Month: November 2017

– ӨГҮҮЛЛЭГ –

Нар оройхон болж байлаа. Цээнээ гал зуухны өрөөнд халбага сэрээ шажигнуулан юм угаана. Банзар өөр нэг өрөөнд цонх бараадан сууж, хийх юмаа олж ядсан байдалтай гараа элгэндээ зөрүүлж бариад дуу аялж суув. Дуулахын хажуугаар тэр «шийдэх л хэрэгтэй» гэж сэтгэлдээ бодож суулаа. Банзар гэртээ харилгүй бараг долоо хонож байгааг эхнэр нь мэднэ. Хийж яваа балагт явдалдаа сэтгэл нь будлин, шаналж шаналж сүүлдээ тэр «шийдэх л хэрэгтэй» гэдэг ганцхан юм л боддог болжээ.

Цээнээ аяга сав угааж гүйцээд нойтон гараа арчсаар Банзарын сууж байсан өрөөнд орж ирэв. Банзар дуулж байснаа больж суудал дээрээ эргэн Цээнээгийн өөдөөс хараад «энд суу!» гэж өвөр дээрээ гараа тавив.

-За би гараа арчаадахъя, гэж Цээнээг түдгэлзэн байтал гадна үүд тогших чимээ гарлаа. Банзар Цээнээ хоёр нэгэн зэрэг үүд рүү харж чимээ чагналаа. Дахиад тогшлоо. Цээнээ гайхсан янзтай Банзар руу нүдээ том болгон харж «Хэн болоо?» гэж шивнэн асуув. Банзар «яадаг юм, очоод асуу» гэж мөн шивнэн хэллээ.

Цээнээ үүдэнд очоод чимээ чагнан зоссоноо үүд дахин тогшиход,

-Хэн бэ? гэж асуув.

-Би байна аа гэх эмэгтэй хүний дуу гарлаа. Эрт орой нэгэн цагт учрах ёстой байсан зүйл ёсоороо учрах нь энэ. Банзар Цээнээгийнхээр орогнон, хонож өнжих болсноос хойш сар гаруй болжээ. Гэвч сүүлийн энэ долоо хоног шиг ингэж улайм цайм хэд хоног дараалан орон гэрээ орхиж байсангүй. Бас энэ хугацаанд эхнэр нь ч түүнийг мөрдөн мөшгөж хөөцөлдсөнгүй.

«Одоохондоо миний байгаа газрыг мэдэхгүй байгаа. Нэг л цагт тэр сүр хийтэл ороод ирнэ байх» гэж Банзар сэтгэлдээ ёрлон хүлээсээр байжээ. Ёстой юм ёсоороо болов.

Цээнээ хулгана руу гэтэж яваа муур шиг чимээ гаргалгүй алхалсаар Банзарын дэргэд буцаж ирээд чих рүү нь ойртон тонгойж

-Яахав? гэж сэмхэн асуув.

-Тайл, тайл гэж Банзар эрүүгээрээ үүд рүү заав.

-За яршиг хэсэг балбаж байгаад л буцна биз. Би л тайлахгүй гээд Цээнээ орон дээрээс цагаан даашинз авч яаруу өмсөв.

Үүд тогших чимээ нэг дуулдаад түр намдлаа. Тэгснээ дахиад сонсогдов.

«Ороод ирнэ. Юу гэж хэлэх гэж байгаа бол» гэж бодож суусан Банзар гэнэт уур нь хүрэх шиг болж Цээнээ рүү хараад,

-Яадаг юм тайл гэв.

-Нэг их хэрүүл шуугиан болох юм биш байгаа?

-Болбол болог. Ямааны мах халуун дээрээ гэж харин сайн юм боллоо. Түргэн шийдэж, олон юм яривал хүчээр түлхээд гаргачихгүй юу гэж хэлээд Банзар пиджакныхаа товчийг тайлан үүд рүү явснаа,

-Тайллаа шүү, Цээнээ гэж хэлэв. -Би энэ рүү орчих уу? гэж Цээнээ инээмсэглэн хэлээд нүднийхээ булангаар хувцасны шүүгээ рүү харав.

-Хэрэггүй ээ, чи зүгээр эзэн хүн шиг сууж бай. Гэртээ байгаа хүнийг хүн яадаг юм. Яривал надтай ярина биз. Би чамайг яасан ч доромжлуулахгүй гэж Банзар хэлэхэд Цээнээ,

-Тэгвэл би тайлъя гэв.

Банзар өнөөх дуу дуулж суусан мухрын өрөө рүү ороод ширээний ард суух гэснээ үүд рүү чимээ чагнан тасалгааны голд зогсов.

Цээнээ очиж үүд нээгээд,

-Танд юу хэрэгтэй вэ? гэж асууж байгаа дуулдлаа. Орж ирсэн хүн, өөрөөр хэлбэл Банзарын эхнэр Рэгзэдмаа,

-Банзартай уулзъя гэж хэлээд хэзээний мэддэг юм шиг Банзарын байж байгаа өрөө рүү шууд алхлав.

Рэгзэдмааг орж ирэхэд Банзар Цээнээгийн орны өмнөх явган сандал дээр суучихсан байлаа. Рэгзэдмаа босго давмагц өрөөний доторх байдлыг тойруулж нэг ажиглаад Банзар руу алхам ойртож өөдөөс нь ширүүн харцаар ширтэн зогсов. Банзар Рэгзэдмаа руу эгцлэн харж чадсангүй.

Цээнээ Рэгзэдмаагийн хойноос орж ирээд хаалга аяархан хааж хажуугаараа хана налан зогсов. Рэгзэдмаа Банзараас үг сонсоно гэж найдсан янзтай, доош гудайлгасан толгой руу нь ажиглан, цухалдуу амьсгаадсаар хэсэг зогслоо. Тэр дуугарсангүй.

Цээнээ гараа элгэндээ зөрүүлж зогсоод Рэгзэдмаагийн араас ажиглах зуур үе үе Банзар руу харж доод уруулаа хазлан нүдээрээ инээмсэглэнэ.

Хэн нь ч үг дуугарч чадалгүй ийнхүү хэдэн минут өнгөрлөө.

Банзар гэнэт сууж байсан сандлаа шажигнуулж, үсээ хойш нь илээд өндийснөө, Рэгзэдмаагийн нүүр рүү бас л харж чадсангүй. Цээнээ рүү баяргүй харцаар нэг хараад дахин доош харав.

«Гутал руу нь их харж байна. Оймс нь урагдчихаа байх даа» гэж Банзар сэтгэлдээ Рэгзэдмаагийн тухай бодоод нүүр халах шиг болж яльгүй улайлаа.

Энэ гурван хүн цаашид дуугүй зогсоцгоогоод байх нөхцөлгүй болов. Хэн нэг нь заавал дуугарах хэрэгтэй боллоо.

Рэгзэдмаа тасалгаанд байгаа хэнд ч дуулдахуйц гүнээр амьсгаа аваад:

-Чи юу хийж байгаа юм бэ? гэж ам нээв.

-Сууж л байна, гэж Банзар эгдүүтэй хариулаад яах гээв гэсэн янзтай өөдөөс нь муухай харав.

Рэгзэдмаа Цээнээ рүү эргэж нэг харснаа

-За явъя, Банзар аа харья гэж хэлээд ухран үүд рүү ойртож зогсов. Тэгэхдээ огт уурлаж уцаарласан шинжгүй, гэртээ байж байгаад хамт юманд явахаараа «За явъя, Банзар аа» гэж хэлдэгтэй яг адилхан зөөлхөн энхрий дуугаар хэлжээ.

Рэгзэдмаа их хүч гаргаж байж энэ үгийг хэлсэн нь байшингийн хананд хүртэл мэдэгдэх шиг боллоо. Цастай, бороотой, баяртай, яаруу, гэрт гадаа, орон дотор, эзгүй талд, олны дунд, аминч хоёулхнаа янз бүрийн цагт олонтоо сонсож, чихэнд нь ижил дасал болсон хуучин ханийн дуу Банзарт маш ойрхон, бараг зүрхэн дотор нь ийнхүү дотно сонсогдсонд баярлах шиг санагдав. Хэрүүл маргаанд зэхэж суусан хамаг хорон сэтгэл Рэгзэдмаагийн энэ дуунд юу ч үгүй хайлаад явчих шиг боллоо.

-Явъя аа явъя! гэж хэлээд Банзар босож орны хөл дээр тохоостой байсан цуваа авч үүд рүү гэлдрэв. Цээнээ байрнаасаа хөдөлсөнгүй. Тасалгаанд цохилж байсан ганц цагны чимээ үүд хаагдах хүртэл сонсогдсоор байлаа.

Банзар Рэгзэдмаа хоёрыг гудамжинд гарчихсан хойно Цээнээ өнөөх цав цагаан даашинзтайгаа гуравдугаар давхрын тагтан дээр гарч ирээд тэр хоёрын хойноос «Баяртай» гэж чанга хашгирав.

Энэ үгийг сонссон Рэгзэдмаагийн сэтгэл хэзээ ч цэлмэшгүй нууц гэм хийчихсэн юм шиг гэртээ харин харьтал Банзарт ганц ч үг хэлж чадалгүй хөмсгөө зангидан хоолой нь зангирч явжээ.

“Өдрийн сонин”ы 2017.10.27-ны баасан гаригийн №232(5799) дугаараас авч нийтлэв.

“Өдрийн сонин”-ы сурвалжлах баг арван долоон уулчин эндсэн Завхан аймгийн Отгон сумын нутаг дэвсгэр дэх Отгонтэнгэр ууланд албан томилолтоор очиж ажилласан. Манай сурвалжлагчид хэргийн газарт ажиллах үеэрээ 2017 оны аравдугаар сарын 25-ны 14 цагийн үед Онцгой байдлын ерөнхий газрын тэргүүн дэд дарга, бригадын генерал Г.Ариунбуянтай уулзаж ярилцсан байна.

---

-Та Отгонтэнгэр ууланд авирч байгаад эндсэн хүмүүсийн шарилыг хайх эрлийг ахлан гурван хоног ажилласан хүний хувьд нөхцөл байдлын талаар яриач?

-Ууланд эндэгсдийг эрэн хайх ажиллагааны нөхцөл байдал маш хүнд байсан. Өндөр уулын бүсэд эгц цавчим хад асгатай, нуранги бүхий талбай нь маш их эрсдэл бүхий газарт ажилласан. Өөрөөр хэлбэл аялж явсан иргэд маань далайн төвшнөөс дээш дөрвөн мянга гаруй метрийн өндөр дээрээс осолдсон. Тэр өндрөөс 3200 метрийн уруу буюу 800 метрт унасан шинж тэмдэгтэй байлаа. Бидний ажиллагааны талбар 9000 метр квадрат талбай дээр эрлийн ажиллагааг зохион байгуулсан. Нэг үгээр хэлэхэд хөлбөмбөгийн арваад талбайн хэмжээтэй тийм өргөн уудам газарт эрлийг явуулсан. Гол хүндрэлтэй зүйл нь хавцлын цасны давхарга их зузаан байлаа. Зарим газраа нэг метр тавин сантиметр, зарим газраа гурваас дөрвөн метр хүртэл зузаан цасан нурангин дотроос осолдсон иргэдийг эрэн хайх ажиллагааг зохион байгуулсан.

-Арван долоон хүний амь нас эрсэдсэн энэ том осол юунаас болж гарсан бол?

-Ер нь ууланд аялагчид маань өөрсдийн санамсар болгоомжгүй, хайхрамжгүй байдлаасаа болон дээрээс нь цагийн баримжаагаа зөв тооцоолоогүй, буух замаа буруу сонгосноос болж энэ осол гарсан байж болзошгүй гэж урьдчилсан байдлаар дүгнэж байгаа.

-Уулын осолд өртөгсдийн амь насыг аврах боломж байсан болов уу?

-Тийм өндөр дээрээс унасан тохиолдолд ямар ч хүн амьд үлдэх боломжгүй байсан. Энэ удаагийн эрэн хайх ажиллагааг бүхий л мэргэжлийн болон хууль хүчний байгууллагууд, Монгол Улсын зэвсэгт хүчин, цагдаа, шүүх шинжилгээний алба, эрүүл мэндийн байгууллага, орон нутгийн Засаг даргын Тамгын газрын удирдлага хамт олон, мөн ар талын үйлчилгээнд ажилласан олон хүний хүч хөдөлмөрөөр богино хугацаанд үр дүнтэй зохион байгууллаа. Чин үнэнийг хэлэхэд энэ олон хүн гурав хоногийн хугацаанд цаг наргүй л ажиллалаа. Анхны дуудлагыг энэ сарын 22-ны 14.30 цагт аваад Завхан аймгийн Онцгой байдлын газар, Цагдаагийн газар, Эрүүл мэндийн байгууллагуудын төлөөлөл багтсан ажлын хэсгийг би шууд удирдан ослын газарт ирсэн. Ингээд 23-ны өдрийн 04.05 цагт эрлийн ажиллагааг эхлүүлсэн. Эрлийн ажиллагаанд Уулын спортын холбооны гавьяат тамирчин Г.Өсөхбаяраар ахлуулсан баг хамтарч, бидэнд дэмжлэг үзүүлж ажилласан.

-77 настай уулчин бас эрлийн ажиллагаанд оролцож авиралт хийсэн гэл үү?

-Ховд аймгийн Онцгой байдлын газрын зөвлөх ажилтан, 77 настай уулчин Гүррагчаа гэдэг хүн л дээ. Ховд аймгийн Онцгой байдлын газрынхан энд бас ажилласан. Бид хүч хэрэгслээ Отгонтэнгэр хайрханы зүүн талд татан төвлөрүүлсэн. Баруун бүсийн Говь-Алтай, Увс, Баян-Өлгий, Ховд, Баянхонгор, Завхан зэрэг зургаан аймгийн хүч хэрэгслийг нааш татаж ирүүлсэн. Энэ эрлийн ажиллагаанд Улсын Онцгой комисс, Монгол Улсын Засгийн газар бүх түвшинд онцгой анхаарал хандуулсан. Зэвсэгт хүчнээс 303 дугаар ангийн хоёр нисдэг тэрэг ажиллуулсан нь бидний ажиллагааг хөнгөвчиллөө. Энэ хоёр нисдэг тэрэг манай аврагчдын багийг ослын голомт руу зөөх, осолдсон иргэдийн шарил цогцсыг хүргэх гээд томоохон үүрэг гүйцэтгэсэн. Баянхонгор аймаг дахь цэргийн ангиас мөн байлдааны зориулалттай гурван машин, суудлын хоёр тэрэгтэй тавь гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй хэсэг хүрэлцэн ирж ажиллалаа.

-Осолдсон иргэдийн шарилуудын хөл гар нь тасарсан, эр эм нь ч мэдэгдэхгүй болтлоо аймшигтай гэмтсэн учраас таниулах үйл ажиллагааг хийх юм гэнэ гэж сонслоо. Шарилууд ямаршуухан байдалтай байх юм?

-Отгонтэнгэр хайрханы газарзүйн бүтэц харахад эгч цавчим, ерэн градусын налуу өндөртэй. Өөрөөр хэлбэл 4000 метрийн өндрөөс 3200 метрт унана гэдэг бол хэр баргийн хүн эрсдэхгүй байх боломжгүй юм. Тэр өндрөөс иргэд маань цасан нурангид орооцолдон эргэлдэж, тэр эрчээрээ шидэгдэж орж ирсэн байна л даа. Осолдсон иргэдийн нүүр царай, биеийн байдлыг ажиглавал уулын хүчтэй цасан нурангид бөмбөрч цохигдон, нүүр гар хөл нь хугаралттай, бэртэлттэй, цээжин хэсгийн хувцас нь тайлагдсан байдалтай, хуруу гар нь сарвайчихсан байх жишээтэй олдсон. Тэдгээр цогцсуудыг ихэвчлэн цасан доороос олсон.

-Цасан доороос яаж баримжаалж олов?

-Металл хайгч багажийн тусламжтайгаар цогцсуудыг эрэн хайж олсон. Сүүлийн гурван шарилыг хайх үед бидэнд ямар ч багаж байгаагүй. Ердөө л хүрзтэй 99 албан хаагч нийт талбар дээр хоёр техник хэрэгсэлтэй ажилласан. Эрлийн ажиллагааг маш үр дүнтэй богино хугацаанд явууллаа. Байгаль хангай ч биднийг ивээлээ. Магадгүй салхи шуургатай, байгалийн хүнд нөхцөлтэй байсан бол эрлийн ажиллагааны цаг хугацаа сунжрах байсныг үгүйсгэхгүй.

-Цаг хугацаа гэснээс амьд үлдсэн арвын нэг нь зургийн аппаратаа гэрэнд нь хийх гэж бусдыгаа хүлээлгэж байтал түрүүчийн хоёр олсныхон пижигнээд алга болсон гэсэн яриа байгаа. Таны таамгаар яг ямар үйл явдал болж нэг хэсэг нь осолдож, цөөнх нь амьд үлдсэн бол?

-Энэ талаар ямар нэгэн мэдээлэл би аваагүй байна. Амьд үлдсэн арван хүнтэй бид уулзсан. Тэр хүмүүсийн өгч байгаа мэдээллээр бол 21-ний өглөө буюу бямба гарагийн 08.00 цагийн алдад хайрхан руу авиралт хийж 16.20 цагт анхны хүн оргил дээр нь гарсан байгаа юм. Тэнд 30-40 минут зураг хөргөө авахуулаад 17 цагт уруудсан. Уруудахдаа уулын авиралтын дүрмээрээ ирсэн мөрөөрөө буцах ёстой байтал зүүн гар тийшээ буюу Отгонтэнгэр хайрханы зүүн талаа барин уруудаж. Энэ нь маш том алдаа болсон байх. Ямартай ч бид шуурхай ажиллаж уржигдар эхний арван цогцсыг, өчигдөр дөрвөн шарил, гуравдахь өдөр гурван шарилыг олж Улаанбаатар хот руу нисдэг тэргээр илгээлээ.

МУИС-ийн Олон улсын сэтгүүл зүйн ангийн 2007 оны төгсөгчдийг энэ удаагийнхаа “Нэг анги” булангаар онцолж байна. Ажил амьдралын гараагаа эхлүүлээд арван жилийг ардаа орхисон энэ ангийнхны сонин хачин их бий. МУИС-ийн Сэтгүүл зүйн тэнхимийн түүхэнд хамгийн, хамгийны түүчээ болсон эдний анги одоо хэвлэл мэдээллийн салбар амжилттай яваа ажээ. Телевизийн нүүр царай, сонины автор болсон хүмүүс олонтой гэнэ. Тухайлбал, МҮОНТВ-ийн Монголын мэдээ сувагийн спортын албаны дарга Б.Батзаяа байна. Түүнийг хөлбөмбөгийн тайлбарлагч гэдгээр нь монголын фанатууд андахгүй. Танай гэрийн хойморт цэнхэр дэлгэцээр өдөр бүр тантай уулздаг “Bloomberg” телевизийн нэвтрүүлгийн албаны дарга Н.Хонгорзул, “25 дугаар суваг” телевизийн сэтгүүлч Н.Урантогтох, “SBN” телевизийн сэтгүүлч Г.Ундрахбаяр, “Ийгл” телевизийн сэтгүүлч Ж.Цэнджаргал, тус телевизийн хөтлөгч Ж.Төгсжаргал, “UBS” телевизийн “City news” мэдээллийн албаны зохицуулагч редактор Ц.Мөнхтуяа нар телевизийн салбарт ажиллаж байгаа аж. Үндэсний өдөр тутмын хэвлэл “Өдрийн сонин”-д гэхэд хоёр ч төгсөгч ажиллаж байгаа гэнэ. Сэтгүүлч М.Мөнхцэцэг, Я.Мөнгөнцэцэг нар оюутан байхаасаа л тус сонины гал тогоонд орж байсан болохоор сургуулиа төгсөнгүүтээ эндээс ажлын гараагаа эхлүүлжээ. Мөн энэ ангийнхнаас төрийн албанд сэтгүүлчийнхээ мэргэжлээр ажиллаж байгаа хүн цөөнгүй юм билээ. Гадаад харилцааны яамны хэвлэлийн төлөөлөгч Л.Ариун-Учрал, Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн Шүүхийн хэвлэл, мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсийн мэргэжилтэн Б.Цэцэгдэлгэр, Хил хамгаалахын ерөнхий газрын ОНХА-ны сэтгүүлч, дэслэгч Б.Алтанцэцэг нар ажиллаж буй гэнэ. Сэтгүүл зүйн магнат Шаравдоржийн охин Ш.Төгөлдөр ч эдний ангийнх аж. Тэрбээр аавынхаа бизнес болох хэвлэлийн “Мэри” төвийг хариуцан ажиллаж байсан бөгөөд одоо Нийслэлийн Тамгын газарт мэргэжилтэн хийж буй.

МУИС-ийн Сэтгүүл зүйн тэнхимийн төгсөгчдөөс бүгд ажил албатай яваа хамт олон гэдгээрээ эдний анги онцлогтой юм байна. Мэргэжлээрээ ажиллаж байгаад өөр салбарт хүчээ үзэж байгаа хүмүүс гэвэл “Ази фарм” компанийн зохион байгуулагч Л.Буддорж, “Хүн комплекс” компанийн Хүний нөөцийн менежер Д.Баяндүүрэн, Сингапурын “Бумрангранд” эмнэлгийн орчуулагч Б.Лхамсүрэн нарыг нэрлэж болох ажээ. Орон нутагт гэхэд Орхон аймгийн телевизэд Д.Гансугар, Увс аймгийн Тамгын газарт П.Энхмаа, Өмнөговьд Ч.Сувданцэцэг, Сэлэнгэд Б.Хандсүрэн, Баян-Өлгий аймагт Ёлка нар ажиллаж байгааг ангийнхан нь дурсан ярилаа.

Удирдах албан тушаалд болон хувийн бизнесийн салбарт амжилттай яваа хүмүүсийг цохон нэрлэвэл Мэдээлэл технологийн үндэсний паркийн Захиргаа удирдлагын хэлтсийн дарга Г.Мөнхсүх, Газар тариалангийн “Ногоон хуст” компанийн захирал М.Шинэбаяр, “Jet school”-ийн гүйцэтгэх захирал Ц.Алтансор, “Брэнд медиа” компанийн захирал Баттүвшин нараар нөхөд нь бахархаж байлаа. Мөн сайн найзууд Б.Алтантуул, Долгорсүрэн нар зөв хооллолтын клуб ажиллуулж, нийгмийн эрүүл мэндийн төлөө сэтгэл зүрхээ зориулж байгаа юм байна.

Энэ ангийнхан саяхан болсон арван жилийн ойн уулзалтаараа гадаадад ажиллаж, сурч байгаа нөхдөө ихэд санагалзан дурсацгаасан тухай цухуйлгав. ХБНГУ-д Э.Болор-Эрдэнэ, Г.Номиндарь, АНУ-д Оюу, ХБНГУ-д Д.Пүрэвсүрэн нар нь сурч байгаа ажээ. Тэднээс гадна сайн ээжүүдээ ч мартсангүй. Тухайлбал, Ч.Анхзаяа, Ч.Индэрьяа, Н.Энхбүрэн нар бяцхан маамуу нараа асарч, хүмүүжүүлэхийн хажуугаар, хань нөхрийнхөө ажлыг амжилттай явуулахад ихээхэн түшиц болсон сайн эзэгтэй нар юм байна.

Хүний амьдралын дурсамж болгон сайхан. Тэр дундаа оюутан ахуй цагийн дурсамж хөгжилтэй, наргиантай, ярих зүйл арвинтай байдаг билээ. Энэ ангийнхан их бүтээлч, сэтгэгч, санаачилгатай анги байсан нь одоо ч тэдний ажил амьдралаас тод харагдаж байна. Оюутан байхын л амбицтай хүүхдүүд байсан тухай хөгжилдөн ярьцгааж байв. “Манай анги урлаг, спортын үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцож дандаа тэргүүлдэг байсан. Яруу найрагч, бүжигчин, дуучин гээд урлагийн авьяастнууд олон. Дөрвөн жилийн хугацаанд таван ангийн дарга сольж байлаа. Шалтгаан нь гэвэл эхний хоёр курст ангийн дарга болсон хүүхдүүд шилжээд явчихсан юм. Ингээд Г.Мөнхсүх ангийн дарга боллоо. Гэтэл мань хүн Клубуудын зөвлөлийн даргаар сонгогдож давхар дээл өмчихдөг байгаа. Тэр үед манай анги пиар клуб байгуулж байсан юм. Тэр үед МУИС-ийн хэмжээнд 40-өөд клуб байдаг байлаа. Энэ клубуудын зөвлөлийн даргаар сонгогдсон Г.Мөнхсүх маань дээлээ нимгэлсэн юм. Ингээд Б.Батзаяа ангийн дарга болсон. Хэсэг хугацааны дараа хөлбөмбөгийн европын аваргын тэмцээн болов. Б.Батзаяа телевизэд хөлбөмбөг тайлбарлагчаар ажилладаг байлаа. Тэрбээр дэлхийн аваргын тэмцээнийг тайлбарлах болоод ангийн даргын албаа Б.Алтантуулд хариуцуулан өгч байсан ийм түүхтэй анги. Манай ангийн Б.Батзаяа “Бидний мэдэх хөлбөмбөг” гэдэг номоо гаргасан, спортын талаар мундаг мэдлэгтэй залуу бий. Дэлхийн аварга, европын аваргыг монголд анх нэвтрүүлж эхлэхэд шууд тайлбарлаж байсан анхны хүний нэг. Ер нь манай анги их бүтээлч, хувьсгалч, амбицтай анги байсан. Биднийг оюутан байхад фото зургийн хичээл ордог байв. Хуучны хальсны “Зенит” аппарат зүүгээд гадуур их зураг авна аа. Авсан зургаа Л.Норовсүрэн багшийн өрөөнд угаадаг байв. Ер нь сэтгүүл зүйн тэнхимийн түүхэнд хар цагаан зургийг угааж сурсан хамгийн сүүлийн анги байсан. Цахим сэтгүүл зүй хөгжиж байсан болохоор дижитал аппарат, фотошоп зэрэг технологийн шийдлийг ашиглаж сурахыг хүсч, тэнхимдээ өргөх бичиг өгч байлаа шүү дээ” гээд инээлдэв. Энэ ангийн бас нэг онцлог нь тэнхимийнхээ түүхэн дэх хамгийн олон буюу 12 хөвгүүнтэй курс байсан гэнэ. Анх нэгдүгээр курст ороход бүх аймгаас шилэгдэж ирсэн 40 гаруй хүүхэд цугларч байснаас 37 нь амжилттай төгсчээ. Хонхны баяраараа элдэв зүйлд мөнгөө үрж байхаар нийгмийн сайн сайхны төлөө зориулъя гэж санал нэгдэн асрамжийн газрын “Өнөр бүл” төвд тусламж, дэмжлэг үзүүлж байсан санаачилгатай оюутнууд байсан юм билээ. Мөн тэд тэнхимийн багш нараа хачин ихээр магтаж, Монголын сэтгүүл зүйн түүхэнд нэрээ тамгалж чадсан эрхмүүд болохыг онцолж байв. М.Зулькафиль, Л.Норовсүрэн, Б.Болд-Эрдэнэ, бурхан болооч Ч.Чойсамба багш нарынхаа заасан эрдмийн ачаар өнөөдөр салбар салбартаа амжилт бүтээл арвинтай яваа гэж байлаа.

Сонирхуулахад эдний ангийн багш Г.Өнөрбаяр одоо Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга ажээ. Улстөрд өсч яваа энэ эрхмийн анхны дааж авсан оюутнууд нь өнөөдөр ийнхүү ажил хөдөлмөрийн ундарга болсонд тэднээрээ ихэд бахархдаг гэсэн.