Долдугаар сарын 26-ны өдөр 42 настай Г нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодон, хашаанаасаа гарах гэж байгаад өөрийн охин 10 настай О-г мөргөж гэмтээжээ.
Тус хэргийг Дорнод аймгийн цагдаагийн газраас шалгаж байгаа аж. Иймд согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохгүй байхыг онцгойлон анхааруулж байна.
Эх сурвалж: ЦЕГ
Боловсролын яамнаас улсын төсвийн хөрөнгөөр барьж буй 11 сургууль, нэг дотуур байрны барилгын ажлыг есдүгээр сарын нэгнээс өмнө болон энэ хичээлийн жилийн нэгдүгээр улиралд багтаан бүрэн ашиглалтад оруулах тухай албан бичгийг гүйцэтгэгч компаниудад хүргүүлэв.
Тендерийн хугацаагаараа тэдгээр барилга 2025 онд ашиглалтад орох юм. Тус барилгууд ашиглалтад орсноор сургуулиудын хүчин чадал 6920 суудлаар нэмэгдэж, энэ тооны сурагчид гурван ээлжээр хичээллэдэггүй болох аж.
Заасан хугацаанд барилгаа бүрэн ашиглалтад оруулсан тохиолдолд ирэх оны санхүүжилтийг энэ онд багтаан бүрэн олгох зохицуулалтыг хийж байна гэж Боловсролын яамнаас мэдээллээ.
Сэлбэ голын үерийн хамгаалалтын далангийн ажил 50 хувьтай үргэлжилж байна. Нэг талдаа 750 метр, нийтдээ 1.5 км үерийн далан барих юм. НЗД-ын нэгдүгэр орлогч Н.Мандуул болон холбогдох албаныхан тухайн байршилд ажиллалаа.
Голын түшиц хана “Т” хэлбэртэй байх бөгөөд хөрс болон усны ачааллыг хамгийн сайн авдаг. Гулсалтгүйгээр хийх учраас ажлын талбай том. Иймээс тухайн орчмын байрнуудын шугам сүлжээ хөндөгдөж байгаа нь ажил удаашрах нэг шалтгаан болж байна. Ажлын трасст өртөөд байгаа шугам сүлжээг шилжүүлэхээр ажлын зураг төсөл хийж байгааг гэж “Билгүүн Монгол” ХХК-ийн “Сэлбэ Сэргэлт” төслийн удирдагч Р.Дамба хэллээ.
Мөн тэрбээр Натурын гүүрний хойд хэсэгт 130 метр түшиц хана хийнэ. Цутгалтын ажлыг ирэх долоо хоногоос хийж эхлэхээр төлөвлөсөн. Үерийн далангийн хөндлөн огтлол нь хамгийн багадаа 18 метрээс 40 метрийн өргөн байна. Иймээс үерийн далангийн зүүн хэсгийн ажлаа явуулахын тулд шороо болон элсээр шуудайлан далан барьж, голын урсцыг түр хаасан гэлээ.
Геодези, усны барилга, байгууламжийн газрын дарга Б.Бямбасайхан “Сэлбэ голын үерийн далангийн баруун талаар буюу 100 айлаас эхлээд багшийн дээдийн бүх хөрсний усыг дернажийн системээр цуглуулан Баянмонгол хорооллын хажуугаар гаргаж, Туул голруу нийлүүлдэг. Энэ шугам нь энд байгаа трасстай давхцаад байгаа учраас хаашаа шилжүүлэх талаар зөвшилцөж байна” гэв.
НЗД-ын нэгдүгээр орлогч Н.Мандуул “Сэлбэ голын түшиц ханыг барьж дууссаны дараа бүх шороогоо зөөн, голын урсцаа сайжруулна. Бидний дараагийн ажил бол голын баруун талын түшиц хана барих юм. Уг ажил зарим асуудлаас болоод хугацаа сунгагдаад байна. Өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд үер, усны асуудал маш их байлаа. Үүнээсээ сургамж аван бүх даланг стандартад нийцүүлнэ” гэдгийг онцлов.
Өнөөдрийн байдлаар Улаанбаатар хотын хэмжээнд таван байршилд үерийн хамгаалалтын даланг шинэчилж, зарим байршил шинээр барьж байна. Тухайлбал, ХУД-ийн Жаргалантын аманд нэг км үерийн далан шинээр барьж байгаа бөгөөд ингэснээр АЕГ, Эх, нярай, эмэгтэйчүүдийн төв эмнэлэг үерийн эрсдэлгүй болох юм. Мөн өнгөрсөн жилийн үерээр Улиастайн гол орчимд хоёр байршилд үерийн хамгаалалтын далан эвдэрч, хавтангууд нь урссан. Дээрх байршилд үерийн хамгаалалтын даланг шинэчилж байна.
“Парис-2024” зуны олимпийн эрэгтэйчүүдийн 65 кг-ийн жинд хагас шигшээд шалгарсан Т.Тулга Японы бөх Киёока Котарод 1:5-аар ялагдсанаар өнөөдөр /2024.08.11/ хүрэл медалийн төлөө барилдана.
Медалийн төлөөх барилдаан Улаанбаатарын цагаар 18:00 цагт эхэлнэ.
Өнөөдрийн байдлаар Орхон голын эхээр, Хэнтий нуруунаас эхтэй Туул, Хангай нурууны өврөөс усжих Завхан зэрэг голуудын усны түвшин өмнөх өдрийнхөөс 10-15 см нэмэгдээд байна.
Харин Орхон/Сүхбаатар/, Туул /Алтанбулаг/ Онон, Эг, Улз /Дашбалбар /, Хэрлэн / Багануур-Мөнгөнморьт- Чойбалсан/ болон Увс нуурын савын Хархираа зэрэг голууд үерийн түвшинг 5-50 см даван үерлэсэн хэвээр байгаа аж. Туул /Лүн/, Орхон /Орхонтуул/, Хурх, Барх, Онон, Балж, Хэрлэн /Өндөрхаан/ зэрэг голууд үерийн аюултай түвшинг 10-135 см даван хүчтэй үерлэсэн хэвээр байна.
Иймд дээрх сав голдрил дүүрэн элбэг устай байгаа голуудын саваар нутаглаж буй малчид, аялаж амарч яваа ард иргэдийг үерийн аюулаас сэрэмжтэй байхыг онцгойлон анхаарууллаа.
Олон Улсын хүүхдийн спортын Х наадам Улаанбаатар хотод 2024 оны 08 дугаар сарын 06-10-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдлаа.
Гурван улсын баг тамирчид спортын 9 төрөлд 525 багц медалийн төлөө өрсөлдөж, Монголын өсвөрийн шигшээ баг 31 алт, 33 мөнгө, 30 хүрэл нийт 94 медаль хүртсэнээр багийн дүнгээр тэргүүллээ.
Асуудлыг маш энгийнээр дэвшүүлэх Чадраабалын Ганжавхлангийн “Хол биш” номын талаар ярьж өгье. Шууд утгаараа ч, хийсвэр утгаараа ч Эверест биднээс хол биш…
Номын эхний хэсэг Эверест бейс кэмп буюу EBC 5364 руу гарсан адал явдлын талаар өгүүлнэ. Яг тухайн мөчид мэдэрсэн эмоци, үйл явдлаа бичсэн болохоор ч тэр үү Эверестийн оргил руу өөрийн биеэр мацсан мэт сэтгэл догдлуулсан, түгшсэн, бахархсан мэдрэмж төрүүлнэ.
Долоо хоногийн өмнө эмнэлэгт хэвтэж байсан хүн Эверест явна гээд Инчеоны онгоцны буудал дээр американо уугаад суух энэ хэсгээс зорих л юм бол зорилго ойрхон гэдгийг мэдэж болох юм. Эндээс л түүний Гималайн уулс дунд ядарч туйлдаж, даарсан ч бүхий л үйл явдлыг тухайн орчинд очоод ямар мэдрэмжтэй байсан тухай бичвэр эхэлнэ. Тэрбээр аав, эхнэр, дүү, хүргэн, найзуудынхаа хамт явжээ. Эверест бейс кэмп дөхөх тусам улам л ядарч, өндрийн нөлөөнд автжээ. Тэгээд хоноглох газартаа ирээд гар нь бээрсэн ч бичвэрээ бичих аж. Хүүхдийнхээ угаагаагүй хувцаснаас албаар үнэртэй, жижигхэн хиртэй цамцыг аваад гарсан юм. Яг хүүхдийн маань үнэр ханхийж, хүүхдээ тэвэрсэн юм шиг санагдаж, тайвшраад унтаад өгчээ. Хүн гэдэг нээрээ л сэтгэлийн амьтан юм.
Тэд өгссөөр л… Замд нь олон жилийн өмнө уул руу авирч яваад хөл алдаж унаад, амь насаа алдсан уулчдын цогцос ч харагдах аж. Өөр өөр улсынх ч гэлээ ядарч, ухаан алдсан нэгэндээ туслах, хүн байхын талаар өгүүлнэ. Хэцүү бэрх замуудад ядарч, даарсан ч аяллын тэмдэглэлээ кофетой хослуулан эморч, инээлдэж ядарсан мэдрэмжээ баяслаар дүүргэж өнгөрүүлжээ. Ингэж бартаат замуудаа давсаар нэг л мэдэхэд хүссэн газартаа иржээ. Тэр бол Эверест бейс кэмп буюу EBC 5364 юм. Бүгд л өөрсдийгөө ялж, зорилгодоо хүрчээ. Эхэлж чадвал төгсгөл хол биш гэдгийг энд харуулдаг.
Гэхдээ аяллын багийнхнаас дөрөв нь 6197 метр Лобучэ хайрхны оргил руу авирахаар шийдэж, үхсэн ч гомдолгүй гэсэн цаасан дээр гарын үсэг зурах аж. Нэг л эвгүй гишгэхэд үхэх аюултай замыг сонгосон ч зорилгодоо хүрчихээд буцаад ирсэн байна. Ийм л адал явдлын тухай тус номд өгүүлнэ.
“Эверест хол биш”-ийг магадгүй уулнаасаа бууж, нутагтаа ирсний дараа бодоод бичсэн бол тухайн үеийн агшинг хэзээ ч мэдэрч уншихгүй байсан болов уу.
Эндээс өөр онцлох маш олон эшлэл бий. Тодруулбал, “Аавынх манайхаас хол биш” хэмээх эссээ олон хүнийг “Энэ чинь юу билээ, нээрээ тийм шүү дээ” гэх бодол руу хөтлөх байх.
“…Алхаад очвол 20 минут, машинаар явбал 5 минут. Ийм л зайд аав, ээж хоёр байдаг. Засмал замын нөгөө талд бараг манай гэрийн тагнаас гараа сайн даллавал дүү маань олоод харчихна. Дүүгийндээ би жилдээ нэг юм уу хоёр удаа л очдог. Ер нь яагаад очиж байснаа ч сайн санахгүй байна. Гэхдээ түүний хаагуур аялж, ямар ажлууд хийж, юу бодож сэтгэж байгааг өдөр бүр шахуу утсан дээрээсээ цахим ертөнцөөс олж хардаг…” гэх хэсэг хүн бүрийн сэтгэлд ойр буух биз ээ.
Сошиал хөгжсөнөөр хажуудах нэгнээ анзаарахгүй, ойрхон байж уулздаггүйн тод жишээ шүү дээ.
Нимгэн хуудастай ч гэсэн энэ номд “Өөрийгөө уучлах хол биш, аз жаргалыг түгээх хол биш, өтлөх үхэх хол биш, өндрөөс унах хол биш, хэл сурах хол биш, эх орон хол биш, эхэлж чадвал том зорилго хол биш, үүр цайтал хол биш, сайн хүмүүс хол биш гэх мэт жижиг хол биш сэдвүүд багтах юм. Ер нь л бидний хүсэж тэмүүлэх бүх зүйл хол биш байдаг билээ.
Чөлөөт уран бүтээлч Ч.Ганжавхлангийн өөрийн амьдралд олж мэдсэн, түүнээс авсан сургамжийг энэхүү номоос уншаарай.
Малчид, иргэд, тээвэрчдэд зориулсан мэдээ: Өнөөдөр Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутгаар бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно.
2024 оны наймдугаар сарын 11-ний 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Нутгийн зүүн хагаст солигдмол үүлтэй, бусад нутгаар үүлшинэ. Баруун аймгуудын нутгийн зарим газар, зүүн аймгуудын нутгийн зүүн өмнөд хэсгээр бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно. Нутгийн зүүн хагаст баруун хойноос, бусад нутгаар баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр, нутгийн зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Хэнтийн уулархаг нутаг, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон, Улз, Халх голын хөндий, Дорнод-Дарьгангийн тал нутгаар 20-25 хэм, Их нууруудын хотгор, Алтайн өвөр говиор 30-35 хэм, бусад нутгаар 24-29 хэм дулаан байна.
2024 оны наймдугаар сарын 12-ноос 2024 оны наймдугаар сарын 16-ныг хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан төлөв
12-нд Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутгаар, 13-нд баруун аймгуудын нутгийн зарим газар, төв болон говийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 14-нд баруун болон говийн аймгуудын нутгийн зүүн, зүүн аймгуудын нутгийн өмнөд хэсэг, төвийн аймгуудын ихэнх нутгаар, 15-нд баруун болон төвийн аймгуудын ихэнх нутаг, говийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно. Салхи нутгийн зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 4-9 хэм, өдөртөө 21-26 хэм, Их нууруудын хотгор, Орхон-Сэлэнгийн сав газар, говийн бүс нутгийн баруун хэсгээр шөнөдөө 17-22 хэм, өдөртөө 30-35 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 10-15 хэм, өдөртөө 25-30 хэм дулаан байна. 14, 15-нд нутгийн хойд хэсгээр бага зэрэг сэрүүснэ.
Дунд голын лаг хагшаасыг цэвэрлэх ажил 94 хувьтай үргэлжилж байгаа бөгөөд энэ сарын 20-нд бүрэн дуусна. Уг ажилд нийгмийн хариуцлагын хүрээнд долоон ААН оролцож байгаа юм. Харин гэрээтээр 24 ААН Дунд голын лаг хагшаасыг цэвэрлэж байна. Өнөөдөр НЗД-ын нэгдүгээр орлогч Н.Мандуул болон Геодези, Усны барилга, байгууламжийн газрын дарга Б.Бямбасайхан нар ХУД-ийн 4 дүгээр хороо Яармагийн түр гүүр орчимд ажиллалаа.
Геодези, Усны барилга, байгууламжийн газрын дарга Б.Бямбасайхан “Яармагийн түр гүүрийг ААН-үүд нийлж, 60 орчим сая төгрөгөөр барьсан. Үүнийг албажуулна гэж байсан ч стандартын бус түр гүүр учраас боломжгүй юм. Энэ зуны болон өнгөрсөн зуны борооноор түр гүүрийг сэтэлсэн боловч буцаагаад өөрсдөө хучаад, засварладаг. Үүнээс болж ахуйн хог хаягдал түр гүүрэн доор бөөгнөрч, голын усыг боож байна. Дунд голыг цэвэрлэж байгаа энэ үед эрсдэл үүсгэж байгаа байршил нь энэ түр гүүр юм. Гүүрийг нураах албан бичгийг нийслэлийн Замын Хөгжлийн газар болон Хотын стандарт, Хяналтын газар руу өгсөн” гэлээ.
Ирэх долоо хоногт стандартын шаардлага хангахгүй байгаа энэ гүүрийг буулгаж, албан шаардлагыг аж ахуй нэгжүүдэд өгнө. Яармагийн шинэ гүүрийг бүрэн дуусгаж үүгээр явах замыг нээн, дулааны шугамыг голын урсац боохгүйгээр дээгүүр нь явуулахаар зөвшилцөнө гэдгийг НЗД-ын нэгдүгээр орлогч Н.Мандуул хэлж байв.
МУГТ П.Орхон шагналт 5 дугаар байрт шалгарлаа.
“Парис 2024” зуны XXXIII Олимпийн наадамд Чөлөөт бөхийн эмэгтэйчүүдийн 62 кг-ийн жинд өрсөлдсөн П.Орхон хүрэл медалийн төлөөх барилдаанд ялагдсанаар шагналт 5 дугаар байр эзэллээ.