Урин дулаан цаг болж, наадам дөхөхийн хэрээр хүүхэд мориноос унах, бэртэх эрсдэл нэмэгддэг. 2022 оны эхний таван сарын байдлаар мориноос унаж нас барсан найман тохиолдол бүртгэгдээд байна. Үүнээс хурдан морины үсэргээ болон сунгааны үеэр хоёр, бусад байдлаар морь унаж байгаад зургаан хүүхэд унажээ.
Иймээс эцэг, эхчүүд хараа хяналтаа сайжруулан, зориулалтын хувцас хэрэглэлийг стандартын дагуу өмсүүлэхийг холбогдох байгууллагуудаас анхааруулж байна.
2022 оны хоёрдугаар улирлын төлбөрийн баримтаа долдугаар сарын 8-ны 23:59:59 цагаас өмнө системд бүртгүүлэн буцаан олголтын урамшууллаа авахыг Татварын Ерөнхий Газраас мэдээллээ.
2022 оны I улиралд 1,136,755 иргэнд 57.5 тэрбум төгрөгийг буцаан олгосон юм.
Буцаан олголтоо авсан иргэдийн 39.9 хувь нь 20,000 хүртэлх төгрөгийн, 0.3хувь буюу 3,268 иргэн нэг сая төгрөгөөс дээш дүнтэй урамшуулал авчээ.
НӨАТ-ын буцаалтыг олгох журмаас:
Харин сар болгон НӨАТ-ын сугалааны тохирол явуулдаг байсныг Засгийн газраас зогсоогоод хоёр сар болж байна. Гэхдээ энэ оны 12 дугаар сард сугалааны дараагийн хувилбарыг танилцуулж, явуулахаар төлөвлөөд байгааг Татварын Ерөнхий Газрын дарга Б.Заяабал мэдэгдсэн билээ.
2022 оны ЭЕШ энэ сарын 23-26-ны өдрүүдэд улсын хэмжээнд нийт 49 шалгалтын төвд болж байна. Энэ жил 36253 шалгуулагч бүртгүүлсэн бөгөөд энэ оны төгсөгч 29093 буюу 80 хувийг эзэлж байгаа юм. Харин өмнөх оны төгсөгч 7160 байна.
Энэ жил ЭЕШ-ыг хоёр удаа авч буйгаараа онцлог юм. Хоёр дахь удаагийн шалгалтыг 2022 оны арванхоёрдугаар сард авахаар төлөвлөсөн байна. Харин монгол хэлний шалгалтыг арвандүгээр сард авахаар төлөвлөөд байгаа юм. Хоёр дахь удаагийн ЭЕШ-д өмнөх оны төгсөгчид болон дүн оноогоо ахиулах зорилготой шалгуулагчид оролцох боломжтой. ЭЕШ-ыг жилд хоёр удаа авч байгаатай холбоотойгоор их, дээд сургуулиуд мөн хоёр удаа оюутан элсүүлэх журамд шилжих юм.
Хар перец нь биед өөх хуримтлагдах болон шинэ өөхний эс үүсэхээс сэргийлдэг. Мөн сайн чанарын өөх тосны хувийг дээшлүүлж, хоол боловсруулах үйл ажиллагааг дэмжиж жин буурахад тусалдаг.
-Хоол боловсруулах үйл ажиллагааг сайжруулна.
-Жин хасахад тустай
-Арьсны өвчлөлүүдийг эмчилж,
-Хорт хавдраас сэргийлнэ
-Артерийг цэвэрлэж бактери, үрэвслээс хамгаална
-Ходоодны шархлааг эмчилнэ
Жич: Бүхэл хар перецийг гэртээ нунтаглаж хэрэглэх нь бэлэн нунтаг худалдаж авснаас илүү ашиг тус өгч чадна. Гэртээ нунтагласан ч хар перец дэх шим тэжээл 3 сар л хадгалагддаг учраас аль болох шинэ байлгах үүднээс хэрэглэх хэмжээгээрээ нунтаглаж, бусад үед бүхэл хэлбэрээр хадгалах нь хамгийн сайн арга зам юм.
Онцгой байдлын ерөнхий газрын даргын шинээр томилогдсон офицер, ахлагч нарт цэргийн нийтлэг дүрэм, цэрэгжилт жагсаалч байдлыг олгож хэвшүүлэх, албаны ёс зүйн хэм хэмжээ, онцлогийг таниулан цэргийн хэргийн анхан шатны мэдлэг, ур чадвар, дадлага олгох “ЦХМ-22” сургалтыг Үндэсний аврах бригадад зохион байгууллаа.
Сургалтад төв, орон нутгийн Онцгой байдлын байгууллагад шинээр томилогдсон 47 алба хаагч хамрагдан, өнөөдөр тангарагаа өргөж, цэргийн цолоо гардан авлаа.
Арга хэмжээнд ОБЕГ-ын тэргүүн дэд дарга, бригадын генерал Ж.Чүлтэмсүрэн оролцож, алба хаагчдад ажлын амжилт хүссэн юм.
Алба хаагчид онолын, цэргийн дүрмийн болон жагсаалын бэлтгэл, бие бялдрын цогцолбор хичээл гэсэн сэдвийн хүрээнд 21 хоногийн хугацаанд суралцсан юм.
Маргааш буюу зургаадугаар сарын 26-нд “Мөнхийн Үсэг” группийн 30 жилийн ойд зориулсан, үндэсний их баяр наадмын сорилго барилдаан Бөхийн өргөөнд 12:00 цагт болно.
Улс, аймгийн алдар цолтой 256 бөхийн барилдаанд зодоглохоор улсын арслан Р.Пүрэвдагва, улсын гарди М.Бадарч, улсын заан Б.Соронзонболд, улсын харцага Б.Орхонбаяр, Н.Золбоо, Б.Цэдэнсодном нарын тэргүүтэй бөхчүүд бүртгүүлээд байна.
Мөн Тува улсын арслан Кара-Сал Цэдэн-Очир, Итали улсын иргэн Григорий нар бүртгүүллээ.
Барилдах бөхчүүдийг өнөөдөр 10:00-17:00 цагийн хооронд бүртгэнэ.
Apple Cider Vinegar (ACV) буюу алимны цууны ашиг тусыг хүмүүс эрт дээр үеэс олж мэдэн хоол хүнс, эрүүл мэнддээ ашигласаар ирсэн байдаг. Халуун буулгах, дархлаа дэмжих, ханиад томуу, арьсны асуудал, үе мөчний өвчин, илүүдэл жингээсээ ангижрах, үс хумсаа ургуулах, гоо сайхан, цэвэрлэгээ, мэдээж хоол хүнсэндээ хэрэглэх гэх мэт маш олон төрлөөр ашиглаж болдог юниверсаль цуу юм.
Алимны цуу гэдэг нь энгийн үгээр исгэсэн алимны шүүс бөгөөд маш олон төрлийн ашигтай бактери, энзим агуулж байдгаас гадна acetic acid буюу цууны хүчил агуулсан байдагт түүний гол ашиг тус нь оршино. Алимны цууг тогтмол хэрэглэснээр эрүүл мэндэд дараах ач тусыг үзүүлдэг байна:
Гоо сайхан, эрүүл ахуйд хэрэглэх нь:
-Нүүр цэвэрлэгч ба тоник
Алимны цууны бактерийн эсрэг байгалийн шинж чанарыг ашиглан маш сайн нүүр цэвэрлэгч болгон ашиглаж болдог.Үүнийг зүгээр л усаар шингэлж, ямар ч будаг, өө сэвийг арилгах, нүүр цэвэрлэхэд хэрэглэнэ.
-Амнаас эвгүй үнэр гарахыг арилгах
Амнаас эвгүй үнэр гарах тохиолдолд алимны цуугаар арилгаж болдог бөгөөд үүнийг хэрэглэхдээ маш болгоомжтой хэрэглэх хэрэгтэй. Унтахын өмнө амаа нэг балга алимны цуугаар зайлаад унтаарай.
-Хөхрөлтийг арилгахад
Шарх, үрэвслээс үүссэн арьсны хөхрөлт, хаванг алимны цуугаар амархан арилгаж болно.
-Эрүүл үсэнд
Хэт их тослогтдог үсэнд, 4 аяга усан дээр⅓ аяга алимны цуу хийж найруулан үсээ зайлж угаавал үсний тослогжилт багасна.
-Деоздорант
Худалдааны деоздорантад химийн хортой бодис агуулагддаг тул хор нөлөө ихтэй байдаг. Харин үүний оронд алимны цагаан цуу ашиглавал хямд төсрөөс гадна, хор нөлөөгүй, суганы үнэрийг маш сайн дардаг.
-Шүд цайруулахад
2 халбага усанд 1 халбага алимны цагаан цуу хийж амаа зайлвал шүдэн дээр тогтсон өнгөр арилах боломжтой.
-Хөлний эмчилгээнд
Алимны цуунд хөлөө арван минутын турш дэвтээгээд дараа нь усаар сайтар зайлж угаагаад, хөлний эвгүй үнэртээ Баяртай гэж хэлээрэй!
Гэр ахуйдаа хэрэглэх нь:
-Анхилуун үнэр
Алимны цууг тааламжгүй үнэр ханхалсан газарт ойрхон тавган дээр хийж тавь, эвгүй үнэр маш богино хугацаанд алга болох болно!
-Гербицид
250 гр алимны цуунд ¼ аяга давс, 1 цайны халбага шингэн саван хийгээд хогийн ургамал устгах шингэн найруулж болно.
-Цэвэрлэгч
Алимны цуу болон усыг ижил хэмжээгээр хийж найруулаад өрх гэрийн нөхцөлд хэрэглэхэд ямар ч аюулгүй, хор нөлөөгүй, химийн орц найрлагагүй бактери болон бохирдлыг арилгагч шингэнийг хийж болно.
Хоол хүнсэнд хэрэглэх нь:
-Жигнэмэгт
Бялуу болон жигнэмэгт амт оруулах зорилгоор алимны цуу хийдэг.
-Шүүсэнд
Жимсны шүүсэндээ алимны цуу нэмж хэрэглэвэл таны эрүүл мэндэд гайхалтай ашиг тустай байх болно.
-Сүмсэнд
Aлимны цууг барбикюны сүмс, даршилсан ногоо, соус, амтлагч зэрэгт нэмж хэрэглэнэ.
-Шөлөнд
Алимны цууг шөлөндөө нэмж хэрэглэвэл илүү сайхан зөөлөн амт орох болно!
-Салатанд
Өөрийнхөө гарын салатныхаа амталгаанд алимны цуу болон чидун жимсний тос хийж өгвөл илүү сайхан амттай болно.
Эрүүл мэндэд хэрэглэх нь:
-Жин хасахад
Өдөр бүрийн хоолны дэглэмдээ алимны цуу нэмж хэрэглэж байвал жин буурах процесс түргэсдэг байна.
-Цэвэрлэгээ ба хоргүйжүүлэхэд
Алимны цуунд агуулагддаг хүчил нь хорт бодисуудыг саармагжуулахаас гадна бие махбодиос хорыг маш сайн зайлуулдаг байна.
-Хоолойн өвчинд
Хоолойг өвчлүүлдэг бактериудыг устах хамгийн сайн аюулгүй арга бол алимны цуугаар хоолойгоо зайлах явдал юм.
-Эрч хүчээ нэмэгдүүлэхэд
Томхон аяга усанд 1-2 халбага алимны цагаан цуу хийж уусган ууж байвал өдөрт авах энергийн түвшин нэмэгддэг гэж үздэг байна.
М.САЙНЗАЯА
Монгол Улсын бүх иргэнийг халдварт болон халдварт бус өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх эрт илрүүлэх үзлэг, шинжилгээ, оношилгоонд хамруулах ажил тавдугаар сарын 1-нээс орон даяар эхэлсэн.
2022 оны 5-р сарын 01-ны өдрөөс эхлэн 06 сарын 16-ны өдрийн байдлаар Эрт илрүүлэг үзлэгт улсын хэмжээнд 190,117 хүн хамрагдсанаас 46.1 хувь нь эрэгтэйчүүд, 53.9 хувь нь эмэгтэйчүүд байна. Байршлаар нь 49.1% нь Улаанбаатар хот, 50.9% нь орон нутгийн иргэд хамрагдсан байна.
Эрт илрүүлэг үзлэгт Төв, Хөвсгөл, Дархан-Уул, Дорнод аймаг, Сэлэнгэ аймаг, Дорноговь аймгууд хамгийн өндөр хамрагдалттай байна.
Эрт илрүүлэг үзлэгт хамрагдсан нийт иргэдийг насны бүлгээр авч үзвэл 27,032 нь 0-5 насны хүүхэд, 116,192 нь 6-17 нас, 16,594 нь 18-30 нас, 10,895 нь 31-45 нас, 10,035 нь 46-60 насны, 9,369 61-ээс дээш насны иргэд байна. Нийт үзлэгийн дийлэнх буюу 61.1 хувь 6-17 насны хүүхдүүдийн үзлэг байна.
Улаанбаатарт хийгдсэн үзлэгт Баянгол, Сонгинохайрхан, Баянзүрх дүүргийн иргэд идэвхтэй хамрагдаж 21.1 хувь байгаа нь дийлэнх хувийг эзэлж байна.
Хэнтий аймгийн Өмнөдэлгэр сумын харьяат бөх, улсын арслан Э.Оюунболдоос өнгөрсөн жил дахин допинг илэрсэн. Улмаар МҮБХ-ноос түүний барилдах эрхийг найман жилээр хассан юм.
Үүний дараа Э.Оюунболд Спортын арбитрын шүүхэд хандан, нэхэмжлэл гаргасан. Спортын арбит түүний гомдлыг хэлэлцээд МҮБХ-ны шийдвэрийг хүчингүй болгон, барилдах эрхийг нь сэргээсэн юм.
Тэгвэл шүүхээс Э.Оюунболдын барилдах эрхийг энэ сарын 23-нд сэргээлээ. Улмаар МҮБХ-нд шийдвэрээ танилцуулж, энэ сарын 27-ноос өмнө хариу ирүүлэхийг мэдэгдлээ.
Шүүхийн шийдвэрт “Монголын Олон улсын ба Үндэсний спортын арбитрын 2022 оны 4 сарын 28-ны өдрийн 22\011-02дугаар шийдвэрээр Монголын Үндэсний бөхийн дүрмийн 7.3-ын “о”-д заасан заалт нь Монгол Улсын олон улсын гэрээ, Дэлхийн допингийн эсрэг дүрмийн холбогдох заалттай нийцээгүй болохыг тогтоож, Монголын Үндэсний бөхийн холбооны тэргүүлэгчдийн 2021 оны 12 сарын 06-ны өдрийн 05 тоот тогтоолын “Давтан допингийн зөрчил гаргасан Улсын арслан Э.Оюунболдын барилдах эрхийг 8 жилээр” гэсэн хэсгийг хүчингүй болгож, барилдах эрхийг сэргээж шийдвэрлэсэн.
Иймд Улсын арслан Э.Оюунболдын барилдах эрхийг сэргээж, 2022 оны 6 дугаар сарын 27-ны өдрийн дотор хариу ирүүлэхийг мэдэгдье” гэжээ.
Уксус нь исгэх замаар үүссэн хүчиллэг шингэн юм. Уксус нь зөвхөн өөрийн амт чанар, түүний дотор химийн шинж чанараас гадна хоол хийхэд ашигладаг. Уксус нь янз бүрийн анхны орцоос хийгдэж, тус бүр өөрийн өвөрмөц амт, чанарыг олгодог.
Уксус хэрхэн үүсдэг вэ?
Уксусыг этилийн спиртийн исгэлтээр хийж болно. Этилийн спирт агуулсан аливаа найрлага нь цуу үүсгэдэг, үүнд нэрмэл үр тарианы согтууруулах ундаа, дарс, шампанск, шар айраг, алуурчин зэрэг олон зүйлийг хэрэглэж болно. Бактери нь ферментийг исэлдүүлэхэд хэрэглэдэг. Энэ цууны хүчил нь витамин, эрдэс бодис, амт оруулагч зэрэг бусад бодис агуулсан боловч цуу нь өвөрмөц юм. Этилийн спиртийг хэрэглэдэг нянгийн соёоллыг “цагаан цуу” гэж нэрлэдэг.
Monetized by optAd360 Пастержүүлсэн цуу нь “эх” өсгөвөрийг алж, цуунд целлюлозын бүрхүүл шиг цөцгий хэлбэртэй болно. Хэрэглээнд зориулж боловсруулсан ихэнх төрлийн цууг пастеризаци болгосноор хэрэглэгчдэд таалагдахгүй байж болно. Пастеризацаар дамжуулан бактерийг зогсоох нь бүтээгдэхүүний тогтвортой байдлыг хангахад тусалдаг. Пастеризацлаагүй байгаа цуу төрлийн түүхий эд нь ихэвчлэн “түүхий” гэж нэрлэдэг.
Уксусын хэрэглээний хоол
Мөөгөнцөр хэдэн мянган жилийн туршид хоол хийхэд ашигладаг. Уксусын хүчиллэг шинж чанар нь амтыг тэнцвэржүүлэхэд хэрэгтэй амттай, исгэлэн эсвэл tart амттай байдаг.
Уксусыг ихэвчлэн майонез болон бусад салатны савлагаатай шиг өтгөн, эсвэл өөхний амтыг тэнцвэржүүлэхэд ашигладаг. Тэжээл нь амтыг гэрэлтүүлж, амтыг мэдрэх, хэт хүнд мэдрэхээс сэргийлдэг.
Хүчиллэг титэмээс гадна цуу бусад амтыг өгч чадна. Balsamic цуу нь бага зэрэг амтлаг амттай, malt цуу нь сонгодог, malted арвай амт байдаг.
Бөөрөлзгөнө гэх мэт жимсний вегатууд нь маш их алдартай бөгөөд жимсний амттай амттай байдаг. Шинжлэх ухаан нь сармис, чавганы чинжүү зэрэг орц найрлагатай бол амтыг амтлах боломжтой.
Түүний амт чанаруудаас гадна цуу нь хоол хийх, жигнэх явцад олон тооны химийн урвалаар ашиглагддаг. Түүний бага рН-ийн улмаас цуу ихэвчлэн жигд натритай давслах хүчийг идэвхжүүлдэг. Бохир содыг хүчилтэй хослуулах үед энэ нь зуурмаг, зуурсан гурилын дотор баригдсан, хөнгөн, сэвсгэр бүтэцтэй хий үүсгэдэг. Уксус нь зөвхөн marinades нь зөвхөн амт нь төдийгүй, мөн хүчил нь түүний сулруулах замаар махыг зөөлрүүлэхэд тусалдаг учраас нэмдэг.
Уксус хадгалах нь
Уусмалыг өрөөний температурт хаалттай саванд тодорхой хугацаанд хадгалж болно. Энэ нь маш хүчиллэг бөгөөд цуу нь бактерийн өсөлт, муудах нь байгалийн тэсвэртэй байдаг. Unpasteurisedized цуу нь эхийн өсгөвөрөөс бактерийн өсөлтийг үргэлжлүүлж, бактерийн том дэлхийг бий болгоно. Усгүйжүүлэх цууг хөргөх нь энэ процессыг удаашруулахад тусална.
М.САЙНЗАЯА