Саяхан нийгмийн хамгааллын сайд С.Эрдэнэ тэтгэврийн насыг уртасгах тухай судалж байгаа тухай ярьчихаж. Гэтэл баахан улс тэр нь буруу, тэгэх юм бол бослого тэмцэл хийх тухай баахан шуугих нь тэр. Харин сайд маань “Тэтгэврийн насыг уртасгахгүй” гэж хэлээд ч нэмэр болсонгүй. Баахан улс төр болчихов. Уг нь манайх шиг цөөн хүнтэй улсад тэтгэвэрт эрт гарах нь буруу байж магадгүй юм. Одоохондоо хямрал энэ тэрээ бодоод л ажилгүйчүүдийн тухай яриад байгаа болохоос, манайх шиг баялагтай улсад ажиллах хүчин дутна уу гэхээс илүүдэхгүй. Цаашдаа ч ажиллах хүчин дутна гэсэн судалгаа байдаг гэнэ. Энэ тохиолдолд тэтгэврийн насыг уртасгахгүй бол ажилгүйчүүдийн тоо улам нэмэгдэнэ. Түүнээс гадна тэтгэврийн насныхан нэмэгдэх тусам л баялаг бүтээгчдийн нуруун дээрх ачаа нэмэгдэнэ. Монголчуудын дундаж нас 67 гэсэн судалгаа байдаг. Энэ нь үнэн бол 60 гараад тэтгэвэрт суусан эрчүүд долоон жил тэтгэврийн мөнгөөр амьдарна гэсэн үг. Харин мэргэжилтний хэлж буйгаар бол тэтгэвэрт гарснаас хойш хүний хөгшрөлт илүү хурдан явагддаг аж.
Х.БАТТӨГС
Саяхан Оросын нэгэн цахим хуудсанд “Монголын Ерөнхийлөгчийг Ялалтын параданд оролцохгүй байхыг ятгаад дийлсэнгүй” гэсэн утгатай том өгүүлэл гарчээ. Уг өгүүлэлд хэн манай Ерөнхийлөгчийг ятгасан тухай байхгүй. 
Бага байхад хонь хяргах гэж хэцүү, лайтайажил байв. Аагим халуунд, наадмаас өмнө хийдэг хэдэн хонио ноосноос нь салгах ажил л хангал эмнэг адуу сургахаас долоон дор. Тольтын голынхоо зүлгэн дээр хонио тууж ирээд хашчихна. Шинэ ногоонд цадаад ноос нь хөндийрчихсөн эм хонь, төлөг, шүдлэн эр хонь гээд бүгдийг нь хөлдөж гаргаад гурван хөлийг нь бооно. Хоёрдугаар ангиа төгссөн тэр зун хүний өөрийн гэсэн олон хонийг ноосноос нь салгах гэж өдөржин хөлдөж чирээд ядарсан гэж жигтэйхэн. Хамт хонь хөлдсөн айл саахалтын жаалууд ч үнэндээ үгээ хэлж, эхнээсээ сунаж унаад жигтэйхэн. Бид хэн хэнээсээ ялгарахааргүй бие жижигтэй, туранхай ч байж. Эр хонь барьж авах гэж хөлнөөс нь шүүрч аваад хаагаа ханзартал угз татуулаад нүүрээрээ газар шааж унана. Нутгийнах нар, аав, ээж яаж ч магтаж хөөргөөд үнэндээ хамаг хүч чадал барагдчихаад унжийсан амьтад суугаад байлаа. Томчууд “Хэдэн хүүхдүүд ч ядарчихсан байна. Өнөөдөртөө ингээд дуусгая” гэж байтал нэг машин гэрийн гадаа зогсов. Хотоос манай нутагт амрахаар ирсэн хүмүүс байв. Машинаас бидний үеийн бололтой нэгэн охин буугаад ирлээ. Хотын охин харсан бидний нүд сэргээд ирж байгаа юм. Нэг мэдсэн нөгөө охинд бяр чадлаа харуулах гэсэндээ хоорондоо уралдаад л, хамгийн том биетэйгээс нь шилж байгаад л хөлдөөд байгаа. Юун угз татуулж хамраараа газар шаах. Нас бие гүйцсэн эр хонийг хуу татаж, чирч гаргаад хэний ч туслалцаагүй хөлийг нь боочихож байгаа юм. Тэр охиныг хараад бидний хэдэн жаал юу болов гэмээр бяр чадал орсон юм. Байгалийн бодгалийн хуулиар эсрэг хүйстнээ харах нь өөрчлөлт авчирдаг нь энэ буюу.
Нэгэн байгууллагын үүдний өрөөнд зарлал наажээ. “Таны өсөж хөгжих боломжийг хааж, боомилж байсан нэгэн хүн нас барлаа. Түүнийг эцсийн замд нь үдэх ёслолд оролцох хүмүүс спорт зааланд очоорой” гэж уг зарлалд бичжээ. Тэр хүн чухам хэн юм бол хэмээн гайхсан ажилтнууд спорт зааланд байрлах авсанд дөхөж очоод ихэд сандран бүгд хөшиж орхив. Тэнд юу олж харсан гээч.
“Apple” корпорацийн захирал Тим Күк өөрийн бүх хөрөнгөө асрамжийн газруудад хандивлажээ. Тэрбээр 10 настай ач хүүгийнхээ коллежийн бүх зардлыг төлснийхөө дараахөрөнгөөхандивын үйлсэд зориулсан байна. Тим Күкийннийт хөрөнгө 120 сая ам.доллараар үнэлэгджээ.Үүнийгээ “Fortune” сэтгүүлд тайлбарлахдаа “Хэрэв чи л шийдвэр гаргаж өөрчлөлтийг хийхгүй бол хүмүүст тус болж чадахгүй” гэжээ. 
Хуулийг гууль болгодгийн жишээ автобусны чалчаа жолооч нар болж байна. Уг нь жолоо барьж байгаа үедээ гар утсаар ярихыг хориглодог. Гэтэл манайхан жолооны ард гар утсаараа чалчиж явах нь гэм биш зан. Тэр тусмаа олон хүн тээвэрлэж яваа автобусны жолооч нар уг нь утсаар ярьж анхаарлаа сарниулмааргүй байгаа юм. Гэсэн ч жолооч нар гэр бүлийн асуудлаасаа авахуулаад ярихгүй сэдэв гэж алга. Тэд ихэвчлэн “Би энд явна, чи хаана явна” гэж бие биенээсээ асууж лавлахад хамаг цагаа зарцуулдаг. Жолооч нар хэн хаана яваагаа мэдэлцэх нь ажлын шаардлага юм бол таксины жолооч нар шиг богино долгионы холбоогоор хангах хэрэгтэй. Ядаж л яриагаа сонсоод явахад хүн бүр бие биен рүүгээ залгаж, хамаг цагаа барахгүй. Гар нь сулрах байгаа даа. Үгүй бол автобусны жолооч нар бүгд хууль зөрчигч болж, зорчигчид эрсдэлтэй нөхцөлд амь дүйсээр явцгаах нь. Иймэрхүү арга хэмжээ авсны дараач утсаар ярьж хууль зөрчсөн жолооч нарыг зорчигчид шууд мэдээлж, торгуульдаг болж болно. Алийн болгон хууль зөрчиж, өөрийгөө ч өрөөлийг ч эрсдэлд оруулж явах вэ. Ямар нэгэн гарц заавал байж таарна. Жолооч нарыг богино долгионы станцтай болгох зардал лав хүний аминаас үнэтэй биш байлгүй. Жолоочийн зөрчлийг ямар утсаар мэдээлэх вэ?
Энд тэнд явж байхад манайхан шиг захаас аван эрхэлж жаргаж байгаа улс үндэстэн нэгээхэн ч байдаггүй юм билээ. Урд зүгт шороон түмэн хятад байж л байна. Эр, эм, хөгшин хөвөөгүй л борви бохисхийхгүй хөдөлмөрлөсөн улс. Эрээний лангуун дээр сууж байгаа наймаачин хүүхнүүд нь гэхэд л уутанд утас өнхчүүлээд, гар аргаар бээлий цамц нэхээд сууж байдаг. Тэгэхэд “Нарантуул” ч юм уу, захын нэг дэлгүүрт ороход манайхан хөзөр нүдээд, эрчүүд нь архи тойруулаад сууж байх бол энгийн үзэгдэл. Хятадад өвгөчүүл янз бүрийн цэцэг ногоо тарьж байр байшингаа өнгө өнгөөр алаглуулаад, өөрсдийн гараар бүтээсэн сайхан цэцэрлэг талбайдаа биеийн тамирын дасгал хөдөлгөөн хийж залуу хүн шиг жавхалзаж байхад манай залуухан “хурган” өвөө эмээ нар байрныхаа гаднах сүүдрэвчинд даалуу шажигнуулж, хов жив ярьж, өвчин зовлон тоочоод, улстөржиж маргалдаад байж байдаг. 
Энэ өдрүүдэд Монголын үндэсний бөхийн холбооны 25 жилийн ой тохиож байна. Гэхдээ бөхийн холбооны ой, бөхийн талаар ярих гэсэнгүй. Уг холбоог удирдаж ирсэн хоёр эрхэмтэй холбогдуулж хүмүүний амьдралын утга учрын талаар товчхон өгүүлэх гэсэн юм. Өдгөө цагт хүний нас уртасч амьдралын философи өөрчлөгдөж байна. 
Талхны үйлдвэрийн дэргэдэх дэлгүүрээс тор дүүрэн хүнс худалдан авснаасаа хойш хажуугаар нь өнгөрч явахаа байсан билээ. Эндээс тороо дүүргээд гараад ирэх мөнгөөр супермаркетад орвол цөөхөн л талх, нарийн боов авна. Заримдаа өдрийн цагаар үйлдвэрийн дэргэдэх дэлгүүрээр орж талх авахаар халуунаараа шахуу, зөөлхөн байх нь ямар таатай гэж санана. Өглөөхөн үйлдвэрийн тэвшнээс гарч, энэ дэлгүүрийн лангуун дээр ирсэн талх, нарийн боов, бялуу, амттанууд шив шинэхнээрээ. Талхчны гараас өөр хүний гар хүрээгүй гэж бодохоор “Ер нь эндээс л ирж талхаа авч байя” гэж бодогдоно. Талхчин, худалдан авагчийн хооронд ямар ч хүн ороогүй болохоор талх нь шинэ, үнэ нь боломжийн байгаа гэдгийг мэддэг учир иргэд ерөнхийдөө ингэж худалдаа хийж, хүнсээ цуглуулах дуртай. 
Зам хөндлөн гарахдаа ч чихэвчтэй донхолзож явдаг хүүхдүүд их тааралдах болжээ. Автобус унаанд явахдаа ч аанай л утасныхаа дэлгэц рүү шагайж явна.Ангийнхан, ажлын газрынхантайгаа “буу халж” үзээгүй чфэйсбүүк, твиттерт бурцгааж суудаг хүмүүс дэндүү олон. Таминь ээ, энэ янзаараа амьд харилцаа гэдэг юм алга болоод, эхнэр нөхөр хоёр зэрэгцэж суугаад фейсбүүкээр хэрэлдэхдээтулахвий. Хүйтэн хөндий их хотын харилцаа монголчуудын амьдралын хэв маягт ноёлох цаг айсуй.