-СУДАЛГААГААР ХҮҮХДҮҮД ДОЛООГООС ДООШ НАСАНДАА АРХИ АМСЧ
ҮЗСЭН ГЭЖ БАЙНА. ХАРИН 15-16 НАСАНДАА АРХИЙГ ХЭРЭГЛЭСЭН ГЭНЭ-
“Согтууруулах
ундааны хяналтын тухай хууль”-ийн шинэчилсэн найруулгын төслийг УИХ-д өргөн барихад
бэлэн болжээ. Уг хуулийн төслийг боловсруулах ажлын хүрээнд хэд хэдэн удаа хэлэлцүүлэг
өрнөсөн билээ. Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар, цагдаагийн байгууллага, найман
нэрийн барааны дэлгүүрийн эзэдтэй хуулийн төсөл санаачлагч болоод ажлын хэсгийнхэн
уулзаж, тэдний санал бодлыг сонсч байсан юм. Тэгвэл өчигдөр эрүүл мэндийн байгууллагын
мэргэжилтнүүдийн дунд энэ хуулийн төслийн талаар хэлэлцүүлэг зохион байгуулав. Ерөнхийлөгчийн
дэргэдэх Иргэний танхимд болсон уг хэлэлцүүлгийг хуулийн төсөл санаачлагч УИХ-ын
гишүүн Л.Эрдэнэчимэг удирдан явуулсан юм. Тэрбээр “Архидан согтуурахтай тэмцэх одоогийн
мөрдөгдөж байгаа хууль 2003 оноос хэрэгжиж байна. Үүнээс хойш 11 жилийн хугацаа
өнгөрлөө. Уг нь хууль гарснаар архидан согтууралт эрс багасах учиртай. Гэтэл өнөөдөр
бахь байдгаараа байна. Иргэдийн зүгээс “Архиныхаа хуулийг чангатгаж өгөөч, үүнээс
болж гэмт хэрэг өсч байна. Хүүхдийн сургууль цэцэрлэгийн хүрэлцээ муу байхад архи
борлуулдаг цэгүүд дэндүү олон байна. Архины хууль бус худалдаа ч газар авлаа. Үүнийг
зогсоож өгөөч” гэдэг. Энэ хуулийг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч анх санаачлан “Архигүй
Монголын төлөө” хэмээх уриалга гаргаж байсан. Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар дээр энэ
хууль боловсруулсан. Хууль зүйн яаман дээр ажлын хэсэг гарч ажиллаад өргөн барихад
бэлэн болсон” гэв.Архинд донтох өвчний талаар мэргэжилтнүүдийн саналыг авна гэлээ.
Энэ
хуулийн төслийг боловсруулахдаа ДЭМБ-ын зөвлөмжийг тусгажээ. Тухайлбал, архи худалдан
авах хүний нас, худалдах өдөр, цагийн хязгаарлалт зэргийг олон улсын туршлагаас
хуулиндаа тусгажээ. Мөн өндөр градустай архийг тусгай дэлгүүрээр худалдаалах, архины
татварыг нэмэгдүүлэх, бүх төрлийн зар сурталчилгааг хориглох гэхчилэн заалтуудыг
ч тусгажээ.
Согтууруулах
ундааны хэрэглээ, хор хөнөөлийн талаар ЭМЯ-ны Нийгмийн эрүүл мэнд хариуцсан мэргэжилтэн
Б.Бямбатогтох танилцуулахдаа “Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулинд 1994,
2000, 2003 онд өөрчлөлт оруулж, 2003-2011 онд үндэсний хөтөлбөрүүд хэрэгжсэн ч архидалт
буурахгүй байгаа. Иймд шинэ стратеги боловсруулж архидалттай тэмцэх шаардлагатай
болсон. 90 оноос манай улс зах зээлийн нийгэмд шилжсэнээр архидалт ихэссэн гэдэг
ч өнөөдөр хүүхдүүд архи амсч, хэрэглэж байгаа нь аюулын харанга дэлдэж байна. Судалгаагаар
хүүхдүүд долоогоос доош насандаа архи амсаж үзсэн гэж байна. Харин 15-16 насандаа
архийг хэрэглэж байна. Эрэгтэй хүүхдүүдийн 70 хувь нь, охидын 64 хувь нь 14 наснаасаа
өмнө архи амсч, хэрэглэж үзсэн гэж байгаа. Архинаас хордох тохиолдол жилээс жилд
нэмэгдэж залуу насандаа архины хордлогоор нас барах тохиолдол ихэсч байна. Архидан
согтуурах эмгэг өвчин. Маш удаан эмчилгээ авдаг. Монгол Улсын хэмжээнд жилдээ
100 гаруй мянган хүн эрүүлжүүлэгдэж байна. Эрүүлжүүлэгдсэн гэж ярих бус архины хордлогыг
эмчлэх, хордлогоос гаргах гэж томьёолох нь зүйтэй” гэв.
Өнөөдөр
Монгол Улсын хэмжээнд 95 аж ахуйн нэгж архи согтууруулах ундаа үйлдвэрлэж байгаа
аж. 2013 онд хийгдсэн судалгаагаар спирт 1925 литр, архи, дарс 24774 литр, шар айраг
64 сая литр үйлдвэрлэсэн бол 36 сая литр архи импортолж, экспортод 154926 литр архи
гаргасан үзүүлэлттэй байна. Түүнчлэн дотоодод үйлдвэрлсэн болон импортолсон архины
хэмжээг харьцуулж үзэхэд өндөр тоо гардаг бөгөөд энэ нь ДЭМБ- аас гаргасан зөвлөмжтэй
харьцуулахад маш өндөр дүн гарч байгаа нь анхаарал татаж байгааг ХЗЯ-ны Хууль эрх
зүйн шинэчлэлийн бодлогын газрын мэргэжилтэн Ч.Бат-Эрдэнэ танилцуулгадаа дурдсан
юм. Мөн архины худалдаа, үйлчилгээ эрхэлдэг аж ахуйн нэгжийн тоо сүүлийн жилүүдэд
эрс нэмэгдсэн гэлээ. Өнөөдөр улсын хэмжээнд 7823 дэлгүүр согтууруулах ундаа борлуулж,
2880 байгууллага согтууруулах ундаагаар үйлчлэх үйлчилгээ явуулдаг гэсэн статистик
дүн мэдээ гарчээ. Нийт гэмт хэргийн 25.2 хувь согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ
гарч, захиргааны зөрчил 7.5 хувьтай байгаа гэв.
Согтууруулах
ундааны хяналтын тухай хуулийн төсөл нь одоогийн хуулиас бүтцийн хувьд өөрчлөгджээ.
Согтууруулах ундааны үйлдвэрлэлтэй холбоотой асуудлуудыг нэлээд нарийвчлан тусгаж
өгсөн гэнэ. Тусгай зөвшөөрлийг Засгийн газар сонгон шалгаруулалтын үндсэн дээр олгохоор
заажээ. Ингэхдээ сум, баг, хорооны Иргэдийн хурлын санал, цагдаа болон мэргэжлийн
хяналтын байгууллагуудын зөвшөөрлийг үндэслэх юм байна. Согтууруулах ундаа худалдахад
хориг тавих өдрийн тухайд орон нутгийн Засаг даргад бүрэн эрхийг нь өгөхөөр төсөлд
нэмжээ. Мөн архи импортлох аж ахуй нэгжүүд жилд хэдий хэмжээний спиртийн бүтээгдэхүүн
оруулж ирэх ёстойг нь хүртэл хуулийн төсөлд нарийвчлан тусгасан байна. Согтууруулах ундаа худалдаалах цэгүүдийн байршлыг
ч зааж өгчээ. Сургууль, цэцэрлэгийн орчин гээд тодорхой бүсүүдэд худалдаалахыг хориглох
аж. Улмаар согтууруулах ундааг дагнасан тусгай цэгээр борлуулах зохицуулалт хийжээ.
Тэгэхээр энэ хууль хэрэгжвэл бусад нэр төрлийн бараатай хамт худалдахгүй болох нь.
Энэ мэт спиртийн агууламжаас хамаарч, хэрхэн яаж худалдахыг холбогдох байгууллагуудаас
тодорхой санал ирсний төсөлд тусгах аж.
Дээрхээс
гадна, алкогольны төрлийн ундаагаар үйлчлэх цэгүүдийг аймаг нийслэлийн ИТХ нь тогтоож
өгөхөөр төсөлд дурджээ. Гагцхүү согтууруулах ундаа худалдах зөвшөөрөлтэй аж ахуй
нэгжийг хүн амын тооноос хамаарч зохицуулалт хийх боломжгүй байгаа гэнэ. Учир нь
тухайн нутаг дэвсгэрийн хөгжлийн байршлаас хамаарч үйлчилгээний цэгүүд байрладаг
учраас энэ зохицуулалтыг хийгээгүй байна. Харин согтууруулах ундаа худалдах тусгай
зөвшөөрөлтэй аж ахуй нэгжийг тухайн нутаг дэвсгэр дээрх хүн амын тооноос хамаарч
тогтоож өгөх чиглэл баримталжээ. Хуулийн төсөлд 2-2.5 мянган хүн тутамд нэг согтууруулах
ундаа худалдах цэг байх талаар яригдаж буй гэнэ. Согтууруулах ундаагаар үйлчлэх
тусгай зөвшөөрөл нь цагийн хувьд хоёр төрөлтэй байхаар яригдаж буй гэнэ. Шөнийн
00.00 цаг, эсвэл 04.00 цаг хүртэл согтууруулах ундаагаар үйлчилдэг байх боломжийг
топ аж ахуй нэгжид олгохоор төслийн хүрээнд яригдаж байгаа юм. Үүнийг ажлын хэсгийнхэн
тайлбарлахдаа “Өнөөдөр баар, цэнгээний газруудыг 00.00 цаг хүртэл ажиллах ёстой
гэж хуулиндаа заасан боловч нууцаар ажилладаг. Тэгэхээр харуул хамгаалалтаа чангатгасан,
хэрэг түвэг болоод байхааргүй, эрсдлээ бүрэн даах чадвартай дээд зэргийн үйлчилгээний
газруудад уртасгасан цагаар ажиллах эрхийг нь олгох бодлого баримталж байгаа” гэв.
Хэрэв ийм заалт хуулинд тусгагдвал архидан согтууралт буурахгүй гэж хэлэлцүүлэгт
оролцогчид дургүйцэж байлаа. “Бүхэл бүтэн улсын нийслэлд шөнийн цагаар согтууруулах
ундаагаар үйлчилдэг томоохон газар байх нь зүйтэй. Наанадаж гадны жуулчид үйлчлүүлнэ
шүү дээ” гэж хуулийн төслийн агуулга танилцуулсан мэргэжилтэн тайлбарлав. Харин
Л.Эрдэнэчимэг гишүүн хэдхэн хүний эрх ашигт нийцсэн ийм заалт хуулинд тусгахын эсрэг
байр суурьтай балаа.
Согтууруулах
ундааны хяналтын тухайд төсвийн мөнгөөр архи худалдан авч болохгүй, насанд хүрээгүй
хүүхдээр архи худалдаалуулахгүй байх зэрэг хориглосон заалтуудыг төсөлд тусгажээ.
Хууль зөрчсөн аж ахуй нэгжид хариуцлагын хэмжээг нэмэгдүүлж, 50 сая төгрөг хүртэл
торгуулийн арга хэмжээ авдаг болох юм байна. Архины градусыг хоёроор бууруулж, татварын
хэмжээг ч нэмэх гэнэ. Ингэснээр архидан согтууралтыг
багасгах зорилготой хууль биелэлээ олоход том алхам болох ажээ.
Өчигдрийн
хэлэлцүүлгийн үеэр өрнөсөн гол сэдэв бол согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн
хүмүүсийн хордлого тайлах төв байгуулах тухайд чиглэгдсэн юм. Хуулийн төсөлд архины
эмчилгээг Хордлого тайлах төв хэрэгжүүлнэ гэсэн заалт орж байгаа гэнэ. Ийм төв аймаг,
нийслэлийн хэмжээнд нэгийг байгуулахаар тусгажээ. Хэрэв хууль батлагдвал барилга
байгууламж барих шаардлагатай болж, нэмж мэргэжилтнүүд ажиллахаас өгсүүлээд төсөвт
дарамт учирна гэдгийг мэргэжилтнүүд онцолж байсан. Тэрний оронд аймгуудын Нэгдсэн
эмнэлгийг бараадуулан Хордлого тайлах төв байгуулсан нь дээр гэж байлаа. Харин нийслэлийн
хувьд төвлөрсөн төвийн хэмжээнд одоогийн байгаа Наркалогийн төвийн эмнэлгийг Хордлого
тайлах төв болгосон нь дээр гэдэгтэй санал нэгдэж байсан юм.
Архидалтыг
багасгахын тулд согтууруулах ундааны үнийг нэмсэн ч тусыг олоогүй. Тиймээс савлагааны
хувьд анхаарч, хуульчлах ёстойг зарим мэргэжилтнүүд дурдаж байв. Жижиг шилтэй, бүр
100 граммаар савладаг архи худалдахыг хориглох ёстойг ч сануулж байлаа.
М.МӨНХЦЭЦЭГ
Гэрэл зургуудыг
Ц.МЯГМАРСҮРЭН
Categories
Энэ улсын шигшээ өнгөлнө
2014 он спорт сонирхогчдын хувьд “Өндөр жил” гэхэд хилсдэхгүй.
Дөрвөн жилд нэг удаа зохиогддог хөлбөмбөгийн ДАШТ энэ зун Бразил улсад эхэлнэ. Манай
сонин энэ спортын том цэнгүүнийг угтан ямар улсын шигшээ баг дөмөгхөн тоглож дээгүүр
давхих вэ гэдгийг цувралаар танилцуулж байна.
Хөлбөмбөг
гээч спорт нь өнгөрсөн зууны эхнээс анхны ДАШТ-ээ зохиож нийтдээ 19 удаа аваргаа
тодруулсан байдаг юм. Дөрвөн жилд ганц удаа зохиодог тул тун нэр хүндтэй энэ эрхэм
цолыг наймхан улсын шигшээ баг хүртсэн гээд бодохоор асар их ач холбогдол өгөхөөр
цол хэргэм гэдэг нь ойлгогдож байгаа биз. Тэгвэл энэ найман улсаас хамгийн өвөрмөц,
логик утгаар ойлгоход хэцүү баг нь Итали юм. Тайлбарлах уу.
Италичууд
дэлхийн аварга хэмээх эрхэм цолыг дөрвөн удаа хүртсэн баг бөгөөд 1934-1950 он хүртэл
16 жилийн туршид энэ цолыг хамгийн удаан хадгалсан баг. Тэдэнд хэцүү байх тусмаа
аварга болох боломж нь нэмэгддэг тун өвөрмөц хүмүүс юм шиг бодогдоод байдаг юм.
1938 онд аваргын төлөө тоглох гэж байхдаа Муссолинигоос “ял эсвэл үх” гэсэн богинохон
цахилгаан мэдээ авч байлаа. Үхэхгүйн тулд ясаа цайтал тоглохыг үзүүлээ биз дээ хөөрхий
италичууд. 1982 онд аварга болохдоо баахан “мөрийтэй тоглоомчид” авч очиж байв.
2006 онд Германд зохиогдсон ДАШТ-ний шигшээ тоглолтод шалгарсан Италийн багийн ихэнх
гишүүд нутагтаа очоод шүүхийн хаалга татах болсон гэдгээ мэдчихсэн, сэтгэлийн дарамттай
хүмүүс байсан. Учир нь тэдгээр хөлбөмбөгчид Ювентус, Милан зэрэг багуудад тоглож
байхдаа найрааны хөлбөмбөгт орооцолдсон мөнгө өгч, авалцсан, харсан, гэрч болсон
гэх мэтчилэнгийн гэм нүгэлтэй байсан. Гэхдээ л аварга болоход энэ нүглүүд нь саад
болоогүй л юм даа. Нэг өгүүлбэрээр тайлбарлавал муу байх тусмаа сайн гэдэг Италичуудад
таараад байдаг юм шиг. Багийн бүрэлдэхүүн хэт хөгшин байх италичуудад огт хамаагүй.
Тэд винотойгоо адилхан нас нь явах тусмаа улам сайжирна, чангарна. Тэд хамгаалж
тоглодог. Бусад багуудын бүтэн бүрэлдэхүүнээрээ хаалга руугаа шигдэн хамгаалж байгааг
харахад дургүй хүрмээр байдаг бол италичуудынх шар өөр. Тэд анхнаасаа л иймэрхүү
тактиктай тоглодог байсан зөв хамгаалалтаас цахилгаан мэт хурдан сөрөг довтолгоо
гэдэг зарчмаар галавын үеэс л тоглосон, тэдэнд тохирдог тактик юм. Италичуудад их
найдвар өгөх үед тэд энэ найдварыг шороотой хутгаад хаячихдаг. Харин “одоо ч гавихгүй
дээ” гэхээр гайхалтай тоглочихдог ерөнхийдөө тааж боломгүй гэхдээ хэзээд шилдгүүдийн
эгнээнд байх болно гэдэгт итгэж болох шигшээ баг билээ.
Италийн багийн ноён нуруу
Буффон,
Сальваторе Сиригу, Кьеллини, Леонардо Бонуччи, Андреа Бардзальи, Андреа Пирло, Абате,
Маркизио, Де Росси, Монтоливо, Мотта, Антонио Кандрева, Балотелли
Багийн ахлах дасгалжуулагч Чезаре Пранделли
Италийн
шигшээ багийн ар тал уламжлал ёсоор тул мундаг. Ахлах дасгалжуулагч Пранделли үүнийгээ
мэддэг тул хэр барагтай сэлгээ солио хийгээд байдаггүй. Буффон, Абате, Кьеллини,
Бонуччи, Шильо, Кришито гээд олон жил хамт тоглосон хашруудтай, тэдэндээ итгэл үзүүлнэ
гэж жигтэйхэн.
Сайн тал
Италийн
шигшээ багт Буффон, Пирло, Росси гээд хэдэн настай вэ гэдгийг нь мартчихсан гурван
том “багана” бий. Хамгийн гайхалтай нь он цаг өнгөрөх тусам улам тодрох эдгээр одууд
байрлал бүр дээрээ бусаддаа үлгэр болохуйц тоглосоор л байна.
Хагас
хамгаалалт нь сайн. Де Росси, Маркизио мэт нь хамгаалчихна, хэрэгцээ гарвал довтолчихно.
Тиаго Мотта, Пирло, Монтоливо гээд гайхалтай авьяаслаг хагас хамгаалагчид довтолгоог
дэмжинэ. Гэтэл цаана нь Аквилани, Поли гээд залуучууд шигшээдээ багтаж чадахгүй ээлжээ хүлээгээл зогсож байх жишээний.
Авьяас нь хөгширч өгдөггүй хэдэн хүн Италийн шигшээд нижгээд байна даа.
Сул тал
Италийн
шигшээ багт яг энэ багт таарахаар хурдан, богино хугацаанд, жижигхэн орон зайд амжиж
гоол хийх авьяастай жишээ тоочвол Иньзаги, Тевес мэт шиг довтлогчид их зохидог.
Балотелли тийм биш. Эль-Шаарави тийм боловч сүүлийн үед тогтмол гэмтэх болсон тул
бэлтгэл муутай. Өөрөөр хэлбэл сөрөг довтолгооны үзүүрт байж төгсгөл хийх чадвартай
довтлогч хомсхон болчихсон гэхэд хилсдэхгүй. Тэгээд ч Балотеллигээс өөр довтлогч
байхгүй болтлоо хоосорчихоод байна гэхэд хилсдэхгүй дээ. Мэдээж Жилардино, Жузеппе
Росси гээд нэрлэж болох боловч дэлхийн аварга болохын төлөө тэмцэж байгаа бусад
багийн довтлогчидтой харьцуулваас арай л ядруухан харагдаад байгаа юм даа. Дээр
нь тэд энэ жил тун чанга хэсэгт хуваарилагдсан. Бараг нөгөө “Үхлийн” гээд нэрлэж
тодотгоод байдаг хэсэг шүү дээ. Тэдний хэсгийн өрсөлдөгчид нь ихэвчлэн Италийн шигшээтэй
эн зэрэгцэхүйц багууд тул сайн довтлогч зайлшгүй шаардлагатай даа.
Уг
нь италичууд 12 жил болоод л шигшээ тоглолтын үзүүр түрүүнд үлддэг уламжлалтай юм
билээ. Тэд 1970, 1982, 1994, 2006 онуудад финалд шалгарч алт мөнгөн медаль хүртэж
байсан гэдгийг тооцоолоод нэмж хасаад үзэхээр ямар ч байсан энэ жил түрүүлэх ёсгүй
болж байгаа биз. Гэхдээ түрүүлэх хэмжээнд тогловол бас л дажгүй шүү.
Д.БАТ-ЭРДЭНЭ
Д.ДАВААСҮРЭН
УИХ-ын пүрэв гаригийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар “давхар дээл”-ийн хуулийн төслийг батлах шаардлагагүй гэж үзсэн билээ. Энэ талаар УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга Ц.Бямбацогтоос тодруулснаа хүргэе.
-Хуулийн төслийг Их хурлаас батлах шаардлагагүй гэж үзлээ. Та үүн дээр ямар байр суурьтай байна вэ?
-Ухаалаг төр рүү хурдан шилжье, монгол төр данхайсан байна, нөгөө ард түмэн, татвар төлөгчид жижгэрээд байдаг. Гэтэл төр нь томроод данхайгаад байдаг. Төсвийн орлого бүрдэхээ байсан. Энэ үүднээс ухаалаг төр рүүгээ хурдан шилжье гэж Монгол Улсын Ерөнхийлөгч энэ хуулийг санаачилсан байх. Харамсалтай нь эрх мэдэл, албан тушаалдаа эрх баригчид дуртай байгаа юм байна. Аргагүй л вакум байгаа юм байна даа л гэж хэлэхээс өөр үг алга даа.
-Г.Уянга, С.Дэмбэрэл гишүүний саналыг яах вэ?
-Дэгийн тухай хуулиар гишүүд ирцэнд орчихоод санал хураалтад оролцоогүй бол татгалзсанд тооцдог. Яах ч арга байхгүй.
Э.ЭНХ
Монголын үндэсний бөхийн холбооноос зохион байгуулж буй шилдэг начингуудын багийн халз барилдаан нөгөөдөр буюу тавдугаар сарын 3-ны өдөр Бөхийн өргөөнд болно. Халз барилдааны тасалбарын үнэ 15 мянган төгрөг бөгөөд өнөөдрөөс Монгол бөхийн өргөөний тасалбарын цэгээр худалдаалж эхэлжээ.
Халз барилдаанд шилдэг 12 улсын начин зүүн, баруун гэсэн хоёр тал болон өрсөлдөх юм.
Зүүн талын начингууд:
1. Э.Энхбат /Булган аймаг, Могод сум/
2. Ду.Батбаяр /Говь-Алтай аймаг, Бугат сум/
3. Б.Амарзаяа /Архангай аймаг, Чулуут сум/
4. Ц.Одбаяр /Өмнөговь аймаг, Булган сум/
5. Р.Пүрэвдагва /Архангай аймаг, Булган сум/
6. Т.Баасанхүү /Увс аймаг, Тэс сум/
Баруун талын начингууд:
1. Ч.Баянмөнх /Сэлэнгэ аймаг, Мандал сум/
2. Б.Сангисүрэн /Өвөрхангай аймаг, Тарагт сум/
3. А.Батмөнх /Хөвсгөл аймаг, Цагаан-Үүр сум/
4. Ж.Чулуунбат /Баянхонгор аймаг, Бууцагаан сум/
5. Б.Пүрэвсайхан /Ховд аймаг, Чандмань сум/
6. Л.Цэрэнтогтох /Говь-Алтай аймаг, Цогт сум/
УИХ-ын гишүүн, Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын сайд С.Эрдэнэ Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагын Монгол Улс, БНХАУ-ыг хариуцсан товчооны захирал Тим Дэ Мэйэрийг өнөөдөр /2014.05.01/ Төрийн ордонд хүлээн авч уулзлаа. Сайд С.Эрдэнэ ноён Тим Дэ Мэйэрт Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагын Монгол Улс, БНХАУ-ыг хариуцсан товчооны захирлаар томилогдсонд баяр хүргээд, 1990 оноос эхлэн Монгол Улсын хөдөлмөр эрхлэлт болон хүний эрхийн тухай хууль тогтоомжийг боловсронгуй болгох, Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагын конвенцуудын хэрэгжилтийг сайжруулах, нийгмийн түншлэлийг Монгол Улсад хөгжүүлэхэд Засгийн газар, ажил олгогч болон үйлдвэрчний эвлэлийн байгууллагуудтай үр дүнтэй хамтран ажиллаж ирсэнд салбарын сайдын хувьд талархаж байгаагаа илэрхийллээ.
Тэрбээр нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөр эрхлэлтийн үйлчилгээг сайжруулах зорилгоор ХАХНХЯ, НҮБ-ын Нийгмийн хамгааллын ажлын хэсэг хамтран 2013 оны есдүгээр сард эхлүүлсэн үндэсний хэмжээний хэлэлцүүлгийн гурав дахь удаагийн арга хэмжээг маргааш хийх гэж байгааг мөн дуулгасан юм.
Ноён Тим Дэ Мэйэр, 2002 оноос хойш нийгмийн хамгааллын чиглэлээр салбарын яамтай хамтран ажиллаж ирсэн гээд шилжилт хөдөлгөөнийг зохицуулах, Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагын стандартыг Монголд нутагшуулах чиглэлээр ажиллаж байснаа дурслаа. Монгол Улсыг зорин ирсний зорилго нь эртнээс эхлүүлсэн хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх хэмээгээд Хөдөлмөрийн яам болон холбогдох бусад байгууллагуудтай хамтран хэрэгжүүлэх “Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, малчид, хувиараа болон албан бус салбарт хөдөлмөр эрхлэгчдийн тэтгэврийн даатгалд хамрагдлыг нэмэгдүүлэх замаар нийгмийн хамгааллын хамрах хүрээг өргөжүүлэх” төслийн нээлтэд маргааш хүрэлцэн ирэхийг урьсан юм.
Мөн тэрбээр нийгмийн даатгал, тэтгэврийн хуулийн өөрчлөлтийн талаар сайдаас тодруулсан. УИХ-ын гишүүн, Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын сайд С.Эрдэнэ, “Нийгмийн даатгалын шинэтгэлийн ажлыг гурван үе шаттай явуулахаар төлөвлөж байгаа. Эхний ээлжинд эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцоог шинэчилж, үргэлжлүүлээд тэтгэврийн даатгалын, мөн тэтгэмжийн даатгалын шинэтгэлийг эхлүүлнэ. Эрүүл мэндийн даатгалын тухай тухай хуулийн төсөл Засгийн газраас дэмжлэг авсан учир удахгүй УИХ-д өргөн барихаар төлөвлөөд байна. Түүний араас удахгүй эхлүүлэх нийгмийн даатгалын шинэтгэлийн чиглэлээр Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагаас санал санаачилга гаргавал хамтран ажиллахад бэлэн байна” хэмээн сайд хэллээ гэж УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.
Шилдэг залуу эмч нарт жил бүр олгодог Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит 2014 оны шагналын эзэд өнөөдөр тодорлоо. Улсын нэгдүгээр төв эмнэлгийн Бөөрний мэс заслын клиникийн эмч Мэндбаярын Эрдэнэсайхан, Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн нярайн нэгдсэн тасгийн эмч Дүгэрсүрэнгийн Оюун-Эрдэнэ,Улсын гуравдугаар төв эмнэлгийн Зүрх судлалын тасгийн эрхлэгч, их эмч Хүрэлбаатарын Мөнгөн-Өлзий нар энэ оны шилдгүүд болсон байна. Төрийн тэргүүний нэрэмжит шагналыг тэдэнд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга П.Цагаан гардуулан өгөв.
Улсын нэгдүгээр төв эмнэлгийн Бөөрний мэс заслын клиникийн эмч Мэндбаярын Эрдэнэсайханбөөр шилжүүлэн суулгах болон бөөрний хавдрын мэс заслын арга барилыг чадварлаг эзэмшиж, ард иргэдэд эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг мэргэжлийн өндөр түвшинд түргэн шуурхай хүргэн олон хүний амь нас, эрүүл мэндийг хамгаалахад чухал хувь нэмэр оруулсан бол Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн нярайн нэгдсэн тасгийн эмч Дүгэрсүрэнгийн Оюун-Эрдэнэ эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг чанартай, чадварлаг үзүүлж, жин багатай, амьсгалын хямралтай нярайд сурфактант эмчилгээ хийх аргыг эмнэл зүйн практикт анхлан нэвтрүүлж эх нялхсын эрүүл мэндийг хамгаалах үйлсэд өндөр амжилт гаргасан байна. Улсын гуравдугаар төв эмнэлгийн Зүрх судлалын тасгийн эрхлэгч, их эмч Хүрэлбаатарын Мөнгөн-Өлзий зүрхний хэм алдагдлыг бууруулах төхөөрөмжийг өвчтөний биед суулгах, хянах, шинэчлэн програмчлах аргачлалыг нэвтрүүлэх, хөдөө орон нутагт ажиллаж буй эмч нарт алсын зайнаас теле зөвлөгөө өгөх зэрэг эмчилгээ, оношилгооны орчин үеийн арга технологийг үйл ажиллагаандаа амжилттай хэрэгжүүлэн ажиллажээ.
Шилдэг залуу эмч нарт өргөмжлөл, шагнал гардуулсны дараа Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга П.Цагаан тэдэнд хандан товч үг хэллээ. Тэрээр хэлсэн үгэндээ “Та бүхний энэ өглөөний амар амгаланг айлтгая. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит шагнал хүртсэн гурван залуу эмчид халуун баяр хүргэе. Бөөр, зүрх, хүүхэд зэрэг чухал гурван салбарын эмч шагналын эзэд боллоо.
Монгол Улс өнгөрсөн 20 гаруй жилд олон зүйл дээр амжилт олсон. Түүний нэг нь монгол хүний дундаж наслалт 5-6 жилээр уртассан байна. Энэ амжилтад хүрэхийн тулд Монгол Улсын иргэд эрүүл аж төрөх ёсыг эрхэмлэж, биеийн тамир спортоор хичээллэдэг болсноос гадна мэдлэг, чадвартай эмч нар олширсонтой холбоотой.
Ерөнхийлөгчийн энэ удаагийн шагналыг гардан авч байгаа гурван залуу эмчдээ баяр хүргэж, та бүхэнтэй хамт ажиллаж байгаа эрүүл мэндийн салбарынхан, залуу эмч нарт чин сэтгэлийн талархал илэрхийлье. Нэрт зохиолч Д.Нацагдоржийн шүлэгт :
“Жаргалан, жаргалан, жаргалан
Энэ ертөнцийн түмэн жаргалан
Түүний дотроос чухам жаргалан
Эрүүл энхийн нэгэн жаргалан” гэсэн байдаг.
Алтан гартай, шилдэг эмч нарын тоо та гурваар нэмэгдэж байгаад баяртай байна. Ажлын амжилт, хамгийн сайн, сайхан бүхнийг хүсэн ерөөе” гэлээ.
УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Хууль зүйн сайд Х.Тэмүүжинг огцруулах эсэх тухай асуудлыг хэлэлцэхээр болсон ч УИХ дахь Ардчилсан намын бүлэг завсарлага авлаа. УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат тав хоногийн завсарлаг авч байгаагаа мэдэгдсэн юм.
Өнөөдрийн чуулганаар хэлэлцэх чухал асуудлуудаас ямар шийдвэр гарахыг нийгэм даяар хүлээлттэй байсан. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилсан Засгийн газрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай буюу сайд нарын “давхар дээл” тайлах хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийсэн юм. Ингээд чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Засгийн газрын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх шаардлагагүй хэмээн дуу нэгтгэж, төслийг санаачилсан субъект нь болох Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид буцаахаар боллоо. Уг нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгч хуулийн төслийг санааачлахдаа үйлчилж эхлэх хугацааг нь 2016 оны долдугаар сарын 1 байхаар тусгаад байсан юм. Засгийн газрыг огцруулах талаар хуулийн төсөлд байгаагүй билээ.
УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Эдийн засгийг эрчимжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай УИХ-ын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийх шатанд УИХ дахь МАХН-МҮАН-ын Шударга ёс эвслийн бүлэг завсарлага авлаа. Завсарлагыг нэг хоногийн хугацаатай авч байгаагаа УИХ дахь МАХН-МҮАН-ын Шударга ёс эвслийн бүлгийн дарга Н.Батцэрэг мэдэгдлээ. Ингэх болсон нь тогтоолын төсөлд тусгасан асуудлуудыг нягтлах шаардлага үүслээ хэмээн онцолсон юм.