл зөрчлийн дүн гарсан. Мэдээлэл технологийн үндэсний төв, МИАТ зэрэг газарт шалгалт хийж байна. Эдийн засаг боломжтой үед зээл, ашиггүй төсөл санхүүжүүлсэн, гадаад валютын зөрүү, удирдлагуудын хариуцлагагүй байдал, компанид ач холбогдолгүй бараа авсан, мэргэжлийн бус удирдлага сонгогдсон зэрэг нийтлэг зөрчлөөс өр үүсгэсэн байна. Цаашдаа өр авлагыг барагдуулахад чиглэсэн ажлуудыг хийж байна. Төрийн өмчит болон төрийн өмчийн хуулийн этгээдэд ТУЗ-ийн гишүүнчлэлээр нэг хүн хэд хэдэн газарт ажилладгийг зогсоож байна. Эдийн засгийн өнөөгийн хямралд чиглэл өгсний дагуу өр үүссэн асуудлыг дүгнэсэн.
ТУЗ-ийн гишүүнээр нэг хүн олон газрыг хариуцдаг гэсэн. Үүнд зохицуулалт хийсэн. Нэг эрхэм хоёр хүртэл газарт ТУЗ-ын гишүүн байхаар журам батлагдсан. Хөдөлмөрийн хөлсийг 2 дахин нэмэгдүүлснээс дээшгүй цалин олгох. ТУЗ-ын гишүүн хурлыг хоёроос дээш удаа таслах, төрийн ажлыг хувийн ашиг сонирхолд ажиллавал чөлөөлөх, эргүүлэн татах зохицуулалт хийнэ. . ТУЗ-ийн гүйцэтгэх захирлуудтай удаан хугацааны гэрээ хийхгүй. 6 сарын хугацаатай гэрээ хийж ажлыг дүгнэнэ. Төрийн өмчит компаниудын өр авлагыг зохицуулахад Засгийн газраас чиглэл авахаар хүргүүлсэн. Хэд хэдэн компанийг нэгтгэх тухай ярьж байна. Жишээлэхэд Автотээврийн үндэсний төв, Барилгын хөгжлийн төв, ТОСК, Дипломат байгууллагын үйлчилгээний газар зэрэг нь даганасан удирдлагатай гэх асуудал ярьж байна. Эрчим хүчний үндэсний хүрээлэн, Сэргээгдэх эрчим хүчний үндэсний төв, Эрчим хүчний төв зэрэг ижил төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг газруудыг нэгтгэх асуудал ярьж байна. Цалин хөлс урамшуулал, хэт тансаг хэрэглээ, цалин урамшууллыг багасгана.
Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газраас Засгийн газарт үндсэн чиглэл хүргүүлсэн. Өмч хувьчлалын хүрээнд хувьчлах үндсэн чиглэлийг Засгийн газар дээр нарийвчлан тогтоож чадаагүй байна. Төрийн өмчийн 5 газрыг хувьчлах тодорхой чиглэлийг гарган боловсруулж, Засгийн газарт өгч байна. Гэхдээ үүнд хүндрэл гарч байгаа. Өмнөх Засгийн газарт гарсан тогтоол шийдвэр байгаа. Тухайлбал цахилгаан станцууудыг хувьчлах уу гэдэг асуудлыг Засгийн газраас чиглэл авах хэрэгтэй. Ингэхгүй бол Төв шуудан, Төрийн банкуудыг хувьчлах асуудал ярихад нийгэмд шуугиан дэгдсэн шиг асуудал үүснэ хэмээлээ. Тэрбээр мэдээлэл хийсний дараа байнгын хорооны гишүүдийн асуултад хариулж байна.
Байнгын хорооны хуралдаан үргэлжилж байна.
Монголбанкнаас зарласнаар төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш 2480 төгрөгтэй тэнцэж байна. Өнгөрсөн аравдугаар сард төв банкнаас гаргасан мөнгөний тоймд төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш 3.8 хувь буюу 86.9 төгрөгөөр суларч, 2374.21 болсныг мэдээллэсэн. Харин арваннэгдүгээр сарын эхээр төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш 2720 төгрөгтэй тэнцэн, 200 гаруй төгрөгөөр буурсан үзүүлэлттэй байв. Гэвч өнгөрсөн долоо хоногоос ам.долларын ханш бага зэрэг өсч эхэлсэн байна. Өнөөдөр “Найман шарга” валютын зах дээр ам.долларын ханш 2485 төгрөгтэй тэнцэж буй бол арилжааны банкууд 2490 төгрөгөөр зарж байгаа аж. Статистикчдийн мэдээллэснээр, төгрөгийн ам.доллартай харьцах ханш нийтдээ 20-40 төгрөгөөр өсчээ.
Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн 2016 оны 12 дугаар сарын 6-ны өдөр А-331 тоот тушаалаар Мөнгөний бодлогын зөвлөлийн 2017 онд хуралдах тов батлагдлаа.
Мөнгөний бодлогын зөвлөлийн хуралдах хуваарь /2017 он/
Хэлэлцүүлэг Шийдвэр гаргалт /Хэвлэлийн бага хурал/
1. Гуравдугаар сарын 15-17 Гуравдугаар сарын 22
2. Зургаадугаар сарын 14-16 Зургаадугаар сарын 21
3. Есдүгээр сарын 18-20 Есдүгээр сарын 22
4. 12 дугаар сарын 12-15 12 дугаар сарын 20
Мөнгөний бодлогын зөвлөлийн тухай
Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн 2012 оны аравдугаар сарын 26-ны өдрийн А-169 тоот тушаалаар “Мөнгөний бодлогын зөвлөлийн ажиллах журам”-ыг баталсан байдаг. Мөнгөний бодлогын зөвлөл нь Монголбанкны бие даасан байдлыг бэхжүүлэх, мөнгөний бодлогыг боловсруулах үйл ажиллагаанд гадны төлөөллийг оруулах, мөнгөний бодлогын шийдвэр гаргах үйл явцыг бодлогын зөвлөлөөр дажуулан оновчтой болгох, олон нийтэд хүргэхэд ач холбогдолтой юм.
Мөнгөний бодлогын зөвлөл нь Монголбанкны удирдлага, хараат бус гишүүдийн бүрэлдэхүүнтэйгээр үйл ажиллагаа явуулах бөгөөд Зөвлөлийг Монголбанкны Ерөнхийлөгч даргалдаг.
Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого, тусламжийн нийт хэмжээ 11 сард 5059.4 тэрбум төгрөг, зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ 7736.7 тэрбум төгрөг болж, улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт тэнцэл 2677.3 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарчээ.
Өнгөрсөн сарын байдлаар улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн тэнцлийн алдагдал өмнөх оны мөн үеэс 1575.2 тэрбум төгрөгөөр өсөхөд зарлагын өсөлт орлогын өсөлтөөс 25.6 пунктээр илүү байгаа нь нөлөөлснийг статистикчид хэллээ.