Жанна Луиза Кальманы 122 насалсан нууцыг эрдэмтэд өөдрөг үзэлтэй нь холбон тайлбарлажээ. Учир нь тэрээр тийм ч зөв хооллодоггүй байж. Дэлхий дээрх хамгийн өндөр насалсан энэ эмэгтэй 1997 онд тэнгэрт халихдаа 122 нас таван сар 14 хоногтой байжээ. Түүний энэ амжилтыг одоогоор хэн ч эвдэж чадаагүй байна. Гэсэн хэдий ч эрдэмтэд энэ хязгаарыг давж, шинэ амжилт тогтоох боломжийг эрэлхийлсээр буй. Судлаачдын тооцоолсноор 50 жилийн дараа гэхэд хүмүүс 100 насны ойгоо тэмдэглэх нь хэвийн үзэгдэл байх аж. Эрдэмтдийн боловсруулж буй сүүлийн үеийн технологиуд нь хүнийг урт наслуулахын сацуу залуу нас, гоо үзэсгэлэнгийн талаарх тогтсон ойлголтыг өөрчилж, удаан хугацаагаар ухаан саруул, бие эрүүл байх боломжийг олгох аж.
Жанна Кальманы урт насалсан нууцын талаар эрдэмтэд амьд ахуй цагт нь олон ч судалгаа явуулж, түүний амьдралтай холбоотой олон ном гаргасан байдаг. Хатагтайн хувьд бусад өндөр настнаас ялгаатай нэг онцлог бий. Түүний мэндэлсэн, нас барсан гэх олон баримт нь албан ёсоор бүртгэгдсэн байдаг. Өндөр наслалтаараа дэлхийн дээд амжилтыг эвдсэн тэрээр Францын жижигхэн хот болох Арльд 1875 оны хоёрдугаар сарын 21-нд мэндэлжээ. Ах Франсуа нь түүнээс арван жилийн өмнө төржээ. Жаннагийн ах 97 насандаа таалал төгссөн юм. Хатагтай Жанна төрсөн нутагтаа бүх насаа элээсэн гэдэг. Хөрөнгөтний гэр бүлээс гаралтай түүний эцэг, эх ч бас өндөр насалжээ. Ээж Маргарет нь 87 насандаа, аав Николя нь94 насандаа өөд болжээ. Жанна 12 настай байхдаа аавынхаа ажилд тусалж лангуун дээр суудаг байж. Нэгэн удаа алдарт зураач Ван Гог дэлгүүрт нь орж ирж багс будаг сонирхож байжээ. Тэрээр хожмоо энэ тухай дурсахдаа “Ван Гог хааш яаш хувцасласан, бохир, архи ханхлуулсан, хөмсөг зангидсан, солиотой хүн шиг харагдаж байсан” хэмээн хуучилжээ. Мөн 14 настай байхад нь алдарт Эйфелийн цамхаг баригдаж дууссан гэнэ. Хатагтай Жанна 21 насандаа Фернанд Кальман хэмээх залуутай гэр бүл болж, Ивонна охиноо төрүүлжээ. Цагтаа баян чинээлэг, дэлгүүрийн эзэн залуутай ханилсан тэрээр насан эцэслэтлээ огт ажил хийж үзээгүй аж. Тэрээр цор ганц ачтай байсан нь Фредерик. Охин Ивонна нь 1932 онд хүнд хатгаа тусч хорвоогийн мөнх бусыг үзүүлжээ. 42 жил ханилсан нөхөр нь муудсан тошлой идэж хордсоноос болж 1963 онд өөд болсон гэдэг. Мөн онд ач хүү Фредерик нь автын ослоор нас барах үед тэрээр хорвоод цор ганцаар үлдсэн аж. Гэсэн хэдий ч өөдрөг үзэлтэй, хошин шогийн мэдрэмжтэй Жанна уй гашуудалд автаагүй. Аль болох өнгөрсөн амьдралаа бага бодохыг хичээдэг байснаа нэгэн ярилцлагадаа онцолжээ.
1881, 1886 онд гаргасан хүн амын тооллогын бичигт бүртгэгдэн үлдсэнээр Кальманынхан Арль хотын 131 дугаартай байшинд амьдардаг байжээ. Мөн Жанна тус хотын бага, дунд сургуулийг дүүргэсэн гэх баримт ч байдаг. Хатагтайг ийн урт наслахад төрсөн хотод нь ямар нэгэн улстөрийн хямрал, байгалийн гамшиг нэг ч нүүрлээгүй нь нөлөөлсөн гэж үзэх судлаачид ч байдаг аж. Маш тайван хот байсан болоод ч тэр үү хүмүүс нь өндөр насалдаг байж. Жанна бага наснаасаа дугуй унах, теннис тоглох, усанд сэлэх, тэшүүрээр гулгах, төгөлдөр хуур тоглох, дуурь үзэх хоббитой байжээ. Хэдийгээр хатагтай туулсан амьдралынхаа талаар дурсах дургүй байсан ч өөд болохдоо ач хүү, охиныхоо зургийг авсанд нь хийхийг гэрээсэлж байжээ. Учир нь тэдэнтэйгээ хамт оршуулагдахыг тэрээр хүссэн гэдэг.
Хатагтай 90 настай байхдаа өмгөөлөгч 47 настай Ф.Раффретай гэрээ хийж байжээ. Тухайн үед өмгөөлөгч уг гэрээг ашигтай гэж үзэж байсан гэдэг. Түүнд дурдсанаар тэрбээр хатагтайд сар бүр 400 ам.долларыг 10 жилийн хугацаанд төлөхөөр тусгасан байжээ. Раффреэнэ хугацаанд хатагтайг өөд болж магадгүй гэж бодсон аж. Гэвч цаг хугацаа улиран өнгөрч, 10, 20,30 жилийг ардаа орхиж, тэрээр байшинг авахад гурав дахин их мөнгө төлсөн байна. Өмгөөлөгч Раффре 77 насандаа хорт хавдраар өөд болоход хатагтай Жанна 120 настай байжээ. Тиймээс гэрээний дагуу түрээсийн мөнгийг бэлэвсэн эхнэр нь үргэлжлүүлэн төлж байжээ. Түүнээс хоёр жилийн дараа Жанна таалал төгссөн юм. Энэ талаар Раффрегийн бэлэвсэн эхнэр ярихдаа “Жанна бол онцгой хүн байлаа. Манай нөхөр түүнтэй маш сайн харьцаатай байсан” гэж дурсчээ.
Хатагтай Кальман 110 насандаа хөгшчүүлийн асрамжийн газарт шилжин амьдрах болсон аж. Учир нь түүний хараа муудсан байна. Гэртээ хоол хийж байхдаа гал тавьснаас гэр нь шатаж асрах газарт очиход хүрсэн юм. Хатагтайн амьдралын талаар олон эрдэмтэн судалж байжээ. Тухайлбал, урт наслалтын судалгаагаар мэргэшсэн эмч Мишель Аллард, эмчлэгч эмч Виктор Лебре, хүн ам зүйч Жан-Мари Робин нар аж. Хатагтай Кальман 1988 онд буюу 113 насандаа Дэлхийн хамгийн өндөр настай эмэгтэйгээр тодорсон. Гэвч дараа жил нь титмийг нь буцаан авсан байдаг. Учир нь Америк эмэгтэй Кэрри Уайт энэ алдрыг хүртэх болсон юм.
1990 онд алдарт зураач Ван Гогийн 100 жилийн ой тохиож байжээ. Уг ойг тохиолдуулан түүний амьдралын тухай баримтат кино хийсэн байдаг. “Винсент ба би” гэх нэртэй тус кинонд Жанна114 настай байхдаа тоглож, өөрийнхөө дүрийг мөнхжүүлсэн аж. Улмаар тэрээр 100 гарсан хойноо бүрэн хэмжээний кинонд тоглосон анхны эмэгтэй болж байв.Харин хатагтай Кэрри Уайт 1991 онд нас барах үед тэрээр дэлхийн хамгийн өндөр настан гэх титмээ эргүүлэн авсан аж. Түүнээс хойш Жанна зургаан жил зургаан сар илүү амьдарч хамгийн өндөр настай эмэгтэй болж чадсан юм. Түүнийг нас барахаас нэг жилийн өмнө “Цаг хугацааны эзэн” хэмээх нэртэй CD хуурцаг гарсан юм.
Хүн ам зүйч Жана-Мари Робины ярьснаар Жанна Кальман нас барахаас нэг сарын өмнө хараа, сонсгол муудсаныг эс тооцвол саруул ухаантай байжээ. 115 насандаа тэрээр шатнаас унаж дунд чөмгөндөө бэртэл авснаас болж хагалгаанд орсон. Мөн тэрээр 100 гарсан хойноо хагалгаа хийлгүүлсэн анхны хүн болж байв. Хатагтай насан эцэслэтлээ саруул ухаантай, бага насандаа уншиж байсан шүлгүүдээ уншиж, арифметикийн бодлого чөлөөтэй бодож байсан гэнэ. Жанна Кальман 1997 оны наймдугаар сарын 4-нд байгалийн жамаар өөд болжээ. Тэрээр улсынхаа 17 ерөнхийлөгчийн нүүр үзсэн түүхэн хүн байв. Түүнийг хорвоогийн мөнх бусыг үзүүлсний дараа төрөлх хот Арлийн дарга Мишель Возель үг хэлсэн юм. Тэрбээр “Жанна Арлеан манай хотын амьд дурсамж байлаа” хэмээн дурджээ. Францын Ерөнхийлөгч Жак Ширак “Жанна Кальман бол Франц дахь бүх хүмүүсийн эмээ нь байлаа” гэж онцолж байв. Хатагтайг таалал төгссөний дараа дэлхийн хамгийн өндөр настнаар Мария-Луиза Мейор гэгч эмэгтэй тодорч байжээ.
Сонирхуулахад, Жаннаг 120 настай байхад нь гадны гурван эрдэмтэн албан бус хороог байгуулж, түүний талаарх мэдээлэл үнэн эсэхийг судлахаар ажиллаж байсан гэдэг. Тус багтАмерикийн хүн ам зүйч Жеймс Бопел, Финляндын хүн ам зүйч Ваяне Каннисто болон Данийн тархвар судлаач Бернанд Хойне нар багтаж байжээ. Зарим эх сурвалжид хатагтай Кальманаас ч илүү насалсан гэх баримтууд байвч албан ёсоор батлагдаагүй.
Амьдралын хэв маяг
Судлаачид хатагтай Кальман тийм ч эрүүл амьдралын хэв маягтай байгаагүйг онцолдог. Учир нь тэрээр 100 гарсан ч тамхиа татсаар байв. 117 насандаа хагалгаанд орсны дараа муу зуршлаа орхисон байна. Түүнийг эмчилж байсан эмч Кальманыг өдөрт хоёр удаа тамхи татдаг байсан хэмээжээ. Гэтэл урт насалсан хөгшдийн судалгааг харахад гол төлөв тамхи татдаггүй эсвэл цөөн татдаг байжээ.
Жанна 85 насандаа сэлэм эргүүлэх урлагаар хичээллэж, 100 нас хүртлээ дугуй унаж байж. Ийм үечилсэн өөрчлөлт хүний амьдралд гардгийг урт насалсан хүмүүсийн жишээнээс харж болох талтай. Тухайлбал, Оросын ёгт үлгэрч Крылов гэхэд энэ насандаа Гомерыг эх хэл дээр нь унших гэж эртний грек хэл сурч байжээ. Тэгвэл Германы жүжигчин, найруулагч Лени Рифеншталь 90 насандаа усан дотор зураг авахын тулд усанд шумбалтаар хичээллэж, байсан гэдэг.
Хатагтай Жанна долоо хоногт нэг кг шоколад идэж, улаан дарс уудаг зуршилтай байжээ. Мөн загас, мах түлхүү хэрэглэхдээ сармис нэмдэг байсан аж. Судлаач Жан-Мари Робины онцолсноор хатагтайн урт насалсны гол нууц нь өөдрөг үзэлтэй байсных гэжээ. Учир нь хатагтай ямар нэг зүйлийг хийж чадахгүй бол бухимдахгүй зүгээр орхихыг зөвлөдөг байж. Жанна Кальман өөрийн урт насалсан нууцаа оливын тос, жимс их хэрэглэгдэг байсных гэдэг. Үүний зэрэгцээ хатагтай аль болох залуу хүмүүстэй ярилцаж суух дуртай байсан гэнэ. Хүн ам зүйч Жан-Мари Робины архивын тэмдэглэлд Жаннагийн удмын 68 хүний амьдралын талаарх мэдээлэл байдаг аж. Тэдний дийлэнх нь дунджаар 100 насалсан байдаг аж.
Д.ЦЭРЭНДОЛГОР