Сонгодог урлагийн үдэш нэртэй тун сайхан тоглолт өнгөрсөн бямба гаригт Чингисийн талбай дээр болж өнгөрлөө. Сонгодог урлагийг ард түмэнд түгээн дэлгэрүүлэх, таниулах, хүмүүст сэтгэлийн цэнгэл эдлүүлэх гээд олон талын ач холбогдолтой тун сайхан арга хэмжээ л дээ. Өнгөрсөн жил анх удаа зохион байгуулагдсан уг арга хэмжээ үзэгч, сонирхогчдын зүгээс их л өндөр үнэлэлт авч байсан. Харин энэ жил үзэгчдийг заавал урилгаар нэвтрэхийг шаардаж байсан нь үнэндээ л онцгүй байлаа. Урилгатай хүмүүс нь дотогшоо нэвтэрнэ. Урилгагүй нь нэвтрэх эрхгүй гадна нь зогсоно. Тэртэй тэргүй задгай талбайд тоглож байгаа юм чинь хаанаас ч үзсэн яахав дээ гэх хүн гарах л байх.
Гэвч тийм биш ээ. Үзэгч сонирхогчдыг шууд л хоёр хуваан ялгаварласан нь тун онцгүй үйлдэл. Харин тэртэй тэргүй задгай талбайд тоглож байхад заавал урилга нэртэй цаас хэвлүүлж зардал гаргах хэрэг байсан ч юм уу. Одоо наадмаар “Учиртай гурван толгой” дуурийг төв талбай дээр тоглоно. Бас л дээл өмсөөгүй бол оруулахгүй гэсэн яриа хаа сайгүй тараад байгаа. Үнэхээр дээлтэй дээлгүйгээр ялгаад эхэлбэл бас л муухай юм болно доо. Ард түмэн дунд дээлтэй нь ч бий, дээлгүй нь ч бий.
Ер нь ч тэгээд хүн ямар хувцсаа өмсөх нь ёстой л дурын асуудал шүү дээ. Муухай нь хүнийг өмссөн зүүснээр ялган үзэх санаа бидний эрх чөлөөнд халдаад байгаа юм л даа. Ямартай ч урилгатай урилгагүй, дээлтэй дээлгүй гэж ялгасан, ангилсан үйлдлийг байн байн гаргаад баймгүй л байна даа.
Я.БАЯРБААТАР
Аагим халуун өдөр гол, ус бараадах нь сэрүүцэх
Өнөөдөр европчууд нийлэг уутнаас татгалзах өдрийг хэрэг болгож тэмдэглэнэ. Нийлэг уутанд хийсэн хүнс эрүүл мэндэд ямар хортойг шинжлэх ухаан тогтоочихсон, тэр аюулыг нь биеэрээ мэдэрчихсэн учраас тэр. Эрдэмтэд нийлэг уутыг судлаад улаан хоолой, хоол боловсруулах эрхтний өвчлөлд нөлөөлдгийг баталжээ.
Чингис хаан мөнхийн
Ирэх жил Монгол
Төрийн шагналт, соёлын гавьяат зүтгэлтэн зохиолч, яруу найрагч Пүрэвжавын Пүрэвсүрэн, урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Ч.Сангидорж хоёр бол Хонгор нутгаас төрсөн авьяас билэг төгөлдөр уран бүтээлчид билээ. Нэгэнтээ мань хоёр ам жаахан муруйж хэн хэндээ тунирхан хэдэн оныг үдэж. “Зулай цагаан Алтай”, “Монгол далай” зэрэг олон сайхан уран бүтээлээрээ олон түмэндээ танигдсан Сангиа “банхар” Пүүжээгээсээ жаахан эмээсхийж явахдаа нэг сайхан аялгуу зохион ноотолсноо үзүүлж, төгөлдөр хууран дээрээ тоглож сонсгожээ. “Их Тээлийн даваа”, “Үдийн нар өндөр” туужууд болон олон сайхан дуу зохиосон П.Пүрэвсүрэн мөнөөх аялгууг нь сонсож, сэтгэлийн таглаа ханзлан суухдаа “Найзад нь наадахад чинь таарчихмаар ийм шүлэг байна” хэмээн “Миний ээж тэмээчин” дууны шүлгээ өгсөн гэдэг. Тэр сайхан дууг “Зууны манлай эстрадын дуучин”, гавьяат жүжигчин Б.Сарантуяа, соёлын тэргүүний ажилтан Э.Оюумаа нар дуулсан нь нийтийн унаанд явахад сэтгэл зөөллөн сонстох нь цаанаа л нэг дотнохон. 
“Хүүхдийг ивээх сан”-гаас хүүхдээ зодож шийтгэхгүйгээр хэрхэн ойлголцох талаар эцэг эхчүүдэд зөвлөжээ. Эцэг эхчүүд ядарч хямарсан үедээ хүүхдээ зодож шийтгэх хандлагатай байдаг гэнэ. Эсвэл алганы амт үзүүлэх нь хүмүүжлийн арга гэж боддог хүмүүс ч бий. Гэвч хүчирхийллийн арга нь хүүхдийг гэмтээж мэднэ. Өөртөө итгэх итгэлийг нь бууруулна. Аймхай халирамхай болгодог. Хүүхэд түрэмгий догшин, хүчирхийллийн аргаар асуудлыг шийддэг нэгэн болж төлөвшихөд хүргэнэ. Хүүхдээ бусдыг хүндэлдэг,хүнлэг энэрэнгүй хүн болгохыг хүсч байгаа бол зодож шийтгэж болохгүй.Харин тэднийг ойлгож хүндэтгэж харьцвалтэр таны шаардлагыг биелүүлэх болно. Хүүхдүүд өсч бойжих тусмаа өөрчлөгддөгучраас таны хүмүүжлийн арга ч өөрчлөгдөх учиртай.Нялх хүүхдүүдийн хувьдбусадтай харилцах хэл нь уйлах. Энэ үед нь түүний дэргэдүргэлж хамт байна гэдгээ мэдрүүлэх учиртай.Хөлд орж байгаа хүүхэд аливаад хүрч, амталж эсвэл унагаж байж шинийг нээж, суралцдаг тул тэвчээр шаардагдана. Сургуулийн өмнөх насныхан тоглонгоо бас олон асуултаараа дамжуулжаливааг сурдаг. Асуултыг нь сонсч, нухацтай хариулах нь чухал. Хүүхдүүд сургуульд явахдаа шинэ нөхцөл, нөхөрлөлтэй учирдаг. Бэрхшээлтэй асуудлыг хэрхэн зохицуулж, аливаа зөрчлийг хүч хэрэглэхгүйгээршийдэх аргыгбиеэрээ үлгэрлээрэй. Шилжилтийн насныхан найз нөхдөдөө цаг зарцуулах нь ихэсдэг. Тэднийбие даасан байдалд нь хүндэтгэлтэй ханд. Өсвөр насныхан өөрсдөд нь итгэж, бие даасан байдлыг нь хүндэтгэхийг томчуудаас хүсдэг гэнэ.
Барууны орнуудыг хэтэрхий өндөр хөгжилтэй болохоор иргэд нь хөрш битгий хэл аав, ээжтэйгээ ч дотно харьцаатай байдаггүй, үр хүүхдээ нас биед хүрэнгүүт нь гэрээсээ хөөчихдөг, ер нь хүйтэн хөндий улс гэх нь бий. Энэ бол азичуудын тэдэнд өгсөн тодорхойлолт. 
Шинэ Зеландын Өмнөд Аукландад саяхан таван настай бяцхан хүү сургууль