​Ц.Дуламсүрэн: Богд ууланд аялах таван чиглэлд машины зогсоол, био бие засах газрууд байгуулсан

Богд хан ууланд алхах аялагчдад зориулан таван чиглэлд тохижилт хийсэн байна. Энэ талаар Богд хан уулын дархан цаазат газрын хамгаалалтын захиргааны дарга Ц.Дуламсүрэнгээс тодрууллаа.

-Явган аялагчдад зориулан Богд хан ууланд алхах таван чиглэлд тохижилт хийсэн байна. Энэ маршрутыг танилцуулахгүй юу?

-Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт иргэдийг чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэх боломжийг бий болгох, байгалийн сайханд, эрүүл орчинд амрах зугаалах нөхцөлийг бүрдүүлэх, аялагчдын аюулгүй байдал, тав тухыг хангах ажил тусгагдсан. Энэ хүрээнд Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам, Богд хан уулын дархан цаазат хамгаалалтын захиргааны зүгээс ууланд алхагчдад зориулсан таван чиглэлийг албан ёсоор баталж, тохижуулсан. Тодруулбал, Төрхурахын амнаас Цэцээ гүний оргил хүртэлх 8.5км, Манзушир хийдээс Цэцээ гүн хүртэлх нийт 8.4 км, Зайсангаас Дугуй цагаан, Дугуй цагаанаас Баруун ширээт хүртэлх 4.5 км, Зайсангаас Тэнгэр хад хүртэлх 6.4 км, Баянзүрхийн товчооноос Тэмээн хад хүртэлх 3.1 км зам юм. Дээрх таван чиглэлээс өмнө нь Төрхурахаас Цэцээ гүн, Зайсангаас Баруун ширээт хүртэлх зам албан ёсоор бүртгэлтэй байсан юм.

-Аялж яваа хүмүүст тулгардаг том асуудлын нэг нь ариун цэврийн байгууламж байдаг. Үүнийг Богдхан ууланд хэрхэн шийдсэн бэ?

-Манай яамнаас тусгай хамгаалалт бүхий газарт байгуулах ариун цэврийн байгууламжийн асуудлаар ажлын хэсэг гарган ажиллаж байна. Энэ хүрээнд нийт 16 био ариун цэврийн байгууламжийг Зайсангийн аманд барих ажлын тендер зарласан. Хүүхэд, ээжүүдэд зориулсан тусгай тасалгаа, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан тусгай суултууртай ариун цэврийн байгууламжаар тусгай хамгаалалттай нутаг дэвсгэр дэх аяллын чиглэлүүдийг хангахаар ажиллаж байна.

-Хувийн машинаар ирж байгаа хүмүүст зориулсан авто зогсоол бий юу?

-Таван чиглэл дэх байршил бүрт автомашины зогсоол байгаа. Зайсан, Манзушир, Төрхурах зэрэг бүх газарт хүмүүс санаа зовох зүйлгүй ирж машинаа байрлуулж болно.

-Аялагчдад замаасаа төөрөх, гэмтэл авах, ан амьтанд хазуулах зэрэг олон асуудал тулгардаг. Өнгөрсөн хавар гэхэд л галзуу чонод хоёр хүн хазууллаа гэх мэдээлэл гарч байсан. Ер нь аялагчдын аюулгүй байдлыг хэрхэн хангах вэ?

-Богд хан уул нь улаан номд орсон дархан цаазтай, бүхий л төрлийн зэрлэг ан амьтан байдаг газар. Тиймээс аялагчид дээр дурдсан аюулд өртөх нь цөөнгүй. Ийм тохиолдолд өртсөн ихэнх хүн аяллын замаасаа хазайх нь энүүхэнд. Тиймээс манай байгаль хамгаалагчид тухай бүрт нь Цагдаагийн ерөнхий газрын мөрдөн байцаах алба болон ОБЕГ-ын эрэн хайх аврах ангийн тусламжтайгаар эрэн хайх ажиллагааг явуулах байнгын бэлтгэлтэй байдаг. Уулын нуранги үүсэж болзошгүй хавцал, хад ихтэй газрууд, араатан амьтан элбэг газар бүрт тусгай тэмдэглэгээ хийж, аялагчдад сэрэмжлүүлж, хамгаалах арга хэмжээг авдаг ч хайхрамжгүй хандсаар л байна. Тухайлбал, хориглох тэмдэглэгээг төмрөөр хийсэн тохиолдол бүрт салгаж, олсоор татсан тохиолдолд тасалдаг зэрэг бэрхшээл байнга тулгардаг.Энэ мэтээр иргэд аяллын зам дагуух сүүдрэвч, саравчийг шатаах, зам заасан тэмдэг тэмдэглэгээг хугалах, эвдэх асуудал их үүсгэдэг. Зам дагуу тавьж байгаа тэмдэглэгээ их удлаа гэхэд нэгээс хоёр долоо хоног л болж байгаа учир иргэд ууланд алхахдаа, аялахдаа сонор сэрэмжтэй байхаас гадна ухамсартай байж, төсвийн мөнгөөр хийж буй бүтээн байгуулалтын ажлыг хамгаалахаас эхлээд түлсэн галаа унтрааж, бусдадаа шаардлага тавьж, хандлагаа өөрчилж, цэвэрхэн аялахыг уриалж байна.

-Иргэдийн ухамсар дорой байгаагаас олон асуудал үүсдгийг сая та дурдлаа. Н.Цэрэнбат сайдын санаачилгаар “Цэвэрхэн наадацгаая” аяныг амжилттай зохион байгуулсан гэж мэдээлж байсан. Хог хаягдлын асуудал ямар байна вэ?

-Иргэдийг уриалан дуудсан “Цэвэрхэн наадацгаая” аян амжилттай хэрэгжсэнд талархалтай байна. Гэхдээ манай байгаль хамгаалагчид аяллын чиглэл эхлэх цэгээс хогны уут тараан, хогоо хийж авчрахыг аялагчдад сануулдаг ч ихэнх хүн хүлээж авахгүй байна. Уутаа цүнхлээд, эсвэл алхахдаа хогоо хаячихдаг дүр зураг түгээмэл. Тэдний хаясан хогийг манай байгаль хамгаалагчид нэгдсэн чиглэлийн дагуу зохион байгуулалттайгаар сардаа нэг удаа цэвэрлэж, Хан-Уул, Баянзүрх дүүргийн ТҮК-иудаар ачуулдаг. Тиймээс

зөвхөн төрийн байгууллага гэлтгүй аялагчид маань ч нэг нэгэндээ шаардлага тавьж, цэвэрхэн аялахыг уриалж, сануулах хэрэгтэй байна.

-Танай байгууллага ямар хүчин чадлаар ажиллаж байна вэ?

-Одоогийн байдлаар Богд хан уулын дархан цаазат газрын хамгаалалтын захиргаанд нийт 34 иргэн ажиллаж байгаа. Үүний 11нь захиргааных, үлдсэн нь байгаль хамгаалагч. Тэдгээр 23 байгаль хамгаалагч уулынхаа 23 аманд нэг нэгээрээ байрладаг. Богд уулын эргэн тойронд өрнөж буй бүхий л асуудлыг хамаарч ажилладаг бидний хувьд хог түүгээд зогсож байна гэдэг маш эмзэглэмээр асуудал. Тиймээс иргэдийгээ ухамсартай байж, өөрсдийн үүсгэсэн хогоо зориулалтын цэгт нь аваачиж хаяж байхыг хичээнгүйлэн хүсч байна. Зарим үед цэвэрлэгээ явуулахдаа тусгай хамгаалалттай газарт газар эзэмшиж буй иргэн, аж ахуйн нэгжтэй гурвалсан гэрээ байгуулсны үндсэн дээр идэвхтэй хамруулж,татан оролцуулдаг. Нэг үеэ бодоход иргэд маань ухамсартай болж, “Туул голоо л цэвэрлэе” гэдэг болсон нь сайшаалтай ч “Богд уулаа цэвэрлэе” гэж нэг нь ч ярьдаггүй нь харамсалтай.

З.МӨНХСУВД