Month: January 2018

2018 оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрийн хамтарсан хуралдаанаар Агаарын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн бусад төслийн үзэл баримтлалыг хэлэлцэх үед улсын төсвийн орлого, зарлагын хэмжээнд өөрчлөлт орох тул Засгийн газрын санал, дүгнэлт ирүүлээгүйн улмаас түр завсарлсан билээ.

Ажлын хэсгээс хэлэлцэж байгаа асуудал нь Засгийн газраас өргөн барьсан хуулийн төсөл учраас албан ёсны зөвшөөрөл, санал, дүгнэлт авах шаардлагагүй. Мөн иргэдийн эрүүл мэндийг хамгаалах үүднээс агаар цэвэршүүлэгч, амны хаалт, эрчим хүчний хэмнэлттэй халаагч төхөөрөмжийг Гаалийн албан татвараас чөлөөлөхөд 2.8, Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөхөд 6.6 нийт 9.5 тэрбум төгрөг шаардагдах тооцоо гарсан. Энэхүү хөрөнгийн эх үүсвэр байгаа учир төсвийн орлого, зарлагын хэмжээнд өөрчлөлт орохгүй гэсэн тайлбарыг өгөв. Иймд Агаарын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн бусад төслийн үзэл баримтлалыг үргэлжлүүлэн хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн О.Батнасан, Б.Бат-Эрдэнэ, Ц.Даваасүрэн, Г.Тэмүүлэн, Н.Цэрэнбат, Н.Амарзаяа, Д.Тэрбишдагва, Д.Тогтохсүрэн, Д.Эрдэнэбат, Ж.Батзандан нар санал хэлж, байр сууриа илэрхийлсэн.

Ингээд Агаарын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон уг хуулийн төсөлтэй холбогдуулан боловсруулсан Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Агаарын бохирдлын төлбөрийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай, Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслүүдийн үзэл баримтлалыг хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн саналыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 68.2 хувь нь дэмжив. Байнгын хороодын хамтарсан хуралдаанаас гарах санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн А.Сүхбат УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар тогтов гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Хуралдааны эхэнд Улсын Их Хурлын “Агаарын бохирдлыг бууруулахтай холбогдуулан авах арга хэмжээний тухай” тогтоолын төслийг хэлэлцсэн. Тогтоолын төслийг Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны дарга Ё.Баатарбилэг танилцууллаа. Уг тогтоолын төсөлд УИХ-аас агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр байгуулагдсан Ажлын хэсгийн тайланг Байнгын хороодын хамтарсан хуралдаанаар хэлэлцсэний үндсэн дээр агаарын бохирдлыг бууруулах цогц арга хэмжээ авч, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн зөвлөмж, агаарын бохирдлыг бууруулах асуудлын дэд хорооны тогтоолын хэрэгжилтийг УИХ-д танилцуулах, холбогдох хууль, тогтоомжид өөрчлөлт оруулах хууль, тогтоолын төсөл боловсруулж, өргөн мэдүүлэх зэрэг асуудлыг тусгажээ.

Хуралдаанд Байгаль, орчин, аялал жуулчлалын яам, Эрчим хүчний яам, Эрүүл мэндийн яам, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яам, Барилга, хот байгуулалтын яам, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамны холбогдох албан тушаалтнууд оролцсон.

Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Тэмүүлэн, Х.Болорчулуун, Д.Эрдэнэбат, Б.Бат-Эрдэнэ, Д.Тэрбишдагва, Д.Хаянхярваа Б.Саранчимэг, Г.Мөнхцэцэг, Л.Элдэв-Очир, Д.Ганболд, А.Сүхбат, А.Ундраа, О.Баасанхүү нар Ажлын хэсгээс асуулт асууж, санал хэлж, байр сууриа илэррхийллээ. Гишүүдийн зүгээс агаарын бохирдлыг бууруулахад зарцуулсан хөрөнгийн нийт хэмжээ, ипотекийн орон сууцны хүрэлцээ, томуу томуу төст өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх вакцины үр дүн, агаарын бохирдол иргэдийн эрүүл мэндэд хэрхэн нөлөөлж байгаад судлагаа хийсэн эсэхийг илүүтэй тодруулж байв.

Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамны Хүрээлэн буй орчин, байгалийн нөөцийн удирдлагын газрын дарга Г.Нямдаваа, Агаарын бохирдлыг бууруулахад 2008-2016 онд нийт 157 тэрбум төгрөг, гадаадын орнуудын тусламж, дэмжлэгээр 60 сая ам.доллар зарцуулсан гэж хариулсан бол Байгаль, орчин, аялал жуулчлалын сайд Н.Цэрэнбат 157 тэрбум төгрөгийн 100 гаруй тэрбум төгрөг нь 2012-2014 онд зарцуулагдсан байдаг. Өнөөдөр агаарын бохирдлыг бууруулахад жилдээ 4.5 тэрбум төгрөг л төсөвлөгдсөн байгаа. Өнгөрсөн үетэй харьцуулахад агаарын бохирдлыг бууруулах төсөв 4-5 дахин багассан гэсэн нэмэлт тайлбарыг өгөв.

Харин Эрүүл мэндийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Очирбат, Агаарын бохирдол хүн амын эрүүл мэндэд хэрхэн нөлөөлж байгаа талаар судалгаа хийсэн. Агаарын бохирдол нь амьсгалын замын өвлөлд 23.5, зүрх судасны өвчлөлд 19.5 хувиар нөлөөлж байна гэсэн судлагаа гарсан. Мөн 86 мянган иргэнд томуу өвчний вакцин, 220 мянган хүүхэд, иргэдэд ханиадны вакцин хийсэн. Өнгөрсөн жилтэй харьцуулахад эмнэлгийн ачаалал багассан, эмчилгээ ч үр дүнгээ хурдан өгч байгаа. Энэ нь вакцины үр нөлөө хэмээн хариулав.

Барилга, хот байгуулалтын сайд Х.Баделхан, Сангийн яамны дэргэд ипотекийн зээлийн асуудлаар ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллаж байгаа. Өнөөдөр нийслэл хотод 33 мянган орон сууц бэлэн байна. Зорилтод бүлгийнхэнд 11 мянга, энгийн иргэдэд 15 мянга нийт 26 мянган орон сууц бэлэн. Өөрөөр хэлбэл, 26 мянгаар ядангийн тоо бууруулах боломж байгаа гэдгийг хариултдаа онцлов.

Мөн энэ үеэр Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Болорчулуун уг тогтоолын төсөлд цахилгаан эх үүсвэрээр ажилладаг авто тээврийн хэрэгслийг ашиглах, энэ төрлийн автомашиныг татвараас чөлөөлөх, Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Эрдэнэбат агаарын бохирдлыг бууруулах тодорхой хуулийн төслийг Засгийн газар яаралтай боловсруулж өргөн мэдүүлэх, Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Хаянхярваа УИХ-ын намрын чуулган завсарлахаас өмнө Засгийн газарт агаарын бохирдлыг бууруулах арга хэмжээг цогцоор нь шийдэх тодорхой саналаа өргөн мэдүүлэх чиглэл өгөх шаардлагатай гэсэн саналыг хэлж байлаа. Түүнчлэн Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Энхбаяр төвлөрлийг сааруулах заалтад төрийн өмчит их дээд сургууль төдийгүй шинжлэх ухааны судалгааны хүрээлэн, зарим төрийн байгууллагуудыг дагуул хотруу шилжүүлэхээр тусгах, Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Бат-Эрдэнэ их, дээд сургуулийн оюутнуудыг өвлийн цагт сарын хугацаатай амраах зэрэг санал хэлж байв.

Ингээд Байнгын хороодын хамтарсан хуралдаанаас Улсын Их Хурлын “Агаарын бохирдлыг бууруулахтай холбогдуулан авах арга хэмжээний тухай” тогтоолын төслийг УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар хэлэлцүүлэх нь зүйтэй гэсэн саналыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 70.8 хувь нь дэмжив. Тэгэхдээ Улсын Их Хурлын гишүүдээс гаргасан саналыг Засгийн газарт тэмдэглэлээр хүргүүлж, уг тогтоолын төслийг өргөн агуулгатай, товч тодорхой заалтаар чиглэл өгөн боловсруулахаар тогтлоо. Энэ талаар Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Саранчимэг УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар болов.

Үргэлжлүүлэн Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн болон Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооноос агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр Дэд ажлын хэсгийг байгуулах тогтоолын төслийг хэлэлцэв. Байнгын хорооны тогтоолын төсөлтэй холбогдуулж санал хэлэх, асуулт асуух гишүүн байгаагүй тул тогтоолын төслийг батлахыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжив гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Хамтарсан хуралдаанаар Агаарын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон уг хуулийн төсөлтэй холбогдуулан боловсруулсан Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Агаарын бохирдлын төлбөрийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай, Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслүүдийн үзэл баримтлалыг хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэв. Засгийн газраас 2018 оны нэгдүгээр сарын 04-ний өдөр нэн яаралтай дэгээр хэлэлцүүлэхээр дээрх төслүүдийг өргөн мэдүүлсэн болохыг хуралдаан даргалагч Улсын Их Хурлын гишүүн, Төсвийн байнгын хорооны дарга Б.Чойжилсүрэн танилцууллаа.

Төсөл санаачлагчийн илтгэлийг Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Н.Цэрэнбат танилцуулсан. Агаарын бохирдол нь нийслэл төдийгүй аймгийн төвүүдийн хэмжээнд тулгамдаад байгаа асуудал болохыг тэрбээр дурдаад “Өвлийн улиралд Улаанбаатар хотын хэмжээнд нийт ажиглалтын 50 гаруй хувь нь стандартаас давсан бохирдолтой байна. Агаар, орчны бохирдлыг бууруулах хүрээнд өнгөрсөн хугацаанд хийсэн ажлын үр дүн гараагүй, цаг алдаж байгаагаас хотын хүн ам, ялангуяа хүүхэд, өндөр настан амьсгалын замын өвчлөлд өртөх эрсдэл өндөр байна” гэлээ. Товчхондоо, суурин газруудад үүсээд байгаа агаар, орчны бохирдлыг бууруулахад чиглэсэн ойрын хугацаанд үр дүнгээ өгөх, бодитой үйл ажиллагааг тодорхойлсон бодлого боловсруулж, техник технологи, хөрөнгө санхүү, хүний нөөцийн бүхий л боломжийг ашиглах, салбар дундын нэгдсэн зохицуулалтыг ханган хэрэгжүүлэх шаардлага тулгарсан гэлээ. Иймд холбогдох хууль, эрх зүйн бусад актад нийцүүлэн Агаарын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг боловсруулсан байна. Түүнчлэн дээрх төсөлтэй холбоотойгоор Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хууль, Агаарын бохирдлын төлбөрийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулан агаарын бохирдлын эсрэг санг байгуулахаар тусгажээ. Энэ тусгай сан нь агаар бохирдохоос урьдчилан сэргийлэх, бохирдуулах бодисын хаягдлыг багасгах зорилтын хүрээнд Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээг санхүүжүүлэх аж. Түүнчлэн тулгамдаад буй агаарын бохирдлын асуудлаас үүдэн иргэдийн эрүүл мэндийг нэн тэргүүн хамгаалах зорилгоор амны хаалт, агаар цэвэршүүлэгчийг, түүхий нүүрсний хэрэглээг бууруулах зорилгоор эрчим хүчний хэмнэлттэй халаагч төхөөрөмжийг гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх эрх зүйн орчныг бүрдүүлэхээр холбогдох төслүүдийг боловсруулсан байна.

Н.Цэрэнбат сайдын танилцуулгатай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр, Н.Тогтохсүрэн, А.Сүхбат, Б.Бат-Эрдэнэ, Б.Саранчимэг нар зарим зүйлийг тодруулж асуусан бол Улсын Их Хурлын гишүүн Ш.Раднаасэд агаарын бохирдол, утаатай холбоотой асуудалд ердөө өвөл, хавартаа анхаарал хандуулдаг болохыг шүүмжлээд бодитой үр дүн гарахуйц ажлууд төлөвлөн, шийдэж чадах хүрээгээ ард иргэддээ шударгаар зарлаж, зөвхөн өвөл, хавар төдийгүй жилийн турш энэ чиглэлээр идэвхтэй, үр дүн гарахуйцаар ажиллах шаардлагатай гэдгийг хэлж төсөлтэй холбогдуулан байр сууриа илэрхийлсэн юм.

Засгийн газраас 2017 оны гуравдугаар сарын 20-нд Агаар, орчны бохирдлыг бууруулах үндэсний хөтөлбөр баталсан бөгөөд уг хөтөлбөрт орчны бохирдлыг цогцоор нь шийдвэрлэхээр тусгасан байдгийг Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд хэллээ. Гэвч салбарын яамны зарим агентлагийг татан буулгаж, төсвийг танасанаас үүдэн дорвитой үр дүн гарахуйц ажлуудыг хийх боломжгүй байгааг тайлбарласан. Засгийн газар агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр томоохон бүтээн байгуулалтын ажлуудыг хийхээр төлөвлөсөн ч гэлээ өвлийн улиралд хийх боломжгүй тул нэн тэргүүнд иргэдийн эрүүл мэндийг хамгаалах үүднээс агаар цэвэршүүлэгч, амны хаалтыг хэрэглүүлж занших, түүхий нүүрсний хэрэглээг бууруулах зорилгоор эрчим хүчний хэмнэлттэй халаагч төхөөрөмжийг хямд өртгөөр иргэдэд хүргэх зэрэг арга хэмжээг ойрын хугацаанд авах боломжтой байгааг тайлбарлав. Түүнчлэн сүүлийн жилүүдэд агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр улсын төсвөөс зарцуулсан хөрөнгө ихэссээр байгаа гэдэг ташаа мэдээлэл түгээд байгааг салбарын сайд нь хэлээд “2017 онд 4.9 тэрбум төгрөгийг төсөвлөсөн бөгөөд үүний 3.5 тэрбум төгрөгийг гэр хорооллын өрхүүдийн шөнийн цахилгааны тарифыг тэгэлсний төлбөрийн татаасанд суутгагдсан” гэлээ.

Хэлэлцүүлгийн үеэр хуралдаан даргалагч Улсын Их Хурлын гишүүн, Төсвийн байнгын хорооны дарга Б.Чойжилсүрэн Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.5-д “18.5.Хэрэв уг төслийг баталснаар тухайн санхүүгийн жилийн улсын төсвийн орлогын хэмжээ буурах, зарлагын хэмжээ нэмэгдэхээр байвал энэ тухай Засгийн газрын санал, дүгнэлтийг заавал сонсоно” гэсэн заасан байдаг, харин хэлэлцэж буй төслүүдтэй холбоотойгоор улсын төсвийн орлого, зарлагын хэмжээнд өөрчлөлт орно гэдгийг хэллээ. Харин энэ талаарх Засгийн газрын санал, дүгнэлт ирээгүй байгаа учир Агаарын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн бусад төслийн үзэл баримтлалыг хэлэлцэх эсэхийг шийдвэрлэх хэлэлцүүлгийг хойшлуулсан юм. Ийнхүү Улсын Их Хурлын Төсвийн болон Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороодын хамтарсан хуралдаан өндөрлөлөө гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс мэдээлэв.