НӨАТ-ын И-баримт сугалааны азтанууд тодорлоо.
2024 оны 10-р сарын 01-ээс 10-р сарын 31-ний хооронд худалдан авсан төлбөрийн баримтуудаас азтанууд тодорлоо.
Хонжворын тохиролд 52454521 дугаар гарч ирсэн юм.
Сүүлийн 3 орон таарсан 42890 азтан
Дөрвөн орон таарсан 4294 азтан
Таван орон таарсан 441 азтан
Зургаан орон таарсан 38 азтан
Долоон орон таарсан 3 азтан
Бүх орон нь таарсан буюу НЭГ СУПЕР АЗТАН шалгарлаа.
Хуулийн болон хууль хоорондын зөрчил, хийдэл, давхардлыг хиймэл оюун ухаан ашиглан арилгах шийдэл боловсруулж, нэвтрүүлэх ажлын хэсэг өнөөдөр (2024.11.20) албан ёсоор анх удаа хуралдаж, хууль тогтоомж, захиргааны акт, эрх зүйн баримт бичгийн сан бүрдүүлж ажилладаг байгууллагуудын мэдээллийг сонсож, хууль тогтоомжийн давхардал, хийдлийг арилгах чиглэлээр өмнө хийгдсэн ажлууд, цаашид авах арга хэмжээ, тэдгээрийн дараалал, төлөвлөлтийн талаар хэлэлцлээ. Ажлын хэсгийг Улсын Их Хурлын гишүүн Ч.Анар ахалж, бүрэлдэхүүнд нь Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Баярмаа, Ч.Лодойсамбуу, О.Номинчимэг, Г.Уянгахишиг, Б.Энхбаяр нар ажиллаж байгаа бөгөөд албан бусаар олонтаа хуралдсан талаар ажлын хэсгийн ахлагч Ч.Анар хуралдааны эхэнд тайлбарласан юм.
Хууль тогтоомжийн давхардал, хийдлийг арилгах ажил 1996 оноос эхэлсэн нь энэ талаарх шийдвэрүүдээр нотлогдож буйг ажлын хэсгийн ахлагч Ч.Анар танилцуулаад, гэвч олон суурь асуудлаас шалтгаалан бүрэн гүйцэт шийдвэрлэгдээгүй байна гэсэн юм. Түүний мэдээлснээр өнөөдрийн байдлаар Монгол Улсад хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа 924 хууль тогтоомж, Улсын Их Хурлын 3397 тогтоол, 3007 захиргааны хэм хэмжээний акт, 13173 эрх зүйн баримт бичиг байна. Хууль тогтоомжийн тухай хуульд Монгол Улсын хүчин төгөлдөр хууль тогтоомжийн нэгдсэн санг цаасан болон цахим хэлбэрээр бүрдүүлэх, хууль тогтоомжийг системчлэх ажлыг Хууль зүйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага хариуцахаар, мөн хууль тогтоомжийн албан ёсны эхээс хуулбарласан хувийг холбогдох төрийн байгууллагад хүргүүлэх ажлыг Улсын Их Хурлын Тамгын газар, хүргүүлсэн хувийг хүлээж авч хууль тогтоомжийн санг бүрдүүлэх ажлыг тухай төрийн байгууллага зохион байгуулахаар тус тус заасан байна. Энэ талаар ажлын хэсгийн ахлагч Ч.Анар дурдаад, хуралдаанд хууль тогтоомжийн сан бүрдүүлэн ажиллаж байгаа голлох байгууллагууд болох Улсын Их Хурлын Тамгын газар, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газар, Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, Хууль зүйн үндэсний үндэсний хүрээлэнгийн төлөөлөл, мөн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Хэлний бодлогын Үндэсний зөвлөлийн ажлын албаны дарга, доктор Н.Нарангэрэл оролцож байгааг танилцуулав.
Улсын Их Хурлын Тамгын газарт хуулийн төсөл боловсруулах үе шатанд Монгол Улсын Үндсэн хууль болон бусад хууль тогтоомжуудтай нийцэж байгаа эсэх, давхардал, хийдэл байгаа эсэх талаар эрх зүйн дүгнэлт гаргадаг бөгөөд батлагдсан хууль тогтоомжийн кодификацийг цаасан болон цахим хэлбэрээр хийж байна. Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газарт шийдвэр гаргахад дэмжлэг үзүүлэх хяналтын самбар (dashboard) үүсгэж, мөн чатбот нэвтрүүлэн туршиж байжээ. Мөн Засгийн газрын иргэд, олон нийттэй харилцах 11-11 төвд виртуаль ажилтан ажиллуулж, олон давтагддаг асуултуудад автоматаар хариулт өгөх туршилтыг явуулж байна.
Хуулийн дагуу Хууль зүй, дотоод хэргийн яам хүчин төгөлдөр хууль тогтоомжийн нэгдсэн сангийн хэвийн үйл ажиллагааг хариуцаж буй боловч зарим төрлийн эрх зүйн акт уг санд бүртгэгддэггүй байна. Хууль тогтоомжийн цахим сан болох www.legalinfo.mn санд Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Гадаад харилцааны яам, Үндсэн хуулийн цэц, Улсын дээд шүүх болон дээрх байгууллагууд гэсэн нийт долоон байгууллага шийдвэрүүдээ оруулж байгаа ч нийтээр дагаж мөрдөх хэм хэмжээ тогтоосноос бусад актууд бүрэн орохгүй байгаа ажээ.
Хуулийн төслийг Улсын Их Хурлаар хэлэлцэн батлахаас долоо хоногийн өмнө Хэлний бодлогын Үндэсний зөвлөлд хянуулахаар ирүүлдэг нь ихээхэн ачаалал үүсгэж байгааг тус Зөвлөлийн ажлын албаны дарга Н.Нарангэрэл дурдаад, хууль тогтоомжийн нэр томьёоны дотор гадаад үг 10 хүртэлх хувийг эзэлж байгаа нь аюултай түвшин болохыг тэмдэглэлээ. Энэ нөхцөл байдлаас шалтгаалан Хуулийн хэлний салбар зөвлөлийг Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны дэргэж байгуулан ажиллуулах болсныг тэрбээр мэдээлсэн юм.
Хууль, хууль хоорондын зөрчил, хийдэл, давхардлыг технологийн дэвшил ашиглан шийдвэрлэхийн тулд дата баазын болон бусад холбогдох судалгаа, мэдээллийг нэгтгэх, улмаар бодлогын үзэл баримтлал, аргачлал болон шийдлийг тодорхойлж ирэх онд Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлнэ гэсэн цаглавартай байгааг ажлын хэсгийн ахлагч Ч.Анар танилцуулж, уг ажлыг хиймэл оюун ухаан ашиглан хэрэгжүүлэхийн тулд уг технологийг хэрэглэх цар хүрээ, хэм хэмжээ, ёс зүйн болон бусад хязгаарлалт гээд олон асуудлыг хуульчлан шийдвэрлэх шаардлага гарна гэдгийг онцолсон юм.
Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Уянгахишиг ажлын хэсгийн эдгээр өргөн хүрээтэй ажлыг эмх цэгцтэйгээр авч үзэхийг тулд хуулийн болон хэл шинжлэл, мэдээллийн технологийн эрдэмтэн, судлаачдыг татан оролцуулах, дэд ажлын хэсгүүдийг байгуулж ажиллуулах нь зүйтэй гэсэн санал дэвшүүлэв.
Дээрх мэдээллүүдийг нэгтгэн дүгнээд ажлын хэсгийн ахлагч Ч.Анар технологи ашиглан хууль тогтоомжийн давхардал, хийдлийг арилгахтай холбоотой Хэлний бодлогын зөвлөлийн санал, чиглэлийг боловсруулж ирүүлэх, уг асуудалд холбогдох байгууллагууд тус тусын санал дүгнэлтийг ирүүлэхийг даалгавар болгов. Мөн хэлний зүйн болон хуулийн хэлний, кодификацын, эрх зүйн хэм хэмжээний дэд ажлын хэсгүүдийг байгуулах санал боловсруулахыг ажлын хэсгийн гишүүн, Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Уянгахишигт даалгалаа гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Боловсролын сайдын 2024 оны долдугаар сарын 19-ний өдрийн “Хичээлийн жилийн бүтэц шинэчлэн батлах тухай” А/01 дүгээр тушаалаар аймаг, сум, багийн болон нийслэлийн ерөнхий боловсролын сургуулийн хичээлийн жилийн бүтцийг баталсан.
2024-2025 оны хичээлийн жилд I-II анги 34 долоо хоног, III-V анги 35 долоо хоног, VI-IX анги 36 долоо хоног, X-XII анги 37 долоо хоног тус тус хичээллэх юм. Тэгвэл сурагчдын I улирлын амралт хэзээнээс эхлэх талаар мэдээллийг танилцуулахад,
I улирлын амралт:
Нийслэл:
Бага I-II анги: 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 23-ны өдрөөс 2025 оны нэгдүгээр сарын 24-ний өдрийг дуустал
Бага III-V анги: 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 30-ны өдрөөс 2025 оны нэгдүгээр сарын 24-ний өдрийг дуустал
Дунд анги: 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 30-ны өдрөөс 2025 оны нэгдүгээр сарын 24-ний өдрийг дуустал
Ахлах анги: 2025 оны нэгдүгээр сарын 6-ны өдрөөс 2025 оны нэгдүгээр сарын 24-ний өдрийг дуустал
Орон нутаг:
Бага I-II анги: 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 23-ны өдрөөс 2025 оны нэгдүгээр сарын 17-ны өдрийг дуустал
Бага III-V анги: 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 30-ны өдрөөс 2025 оны нэгдүгээр сарын 17-ны өдрийг дуустал
Дунд анги: 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 30-ны өдрөөс 2025 оны нэгдүгээр сарын 17-ны өдрийг дуустал
Ахлах анги: 2025 оны нэгдүгээр сарын 06-ны өдрөөс 2025 оны нэгдүгээр сарын 17-ны өдийг дуустал үргэлжлэх юм.
Говийн Их Дархан цаазат газарт Нарансэвстэйн боомтыг нээх гэж зарим улстөрчид ихээхэн улайрч байна. Хамтарсан Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд “Нарансэвстэйн боомтыг сэргээнэ, нээнэ” гэсэн дөрөвхөн үгтэй заалт орж ирснийг АН-ынхны чигтэйгээс оруулж ирсэн гэсэн яриа бий. Үе, үеийн улстөрчид Говийн их дархан цаазат газарт, торгон хил дээр байх алтны нөөц рүү үргэлж санаархсаар ирсэн. Мэргэжлийн хүмүүсээс бүрдсэн ажлын хэсэг гарч байж, үнэхээр боломжгүй ээ гээд зогсоож ирсэн ч, байж байгаад л энэ асуудал босч ирдэг. Хил дээр шахам байдаг Талын Мэлтэс алтны уурхайн ашиг сонирхол байнга байдаг гэж олон нийт харддаг. Наанаа тийм асуудал байхгүй гэж эхлээд тусгай хамгаалалтаас гаргаж байгаад дараагийн шатанд лиценз олгоод явчихдаг арга барилыг нь ард түмэн мэддэг учраас арга ч үгүй болов уу.
Улстөрчдөд нэг ийм арга байна. Бүр юу ч болоогүй мэт худлаа зүйлийг үнэн мэт яриад сурчихжээ. Эрдэмтэн судлаачид, байгаль хамгаалагч нар баримт нь энэ байна аа гээд байхад тийм зүйл байхгүй ээ гээд жишим ч үгүй хэлээд сурчихаж.
Алт руу алхам ч орохгүй зөвхөн Говь-Алтай аймгийнхаа хөгжлийн төлөө энэ боомтыг нээх хэрэгтэй байна, хөгжлөөрөө бусад аймгуудаас хоцроод байна гэх О.Амгаланбаатар арван жил энэ аймгийг удирдаж байгаад сая УИХ-д орж ирсэн нэгэн. Хэрэв хөгжлөөрөө аймгуудаас ард давхиж байвал асуудал түүнд л байсан байна. Тэр сайн ажиллаагүй байна. Гэвч тэгж огт бодолгүй боомт нээгдээгүйгээс болж аймгийнх нь иргэд ядруу байна гэж тэр ярина. Бургастайн боомтоо хөгжүүлээд аваад явбал Алтай хотоос 660 км-ийн зайд цоо шинэ боомт нээнэ гэж явахаас 330 км-ийн зайд байгаа хуучин нь илүү хэрэгцээтэй л байх.
“Амьтны тухай хуульд өөрчлөлт оруулна” гэж хэвлэлийн хурал ордонд зарлаад Нарансэвстэйн боомтыг нээх хэрэгтэйг батлахаар сэтгүүлчдийг дагуулаад явья, үзүүлье гээд урилга өгөөд байсан тэрбээр 30-аад сэтгүүлч дагуулаад дархан цаазат газар руу явсан. Одоогоос хэдэн жилийн өмнө ч энэ аргаа хэрэглэж байсан. Хэвлэлийнхний зардлыг дааж, томилолт өгч авч явдаг аргатай. “Нутагтаа хайртай хүн надаас өөрийг олохгүй биз” гэдэг мөртлөө говийн хөрсөө Ангарагийн газар шиг арзайсан газар гэдэг хүн л дээ. Одоо ч урьдынхаа аргаар ургамал ургадаггүй хэсэгхэн газарт очиж сэтгүүлчдийг бууж суулгаад зураг дүрс авахуулах биз, гэтэл бүхэлдээ Алтайн өвөр говийн ургамал, заган ой, ховор ургамлууд нь Монголын төдийгүй дэлхийд ховор судлагдахуун гэдгийг эрдэмтэд онцлоод л байгаа юм. Угаасаа эрдэмтэн судлаачид Засгийн газрын энэ болчимгүй заалтын талаар сүүлийн хоёр сар амаа чилтэл ярьж байгаа ч чичирсэн улстөрчид юуг ч анзаарахгүй байна л даа. Гэхдээ их говийн амь, амьсгалтай холбоотой энэ асуудал улстөрчдийн мөн чанарыг их харуулж байна. Боомтын сайд Б.Тулга Монголын сайд юм уу, Хятадын сайд юм уу гэдэг нь мэдэгдэхээ байсан. Бургастайн боомт Шинжаан Уйгуртай хиллэдэг, Шивээхүрэнгийн боомт Өвөрмонголын өөртөө засах оронтой хиллэдэг. Хятадын дотоод мужтай хиллэхийн тулд Нарансэвстэйн боомтыг нээх хэрэгтэй гээд зогсч байгаа Монгол Улсын сайд байх юм аа бас. Дотоодын тээвэр, татвар хураамжаасаа зугатаж яг өөрийнхөө үүдэнд нүүрс аваачих гэж байгаа Ганьсу мужийн эрх ашиг Монголын эрх ашгаас давна гэхээр харамсалтай. Тэр дундаа байгаль орчны дэд сайдын албыг хашиж байсан хүн шүү дээ. Мазаалай, хавтгай бол асар үргэмтгий, гадны парк шиг амьтдаараа үзмэр хийх боломжгүй, говийн эмзэг экосистемийг мэдэхийн дээдээр мэддэг хүн байж, говийн сайхныг бүгдээрээ үзэх хэрэгтэй хэлж чадаж байгаа нь улстөрчдөд увай гээч зүйл алга болсныг харуулж байна.
Бас нэг нь Д.Пүрэвдорж гишүүн. Анх энэ боомтын талаар хөндөж, БНХАУ-ын элчин сайдтай уулзсан мэдээ нь МОНЦАМЭ-гийн хятад хэлээр гардаг сайт дээр мэдээлэгдэж, дараахан нь боомт нээх тогтоолын төсөл санаачилсан талаараа хэвлэлд ярилцлага өгч байсан.
АН-ын бүлгийн хэвлэлийн хурал дээр одоогийн байдлаар энэ тогтоолын төсөл дээр 17 гишүүн гарын үсгээ зурсан гэж тэр мэдэгдэж байсан бол зарим гишүүн нь тогтоолын төсөл биш харин боомт нээх судалгааны ажил хийлгэх тухайд Д.Пүрэвдорж гишүүн гарын үсэг зуруулсан. Байгаль орчинд халтай асуудлыг дэмжихгүй гээд эхнээсээ ухраад эхэлчихсэн.
Нарансэвстэйн боомтыг ирэх оны нэгдүгээр сараас эхлээд нээх тогтоолын төсөл УИХ-д оруулах гэж байгаа Д.Пүрэвдорж гишүүн сүүлдээ МАН-ын лидер, УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан энэ эрх ашгийн цаана байгаа гэж мэдэгдээд “хань” татчихсан байгаа. УИХ-ын дэд дарга Д.Пүрэвдорж “Гишүүд УИХ-ын тогтоолын төсөлд гарын үсэг зурсан. Судалгааны ажилд гэж хэлж гарын үсэг зуруулаагүй. Тэгэх шаардлага байхгүй. УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан тэргүүтэй 17 гишүүн гарын үсэг зурсан. Энэ ажилтай холбоотой бүх бичиг баримт УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгаланд байгаа. Түүнээс дэлгэрэнгүй асуух нь зүйтэй” гээд УИХ-ын даргаа бариад өгчихсөн байгааг хэвлэлийн хуудаснаас харж болно.
Олон улсын гэрээ конвенциуд, дотоодын хүчин төгөлдөр хууль тогтоомжуудыг зөрчин байж, энэ боомтыг нээж, дэлхийн чухал өв болсон Говийн Их Дархан цаазат газрыг сүйдлэх гэж байгаагийн цаад учир юу вэ. Ганьсу мужийнханд өгсөн амлалт уу, Талын Мэлтсийн алт уу. Өөр учир шалтгаан байна уу.
Сум орон нутгийн иргэдээс боомт дэмжсэн гарын үсэг цуглуулж байж, аймгийн засаг даргаар батламжлуулж ажлаа хийх эрхээ олж авах зовлон саяхан сонгогдсон сумдын дарга нарт тулгараад байна. Уг нь иргэдийн өмнөөс төлөөлөн ажиллах ёстой энэ хүмүүс О.Амгаланбаатарын залгамжлагч аймгийн даргаар батламжуулах ёстой учраас хүссэн гарын үсгийг нь олохоор иргэдтэйгээ тулах л байх.
Уг нь хууль хэрэгждэг оронд бол нэгэнт гэрээ конвенц, хууль тогтоомж нь байхад санаа зовохгүй байж болох ч олон нийт олон мэдээлэл дундаас юу үнэнийг ялгах боломжгүй байгаа учраас худлыг ч нүдээ цавчихгүй ярьдаг улстөрчид худлааг ярьсаар хол явж чаддаг болжээ.
э.түвшин
Ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцээд Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр тогтлоо.
Ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөний тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2022 оны долдугаар сарын 01-ний өдрөөс мөрдөж эхэлсэн байна. Хөдөлмөрийн зах зээл дэх ажиллах хүчний хомсдолыг нөхөх зорилгоор гадаадын иргэдийг Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлүүлэхэд уян хатан бодлого баримталж байна.
Тухайлбал, гадаадын ажилтан авах бодлогод эдийн засгийн үйл ажиллагааны бүтээмж өндөртэй уул уурхай, олборлолт, мэдээлэл холбоо, санхүү даатгал, үл хөдлөх хөрөнгийн үйл ажиллагааны салбаруудад гадаад ажилтны тоо, хувь хэмжээг хязгаартай тогтоох, дотоодын ажиллах хүчнийг эдгээр салбарт түлхүү ажиллуулахыг дэмжих нь зүйтэй. Харин барилга, эрчим хүч, боловсруулах үйлдвэрлэл зэрэг бүтээн байгуулалтын салбарт гадаад ажилтны тоо, хувь хэмжээ, ажлын байрны төлбөрийг хөнгөлөх, чөлөөлөх асуудлыг Засгийн газар тогтоож өгөх шаардлагатай гэж үзэж байна.
Мөн Ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөний тухай хуульд “Ажил олгогч хөдөлмөр эрхлэлтийн бүртгэл, мэдээллийн санд ажлын байрны зарыг байршуулж, ажилтныг идэвхтэй хайж эхэлснээс хойш ажлын 14 өдрийн дотор дотоодоос ажилтан авч чадаагүй бол гадаад ажилтныг хөдөлмөр эрхлүүлэх урилга хүсэх эрхтэй.” гэж заасан. Хуульд заасан дээрх хугацаа нь улирлын чанартай бүтээн байгуулалтын ажил эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, байгууллагад гадаад ажилтан урих үйл ажиллагаанд тодорхой хэмжээнд хүндрэл учруулдаг асуудлыг шийдвэрлэхээр тусгажээ.
Хуулийн төсөл батлагдсанаар гадаад ажилтан авч ажиллуулах ашигт малтмал, газрын тосны салбараас бусад салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж байгууллага, хөрөнгө оруулагчид хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих санд төлөх ажлын байрны төлбөрөөс хөнгөлүүлж, чөлөөлөгдөж, зардал хэмнэгдэх, ажиллах хүчний хомсдолоос богино хугацаанд гарах, бизнес эрхлэлт, эдийн засгийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх, стратегийн ач холбогдол бүхий дэд бүтэц, үйлдвэрлэлийн бүтээн байгуулалтыг эрчимжүүлж, хөгжлийн төслийг хэрэгжүүлэхэд чухал ач холбогдолтой юм.
Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2024 оны арваннэгдүгээр сарын 20-нд болж дараах асуудлуудыг хэлэлцэн шийдвэрлэлээ.
“Эрдэнэс Монгол” нэгдлээс хэрэгжүүлсэн манлайлал, засаглал, нэгдлийн үйл ажиллагаа, үр дүнг сайжруулах тогтолцооны шинэчлэл, Үндэсний баялгийн санг бүрдүүлэх реформын хүрээнд авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний талаар Засгийн газрын гишүүдэд танилцууллаа.
“Эрдэнэс Монгол” нэгдэл засаглал, үйл ажиллагааны менежментээ сайжруулж тогтолцооны шинэчлэлийг хэрэгжүүлж ажилласны үр дүнд 2023 онд 599.6 мянган тонн зэсийн баяжмал, 35.1 сая тонн нүүрс олборлож, борлуулалтын орлого 14.9 их наяд, цэвэр ашиг 4.5 их наяд төгрөгт хүрч, улс болон орон нутгийн төсөвт 4.5 их наяд төгрөгийн татвар төвлөрүүлжээ. Энэхүү амжилтын үр дүнд гадаад валютын албан нөөцийн 77 хувь буюу 3.6 тэрбум ам.долларыг Монгол банканд төвлөрүүлж, нэгдлийн толгой компани 200.0 тэрбум, нэгдлийн хэмжээнд 394.0 тэрбум төгрөгийн хуримтлагдсан өр төлбөрийг төлж барагдуулжээ.
Нэгдлийн үйл ажиллагаа сайжирч, санхүүгийн үзүүлэлт дээшилсэн нь “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн хувьцаа эзэмшигчдэд ногдол ашиг хуваарилах боломжийг бүрдүүлж тус компанийн 2022, 2023 оны цэвэр ашгаас ногдол ашиг хуваарилсан.
Түүнчлэн Монгол Улсын Үндсэн хуулийн суурь зарчмыг хангах, газрын хэвлийн баялгийн үр өгөөжийг Үндэсний баялгийн санд төвлөрүүлэх замаар иргэдэд тэгш, шударга хүртээх, түүний үр өгөөжийн дийлэнх нь ард түмэнд ногдож байх үзэл санааг хэрэгжүүлэх Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийг Улсын Их Хурлаар хэлэлцүүлэн батлуулсан нь Монгол хүн баялагтаа эзэн байх хууль эрх зүйн үндсийг бүрдүүлсэн төдийгүй “Эрдэнэс Монгол” нэгдлийн эрхзүйн байдал, тогтвортой үйл ажиллагааг явуулах эрхзүйн үндсийг бий болгосон юм. Хуулийн хэрэгжилтийн хангуулж 2024 онд “Эрдэнэс Монгол” нэгдэл 500 тэрбум төгрөгийг Хуримтлалын санд төвлөрүүлснээр 10,000 айл өрх орон сууцны хөтөлбөрт хамрагдах боломжийг бүрдүүлсэн. “Эрдэнэс Монгол” нэгдэл Үндэсний баялгийн сангийн орлогыг нэмэгдүүлэх дараагийн цогц шинэчлэлийн реформыг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна.
Танилцуулгатай холбогдуулан,
Үндэсний баялгийн сангийн орлогыг нэмэгдүүлэх зорилгоор төрийн өмчит уул уурхайн компанийн засаглал, үйл ажиллагаа, үр ашгийг сайжруулах замаар хуримтлалын санд ногдох орлогыг нэмэгдүүлэх, эрдэс баялгийн үр өгөөжийг ард түмэнд тэгш, шударга хүртээхэд чиглэсэн цогц шинэчлэлийн реформыг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлж ажиллах,
“Ган үйлдвэрлэлийн цогцолбор”, “Барилгын материал үйлдвэрлэлийн цогцолбор”, “Нүүрс-химийн цогцолбор”, “Жонш боловсруулах цогцолбор”, “Кокс-химийн цогцолбор” үйлдвэрлэл, технологийн паркуудыг байгуулах газрыг улсын тусгай хэрэгцээнд авах асуудлыг эрчимжүүлэх,
Үйлдвэрлэл технологийн паркт эрхлэх үйлдвэрлэлийн салбар, үйл ажиллагааны чиглэл, бүтээгдэхүүний төрөл, паркийн байршлын жагсаалтад “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн хэрэгжүүлэх үйлдвэрлэл технологийн зургаан паркийг оруулах зэрэг асуудлыг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлэн шийдвэрлүүлэхийг үүрэг болголоо.
Мөн экспортыг эрчимжүүлэх, гадаад валютын орлогыг нэмэгдүүлэх зорилгоор “Эрдэнэс Монгол” нэгдэлд Төрийн болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдүүдийн эзэмшлийн ачааны вагоны хуваарилалтыг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авч ажиллахыг холбогдох албан тушаалтнуудад даалгалаа.
2013 оноос хэрэгжүүлж буй Засгийн газрын Орон сууцны хөтөлбөрийн хүрээнд нийт 6.7 их наяд төгрөгийн дүн бүхий ипотекийн зээлээр баталгаажсан бонд/ИЗББ/ гаргасан. Үүнээс одоогоор 4.2 их наяд төгрөг үлдээд байна. Энэ тогтолцоог сайн хөгжүүлсэн орнуудын жишгээр хөрөнгийн зах зээлээс эх үүсвэрийг ипотекийн зээл руу оруулдаг зах зээлийн шийдэл юм. ИЗББ нь орон сууцаар баталгаажсан байдаг тул маш бага эрсдэлтэй хөрөнгө оруулалтын хэрэгсэл. Хөрөнгийн зах зээлд оролцогчид, тухайлбал хувийн хэвшлийнхэн, санхүүгийн төрөлжсөн байгууллагууд, сангууд үүнд баялгийн болон тэтгэврийн, амь насны даатгалын компаниуд ипотекийн зээлийн эх үүсвэрийг олгож байна гэсэн үг. Хөтөлбөрийн хүрээнд гаргаж байгаа ИЗББ нь зах зээлийн хүүтэй биш тул хөрөнгийн зах зээлийн оролцогчид одоогоор сонирхохгүй. Харин уг хөтөлбөрийг санхүүжүүлж ирсэн Монголбанк, арилжааны банкнууд эзэмшиж байгаа. Энэ бондын эргэн төлөлтөөр Монголбанк 2017 оноос хойш банкнуудад зээлийн эх үүсвэрийг олгож ирсэн.
Эх сурвалж: www.polit.mn
Үндэсний статистикийн хорооноос энэ оны эхний арван сарын нийгэм эдийн засгийн үзүүлэлтийг тоймлон гаргасан.
Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон нийт зээлийн өрийн үлдэгдэл 2024 оны 10 дугаар сарын эцэст 35 их наяд төгрөг болж, өмнөх сараас 184 тэрбум төгрөгөөр, өмнөх оны мөн үеэс 9 их наяд төгрөгөөр өсчээ. Нийт зээлийн өрийн үлдэгдлийн 60 хувь нь иргэд, 37 хувь нь хувийн байгууллага эзэлж байна.
Харин чанаргүй зээлийн өрийн үлдэгдэл 2024 оны аравдугаар сарын эцэст 2.1 их наяд төгрөг болж, өмнөх сараас 77 тэрбум төгрөгөөр өсөж, өмнөх оны мөн үеэс 122 тэрбум төгрөгөөр буурсан байна. Чанаргүй зээл нийт зээлийн өрийн үлдэгдлийн 5.8 хувийг эзэлж байна.
Тэгвэл хэвийн зээлийн өрийн үлдэгдэл 2024 оны 10 дугаар сарын эцэст 32 их наяд төгрөг болж, өмнөх сараас 108 тэрбум төгрөгөөр, өмнөх оны мөн үеэс 9.3 их наяд төгрөгөөр өсжээ. Хэвийн зээлийн өрийн үлдэгдэл нийт зээлийн өрийн үлдэгдлийн 90 хувийг эзэлж байгаа юм.
“Дэлхийн хүүхдийн өдөр”-ийг улс орон даяар “Listen to the Future” буюу “Ирээдүйгээ сонсоцгооё” уриан дор 11-р сарын 20-нд тэмдэглэн өнгөрүүлдэг уламжлалтай.
Соёлын бүтээлч сар 2024 аяны хүрээнд “Дэлхийн хүүхдийн өдөр”-ийг бүх шатны соёл, урлаг, спорт, хүүхэд, залуучуудын байгууллагууд хамтран контент түгээх, хамт олноороо ижилсэж, цахим сувгуудаа цэнхэртүүлэх, соёл, урлагийн үзвэр үйлчилгээ бүрийн эхэнд Хүүхдийн өмнө үүрэг хүлээгчдэд үүргийг сануулж уриалгыг хүргэх, байгууллага бүр нийгмийн хариуцлагын хүрээнд хүүхдийн төлөө хийж буй үйлсээ олон нийтэд сурталчлах, байгууллагын барилгын гэрэлтүүлгийг цэнхэр өнгөөр гэрэлтүүлэх зэрэг олон ажлыг зохион байгуулна.
Цэнхэр өнгийн гэрэлтүүлгийг 2024 оны 11 дүгээр сарын 20-ны 18:00-22:00 цагийн хооронд асааж хүүхдийн эрхийг хамгаалах, хүүхдийн эрхийн асуудалд олны анхаарлыг хандуулах юм гэж Соёл, спорт, аялал жуулчлал, залуучуудын яамнаас мэдээллээ.
Төрийн албаны тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр төрийн албаны ерөнхий шалгалтыг улиралд нэгээс доошгүй удаа зохион байгуулахаар зохицуулсан бөгөөд төрийн албаны зөвлөлөөс тогтоосон товын дагуу 2024 оны 4 дүгээр улирлын ерөнхий шалгалт өнөөдөр орон даяар нэгэн зэрэг эхэллээ.
Энэ удаагийн шалгалтад оролцохоор Улаанбаатар хотод 2165, улсын хэмжээнд 5011 иргэн бүртгүүлсэн байна. Улаанбаатар хотод төрийн албаны ерөнхий шалгалт 11 дүгээр сарын 20-25-ны өдрүүдэд үргэлжилнэ. Өдөртөө дөрвөн ээлжээр өгөх бөгөөд нэг ээлждээ 130 иргэн шалгалт өгнө. 2024 оны 1, 2, 3 дугаар улиралд зохион байгуулагдсан төрийн албаны ерөнхий шалгалтад Улаанбаатар хотод 5605 иргэн бүртгүүлж, 3963 иргэн шалгалт өгсөн юм. Үүнээс 1399 иргэн тэнцэж, төрийн жинхэнэ албанд анх орох иргэний нөөцөд бүртгэгдсэн байна.
Энэ талаар Төрийн албаны зөвлөлийн Нийслэл дэх салбар зөвлөлийн гишүүн Ү.Ганболд “Төрийн албаны ерөнхий шалгалт нийслэл, орон нутагт цахим хэлбэрээр зохион байгуулагдаж байна. Иргэдийг төрийн албанд сонгон шалгаруулж авах шалгалтын агуулга болон шалгалтын зохион байгуулалт улам боловсронгуй болсоор байна. Одоо цаг хугацаа, орон зайнаас үл хамааран Төрийн албаны шалгалтын сорил даалгаврыг бөглөх, холбогдох хууль, журмыг уншиж судлах, мэдлэгээ сорих, бататгах боломжтой болсон. Төрийн албаны ерөнхий шалгалт 100 хувь цахимд шилжиж, хөндлөнгийн нөлөөлөл, хүний оролцоогүй, ил тод нээлттэй явагдаж, шалгалтын дүн хэн нэгнээс биш зөвхөн өөрсдөөс тань хамаарч зөвхөн хэн сайн хичээж бэлдсэн нь тэнцэх, шалгалтад өндөр оноо авах нөхцөл бүрдсэн” гэдгийг хэллээ.
