Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Н.Доржсүрэн: Манайд дрон ашиглах тухай нарийвчилсан хууль хэрэгтэй DNN.mn

Монгол Улсад ашиглагдаж байгаа дронуудын стандарт, тэдгээрийг ямар дүрэм журмын дагуу ашиглах тухай Монгол Улсын зөвлөх инженер Н.Доржсүрэнтэй ярилцлаа.


-Дроны хөгжил ямар түвшинд явж байна вэ?

-Дрон бол аж үйлдвэрийн IV хувьсгалын нэг тод жишээ. Дэлхийн нэгдүгээр дайны үед 1917 онд Англичууд анх удаа нисгэгчгүйгээр онгоцыг алсаас нисгэх туршилтыг хийсэн. Дроны хөгжил түүнээс хойш тогтвортой явагдаж 1990-2000-аад онуудад нийтийн хэрэглээнд нэвтэрч эхэлсэн. Өнөө үед АНУ-ын өндөр хүчин чадалтай, довтолгооны зориулалттай, шингэн түлш ашигладаг, алсын зайнаас удирдах чадвартай цэрэг тагнуулын дронууд хүртэл бий болсон. Тэдгээрийг хиймэл дагуулын холбоогоор дамжуулаад дэлхий хаанаас ч удирдах боломжтой. Мөн энгийн удирдлагатай дронууд бидний өдөр тутмын амьдралд ч хэрэглээ болсон байна. Тусгай зориулалтаар ашиглахаас гадна чөлөөт цагаа өнгөрүүлэх арга хэрэгсэл болон өргөн хүрээнд тархаж байна.

-Манай оронд дроныг зөв зүйтэй ашиглаж байна уу?

-Аливаа шинэ технологи сайн муу талтай байдаг. Хүн төрөлхтөнд ашиг тусаа өгөх боловч эргүүлээд ямар нэг байдлаар муугаар ашигладаг

луудаас хэрхэн яаж өөрсдийгөө хамгаалах вэ гэдэг асуудал хөндөгдөж байна.Дроны ашигтай тал их бий. Дрон бий болсноор агаараас зураг авах илүү хямд, амархан болсон байна шүү дээ. Алсаас тандалт, судалгаа хийх, алсын зайнд хүргэлт хийх, өндөр байгууламж, барилгууд дээрх нөхцөл байдлын хяналт, шалгалтыг хийх хялбар болж байна. Тухайлбал Хөдөө, аж ахуйн салбар өргөн хэмжээний талбайд дрон ашиглаж хяналт хийх, бордоо, ургамал хамгаалах бодис цацах, мөн цахилгаан эрчим хүчний өндөр шугамын орой дээр заавал хүн гарах шаардлагагүйгээр тухайн багананд гэмтэл үүсэх эрсдэл бий эсэхийг харах зэрэг олон боломжуудтай болсон байна. Ашигтай талыг дурдвал маш олон жишээнүүд байна.

-Дроны ямар сөрөг талуудаас сэргийлэх вэ?

-Сөрөг талын гол жишээ бол хууль бус ажиглалт, тандалт хийх юм. Таныг хэн ч, хэзээ ч дроноор дамжуулан харах боломжтой болж байна. Хувь хүний аливаа байгууллагын орон зайд халдах, тагнан туршихад өндөр хүчин чадалтай камераар тоноглогдсон дрон ашиглагдах боломжтой. Түүнчлэн дронууд килограммаар ч хэмжигдэх даацтай болсон тул хориотой бараа болон хар тамхийг хил дамнуулан тээвэрлэх эрсдэлтэй. Очих цэгийг нь тохируулаад өгчихвөл дрон аваачаад өгчихөж байна. Мөн агаарын зайд нислэг үйлдэж буй агаарын хөлөг, түүний аюулгүй байдалд дрон ашиглаж сөрөг нөлөө, халдлага үзүүлж болзошгүй юм. Иймээс Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллагаас үүн дээр онцгой анхаардаг бөгөөд өндөр түвшинд сэргийлэх арга хэмжээ авахыг зөвлөдөг. Дроныг ашиглаж бусдын эрүүл мэнд, амь насанд халдах оролдлогууд олон улсад гарсан жишээнүүд байдаг. Ийм төрлийн халдлага гарахаас урьдчилан сэргийлэх хэрэгцээ, таслан зогсоох шаардлага тулгарч байна.

-Монгол Улсад дрон ашиглах тухай хууль, эрх зүйн зохицуулалт бий юү?

-Манайд огт хууль эрх зүйн зохицуулалт байхгүй гэдэг нь өрөөсгөл ойлголт. Манай улсын Иргэний нисэхийн дүрмийн 101 буюу Хүнгүйагаарын хөлөг, пуужин, жиро-глайдер болон парасэйлийн үйл ажиллагааны дүрэм зохицуулагдах боломжтой. Манайд дрон ашиглах тухай нарийвчилсан хууль хэрэгтэй. Цаашид дронуудыг бүртгэлжүүлэх шаардлагатай. Гэхдээ ямар үзүүлэлтээс дээших техникийн чадамж бүхий дронуудыг бүртгэх вэ гэдгээ сайн тодорхой болгох. Ямар хэмжээний ачаа зөөх чадвартай, хэр хол, хэр өндөрт нисэх, хөдөлгүүрийн хүчин чадал, ажиллах цаг гэх мэт үзүүлэлтүүдийг нарийвчлан авч үзэж, тодорхой босго тогтоогоод үүнээс дээшихийг заавал бүртгэлжүүлнэ. Удирдан ажиллуулах нисгэгчийг богино сургалтад хамруулна гэх мэт тавигдах шаардлагуудыг тодорхой болгох хэрэгтэй. Иргэний нисэхийн дүрмээр иргэний нисэхийн хяналттай, хяналтгүй агаарын зай, ерөнхий зориулалтын агаарын зай, хориотой бүс, аюултай бүс, улсын нислэгийн агаарын зай гэх мэтээр тодорхойлж өгсөн байдаг. Тийм ч учраас хяналттай орон зайд дроныг нэвтрүүлэхгүйн тулд дрон үйлдвэрлэгчдийн дроны өгөгдлийн санд эдгээр бүсийг суулгаж өгсөн байдаг. Тухайлбал, албан ёсны дрон үйлдвэрлэгчийн ямар ч дрон нисэх буудлын нислэгийн талбай орчимд хөөрөхгүй байх ёстой.

-Хэрхэн дроноос хамгаалах вэ?

-Дроноос хамгаалахын тулд түүний ажиллагааны онцлогийг харгалзан үзэх нь зөв. Дрон болон дроны удирдлага хоёрын хооронд цахилгаан соронзон долгионоор удирдлагын холбоо явагддаг.Тэгэхээр дроныг идэвхгүй болгох, устгах гэж байгаа бол удирдлагын дохионд нөлөөлөх хэмжээний багажтай байх хэрэгтэй. Түүнийг дроны эсрэг буу ч гэж нэрлэдэг. Дронтой тэмцэх хатуу, зөөлөн хэмээх үндсэн арга бий. Хатуу арга нь зориулалтын тортой сумаар буудах, чулуу шидэх, сургасан бүргэдээр дроныг барьдаг газар ч байна. Илүү хүчтэй, хурдтай дронд тор дүүжилж байгаад барьж авах арга ч бий.

-Зөөлөн хүчний арга нь ямар арга вэ?

-Харин зөөлөн хүчний арга нь радио давтамжид нөлөөлөх. Дроны эсрэг буу нь урд хэсэгтээ урагшаа чиглэсэн антеннтай байдаг. Тэр буу нь дроны удирдлагын дохиог саатуулагч радио давтамжтай долгионоор бууддаг. Тиймээс дрон удирдлагагүй болоод шууд газар унана. Удирдаж байгаа хүн ч удирдах боломжгүй болно.

Дараагийн арга нь дроныг өөрийн байршлаа тогтоох боломжгүй болгох юм. Гар утас бүрт GPS гэж хэлж заншсан, эсвэл байршил тодорхойлогч хиймэл дагуулын навигацийн дохионы хүлээн авагч байдагтай адилхан дронд мөн бий. Энгийн үгээр дроныг идэвхгүй болгох өөр нэг арга бол төөрүүлэх юм.Дээрхтэй адилхан буугаар дроны байршил тогтоох хүлээн авагчийг хиймэл дагуулын навигацийн дохиог хүлээн авах боломжгүй болгоно. Түүгээр буудсаны улмаас дрон орон зайн баримжаагүй болж идэвхгүй болдог, осолддог.

Мөн онцгой объектод шаардлагатай бол хамгаалалтын радио тор үүсгэгч хамгаалалтын системийг суурилуулж болно. Энэ нь хяна, илрүүл, хамгаал буюу устга гэсэн зарчмаар ажилладаг төхөөрөмжүүдийн нэгдэл юм. Дроны удирдлагад түгээмэл ашигладаг радио давтамжуудыг байнга хянах, дрон илрүүлэгч радар ажиллуулах, илэрсэн үед радио дамтамжуудыг саатуулж, дроныг ажиллагаагүй болгох зориулалттай цогц систем байдаг.

Түүнчлэн бидэнд дроноос хамгаалах систем чухал шаардлагатай боллоо.

Н.Нарванчин

176 replies on “Н.Доржсүрэн: Манайд дрон ашиглах тухай нарийвчилсан хууль хэрэгтэй DNN.mn”

I’m really enjoying the design and layout of your site.
It’s a very easy on the eyes which makes it much more enjoyable for me
to come here and visit more often. Did you hire out a designer to create your theme?
Fantastic work!

Good day! I could have sworn I’ve visited this website
before but after browsing through some of the posts I realized it’s new to
me. Anyhow, I’m certainly pleased I discovered it and I’ll be bookmarking it and checking back
often!

When I initially commented I clicked the « Notify me when new comments are added » checkbox and now each time a comment is added I get three emails with the same comment. Is there any way you can remove me from that service? Appreciate it!

Hi there! I simply want to offer you a big thumbs up for the great information you’ve got right here on this post. I will be returning to your blog for more soon.

Pretty part of content. I just stumbled upon your blog and in accession capital to assert that I get in fact loved account your blog posts. Any way I’ll be subscribing to your feeds or even I success you access consistently quickly.

Very great post. I simply stumbled upon your blog and wished to mention that I’vetruly enjoyed surfing around your blog posts.In any case I’ll be subscribing on your rssfeed and I’m hoping you write again very soon!

magnificent points altogether, you simply receiveda new reader. What might you suggest in regards to your submit that you justmade a few days ago? Any sure?

And this is the Phishing system, which is made of cyber attackswhichFree Gmail Accounts 2021 Google Mail Account id And Passwordfree gmail account

A fascinating discussion is worth comment. I do believe that you ought to write more on this subject, it may not be a taboo subject but usually people do not talk about these issues. To the next! Cheers!!

Whats Going down i’m new to this, I stumbled upon this I’ve discovered It positively useful and it has aided me out loads. I’m hoping to contribute & help different customers like its helped me. Great job.

Hey there! I’ve been following your blog for a while nowand finally got the bravery to go ahead and give you a shoutout from Dallas Tx! Just wanted to tell you keep up the excellent job!

Liên Kết Xem Trực Tiếp Chelsea Vs Leicester, Soccer Anh Ngày Hôm Nay 19 xem trưc tiếp bóng đáTrong vượt khứ, Bình Dương đang được chiếm ưu thế về đo đếm cùng với 15 thành công, 8 trận hoà và chỉ thua SLNA 12 lần.

I’m now not certain the place you are getting your info, but goodtopic. I must spend a while finding out much more orfiguring out more. Thanks for excellent info I was searching forthis info for my mission.

This is a good tip especially to those fresh to the blogosphere. Short but very accurate informationÖ Thank you for sharing this one. A must read article!

I blog often and I truly thank you for your content.The article has truly peaked my interest. I will take a note of yourblog and keep checking for new details about once a week.I subscribed to your Feed too.Here is my blog post; cbd oil treats

Links Coi Thẳng Soccer Futsal Việt Nam Vs Lebanon Vòng Loại World Cuphtv7 hôm nayNếu cứ đùa như cơ hội vừa đè bẹp Everton cho tới 3-1 bên trên sân khách

It is really a great and helpful piece of info. I am happy that you just shared this usefulinformation with us. Please keep us informed like this.Thanks for sharing.

I like the helpful information you provide in your articles. I will bookmark your blog and check again here frequently. I am quite sure I will learn many new stuff right here! Best of luck for the next!

Hi there, just became aware of your blog through Google, andfound that it is really informative. I’m gonna watch out for brussels.I will be grateful if you continue this in future.A lot of people will be benefited from your writing.Cheers!

Good day! I know this is kind of off topic but I was wondering if you knew where I could locate a captcha plugin for my comment form?I’m using the same blog platform as yours and I’m having difficulty finding one?Thanks a lot!

A fascinating discussion is worth comment. There’s no doubt that that you should publish more on this subject matter, it might not be a taboo subject but usually people do not speak about such subjects. To the next! Best wishes!

Generaqlly I don’t learn article on blogs, but I wish to say tthat thiss write-upvery pressured me too take a look at and do so! Youur writing taste has been amazedme. Thanks, very great article.

ผมชื่นชอบเล่นกับ UFABET ระบบแจ๋ว ประทับใจสุดน่าจะเป็นระบบฝากถอนแบบอัตโนมัติ ไม่มีอย่างน้อย เพราะครั้งที่ผ่านผมเคยเล่นเว็บไซต์อื่นเวลาฝากก็ต้องแจ้งบุคลากรตอนถอนก็ต้องแจ้งบุคลากร ทำให้เสียเวลาเสียอารมณ์ จริงๆครับผม

Hi, I do believe this is a great blog. I stumbledupon it 😉 I am going to return once again since i have book marked it.Money and freedom is the best way to change, may you be rich and continue to guide other people.

I’ll right away clutch your rss as I can notto find your email subscription hyperlink or newsletter service.Do you’ve any? Kindly let me recognize so that I may subscribe.Thanks.

Great post. I was checking continuously this blog and I’m impressed! Very helpful information specially the last part 🙂 I care for such info much. I was seeking this particular information for a long time. Thank you and good luck.

Aw, this was an exceptionally good post. Findingthe time and actual effort to create a superb article… but what can I say… I procrastinate a whole lot and don’t manage toget anything done.

Hi there i am kavin, its my first occasion to commenting anyplace, when i read this article i thought i could also create comment due to this sensible piece of writing.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *