Category: сав-шимийн-ертөнц

Сансарт хяналтгүй тэнэж яваа хог олон улсын сансрын станцыг оносноос робот гар нь гэмтсэн хэмээн “NASA” болон Канадын сансрын агентлаг мэдээлжээ.

Сансрын станцын бүрэн бүтэн байдлыг хянах үүднээс тогтмол зохион байгуулдаг шалгалтын үеэр өнгөрсөн тавдугаар сарын 12-нд станцын робот гарны хамгаалалтын бүрхүүл гэмтсэн байсныг илрүүлжээ. Хэдийгээр робот гар хэвийн ажиллаж байгаа ч энэ нь сансрын хог хаягдлын асуудал улам аюултай, улам ноцтой болж байгааг сануулсан юм.

Дэлхийг тойрон олон пуужингийн эвдэрхий хэсгүүд, хаягдлууд, хиймэл дагуулын хэлтэрхийнүүд эзэнгүй, хяналтгүй тэнэдэг бөгөөд цаг хугацаа өнгөрөх тусам тэдгээр хаягдлын хэмжээ нэмэгдсээр хоорондоо мөргөлдөх, сансрын станц, хиймэл дагуулуудыг гэмтээх эрсдэл нэмэгдсээр байна.

“Canadarm2” хэмээх тус робот гарыг чухам хэзээ юу мөргөж гэмтээсэн нь одоохондоо тодорхойгүй байгаа ч мэргэжилтнүүд анхаарлаа хандуулан судалж эхэлжээ. Гарны хамгаалалтын бүрхүүл дээр 0.2 см цоорхой үүссэн байх бөгөөд азаар тус цоорсон хэсэг гарны хувьд чухал хэсэг биш байжээ.

АНУ-ын батлан хамгаалах департментийн мэдээлснээр өдгөө сансарт 27 мянга гаруй хаягдал байгаагийн 23 мянга гаруй нь бейсболын бөмбөгнөөс том гэнэ. Тэдгээр хогнууд цагт дунджаар 33300 гаруй км-ийн хурдтай эргэлдэж байгаа нь сумны дундаж хурднаас хэд дахин их юм.

Ангараг гариг дээр даалгавар гүйцэтгэж буй NASA-гийн “Curiosity” хайгуулч робот гаригийн үүлний зургийг даржээ. Энэ нь мандаж буй нарны туяанд гэрэлтэж буй мөсөн талстууд хэмээн тайлбарласан байна.

Ангарагийн нимгэн агаар мандалд үүл харагдах нь ховор үзэгдэл бөгөөд ихэнхдээ жилийн хамгийн хүйтэн үед экваторын бүслүүрт үүсдэг.

NASA-гийн эрдэмтдийн тооцоолсноор энэ удаагийн үүл өмнө харагдаж байснаас харьцангуй өндөр буюу газрын гадаргаас 60 км-ээс дээш өндөрт үүсжээ.

Ангарагийн ихэнх үүл усны мөснөөс бүрддэг бол энэ удаагийн өндөр давхаргын үүл нь хөлдсөн нүүрстөрөгчийн давхар исэл эсвэл хуурай мөс байх магадлалтай аж.

Казахстан улсад бөхөнгийн тоо толгой 2019 онтой харьцуулахад хоёр дахин өсчээ.

Хамгийн сүүлд 2019 онд агаараас тооллого хийхэд 334 000 тоологдож байсан бол сая хийсэн тооллогоор 842 000 тоологдсон байна. Тус улсад 2015 онд нууцлаг шалтгаанаар олон тооны бөхөн үхэж, тоо толгой нь огцом буурч байсан. Тодруулбал, ойролцоогоор 200 мянган бөхөн үхсэн нь тухайн үед байсан нийт сүргийн талаас илүүг эзэлж байсан юм.

Түүнээс хойш улсаас бөхөнг хамгаалах талаар олон ажил хийж, төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлсний үр дүн гарлаа гэж Казахстаны Экологийн яамнаас гаргасан мэдээлэлд дурджээ.

Ботаникийн цэцэрлэгт хүрээлэнгийн Ургамлын генофонд, интродукцийн лабораторийн эрдэм шинжилгээ-туршилт судалгааны талбайд Монгол орны байгалийн ургамлын 370 зүйл (нийт гуурст дээд ургамлын 12 хувь) үүнээс ховор, нэн ховор ургамал 95 (21.5 хувь) зүйлийн амьд цуглуулгыг бүрдүүлэн “ex situ” нөхцөлд тарималжуулсан хадгалалт хамгаалалтыг хийж байна.

Сансрын онол судлаач эрдэмтдийн хийсэн шинэ судалгааны үр дүнгээс харахад өтний нүх хэмээн нэрлэдэг орон зайн хонгил бодитоор оршин байдаг байх боломжтой хэдий ч түүгээр дамжин сансарт аялах нь боломжгүй бололтой.

Өтний нүхийг ашиглан сансарт асар хол замыг хормын дотор туулж буй үйл явдал шинжлэх ухааны уран сэтгэмжит олон ном, зохиол, кино бүтээлд гардаг билээ. Гэвч өтний нүх хэмээх зүйл бодит байлаа ч түүгээр аялах боломжгүй хэмээн эрдэмтэд үзэж байна.

Эрдэмтэд сүүлийн үед хийсэн судалгааны тайландаа “Өтний нүх үнэхээр оршдог, тэр байтугай бодож байснаас илүү түгээмэл байж магадгүй” хэмээн дурджээ.

Өтний нүхний тухай анхны таамаглалыг алдарт эрдэмтэн Алберт Эйнштейн, Натан Розен нар хар нүхний тухай таамаглал дэвшүүлэхдээ мэдэгдэж байв. Тэдний тооцооллын дагуу хар нүхний гадарга огторгуйн өөр нэг хэсэгтэй хонгилоор холбогддог байх боломжтой гэжээ.

Цаг хугацаа өнгөрөхийн хэрээр дээрх онол улам гүн гүнзгий, өргөн дэлгэр судлагдсаар буй. Хамгийн сүүлд эрдэмтэд судалгааны үндсэн дээр “Өтний нүхийг хүн төрөлхтөн болон ойролцоо хэмжээтэй зүйл нэвтрэн гарах боломжгүй хэтэрхий жижиг бөгөөд аливаа бодис нэвтрэхэд хаагдаж болзошгүй хэтэрхий эмзэг зүйл хэмээн үзсэн байна. Түүнээс гадна өтний нүх судлаач Брайанна Градо Уайт тэргүүтэй эрдэмтдийн үзэж байгаагаар бичил хэмжээтэй өтний нүхийг квант физикийн аргаар бүтээх боломжтой аж

УУР АМЬСГАЛЫН
ӨӨРЧЛӨЛТ

Уншигч та байгалийн гамшгийн талаар хэр их мэдлэгтэй вэ?Агаарын
бохирдол, аюултай хог хаягдал, газар хөдлөлт, цунами, цөлжилт гэх мэтчилэн
тоолж болох ч бидний заримынх нь мэддэггүй, заримынх нь мэдсэн ч анзаардаггүй
нэг сэдэв бол уур амьсгалын өөрчлөлт. Үүний тодорхойлолтыг дурдвал:

Эх сурвалж: /Насан туршийн боловсрол үндэсний төвийн гарын авлага/ Яг юунаас болж бидний оршин тогтнолын үндэс болсон эх дэлхийн уур амьсгал өөрчлөгдөн, өдрөөс өдөрт дулаараад байна вэ?

Эх сурвалж: Байгаль орчин уур амьсгалын өөрчлөлтийн сангийн нэгжийн менежер Б.Чулуунхүү: Уур амьсгалын өөрчлөлт нь хүлэмжийн хийгээс үүсдэгийг эрдэмтэд нотолсон. Хүлэмжийн хий гэдэг нь дэлхий болон далай тэнгисээс цацарч буй дулааны энергийн ихэнхийг агаар мандал шингээн авах бөгөөд зарим хэсэг нь эргэж газрын гадарга руу буцаж ирснээс уур амьсгал дулаарахыг хэлдэг. Энгийнээр тайлбарлавал аж, үйлдвэржилт эрчимтэй хөгжиж ирснээс хойш дэлхий дулаарал эхэлсэн гэсэн үг. Учир нь хүний үйл ажиллагаанаас үүдсэн хүлэмжийн хийн ялгарлын 80 орчим хувийг малтмал түлшний шаталтын улмаас үүсдэг нүүрстөрөгчийн давхар исэл эзэлдэг бөгөөд хөдөө аж ахуйгаас үүсэх метан хий, хог хаягдал, ойн бүрхэвчийг устгах зэргээс мөн хүлэмжийн хий ялгардаг.

Гэхдээ хүлэмжийн хий гэдэг дэлхийд хэрэгцээ, шаардлагагүй зүйл биш юм. Яагаад гэвэл хүлэмжийн хий гэж огт байгаагүй, дэлхийн агаар мандалд хүний үйл ажиллагаанаас бий болсон хэрэг биш. Усны уур, нүүрсхүчлийн хий, озон, метан буюу намгийн хий азотын дутуу исэл зэргээс үүдсэн үндсэн хүлэмжийн хий угаасаа агаар мандалд байсан. Харин Монгол орны уур амьсгалын өөрчлөлтийн хувьд:

Манай орон нь газарзүйн байршил, эмзэг экосистем, байгаль цаг агаараас хараат эдийн засгийн тогтолцоо зэргээсээ хамааран уур амьсгалын өөрчлөлтөд нэн өртөмтгий.

Уур амьсгалын өөрчлөлт бидний амьдалд ямар сөрөг нөлөөлөл үзүүлдэг вэ?

“Байгаль орчин уур амьсгалын өөрчлөлтийн сангийн албан ёсны сайт”-д нийтлэгдсэн ” Бидний мэдэхгүй уур амьсгал” цуврал подкастын эхний дугаарт иргэдээс энэхүү сэдвийн талаар асуухад ихэнх нь уур амьсгалын өөрчлөлтийг багасгахад биднээс шалтгаалах зүйл байхгүй хэмээн хариулж байсан. Гэхдээ бидэнд энэ үзэгдлийг огт байхгүй болгож чадахгүй ч ядаж энэ хэвээр нь барихад өөрсдийн өчүүхэн хувь нэмрийг оруулж чадна.

Үүнээс гадна та бидний хийж чадах хамгийн энгийн бөгөөд уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицоход том түлхэц болох зүйл нь ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэх. Энэхүү байгалийн гамшиг нь зөвхөн Монгол улсын асуудал биш дэлхийн нийтэд тулгамдаж буй хамгийн том асуудлуудын нэг хэмээн дэлхийн 196 улс дуу нэгтэйгээр үүний эсрэг гэрээ конвенц-д нэгдсэн. Эцэст нь дүгнэхэд уур амьсгалын өөрчлөлтийг холын зүйл мэтээр бодож битгий тоомжиргүй хандаасай гэж хүсье. Хэрвээ энэ хэвээрээ бид уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицохын тулд юу ч хийхгүй байсаар байвал томоохон гол, горхи, мөрөнгүүд хайлж цэвэр усны нөөц устаж үгүй болох эрсдэлтэй. Бидний хаалгыг тогшиж буй аюулыг багасгахын тулд та ч бас өөрийн хувь нэмрийг оруулаарай.

ХИС-ийн Сэтгүүл зүйн III курсийн оюутан Г.ЭНХТУУЛ

ХХ зууны эцэс гэхэд хүн төрөлхтний өмнө хэд хэдэн тулгамдсан асуудал урган гарч ирсний нэг нь озоны цоорхой буюу озоны давхаргын сийрэгжилт. Энэ нь зүгээр нэг цоорно гэж үгүй маш олон жилийн хугацаатай химийн бодисуудыг агаарт алдсаны сөрөг үр дагавар юм.

1974 онд эрдэмтэд хлор флуоро карбон (CFC) нь озоны бамбайг устгахад хүргэж болохыг олж мэдсэн.

Озон нь хүн төрөлхтөнд амьдрах очин бүрдүүлж өгдөг хүн, амьтан, ургамлыг хамгаалж байдаг чухал элемент бөгөөд байгаль орчинг цэцэглүүлэх амьд организм бий болох нөхцөл бүрдүүлэгч юм. Энэхүү (O3) элемент нь газрын гадаргаас 10–16 километрийн өндрөөс эхэлж 50 километрийн өндөр хүртэл тархаж тогтох ба 20–30 км-т хамгийн их агууламжтай байдаг. Ерөнхийдөө дэлхийн бүрхэн байрладаг гэсэн үг.

Танд озон яг юунаас үүсдэг юм бэ? хаанаас гарч ирдэг юм бэ? гэсэн асуулт төрж магад.

O3 элементийн молекул нь нарнаас ирэх өндөр энергитэй хэт ягаан туяа болон агаар мандал дахь хүчилтөрөгчийн молекул хоорондын үйлчлэлээр бий болдог. Тус давхарга нь нарны хэт ягаан туяа буюу UVB гэрлийн цацрагийг өөртөө шингээж өгдөг байна.

Нарны энерги нь озоныг шинээр тасралтгvй “үйлдвэрлэж” байдаг ч нөгөө талаар устөрөгч, азот, хлор, зэрэг химийн бодис агуулсан агаар мандал байгалийн хийн нөлөөгөөр “сvйтгэгдэж” байдаг. Үүнээс гадна хүний vйл ажиллагаа багагүй нөлөөтэй. Озоны задралын гол буруутнаар хлор фторт (CFC ) нэгдлүүд болон гал унтраагч агуулсан химийн бодисууд тодроод байгаа юм. Харин тэдгээрийг бүтээж үйлдвэрлэн гаргасан хүмүүс эдгээр хийг /фреон/ хөргөх бодис, автомашины дулаан үлээгч зэрэг сэрүүцүүлэхэд олон жилийн турш ашиглаж ирсэн юм. Үүнийг санамсаргvй байдлаар гадагш алдах нь хvний биед шууд хор хөнөөлгvй ч агаарт хөөрч хуримтлагдан ялзарч озоны давхарга цоороход нөлөөлдөг байна.

Хлорфторт нүүрстөрөгч тэдний ялзрал 20–120 жил үргэлжилдэг. Эдгээр бодисууд дэлхий дээр хүчиллэг бороотой буцаж ирдэггүй бөгөөд агаар мандалд үлдэж озоныг бүрмөсөн устгадаг.

Мөн эдгээр нь агаарын урсгалын нөлөөгөөр өмнөд болон хойд туйлд очдог. Ялангуяа Антарктид өвөл харанхуй үед агаарын хэм -83 хэмд хүрдэг ба туйлын давхраат мандалд мөсөн бөөмсийн үүлс аажмаар үүсдэг ба эдгээр нь гадарга дээр урвалд орох чадвартай хлорыг тогтоон барьдаг. Энэ үед идэвхгүй хлорын атомууд хөлдөн мөсөн бөөмсийн дунд түгжигддэг.

Озоны цоорхой жил бүрийн хавар их томорч тодорхой ажиглагддаг ба үүний учир нь туйлын өвлийн сүүлчээр нар Антарктид тив рүү эргэхэд нарны туяагаар хлорын атомууд чөлөөлөгдөн озонтой урвалд орж түүнийг задалдагтай холбоотой байгаа юм.

Энэхүү агаар мандлын эргэлтийн үйл явц задарсан озоныг
агаарын урсгалын нөлөөгөөр зөөвөрлөн бусад бүс нутгийн озоны бүтэцтэй холилдон
түүнийг саармагжуулдаг байна.

Мэдээж озоны цоорхойн бүтэн байлгах буцаан нөхөн сэргээхийн тулд дэлхий нийт анхаарлаа хандуулж байгаа бөгөөд агаар мандалд байх озоны хэмжээг багасгах чадамж бүхий химийн нэгдлүүдийн хэмжээ нь урьдчилан таамагласнаар бол үргэлжлэн өссөөр 2000 онд гэхэд хамгийн их болж түүнээс цаашид буурахаар эрдэмтэд төлөвлөсөн байгаа аж. Харин хлорын хэмжээ дор хаяж 100 жилийн дараагаас л хэвийн төвшинд хүрнэ гэж таамаглаж байна.

Дэлхийн бүх улс орон үүргээ ухамсарлан хэрэглээгээ хянаж чадвал 2050 он гэхэд Антарктид дээрх озоны цоорхой нөхөгдөж болохыг судлаачид тогтоогоод байгаа аж.

НҮБ-аас 9 сарын 16-ны өдрийг Озоны давхаргыг хамгаалах олон улсын өдөр болгон тэмдэглэдэг болжээ.

Эх сурвалж: NASA earth observatory, National geographic,

Байгаль орчин,аялал жуулчлалын яам (Озоны үндэсний алба) icc.mn

Andlog.blogspot.com, eic.mn, olloo.mn

ХИС-ийн Сэтгүүл зүйн IV курсийн оюутан

Н.ХОНГОРЗУЛ

Сайхан сэтгэлтэй хүмүүсийн ачаар тэнхэрсэн борцгор хотон шувуу Хар-Ус нуурандаа буцаж ирлээ. Тодруулбал, Дэлхийн байгаль хамгаалах сан (WWF)-гийн Монгол дахь хөтөлбөрийн газар Хар-Ус нуурын БЦГ-ын хамгаалалтын захиргааны мэргэжилтнүүдтэй хамтран далавч нь гадны нөлөөтэй гэмтээд эдгэрсэн хотон шувууг нууранд нь буцаан тавьжээ.

Уг шувууны талаар өгүүлбэл, 2020 оны 11-р сарын 8-ны өдөр Хар-Ус нуурын хаяа Шувуун цуглаанд нисэж чадахгүй хотон шувуу байна гэсэн мэдээллийн дагуу Хамгаалалтын захиргааны мэргэжилтнүүд очиж хотон шувуу олжээ. Хотонд үзлэг хийхэд ямар нэгэн өвчний шинж тэмдэг байгаагүй, харингаднын нөлөөгөөр далавч нь гэмтсэн байв. Улмаар Хамгаалалтын захиргааныханярилцаж уг шувууг экологич мэргэжилтэй Ц.Ганболдоор асруулахаар болсон байна. Тэрээр өмнө нь 2018 онд шархадсан хотон шувуу тэжээж, эдгээгээд ижил сүрэгт нь нийлүүлж тавьсан туршлагатай нэгэн юм. Ц.Ганболд” Саяхан байгальд нь тавьсан хотонг маань “Азбаяр” гэдэг юм. Миний хувьд урьд нь буюу 2018 онд бас нэг шархадсан хотон тэжээсэн туршлагатай болохоор гэртээ авчраад тэжээсэн юм. Ингээд хагас жил тэжээгээд тавдугаар сарын 8-нд Дэлхийн шувуу хамгаалах өдрөөр Хар-Ус нуурт тавилаа. Баруун далавч нь өнгөрсөн оны долоо эсвэл наймдугаар сард гэмтээд арваннэгдүгээр сар гэхэд буруу эдгээд нисч чадахгүй болчихсон байсан. Тэжээж байх хугацаандаа Ховд аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт аваачаад рентген зураг авахуулсан. Далавчных нь нэг, хоёрдугаар үе гэмтсэн байна гэсэн. Монголд эмчлэх боломжгүй юм билээ. Харин Солонгос, Японд ийм төрлийн эмчилгээг хийх боломжтой гэсэн. Уг нь эрүүл далавчтай болгоод, нисч чаддаг болгоод явуулчих юмсан. Гэхдээ цар тахалтай байгаа болохоор хаашаа ч авч явж болохгүй байна. Харин “Азхүү”-гийн хувьд (2018 онд тэжээсэн шувуу нь) шинэ шархтай ирсэн болохоор эмчилгээ хийж далавч нь зөв эдгээд хэвийн нисдэг болсон билээ. Тиймээс “Азхүү”-г шууд сүрэгт нь нийлүүлсэн.“ гэсэн юм. Тэрээр мөн” “Азбаяр” маань нисч чадахгүй болохоор түүнд зориулсан орчин, талбай хэрэгтэй. Тиймээс талбай томтой хавтан хийж өгсөн. Үүнийг Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн Монгол дахь хөтөлбөрийн газрын санхүүжилтээр хийсэн. “Азбаяр”-ынхаа өмнөөс маш их баярлаад байгаа шүү” гэж нэмж ярьжээ.

Дэлхийн байгаль хамгаалах сан (WWF)-гийн Монгол дахь хөтөлбөрийн газар өмнө нь 2018 онд “Азхүү”-г өнтэй өвөлжихөд дэм болгож амьдрах орчны зардлыг санхүүжүүлж байсан билээ.

Сонирхуулахад, борцгор хотон нь олон улсын хэмжээнд “Ховордож болзошгүй” ангилалд орсон бол Монгол оронд “Устаж байгаа” ангилалд байдаг нэн ховор шувуу юм. Борцгор хотон манай орны баруун бүс нутагт Их нууруудын хотгорын Хар-Ус, Хар, Айраг, Хяргас зэрэг томоохон нууруудад тархан үрждэг байсан бол сүүлийн 20 гаруй жилд тоо толгой нь эрс цөөрч зөвхөн Хар-Ус, Айраг нууруудад цөөн тоогоор үржих болсон. Хар-Ус нуур нь дэлхий дээрх борцгор хотонгийн зүүн Азийн популяцийн үржлийн чухал нутаг юм. Борцгор хотонгийн тоо толгой нь Монгол орны хэмжээнд 110-120 гэж судлаачид үнэлсэн байдаг ажээ.

Борцгор хотон эргэж ирсэн нь

Дэлхийн байгаль хамгаалах сан (WWF)-гийн Монгол дахь хөтөлбөрийн газар нэн ховор борцгор хотон хамгааллын ажилд олон жилийн өмнөөс анхаарал хандуулан ажиллаж байна. 2009 оныг хүртэл 10-аад жил хотон өндөглөн зусахаа больсон нь малчидХар-Ус нуурын Цагаан голын бэлчээрийг чөлөөлдөггүй байсантай холбоотой юм. Иймд мэргэжлийн судлаачид бэлчээрийн судалгаа хийж Цагаан голын бэлчээрийн даац 3 дахин хэтэрснийг тогтоож, судалгааны үр дүнг малчдад ойлгуулах ажил хийсэн билээ. Үүний үр дүнд 3 сумын 3 багийн малчдаас бүрдсэн бэлчээр ашиглагчдын зөвлөл байгуулагдан жил бүрийн 4-р сарын 20-ноос 11-р сарын 20 хүртэл арлыг чөлөөлжэхэлснээр борцгор хотон өөрийн амьдардаг байсан нуурандаа эргэн ирэх таатай орчин бүрдсэн билээ. Энэ цагаас эхлэн Хар-Ус нуурын Цагаан голын арлуудад хотон тасралтгүй ирж өндөглөн зусдаг болсон нь хотонгийн гэр болсон арлыг тодорхой хугацаанд чөлөөлсөнтэй холбоотой. 2013 онд хийсэн тооллогоор Хар-Ус нуурт 62 бодгаль хотон тоологдсон. /доктор О.Мөнхтогтох/

Хошуугаар нь хурдан морины хусуур хийх зорилгоор хууль бусаар агнадаг. Сүүлийн2 жил дараалан хотон агнагдсан байгаа нь үнэхээр харамсалтай хэрэг юм. Дээр дурьдсан “Азхүү”, “Азбаяр” хоёр бол үүний тод жишээ юм. Иймд Ховд аймгийн ИТХ, Хүрээлэн буй орчны гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх салбар зөвлөлтэй хамтран “Ховдын бэлэгдэлт хотон шувуугаа хамгаалцгаая” аяныг зохион байгуулж байна. Энэ ажлын хүрээнд Ховд аймгийн уяачид “хотонгийн хошуугаар хийсэн хусуур хэрэглэхгүй” гэсэн амлалтыг өгч бусдыг уриалсан бол байгууллагууд хуулийн сурталчилгаа бүхий 8 самбарыг байршуулж олон нийтийн анхаарлыг хандуулаад байна.

Н.БАТБАЯР

Калифорнийн их сургуулийн эрдэмтэд Сугар гаригийн өдрийн урт, тэнхлэгийн хазайлт, цөмийнх нь хэмжээг нарийвчлан гаргаж чаджээ. Үүний тулд мэргэжилтнүүд 15 жилийн турш радарын тусламжтайгаар уг гаригийг судалсан тухай Nature Astronomy сэтгүүл мэдээлэв.

Сугар гариг манай дэлхийн хөрш ч гэсэн бид түүний талаар мэдээлэл маш багатай. Хоёр гариг хэмжээ, жин, нягтралаар нийтлэг зүйл ихтэй. Гэхдээ тэдний хөгжлийн замууд нь өөр. Сугар гаригийн өдрийн урт нь түүний шинж чанарыг ойлгоход тустай. Эргэлтийн хэмжилт ба Сугарын чиглэл нь түүний доторх жингийн хуваарилалтыг харуулна. Дотоод бүтцийг нь мэдэж авснаар гариг хэрхэн бүрэлдэн бүтснийг ойлгох юм. Мөн галт уулын идэвхжилтийн түүхийг тогтоож гаднах давхрага хэрхэн бүрэлдсэнийг мэдэж болно. Гадаргын бүрэн хэмжээний ойлголт нь ирээдүйд түүнийг судлан хаймсууруудыг нисгэх төлөвлөгөөг биелүүлэхэд тустай.

Радиолокацийн хэмжилт нь Сугар гаригийн хоногийн урт нь дэлхийн 243.0226 хоногтой тэнцэн дэлхийн жилийн гуравны хоёртой дүйж буйг харуулав. Сугар гаригийн эргэлт нь байнгын хувирч байдаг ч дунджаар 20 минут орчим гэж тооцоолжээ. Өмнөх тооцооллууд зөрж байсан нь гаригийн атмосферийн хүндээс болсон гэж үзэж байна. Тэр нь хатуу гадаргад нөлөөлөн эргэлтийг хурдасгах буюу удаашруулдаг ажээ. Сугар гаригт агаар нь дэлхийнхээс 93 дахин хүнд байдаг.

Сугар гариг нэг тийшээгээ 2.6392 градусын хазайлттай гэж эрдэмтэд тооцжээ. Дэлхийн хазайлт нь 23 градус болдог. Мөн мэргэжилтнүүд мөсжилтийн давтамжийг гаргажээ. Дэлхийд нэг цикл нь 26 мянган жил бол Сугарт тэр нь 29 мянган жил болж байна. Гаригийн цөм нь 3500 километрийн голчтой бөгөөд харин шингэн үү, хатуу юу гэдгийг тогтоож чадаагүй байна.