Month: November 2012

Төрийн сангийн зээлээр гадаа­дын их, дээд сургуульд элсэн су­рал­цана гэдэг оюутан залуусын өмнө нэлээд өндөр шалгуур тавигд­даг. Тоо хязгаартай учраас хүссэн болгон нь аваад ч байдаггүй.  Улс  ч гадаадад чанартай боловсон хүчин бэлдэхийн тулд ийнхүү за­луу­саа харж үзэн төрийн сангаас зээл олгодог. Гэхдээ төрийн сан­гийн зээл олгохын тулд гадаадын 500 шилдэг их, дээд сургууль гэж заасан байгаа юм. Харамсалтай нь гадагшаа явсан болгон нь шилдэгт суралцдаггүй. Мөн гадаадад сурах нэрээр төрийн сангийн зээл авсан хэрнээ Монголд салбартай гадаа­дын их дээд сургуульд сураад байгаа нь анхаарал татна. Энэ нь шууд хууль зөрчиж байгаа хэрэг юм.  

Гэтэл жирийн иргэдийн  хүүх­дүү­дийн арай гэж  хамрагддаг төрийн сангийн зээлд МАН-ын гишүүдийн охид, хөвгүүд ямар ч шалгуургүйгээр багтдаг. Энэ та­лаар манай сонин өмнө нь ч бичиж байсан. Хэдийгээр сурлагын чанар, сургуулийн чанарыг нь харгалзан үзэж явуулдаг гэх ч үнэн хэрэгтээ тухайн үед эрх барьж байсан МАН-ын албан тушаалтнуудын хүүхдүүд л төрийн сангийн зээлд хамрагдах нь их байжээ. Нэг ёсондоо өөрийн­хөө хүүхдүүдийг албан тушаал, эрх мэдлээ ашиглан төрийн сангийн зээлд хамруулан явуулдаг байж. Тэр ч байтугай МАН-ын залуус, бүр УИХ-д суугаа гишүүн Ж.Энхбаяр, Г.Занданшатар нар ч төрийн сан­гийн зээлээр сурсан байх юм. Үүнийг нотлох баримт байна. 1997-2011 онд төрийн сангийн зээлээр гадаа­дад суралцсан хүмүүсийн нэрс дунд МАН-ын гишүүдийн хүүхдүүд цөөнгүй харагдлаа. Су­рал­цагчдын судалгааг гадаадын дээд боловс­ролын сургалтын бай­гуул­лага гаргажээ. Дээрх хугацаанд нийтдээ 1342 хүн хилийн чанад дахь их, дээд сургуулиудад суралц­жээ. Нийт суралцагчдаас 111 нь төрийн сангийн зээлээс чөлөө­лөгдсөн байна. Гадаадад сурал­цагчдын 300 гаруй нь эх орондоо ирж, төсвийн байгууллагад ажил­лаж байгаа аж. Мөн долоон хүн гадаа­дад суралцах явцдаа золгүй байд­лаар нас барсан бол 16 хүн сур­гуулиа төгсч чадаагүй ажээ. Харин 202 хүн гадаадад  сургуулиа төгс­сөн боловч эх орондоо эргэж ирээ­гүй гэнэ.  

Манайхаас АНУ, Австрали, Япон, ХБНГУ, Солонгос, Энэтхэг, ОХУ, Шинэ Зеланд, Норвеги зэрэг дэлхийн 30 гаруй улс руу мэргэжил дээшлүүлэхээр суралцдаг юм бай­на. Гэхдээ нөгөө шаардлагад нийц­сэн шилдэг 500 сургууль руу явдаг нь цөөн. Харин хүслээрээ л яваад байж. Тэр шаардлага энэ тэрийг харгалзахгүйгээр. Австралид гэхэд Шийрэвдамбын Маргад, Пүрэв­доржийн Хулан, Раднаагийн Ариун­билэг, Эрдэ­нэсүрэнгийн Амга­лан нар суралц­жээ. Тэд худал­дааны эрх зүй, эдийн засаг, бай­галь орчны шин­жээч, боловсролын удирдлагын мэргэжлээр суралцаж төгсчээ. Харин Баделханы Галия, Цанжидын Дэлгэрмаа, Бэгзжавын Мөнхбаатар, Сандалханы Бакат­жан нар Англид суралцсан байх юм. Тэд олон улсын харилцаа, бизнесийн удирдлагын чиглэлээр мэргэжил дээшлүүлжээ.

Нидерландад Далайгийн Эрдэнэ-Отгон, Жадамбаагийн Энхбаяр, Зэнээмядарын Батбаяр, Пүрэвдоржийн Хангал, Гомбожавын Занданшатар нар Маастрихтын удирдлагын сур­гуульд бизнесийн удирдлагын чиглэлээр суралцсан гэнэ.  Угтаа энэ сургуулийн Монгол дахь сал­бар Улаанбаатарт бий шүү дээ. Нэгэнт салбар сургуульд нь Мон­голд сурчихаад үүнийгээ гадаадад сурсан гэж төрийн сангийн зээлд хамрагдсан нь бас  гайхал төрүүлж байгаа юм. 

Мөн АНУ-д МАН-ын гишүүдийн үр хүүхдүүд цөөнгүй суралцжээ. Хотын мэр байсан Т.Билэгтийн Лхагвасүрэн, Аудитын газрын дар­гын албыг хашиж байсан Жавзмаа­гийн Мөнхцэцэг тус улсад суралцсан байна. Тэднээс гадна МАН-ын гишүүн Лувсанжавын Жавхлан, М.Энхболдын Одмөнх, Рашийн Оргилмаа, Дэмбэрэлийн Одмягмар, Энхтүвшингийн Зол­боо, Дэмбэрэлийн Нямцэрэн, Насан­­жаргалын Отгонболд, Цолмон­гийн Нарангарав, Баярт­сайханы Хулан, Содномдоржийн Санасэр, Базархүүгийн Даажамба, Бателханы Арна, Гунгаадоржийн Тунгалаг, Лхагваагийн Ганбат нар төрийн захиргааны болон бизне­сийн удирдлага, хууль эрх зүйн мэргэжлээр суралцан төгсөгчид байх юм.

МАН-ын гишүүдийн, тэр тусмаа албан тушаалтны хүүхдүүд гадаа­дад сурч болохгүй гэсэн хууль байхгүй. Төрийн сангийн зээлд ч бас хамрагдаж болох талтай. Арын хаалга хэрэглэснийг нь эс тооцвол шүү. Гэхдээ тэрийгээ эргүүлэн төлсөн эсэх нь анхаарал татаж байгаа юм. Учир нь тэр мөнгө чинь өнөө л ард түмний халааснаас гарсан татварын мөнгө шүү дээ.  Гэвч ихэнх нь төлдөггүй, тэр байту­гай гадаадад сурчихаад эргэж ирэхгүй байгааг юу гэж тайлбарлах вэ. Улсын төсвийг үрлэгэн зарла­ган ашигласан дээрх хууль бус үйлдэлд холбогдох байгууллагууд анхаарал хандуулбал яасан юм.

Сүүлийн хэд хоногт улс төрийн үйл явдлын гол төв нь У.Хүрэлсүх байлаа. Чухам яагаад УИХ-ын гишүүнийхээ эрхээс тэрээр татгалзах болов.  Эхнэрийнхээ эрүүл мэндийн байдлаас болж  ийм  алхам хийсэн гэж тайлбарлаж байгаа  ч энэ бол шалтаг төдий  юм. Тэр ч байтуай Ардын на­мын­хан үүнийг “Эх­нэ­рийнх нь бие муудлаа гээд улс төрөөс тат­галз­даг хүн байдаггүй” гэж ирээд л бахтай нь аргагүй дотооддоо ярьж байна  лээ. Бидний олж мэд­сэ­нээр түүний эхнэрийн эрүүл мэнд асуудалтай байгаа юу гэвэл, тийм юм билээ. Хувь хүний нууц­тай холбоотой учраас энэ тухай дэлгэрэнгүй  мэдээ­лэх шаардлагагүй байх. Харин УИХ-ын гишүүнээ­сээ татгалзах болсон   цаад шалтгаан нь улс төртэй холбоотой.   Гэхдээ У.Хүрэлсүх шиг адар­маатай, анхаарлын төвд байдаг хүний хувьд одоо­гийн болон ирээдүйд хийх акцынх нь талаар намын түүхтэй холбож дурдъя гэж бодлоо.

МАН  гэдэг  нам хувьсгалт гэдэг үгийг анх авахдаа цэвэр гадны шахалтаар болсон. Энэ нэрийг авснаар   гадны шахалттайгаар  их хэлмэгдүүлэлт өрнөсөн  гэж  тайл­барладаг. МАН-ыг МАХН болоход лам нар  тухайн үед энэ бол бурх­ны шашинд маш том гарз авчирна гэж ярьж байсан гэцгээдэг. Тэр ч  үнэн болж толгой тоолон лам нарыг устгаж, сүм хийдийг олноор нь үгүй хийсэн түүхийг бид мэднэ. За энэ ч яахав. Одоогийн МАН-ынхны дунд сэм ярилцдаг, нэгэн хууч яриа шиг зүйлийг бас сөхье. Үнэндээ лам нарыг   аймшигтай­гаар хэлмэгдүүлэх үед тэд үүрээ эвдүүлсэн юм шиг  сандралдан  баахан мэргэ төлөг, зурхай зурж энэ намын ирээдүй, хойчийн та­лаар үзэж харсан юм байх. Энэ явдлын үнэн худлыг баталж мэдэх­гүй ч  нэгэнт МАН-ынхны дунд яригдсан сэдэв учраас  хөндөж  байгаа юм. Ингээд лам нар  МАН-ыг  хэд наслах вэ гэж үзэхэд буруу зөрүү харсан зургаагийн тоо га­раад байна гэж  мэргэ төлөгт буусан гэдэг. 6 буюу 666-г англичууд чөтгөрийн тоо гэдэг. Манайхан бол түүнийг нь муу ёр гэж хөрвүүлсэн байдаг. Хэрэв буруу харсан бол  9-ийн тоо ч байж болох талтай. Нөгөө 90 наслах тухай яриа үүнтэй давхцаж байгаа юм. Мөн Богд ч энэ намыг 90 наслана гэж хэлсэн тухай яриа  бий.  Тохиолдол гэмээр ч юм уу  намын  Онц их хурлаар  С.Бая­рыг намын дарга болгохоор санал өгсөн хүний тоо 666 байсан гэдэг. Тооллогын комиссын дарга нь У.Хүрэлсүх байсан. Гэвч нэг их удалгүй С.Баяр  Ерөнхий сайдын­хаа  ажлыг эрүүл мэндийн шалт­гаантай гэж өгч байсан. Одоо У.Хү­рэлсүх УИХ-ын гишүүнээсээ тат­галзлаа. Муу ёрын тооны нөлөө­лөл гэх нь хаашаа юм зүгээр давх­цал, тохиолдол ч байж болох л доо.

Лам нарын зурхайн зурлагын талаарх түрүүчийн яриандаа эр­гээд оръё. МАХН-ын (одоогийн МАН) талаар цааш зурлага хийхэд  морины сүүлэнд молцог занги­даг­даж, хэвтээ хонь хивж,  босоо бич модны орой дээр гарсан цаг  байх нь гэсэн гэдэг. Инээдэмтэй нь одоогийн Ардын намын логог харвал  цаашаа харсан сармагчны бөгс харагдаад байдаг шүү. Зүгээр давхцал ч байж болох. Мөн 2007 онд Ц.Хулан  УИХ-ын гишүүдийг амьтантай зүйрлэсэн нэгэн ёгт нийтлэлдээ   “Хүрэлсүх шиг овлиго­гүй бич улаан хошногоо улал­зуу­лан хамаг амьтныг сэрээж орхив” гэж бичсэн нь бас санаанд буулаа.

Тэгээд нөгөө лам нар цааш нь энэ намын ясыг барих хүн нь  данхар толгойтой, урт шар дээлтэй хүн байна гэж буусан гэдэг. Бүр нүдний өнгийг нь хүртэл хэлсэн гэж байгаа. 2004 онд УИХ-ын  чуулганд үг хэлэхдээ Н.Багабанди “урт шар дээлтэй хүний учруулж болох   гай, түйтгэр”-ийн тухай битүү утгатай үг хэлсэн нь  Н.Энхбаярын шар дээл өмсдөгийг дайруулснаас гадна энэхүү лам нарын зурлагын тухай давхар хэлсэн байж болох талтай.

У.Хүрэлсүхийг тойрсон үйл явдлыг ярихын өмнө тэдний на­мынхны дунд яригддаг зүйлээс ганц нэг иш татлаа. Мэдээж Хү­рэл­сүхийн дотор улс төрийн амьд­ра­лаа ингээд дуусгах хүсэл байхгүй нь тов тодорхой. Тэр бүү хэл тэрээр намын дарга,  Ерөнхий сайд, Ерөн­хийлөгч болохыг хүсдэг нь дам­жиг­гүй. Хэдийгээр савла­гаатай хачин гэмээр, биеэ барьж дий­лэхгүй үйлдлүүд гаргадаг ч улстөрчийнх нь хувьд хэн ч хүлээн зөв­шөө­рөхөөс аргагүй. Гэвч бас түүний УИХ-ын гишүүнээс нэрээ татахад нь жигтэйхэн хурдан шуурхай таатай хүлээж авсан нь намын дотоод асуудал хурцадмал,  түү­нийг зайлуулах сонирхолтой хүн олон байсныг бэлхэнээ ха­рууллаа.

У.ХҮРЭЛСҮХ УИХ–ЫН ДАРГААС Г.БАЯРСАЙХАНЫГ ЦОХИСОН ХЭРГЭЭ АНХААРЧ ҮЗЭХИЙГ ХҮСЧЭЭ

“Намын
нэр сольсноор буруут­даг юм бол би хар толгойгоороо хариуцна. Хариуцлагаа үүрнэ”  гэж У.Хүрэлсүх хэлж байсан. Ингэж хэлснийг нь захын Должин эмээ ч мэдэх учраас тайлбар хэрэггүй биз. Яалт ч үгүй нэрээ сольсон нь,   хуучин нэрийг нь Н.Энхбаяр авсан зэрэг нь МАН-д гай авчирсан нь тодорхой.

Тиймээс эхний ээлжинд  У.Хү­рэлсүхийг УИХ-ын гишүүнээсээ татгалзахад хүргэснийг сайнаар  харъя гэвэл  хариуцлагаа үүрч байгаа нь энэ гэж ойлгоё.  Шударга, мундаг, улс төрийн соёлтойгоо харууллаа гэх мэтээр намдаа ашиг­тайгаар тайлбарлахаа МАН-ынхан бас мартахгүй байх. Уг нь Д.Бямбасүрэн, Улсын Бага хураас Дамдин, УИХ-аас Ц.Элбэгдорж нар тухайн үеийнхээ нөхцөл байдлаас болж гишүүнээсээ татгалзаж байсан тохиолдлууд бий. Тэгэхээр У.Хүрэлсүхийн үйлдэл анхных биш л дээ.

Эхнэрийнхээ эрүүл мэндийн төлөө санаа тавьсан сайн нөхөр У.Хүрэлсүх улс төрийг үүрд орхино гэвэл горьдсоны гарз. Түүнд айдас бий. УИХ-ын даргад нэрээ татахаар болсон тухай өргөдлөө өгөхдөө  “Прокурор дээр байгаа миний асуудлыг бодолцоно биз дээ” гэж хэлсэн байгаа юм. Г.Баярсайхан гишүүнийг заамдаж, шанаадаж  унагадаг  явдал бол үйлдэл  дээрээ баригдсан хэрэг. Тэгэхээр яалт ч үгүй асуудал үүсэх нь тодорхой. Тэрээр үүнийгээ амьхандаа гуйсан бололтой. Харин УИХ-ын дарга  энэ хүсэлтэд нь тодорхой хариу хэлээгүй  талаар  У.Хүрэлсүхийн ойрын эх сурвалж нь ярьсан байна лээ. Ер нь тэгээд УИХ-ын дарга тэр асуудлыг нь яаж зохицуулах билээ дээ. Хуулийн байгууллагынхны л шийдэх хэрэг шүү дээ.  Угаасаа У.Хүрэлсүх Сүхбаатар дүүргийн прокурорт дуудагдаж байцаалт  өгч байгаа юм билээ.

СҮ.БАТБОЛД ТЭГЭЭД ЯАХАВ?

Хүрэлсүх ингэж нэрээ тат­са­наар Сү.Батболдод дүүжлүүрийн олс бэлдчихэв үү гэлтэй. Өөрөөр хэлбэл Хүрэлсүхтэй хамт  намын нэрээ сольж,  намаа унагасан хариуцлагыг С.Батболд ч бас үүрэх нь дамжиггүй. Хамтран өөрчилсөн хүн нь яалт ч үгүй мөн. Түүнд  УИХ-ын гишүүнээс нэрээ татах, үгүй бол УИХ-ын халхавчинд улс төрийн амьд үхдэл болох хоёр зам  байна. Ийм байдалд орох замыг нь  У.Хүрэлсүх бэлдчихлээ л дээ. Дээр нь Сү.Батболдын асуудал саяхан хуралдсан Засгийн газрын ху­ралдааны үеэр хөндөгдөж.   Тэрээр Ерөнхий сайд байх үедээ MCS-ийн  захиалгаар   төмөр замыг Мон­голын эрх ашигт нийцэхгүйгээр шийдсэн  талаар ярьж, цааш нь шалгуулах хэрэгтэй гэсэн байна.      Тэрээр У.Хүрэлсүхийг дагаж гишүү­нээсээ татгалзлаа гэхэд шоронд явах магадлал өндөр болоод бай­на. Мөн Чингэс зочид буудлаа 65 сая доллараар зарсан, түүнийгээ аваад Монголоос зугтах  нь гэж нэг хэсэг нь хардаж байгаа бол  Ерөн­хийлөгчид өрсөлдөх сонирхолтой байгаа тухай зарим нь өгүүлэв. 

ТЭР ГИШҮҮНЭЭСЭЭ ТАТАЛЗСАН Ч УЛС ТӨРӨӨС ЯВАХГҮЙ

У.Хүрэлсүх УИХ-ын гишүүнээс таталзсанаар улс төрөөс бүрмө­сөн ангижирчихаж байгаа хэрэг биш юм. Түүн шиг улаан хам­гаалагч хайрт намаа хөндлөнгөөс хараад зүгээр суухгүй. Тэрээр Төрийн ордонд биш байлаа гэхэд гудамжны улс төр хийнэ. Угаас МАН-д байгаа цорын ганц жагсагч шүү дээ. Араас нь дагах хүмүүсийн тухай энд дурдсангүй. Оройлон оролцогч гэдгээр нь хэлж байна. Түүнд Зүүний хүчний холбоо, НАМЗХ, намын дэргэдэх оюутны байгууллага, тэр бүү хэл мотоцикль унаж давхидаг  залуусын холбоог  тэргүүлдэг  гэж байгаа. У.Хүрэлсүх ингэж  шоу хийгээд зогсож байвал гайхах зүйлгүй. Энэ бол У.Хүрэлсүхээс элбэг гарах үйлдэл.  Ерөнхийлөгчийн сонгуульд өөрөө биш хүн бэлтгэж гаргах зорилгоор ингэж шоудна. Үр дүнд нь өөрийн гэсэн Ерөнхийлөгчтэй болох гэж зүтгэх гэнэ.

У.ХҮРЭЛСҮХ ЯАГААД Н.ЭНХБАЯРТАЙ УУЛЗАХ ХҮСЭЛТ ТАВИВ

Баахан дуулиан тарьж орхиод, утсаа салган намынхантайгаа ч холбогдохгүй чимээ алдарч орхи­сон У.Хүрэлсүх  Н.Энхбаяртай уулзах хүсэлтээ таван удаа тавьсан байна. Улс төрөө орхиж гэргийнхээ эрүүл мэндэд анхаарал тавих гэж буй хүн юунд Энхбаяртай уулзах гэж ийнхүү улайрав. Өөр нэг эх сурвалжийн мэдээлснээр өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд тэднийг уулзсан гэх мэдээ бий. Уулзсан байх магадлал бий. Учир нь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газрын дарга, генерал  Ганхүү  У.Хүрэлсүх хоёр нэг нутаг усных, сайн яривал садан төрөл болохоор хүн учир энэ хүсэлтийг нь биелүүлсэн байх магадлалтай.

Улстөрчдийн нэг сонин чанар бол нэг өдөр дайсан байсан ч хэзээ нэгэн цагт анд нөхөд болж хувирах нь бий. Магадгүй дахин гар барьж Энхбаяраар туг хийж тохирох гэсэн байх магадлалтай. Мөн МАН, МАХН хоёрыг нэгтгэх тухай яриа байдаг. Энэ тухай ч тэд ярьсан байж болох юм. 

Эцэст нь хэлэхэд дээр дурдсан МАН-ынхны ярьдаг  түүхээр бол урт шар дээлт нь Н.Энхбаяр юм бол, модонд авирсан бич нь У.Хүрэлсүх ч юм билүү. Мэргэ төлөгт итгэсэндээ биш тэдний өөрсдийнх нь ярьдаг хачин яриа үйл явдалтай нь давхцаж байгааг сануулах гэж холбож  бичсэн юм шүү.  

Манайхан ч энд тэндгүй л нефтийн үнэ нэмэгдэх нь гэж ам амандаа шивэр авир гээд яриад эхэллээ. Оросууд неф­тийнхээ үнийг нэмж байгаа бололтой юм, дагаад манай импортлогч нөхөд ч нэмэхээр төлөвлөж. Үүнийгээ хэв­лэл мэдээллийн байгууллагуу­даар ил далд мэдэгдээд эхэл­чихлээ. Оросууд дээрэлхэж байна, үнээ нэмэхээс аргагүй  гээд л  пиар нь явж өгсөн. Хүмүүс ч шатахууны үнэ нэ­мэг­дэх нь гэдгийг тэндээс нь хэдийнэ ойлгочихоод өөр зуураа мэдээлэл солилцоод эхэлчихжээ.

Шатахууны үнэ нэмэгдэх нөх­цөл байдлыг харахаар оросууд ч нөлөөлж байгаа байх нөгөө талд нь үгсэн хуйвалдаж үнэ нэм­сний­хээ торгууль 17 тэрбумыг төлөх болсондоо шатахуун импорт­логч компаниуд шаралхаад нэмж бай­гаа юм шиг харагдаж байгаа юм. Өнгөрсөн нэг­дүгээр сард шатахуун им­порт­логч компаниуд хэрэг­лэгч­дээ годрой­тож унатал шатахуу­ныхаа үнийг нэмсэн билээ. Үүнийг нь Шударга бус өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газраас хянаж үзээд 17 тэрбум төгрөгийн торгууль тавьж харин удалгүй хоёр дарга нь ажлаасаа халагдсан байдаг. Үүний дараахан очсон дарга нь зөвлөлөө хуралдуулаад 17 тэрбум төг­рө­гийн торгуулийн мөнгийг импортлогч компаниудаас авах шаардлагагүй гэсэн шийд­вэр гаргаж бүх зүйл амар тайвандаа орсон билээ. Гэтэл “гайхал” О.Магнай очоод торгууль авах ёстой гэсэн шийдвэр гаргачих­сан. О.Магнайгийн хийсэн ажил бүр нь хэрэглэгчдэд таалаг­даж, бас тэр нөхөр хэнээс ч айхгүй гэдэг нь тодорхой учраас торгууль төлөх нь бодитой асуудал болж ирсэн гэж болно. Иймээс л шатахуун импорт­логч компаниуд шар­хаа нөхөхөөр үнээ нэмж байх шиг байна. Тор­гууль тавьж байгаад нь дургүйцсэндээ үнийн өөрчлөлтийг хөндсөн ч бай, оросууд нь үнээ нэмэх болсон ч бай эцсийн бүлэгт хэн нэгнээс хараат байгаа нь л өөрөө асуудал юм. Москва найтаахад Монголд ханиад хүрдэг гэдэг худлаа үг биш. Ерөөсөө л ийм хамааралтай явж ирлээ. Энэ нь Орос, Хятад­даа ч бус ерөөсөө бид өөрийн хийж чаддаг зүйлгүй ирж, хэн нэгнээс хараат бол­сонтой маань холбоотой. Хийж чадахгүйдээ биш хийх хүсэлгүй явж ирсний маань буруу.

Нэгэнт Монгол Улс ОХУ, БНХАУ гэдэг хоёр том гүрний дунд оршдог. Хөршөө том байна, хөршдөө дургүй бай­на гээд нүүгээд явж чадах­гүй­гээс хойш энэ хоёр хөрштэй­гөө зөв сэтгэлээр ойлголцож амьдрах нь зөв. Аялдан да­гал­дахгүй бас муудалцчихгүй алтан дунджаар бодлогоо тодорхойлж бас цаанаа са­наа­тай явах нь бидний хувьд ямар ч гуравдагч хөршийн бодлогоос чухал биз. Манай­хан яахав дээ, нефтийн үнэ нэмэгдэх сургаар оросуудад жигтэйхэн дургүй болж, тэд­нээс муу хүнгүй болдог нь гэм биш зан. Тэглээ гээд өөрсдөө юуг ч өөрчлөөгүй, юуг ч хийж амжаагүй. Нэг орноос, нэг колонкоос хамааралтай мөрт­лөө юу ч хийхгүй. Неф­тийн үнэ нэмэх сургаар нөөцийн савны тухай ярьж, олон газраас шатахуунаа авдаг болох тухай хөндөж, нефтийн үйлдвэр барих төс­лөө салхи оруулж, нүүрснээс шууд нефть нэрэх асуудлыг ярьж эхэлдэг. Таг хаясан асууд­лаа яг л энэ үед ярьж, оросуудаас муу хүнгүй мэт тодорхойлох болсоор удлаа. Одоо бас жүжгийн энэ үзэгдэл давтагдаж байна. Үнэндээ асуудал нь хүн чанаргүй оросууддаа биш, бидэнд бай­на. Тэгээд ч оросууд тэгтэл хүн чанаргүй улсууд биш гэдгийг ханилж нөхөрлөж ирснийхээ хувьд манайхан мэддэг. Харин манай үе, үеийн хэл­сэн­дээ хүрдэггүй, хулхи дарга нараас болж тэд ингэж ха­туурхдаг болсон. Манай том дарга нар Уралаас цаашаа явахаараа урваганаж шарва­ганаж гүйгээд юу хүссэнийг нь өгөхөөр болчихоод ирдэг, Сибириэс наашаа гараад ирэхээрээ сэрвээн дээрээ сүүлээ хаячихаад хэлж амлаж байснаа мартчихдаг. Ийм хоёр өөр зан гаргаад байхаар хэний ч дургүй хүрнэ ээ дээ. Өгнө өгнө гээд амла­чихсан байхад авна л гэх нь хэр шүү дээ. Авахын тулд чангалдаг ч байх. Урьд өмнөх дарга нар дандаа л ингэж ирлээ. Тэглээ гээд хийж бүтээ­сэн нь алга. Ямар нэгэн эрх ашиг, сонирхол зөрчил бай­даг л байлгүй. Одоо оросууд шинэ Засагт, шинэхэн дарга нарт ойлгуулах гээд ганцхан манайд шатахууны үнээ нэмж мэдрүүлж байна. Одоо­гоос сарын өмнө нэг тонн дизелийн түлшээ 90, А-92-ыг 44, А-80-ыг 32 ам.дол­лараар нэмнэ гэж байсныгаа төрөл бүр дээр 50 ам.дол­лараар нэмэхээр болсон гэх. Моно­поль газар монополь байхаас яахав. Тэд дөнгөж найтаах төдийд манайх хэ­дийнэ ха­ниад хүрчихээд үнээ нэмэхээс аргагүй гэж байна. Бас л монополь эрхтэй оруулж ирдэг газрууд тэрий­гээ ма­ниус­таа ойлгуулахаас яахав. Тэдэнд гомдож гонш­гонож суухын оронд нөөцийн саваа гагнаад эхэлмээр бай­на. Юу байна, хамгийн их байгаа нүүрснээс шатахуун нэрдэг технологио хэрэг­жүүлж, ийм ололттой техно­логи нэвт­рүүлж байгаа газ­руу­даа дэм­жээд өгмөөр бай­на. Ганц хойноос биш эндээс, тэндээс оруулж ирдэг бол­моор байна. Он жилээр салхи оруулаагүй нефтийн үйлд­вэрийн төс­лүү­дээ эргэж нэг хармаар байна. Ингэхийн тулд өмнөх Засгийн газрын үед яригдаж байсан асуудал гэж хойш хаялгүй, урьд хой­дынх гэж ялгалгүй ажил бол­гож эхлэх ёстой. Төрийн зал­гамж чанар гэж юм байх ёстой доо. Тэгэхгүй бол хамгийн эмзэг энэ асуудал маань хам­гийн топ сонгуу­лийн шоу бо­лоод удлаа. Оросууд үнээ өсгөөд ирэхээр нэг хөндөнө, сонгууль дөхөөд ирэхээр бас л ёс мэт чухал­чилна. Бусад үед нь жам ёсоороо хаягдана. Одоогийн Засгийн газар үүнийг л бүрэн эрхийнхээ хугацаанд ажил хэрэг бол­гохгүй бол мянга сайхныг хийгээд хэрэг алга. Бид зам­наж ирсэн шигээ ийм өөдгүй төр, ийм өөдгүй төр засагтай баймааргүй байна.