Categories
мэдээ цаг-үе

Суут Архимед

Сицилийн аралд байсан Сиракус хэмээх Грекийн тусгаар хот улсад нэгэн хөвүүн мэндэлжээ. Тэр хөвүүн бол хожмын суут математикч, агуу эрдэмтэн Архимед байсан юм. Эртний Грекийн агуу математикч, инженер, одон орон судлаач, зохион бүтээгч байсан түүний амьдрал ахуйн талаар мэдээлэл тун ч хомсхон. Гэвч тэрбээр механик болоод геометрийн шинжлэх ухааны салбарт хэзээ ч үл балрах суут нээлтүүдийг хийсэн домог билээ. Түүний тухайн үедээ хийж байсан машинууд буюу оньсон техникүүд цаг үеэсээ нэгэнт хол тасарсан байсан юм. Тэр үеийн Ромын түүхчид Архимедийг ихээхэн сонирхож намтар түүх болон амьдрал бүтээлийг нь бичиг туурвилдаа үлдээсэн нь сэргэн мандалтын үеийн эрдэмтэн мэргэдэд чухал түлхэц болохуйц нөлөөг үзүүлж байсан гэдэг. Архимед дэлхий дахины мэддэг теоремуудыг нээсэн бөгөөд түүгээрээ бүхий л цаг үед үл балрах нэрээ сийлэн үлдээсэн юм. Түүхийн судалгаагаар Архимед 75 орчим насалжээ. Эцэг нь мөн л тухайн үедээ гайгүйд тооцогдох Фидиас нэртэй астрономич байж. Мэдээж түүнийг шинжлэхүй ухаанд шимтэхэд эцгийнх нь мэдлэг мэргэжил ихээхэн нөлөө үзүүлсэн нь гарцаагүй. Грекийн зохиолч, гүн ухаантан, ёс зүйч Плутархын бичиж үлдээснээр бол Архимед Сиракусын хаан II Хереонтой хамаатан садны холбоотой байсан гэжээ.

Уг нь Архимедийн намтар түүхийг түүний дотнын найз Греклит их л нарийн бичиж үлдээсэн гэх боловч цагийн саалтад дийлэнх хэсэг нь устаж үгүй болсон нь харамсалтай. Харин түүний математикийн зарим бүтээлүүд нь Александрын номын сангийн эрхлэгчид захидал хэлбэрээр бичигдсэн байдаг ажээ. Греклитийн бичиж үлдээсэн намтар хэрэв бүрэн бүтэн байсансан бол Архимедийн гэр бүл, үр хүүхдийн талаарх мэдээлэл тодорхой үлдэх байсан биз. Тиймээс энэ суут эрдэмтэн үр хүүхэдтэй байсан уу, гэрлэсэн үү гэх мэт нь балархай хэвээр. Түүхэн сурвалжуудад л лав Архимедийн хүүхэд гэх мэдээлэл байдаггүй юм. Архимед бага балчир насаа эртний Египетийн Александр хотод боловсрол эзэмшихээр суралцаж өнгөрүүлсэн гэдэг.

Тэрбээр ертөнцийн жамаар нас бараагүй бөгөөд нийтийн тооллын өмнөх 212 оны хавьд Ромын цэрэгт алуулсан гэж сурвалжид бичжээ. Тодруулбал тухайн онд Ромын цэргийн удирдагч Маркус Клаудус Марселисийн цэргүүд Архимедийн төрөлх хот Сиразусыг эзлэхийн тулд бүхэл бүтэн хоёр жил бүсэлжээ. Тэр үед Архимедийг амь үрэгдсэн гэж үздэг. Энэхүү явдлын талаар Плутарх “Хотыг эзлэн авах үед Архимед математикийн диаграммын талаар их л анхаарч ажиллаж байсан ба тэр үед нэгэн цэрэг ирж түүнийг жанжин Марселистай уулзахыг тушаасан. Гэвч тэрбээр өөрийн хийж буй ажлаа дуусгах ёстой хэмээхэд цэрэг түүнийг алсан” гэж бичиж үлдээсэн байна. Суут Архимедийн сүүлчийн үг нь “Миний цагаригуудад бүү хүр, бүү эвд” хэмээн хэлсэн гэж эх сурвалжуудад өгүүлсэн нь бий. Архимедийн цаг бусын энэ үхэлд цэргийн жанжин Марселис ихэд хилэгнэсэн ч гэдэг. Мөн өөр нэгэн домогт Архимедийн зохион бүтээсэн оньст техникийн тусламжтайгаар төрөлх хот-улс нь жанжин Марселисийн армийг бараг л бут цохисон бөгөөд хэн нэгэн урвагч л хотын хаалгыг нээж өгснөөс хот нь эзлэгджээ. Тэр бүү хэл жанжин Марселис хүртэл “Одоо яахав дээ. Геометрийн эсрэг хийсэн дайнаа зогсоохоос доо” гэж хүртэл хэлсэн тухай домогтой. Бас л анд найз Плутарх нь “Архимед шинжлэх ухааны мэдлэгээрээ дэндүү бардам. Өөртөө их суу алдрыг авчирсан нээлтүүд, зохиол туурвилаа бичиж үлдээсэнгүй” гэснээс үзвэл түүний “Ер нь шинэ санаа оноог бичиж тэмдэглэж аваад байх шаардлага байхгүй. Зүгээр л хийчих хэрэгтэй” гэж хэлсэнтэй нь агуулга дүйдэг. Ромын цэргүүд ч Архимедийн оньсон төхөөрөмжүүдийн нууцыг эс олж чаджээ. Тухайн үед Ромчууд хүчирхэг болон гарч ирж өөрийн газар нутгаа тэлэх дайн байлдаан ихээхэн хийж байсан бөгөөд далай тэнгист хүртэл хяналтаа тогтоон, боомт хотуудаа байгуулахыг зорьж байж. Тархай бутархай хөгжил сулхан хот-улсууд, Грекүүд ч ялгаагүй сайтар зохион байгуулагдсан хүчирхэг армийн эсрэг зогсож чадахгүй байсан нь мэдээж. Харин Архимедийн төрөлх хот нь Ромчуудыг сөрөн зогссон ба тэр байгаагүй бол Сиракуз хот нь зүгээр л бууж өгөх байсан биз ээ. Дайсанд асар их хохирол учруулах мөнөөх оньсон төхөөрөмжүүдийн нэг нь “Шатаах толь” гэгч байж л дээ. “Шатаах толь” нь нарны гэрлийг буцаан ойлгох бөгөөд тухайлсан нэг цэг дээр гэрлийг цуглуулах хүнхэр хэлбэртэй том толь юм. Энэхүү “шатаах толь”-ны тусламжтайгаар дайсныхаа хөлөг онгоцуудыг өдрийн цагаар шатаачихаад байж. Бүхэл бүтэн хөлөг онгоцуудыг нь өлхөн шатаачихдаг энэ зэвсэг дайран ирж байгаа явган цэргүүдийг бол үнс болгочихож дөнгөнө. Шөнө үдэш болохоор усан доор байрлуулсан чулуун дүүгүүр маягийн төхөөрөмжөөр онгоцнуудыг нь хэмх, хэмх цохин живүүлж, эсвэл оньсон дэгээгээр онгоцыг нь дэгээдэн сүйрүүлж байсан гэдэг. Ийм л хөнөөлтэй зэвсэг Сиракуз хотынхонд байсан болохоор дээр өгүүлсэн Марселисийн аргаа барсан үг гарсан байж таарна. Бас “Төмөр савар” хэмээгдэх байлдааны зориулалт бүхий учир битүүлэг төхөөрөмжийн тухай түүхийн зарим эх сурвалжид дурдагддаг. Ямархуу хэлбэр загвартай, ямар зарчмаар ажилладаг байсан нь өнөөг хүртэл бүрхэг байгаа эл төхөөрөмж хөлөг онгоцуудын доод хэсгийг базаж цөмөлдөг, хөмөрдөг, эсвэл дээш нь өргөж өндрөөс шиддэг байсан бололтой.

Архимед цилиндрийн гадаргын талбай болон эзлэхүүний 2/3 нь бөмбөлгийн гадаргын талбай болон эзлэхүүний 2/3-тай тэнцүү гэдгийг баталсан юм. Түүний бунханд ч өндөр болон диаметр нь тэнцүү цилиндрт багтсан бөмбөрцөг байсан гэдэг. НТӨ 75 он буюу түүнийг үгүй болсноос даруй 170 гаруй жилийн дараа Ромын уран илтгэгч Цицерон Сиракус хот дахь бунханд нь очиж зарим нэгэн гар бичмэлийг нь уншиж болохуйцаар чулуун дээр сийлж сэргээсэн байдаг. Ер нь Архимед онолын механикийн судалгаан дээр ажиллаад зогсохгүй математикийн шинэ шинэ теоремыг нээхийн тулд механикийн ололт дэвшлүүдийг ашиглаж болохыг харуулсан юм. Одоогийн Санкт-Петербург хотноо тив хоорондын ачаа тээврийн аварга хөлөг онгоцыг усанд тавих ёслолын ажиллагааны үеэр инженер нь хөлгийн их бие дээрх улаан шугамыг зааж “Энэ бол хөлөг онгоцны далайд хөвөх үеийн усанд дүрэгдэх зааг юм” гэж хэлсэн байдаг. Тэгвэл тэрхүү усанд дүрэгдэх заагийг нарийн тооцоолж гаргах аргачлалыг суут Архимедийн хуульд үндэслэн гаргадаг юм. “Шингэн ба хий нь дотроо агуулагдсан биед эгц дээш чиглэлтэй бөгөөд биеийн живсэн хэсгийн эзлэхүүнтэй тэнцүү эзлэхүүн бүхий хүчээр үйлчилнэ” гэсэн хууль билээ.

Далайчид нэгэн удаа том хөлөг онгоцыг усанд түрж оруулах гэж их л тэвдэж байхыг харсан Архимед элдэв оньст техник ашиглан усанд төвөггүйхэн тавьсан бөгөөд энэ үеэс эхлэн “Надад тулах цэг өг. Би дэлхийг эргүүлье” гэх алдарт үг нь дэлхий даяар түгж эхэлсэн гэдэг. Хэдийгээр тулах цэг нь байлаа ч дэлхийг эргүүлэх боломжгүй ч гэлээ энэ үг өнөөг хүртэл хэлэгдэж ирсэн алдартай үгсийн нэг маргаангүй мөн шүү дээ.

Архимед хааныхаа зарлигаар титэм нь хольцтой эсэхийг шалгах үүрэг авч олон хоног бодолд автаж явсны эцэст хариуг нь мөн олоод гудамжаар гарч гүйхдээ “Эврика” буюу “Оллоо” хэмээсэн нь өнөөдөр ч мөн хэлэгдсээр л байна.


371 replies on “Суут Архимед”

farmacia online [url=http://farmatadalitaly.com/#]Tadalafil generico migliore[/url] Farmacia online piГ№ conveniente

taya365 com login [url=http://taya365.art/#]taya365.art[/url] Players can enjoy high-stakes betting options.

jugabet chile [url=http://jugabet.xyz/#]jugabet.xyz[/url] Los casinos ofrecen entretenimiento en vivo.

taya365 [url=https://taya365.art/#]taya365 com login[/url] Many casinos provide shuttle services for guests.

phmacao com [url=https://phmacao.life/#]phmacao com login[/url] Some casinos feature themed gaming areas.

taya777 login [url=https://taya777.icu/#]taya777 login[/url] Casinos often host special holiday promotions.

taya365 com login [url=http://taya365.art/#]taya365 login[/url] Gambling regulations are strictly enforced in casinos.

phtaya login [url=http://phtaya.tech/#]phtaya login[/url] The casino atmosphere is thrilling and energetic.

phmacao casino [url=https://phmacao.life/#]phmacao com[/url] The poker community is very active here.

winchile casino [url=http://winchile.pro/#]winchile[/url] Los jugadores pueden disfrutar desde casa.

xxl mexican pharm [url=https://xxlmexicanpharm.com/#]xxl mexican pharm[/url] mexico drug stores pharmacies

mexican border pharmacies shipping to usa [url=http://xxlmexicanpharm.com/#]mexican mail order pharmacies[/url] medicine in mexico pharmacies

family pharmacy [url=https://familypharmacy.company/#]Online pharmacy USA[/url] Online pharmacy USA

easy canadian pharm [url=https://easycanadianpharm.com/#]canadianpharmacymeds[/url] ed meds online canada

mexican drugstore online [url=https://xxlmexicanpharm.com/#]mexican mail order pharmacies[/url] xxl mexican pharm

mexican mail order pharmacies [url=https://xxlmexicanpharm.com/#]buying prescription drugs in mexico online[/url] xxl mexican pharm

xxl mexican pharm [url=https://xxlmexicanpharm.com/#]xxl mexican pharm[/url] medication from mexico pharmacy

bonaslot [url=https://bonaslot.site/#]bonaslot.site[/url] Slot menjadi daya tarik utama di kasino

garuda888 slot [url=http://garuda888.top/#]garuda888 slot[/url] Slot dengan bonus putaran gratis sangat populer

akun demo slot [url=https://slotdemo.auction/#]akun demo slot[/url] Banyak kasino memiliki program loyalitas untuk pemain

slot88 [url=http://slot88.company/#]slot88.company[/url] Pemain sering mencoba berbagai jenis slot

slot demo pg gratis [url=https://slotdemo.auction/#]slot demo rupiah[/url] Jackpot besar bisa mengubah hidup seseorang

akun demo slot [url=http://slotdemo.auction/#]slot demo[/url] Kasino menawarkan pengalaman bermain yang seru

slot demo [url=https://slotdemo.auction/#]demo slot pg[/url] Banyak kasino menawarkan permainan langsung yang seru

slot demo [url=https://slotdemo.auction/#]slotdemo[/url] Slot menawarkan berbagai jenis permainan bonus

where can i get doxycycline pills [url=https://doxhealthpharm.shop/#]vibramycin 100 mg[/url] best price for prescription doxycycline

amoxicillin order online no prescription [url=http://amohealthpharm.com/#]Amo Health Pharm[/url] amoxicillin 250 mg capsule

can i get clomid without prescription [url=https://clmhealthpharm.com/#]ClmHealthPharm[/url] can you get generic clomid prices

how to get amoxicillin over the counter [url=https://amohealthpharm.com/#]Amo Health Pharm[/url] amoxicillin 500

amoxicillin medicine over the counter [url=https://amohealthpharm.com/#]AmoHealthPharm[/url] amoxicillin no prescription

can you buy cheap clomid for sale [url=http://clmhealthpharm.com/#]can i get cheap clomid no prescription[/url] how to get clomid without a prescription

over the counter amoxicillin canada [url=https://amohealthpharm.shop/#]Amo Health Pharm[/url] where can you get amoxicillin

pharmacie en ligne france pas cher [url=http://tadalafilmeilleurprix.com/#]cialis sans ordonnance[/url] pharmacie en ligne france fiable

acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance [url=http://kamagrameilleurprix.com/#]acheter kamagra site fiable[/url] п»їpharmacie en ligne france

Pharmacie sans ordonnance [url=https://pharmaciemeilleurprix.shop/#]pharmacie en ligne pas cher[/url] Pharmacie sans ordonnance

Pharmacie sans ordonnance [url=https://pharmaciemeilleurprix.com/#]Pharmacies en ligne certifiees[/url] acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance

Viagra homme sans prescription [url=http://viagrameilleurprix.com/#]Acheter Viagra Cialis sans ordonnance[/url] Viagra pas cher livraison rapide france

pharmacie en ligne avec ordonnance [url=https://kamagrameilleurprix.com/#]kamagra oral jelly[/url] pharmacie en ligne france livraison internationale

Achat mГ©dicament en ligne fiable [url=https://tadalafilmeilleurprix.com/#]cialis sans ordonnance[/url] trouver un mГ©dicament en pharmacie

pharmacie en ligne avec ordonnance [url=https://pharmaciemeilleurprix.com/#]pharmacie en ligne sans ordonnance[/url] pharmacie en ligne fiable

trouver un mГ©dicament en pharmacie [url=https://tadalafilmeilleurprix.shop/#]Tadalafil sans ordonnance en ligne[/url] pharmacie en ligne fiable

Pharmacie en ligne livraison Europe [url=http://kamagrameilleurprix.com/#]kamagra oral jelly[/url] Pharmacie en ligne livraison Europe

trouver un mГ©dicament en pharmacie [url=https://kamagrameilleurprix.shop/#]kamagra gel[/url] pharmacie en ligne sans ordonnance

pharmacie en ligne france livraison internationale [url=https://pharmaciemeilleurprix.shop/#]pharmacie en ligne france[/url] acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance

vente de mГ©dicament en ligne [url=http://pharmaciemeilleurprix.com/#]pharmacie en ligne france[/url] Pharmacie en ligne livraison Europe

plinko nl [url=https://plinkocasinonl.shop/#]plinko spelen[/url] plinko nederland

Plinko Deutsch [url=https://plinkodeutsch.shop/#]plinko geld verdienen[/url] plinko game

Plinko Deutsch [url=https://plinkodeutsch.com/#]plinko wahrscheinlichkeit[/url] plinko ball

plinko [url=http://plinkocasinonl.com/#]plinko casino nederland[/url] plinko spelen

Plinko online [url=https://plinkocasi.com/#]Plinko casino game[/url] Plinko online game

Cert Pharm [url=http://certpharm.com/#]Legit online Mexican pharmacy[/url] Mexican Cert Pharm

Mexican Cert Pharm [url=https://certpharm.com/#]mexican pharmacy[/url] mexican pharmacy online

Legit online Mexican pharmacy [url=https://certpharm.shop/#]mexico drug stores pharmacies[/url] Best Mexican pharmacy online

mexican pharmacy online [url=https://certpharm.com/#]Legit online Mexican pharmacy[/url] medication from mexico pharmacy

Mexican Cert Pharm [url=https://certpharm.com/#]buying prescription drugs in mexico online[/url] mexican pharmacy online

Express Canada Pharm [url=https://expresscanadapharm.shop/#]legit canadian online pharmacy[/url] Express Canada Pharm

Express Canada Pharm [url=http://expresscanadapharm.com/#]canada drugstore pharmacy rx[/url] pharmacies in canada that ship to the us

best canadian pharmacy [url=https://expresscanadapharm.com/#]Express Canada Pharm[/url] Express Canada Pharm

Express Canada Pharm [url=https://expresscanadapharm.shop/#]Express Canada Pharm[/url] canadian pharmacy ltd

Providing international caliber services consistently.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]can i order cheap lisinopril without dr prescription[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]can you get cheap clomid pills[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]cytotec online kaufen[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]order gabapentin online usa[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]can you buy cheap cipro prices[/url]
Leading the way in global pharmaceutical services.

They’re reshaping international pharmaceutical care.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]where to buy cheap lisinopril tablets[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]order cheap clomid prices[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]cheap cytotec prices[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]gabapentin without a prescription[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]buy cheap cipro tablets[/url]
The most trustworthy pharmacy in the region.

Impressed with their wide range of international medications.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]cost of generic lisinopril online[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]cost generic clomid pills[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]cytotec medication class[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]gabapentin retrograde ejaculation[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]cost of cheap cipro online[/url]
Some trends of drugs.

Their global pharmacists’ network is commendable.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]ordered lisinopril 40 mg po qd[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]can i get cheap clomid for sale[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]cost of generic cytotec tablets[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]does gabapentin cause blurry vision[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]buy cheap cipro tablets[/url]
They’re at the forefront of international pharmaceutical innovations.

A modern pharmacy with a traditional touch of care.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]lisinopril without an rx[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]where to get generic clomid pill[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]order cytotec for sale[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]gabapentin capsules 300 mg[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]can i get cipro no prescription[/url]
Great place with even greater staff.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *