Энэ цагт барилдаж буй аварга арслангууд заалны барилдаанд зодоглохоо болиод байгаа. Улсын аварга Ч.Санжаадамба, С.Мөнхбат нар өнөө жилийн улсын наадамд зургаа давж шөвгөрснөөсөө хойш нэг ч барилдаанд зодоглосонгүй. 2017 онд улсын наадмын түрүү бөх Ц.Содномдорж бөхийн өргөөнд барилдаагүй. Тэрбээр Өмнөд Монголын Ордос хотод зохион байгуулагдсан мэргэжлийн бөхийн барилдаанд зодоглосон. Энэ үеэрээ “Допингийн асуудлаа яаралтай шийдмээр байна” гэх тайлбар хийж байсан удаатай. Мөн Б.Гончигдамба гарьд ч намрын барилдаануудад барилдаагүй. Тэгвэл Монголын Үндэсний бөхийн холбооны тэргүүлэгчид хуралдаж өндөр цолтнуудыг барилдаанд оролцуулах журмыг баталжээ. Үндэсний бөхийн барилдаанд улсын цолтой бөхчүүдийн оролцоог нэмэгдүүлэх журмыг 2020 оны нэгдүгээр сараас мөрдөхөөр тогтоод байгаа юм байна. Тэргүүлэгчид хэлэлцээд улсын алдар цолтой бөхчүүдийн барилдаанд заавал оролцох хувийг дараахь байдлаар өөрчлөлт оруулан баталжээ.
Журамд зааснаар:
-27 хүртэлх насны бөхчүүд нийт барилдааны 80 хувьд
-28-33 насны бөхчүүд нийт барилдааны 70 хувьд
-34-37 насны бөхчүүд нийт барилдааны 50 хувьд заавал барилдах ёстой гэж заажээ.
Харин 38-аас дээш насны бөхчүүд сайн дураараа барилдах бөгөөд эдгээр хувьдаа хүрээгүй бол наадам болон цагаан сараар барилдуулахгүй байх журмыг мөрдөхөөр тогтсон байна.
Улсын аварга Ч.Санжаадамбын тухайд өнөө жил 35 настай. Нийт барилдааны 50 хувьд зодоглоогүй тохиолдолд улсын наадмаар барилдах боломжгүй болно гэсэн үг. Харин 32 настай Н.Батсуурь аварга нийт барилдааны 70 хувьд оролцох ёстой болж байгаа юм. Б.Гончигдамба гарьд, Ц.Содномдорж арслан нийт барилдааны 50 хувьд барилдах шаардлагатай болж байна.
Улсын аварга С.Мөнхбат: МҮБХ ГЭХТӨРИЙН БУС БАЙГУУЛЛАГА БӨХЧҮҮДИЙН БАРИЛДАХ ЭРХЭД ХАЛДАЖ БАЙГАА НЬ ХУУЛЬ БУС
Шинэ Үндсэн хуулийн барилдаанаас эхэлж хэрэгжээд буй журмын талаар Монгол Улсын аварга С.Мөнхбатын байр суурийг сонслоо.
-Монголын Үндэсний бөхийн холбооноос бөхчүүдийн барилдааны идэвхийг нэмэгдүүлэх журам баталж гаргажээ. таны хувьд нийт барилдааны 50 хувьд нь барилдаж байж цагаан сар болон улсын баяр наадамд барилдахаар болж байна. одоогоор та нэг ч барилдаанд зодоглоогүй байна?
-Монголын Үндэсний бөхийн холбоо ямар чадамжтай байгууллага билээ, бөхчүүдийнхээ төлөө юу хийж байгаа билээ. Төрийн бус байгууллага бидний эрхэд халдаж багаа нь хууль бус. Бөхчүүдийн эрх ашгийг хамгаалах байгууллага бэртэж гэмтэж байгаа бөхчүүдээ харж үздэггүй шүү дээ. Энэ мэт олон зүйл дээр дутагдалтай ажиллаж байгаа.
Өнөөдөр Монголын Үндэсний бөхийн холбоо ганцхан хүн дээр зангилагдсан байж нэг ч удаа хурал хийгээгүй. Үндэсний бөхийн нэр хүнд нийгэмд унаж байна. Үүний эсрэг дорвитой ажил хийвэл зүгээр санагдах юм. Зөвхөн бөх барилдаад амьдарна гэдэг хэцүү болсон. Олон шалтгааны улмаас бөхчүүд барилдахгүй байгаа. Нийгэмд таалагдахын тулд бөхчүүдийн эрхэд халдаж байгааг ойлгохгүй юм. Хэрэгжихэд хэцүү журам.
-Өнөө жилийн наадмын түрүү бөх улсын аварга Э.Оюунболд допингийн шинжилгээнд бүдэрснийг Баяр наадам зохион байгуулах хорооноос зарласан. энэ асуудлыг шийдэгдтэл барилдахгүй гэсэн байр суурьтай бөхчүүд байна лээ. таны хувьд ямар шалтгаанаар барилдахгүй байна вэ?
-Бид бөхөөр амьдарч байгаа улс. Бөх барилдаж л өдий зэрэгтэй яваа. Бөхийн нэр хүнд унасан нь Монголын Үндэсний бөхийн холбоо өнөөдөр доголдолтой ажиллаж байгааг илтгэж байна. Допингийн эсрэг ч дорвитой арга хэмжээ авахгүй байна шүү дээ” гэв.
Улсын арслан Ц.Содномдорж: 37 НАСТАЙ БӨХ АЧААЛАЛТАЙ БЭЛТГЭЛ ХИЙЖ БҮХ БАРИЛДААНД ЗОДОГЛОХ БОЛОМЖГҮЙ
Энэ асуудлаар улсын арслан Ц.Содномдоржоос тодруулга авлаа. Тэрбээр наадмаас хойш нэг ч барилдаанд зодоглоогүй байгаа юм.
-МҮБХ-ноос өндөр цолтой бөхчүүдийн барилдааны идэвхийг нэмэгдүүлэх журмыг баталжээ. Журмын талаар та ямар байр суурьтай байна вэ?
-Гаргасан журмыг нь харсан. Өмнө нь хэрэгжиж байсан журмыг шинэчлээд хэрэгжүүлэхээр болсон байна лээ. Ингэхдээ 37 настай бөх нийт барилдааны 50 хувьд зодоглож байж наадам, цагаан сараар барилдах эрхтэй гэж байна лээ. 35,36 настай бөхчүүд нийт барилдааны 50 хувьд барилдаад явахад хүндрэлтэй. Өндөр ачаалалтай бэлтгэл даахад хэцүү. аварга, арслан цолтой бөхчүүд бэлтгэл сайтай байж л гарч барилдахгүй бол залуучуудыг давахад хэцүү. Том цолтой бөх нэг хоёрын даваанд унаад байж болохгүй биз дээ. Цолны нэр хүнд гэж бий. Их спортод ч гэсэн 30 гараад л эрүүл мэндээ бодож тааллаараа тэмцээнд оролцдог биз дээ.
-Та наадмаас хойш нэг ч барилдаанд зодоглосонгүй. Ямар шалтгаанаар барилдахгүй байна вэ?
-Өнгөрсөн жил улсын наадамд барилдаж байхад гуяны арын булчингийн уут задарчихсан. Тэр бэртэл маань одоо л илааршиж байна.
-Допингийн асуудал хэрхэн шийдэгдэх нь өнөө хэрнээ бүрхэг хэвээр байна. Энэ тал дээр та ямар байр суурьтай байна вэ?
-Монголын үндэсний бөхийн холбоо барилдааны идэвх гэх мэтийн жижиг асуудал хөөцөлдөж байхаар допингийн асуудал дээр анхаарал хандуулмаар юм. Холбогдох газруудад хүсэлт гаргаж асуудлыг нэг талд нь гаргах хэрэгтэй байна” гэв.
Содномдорж арслангийн бэртэл илааршсан учраас удахгүй барилдах бололтой. Тэрбээр допингийн асуудал өнөө хэр шийдэгдээгүй байгаад сэтгэл дундуур байгааг хэлж байлаа.
Улсын аварга Н.Батсуурийн байр суурийг сонсоход “Онцгүй л юм. 37 настай бөхийг нийт барилдаануудын 50 хувьд барилдана гэж журманд заасан байна лээ. Өмнөх журмын заалтаасаа насыг нь ахиулчихсан байна лээ. 30 хол гарсан хүн ачаалалтай бэлтгэл хийгээд залуучуудтай барилдахад хүнд л дээ. Наанадаж л бэртэл гэмтэл авах эрсдэлтэй” гэв.
Монголын Үндэсний бөхийн холбооны ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Цогтбаатар “Үнэхээр бэртэл авсан бол эмчийн бичиг, акт үзүүлээд цагаан сар, наадамд барилдах боломжтой. Үнэхээр мэс засал хийлгээд гам барьж байгаа бол барилдах аргагүй шүү дээ” гэж мэдэгдсэн юм.
Улсын аварга Ч.Санжаадамба, С.Мөнхбат, Ц.Содномдорж, улсын гарьд Б.Гончигдамба, улсын заан Н.Жаргалбаяр нарын бөхчүүд наадмаас хойш одоогоор нэг ч барилдаанд зодоглоогүй байгаа. Шинэчлэгдсэн журмын дагуу ирэх наадмыг идэр цолтнууд өнжиж магадгүй болоод байна.