Монголын Ахмад эмч нарын холбооны тэргүүн дэд ерөнхийлөгч, хүний их эмч П.Нямдоржтой ярилцлаа.
-Юуны өмнө та өөрийгөө товч танилцуулахгүй юу?
-Намайг Палчиндагвын Нямдорж гэдэг. 1970 онд Анагаахын ухааны дээд сургуульд элсэн орж 1976 онд хүний их эмч мэргэжлээр төгсөөд өөрийн төрсөн нутаг болох Ховд аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт мэдрэлийн эмчээр ажлын гараагаа эхэлсэн. Нийтдээ сэтгэл мэдрэлийн мэргэжил олгох, дээшлүүлэх курс хийгээд 14 жил сэтгэл мэдрэлийн эмчээр ажилласан. Клинникийн профессор цолтой.
-Таныг Монголын ардын уламжлалт эмчилгээний талаар нэлээд судалсан гэж сонссон?
-Сэтгэл мэдрэлийн эмчээр ажиллаж байх хугацаандаа уг чиглэлээр ажиллана гэсэн бодолтой байсан юм. Гэвч сэтгэл мэдрэлийн диспансерт байхад миний анхны уламжлалт эмчилгээний багш Улсын нэгдүгээр төв эмнэлгийн физик эмчилгээний эмч Должин-Очирт дагалдан хийж хануур, самнуур сонирхож эхэлсэн. Хануур хийхэд тэр үед хаалттай шахуу сэдэв байлаа. Уламжлалт эмчилгээг хэрэглэж болохгүй, зөвхөн европ эмнэлгээр явах ёстой гэсэн социалист системийн тийм онцлог байв. Тиймээс Должин-Очир эмч маань хануурыг нууцаар хийдэг байлаа. Багшийг маань төрийн томчууд хар машинтай ирж авч явж эмчилгээ хийлгэж байхад би цуг дагалдан хийнэ. Ингэж явсаар сүүлдээ багш маань дайлуулаад сууж байхад би өвчтөнд хануурыг нь бие даан хийдэг боллоо. Дагалдан хийх явцдаа ардын уламжлалт эмчилгээ зүү, төөнүүр, монгол тан эм зүй зэргийг шинжлэх ухааны үндэстэй судлах ёстой юм байна гэдгийг ойлгоод 1989 онд Дэлхийн эрүүлийг хамгаалах байгууллагын шугамаар зүү төөнө заслын Олон улсын курс явагдахад элсэн орж профессор Бадарч, доктор, прфессор Б.Төмөрбаатар нарын анхны төгсөгч болсон юм.
-Та Польшид Монгол ардын уламжлалт эмчилгээг анх нэвтрүүлж байсан гэдэг. Энэ тухайгаа сонирхуулбал?
-Курсээ төгсөөд хувийн эмнэлэг байгуулан ажиллаж байлаа. Чех улсад хоршоологчдын холбооны нэг том удирдагчийн хүүхдийн тархи, толгой нь хөдөлсөн байна, та очиж үзэж өгөөч гэсэн санал ирдэг юм байна. Тэдний зардлаар Чех улсад очиж олон хүнд үзлэг эмчилгээ хийсэн юм. Польшийн Элчин сайдын яамны ажилтан Самбуу, Дэлгэрсүрэн нар “Польш улсын иргэд Монголын уламжлалт эмчилгээг их сонирхдог юм. Та тэнд очиж ажиллаач” гэсэн санал тавьж билээ. Польш улсад жил гаруй маш сайн ажиллаад Монголдоо ирээд зургаан жил болсны дараа буцаж Польш улсад очиж ажилласан. Нийтдээ Польш улсад 10 гаруй жил Монголын ардын уламжлалт эмчилгээг дэлгэрүүлэн ажилласан л даа. Ингэж Польш явах уламжлалт эмч нарын анхны замыг нээж байлаа. Одоо Польшийн хот болгонд монгол эмч ажиллаж байна.
-Монголын ахмад эмч нарын холбоо байгуулагдаад хэдэн жил болж байгаа юм бэ?
-Уг холбоо байгуулагдаад есөн жил болохдоо ямар ч үйл ажиллагаа явуулаагүй байсан юм билээ. Монголын ахмад эмч нар ахин нийлж идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж эхлээд гурван жил болж байна. Уг холбооны хүндэт ерөнхийлөгчөөр Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, ардын эмч, гавьяат эмч, академич Н.Баасанжав ажиллаж байна. Одоогоор манай холбоонд хот, хөдөөгийн 600 гаруй ахмад эмч гишүүнчлэлтэй, идэвхтэй,үнэмлэхтэй дэмжиж ажиллаж байгаа. Манай холбооны зорилго бол насаараа хүний төлөө ажилласан асар их туршлагатай ахмад эмч нарын мэдлэгийг үнэлүүлэх, залуу эмч нартаа өвлүүлэн үлдээх, эрүүл мэндийн салбарт шинэ ямар дэвшил гарч байна, түүнийг нэвтрүүлэх, насаараа эмнэлгийн салбарт ажилласан ахмад эмч нарын нийгмийн асуудалд анхаарал хандуулахад оршдог. Насаараа эмнэлгийн байгууллагад ажилласан эмч нарыг дараалал харгалзахгүй эмнэлэгт үзүүлдэг болгосон. Ахмад эмч нар Итгэлт хамбын, Хамрын хийдийн аялал зэрэг олон аялал, амралт сувиллын үйл ажиллагааг манай холбоо зохион байгуулаад байна. Холбоо нь Эрүүлийг хамгаалах албанд 40 гаруй жил зүтгэсэн хэрнээ “Эмнэлгийн тэргүүн ажилтан” цол тэмдгээ аваагүй, II эмнэлгээр үйлчлүүлж чадаагүй дөрвөн хүнд шагналыг олгуулж, эрхийг эдлүүлэх арга хэмжээ авсан. Мөн тус холбооны гишүүн ахмад эмч нарыг аль ч эмнэлэгт дараалал харгалзахгүй үзүүлдэг үнэмлэх олгуулж, ард түмнийхээ төлөө гэж тангаргаа өргөж, ар гэр, нойр хоол, баяр хөөр, аз жаргалаа умартаж явсан эмч нараа бид “Хүний төлөө” одонгоор шагнаж урамшуулж байна.
Хүний төлөө цаг наргүй зүтгэж явсан ахмад эмч нар минь эрүүл энх байж урт наслаарай гэж ерөөе. Манай ахмад эмч нар манай холбоог маш их дэмждэг. Холбоон дээрээ байнга ирж холбоотой байдаг. Ахмад эмч нартаа хэлэхэд, манай холбоонд ирж нэгдээрэй гэж уриалж байна.
-Японы алдарт зохион бүтээгч Сайтотай танилцаж, гэрлийн квантын төхөөрөмжийг нь сонирхсон гэсэн?
-Х.Сайто гуайн уг төхөөрөмжийн тухай ярилцлага сонин дээр гарсан байсан нь миний сонирхлыг их татсан. Тиймээс энэ хүнтэй хэд хэдэн удаа очиж уулзаж, уг төхөөрөмжийн нууц, шинжлэх ухааны энэхүү гайхамшгийг судалж мэдээд холбооныхоо шугамаар оруулж ирсэн. Энэ аппарат нь эд эсийн цөмийн түвшинд үйлчилж, залуу эд эсийг дэмжиж, нарнаас авдаг D витамин зэргийг өөрөөсөө гаргадаг. Нил улаан туяа бол хүнд маш их хэрэгтэй. Энэ төхөөрөмжид ямар ч хортой үр уршиг байхгүй. Хүний цусны эргэлт 45 минутад бүтэн эргэж дуусдаг. Тэр хугацаанд энэ аппаратаар шарахад болно. Японд ямар ч эмчилгээгүй болсон гэгдэж байсан 300 гаруй хүнийг уг аппаратны тусламжтайгаар эмчилсэн байдаг. Энэ туяагаар эмчлүүлсэн ахмад эмч нарын даралт буурч тогтворжиж, үе мөчний өвчтэй хүмүүсийн гар хөл, төрөл бүрийн харшил эдгэх үе шатанд орж байгаа. Ховдын Үенч сумаас ирсэн 59 настай эмэгтэй элэгний өвчний хүндрэлээс бараг хэвтэрт орсон хүн арав гаруй өдөр шарлаганд яваад одоо өөрөө бие даан шарлаганд ирж очдог болж илааршиж байгаа. Хүүхдийн эмчээр ажиллаж байсан 79 настай эмэгтэй ходоодны өвчний улмаас хоол идэхгүй байсан бол энэ эмчилгээнд яваад хоолонд орж жин нь хоёр кг-аар нэмэгдсэн зэрэг энэ төхөөрөмжөөр шарахад маш сайн үр дүн өгч байгаа. Хүнд асар хэрэгтэй LQE master бүтээсэн Японы зохион бүтээгч Х.Сайто удахгүй Нобелийн шагнал хүртэх нь дамжиггүй байх аа.
-Хүүхдүүдээс тань мэргэжлийг тань өвлөсөн үү?
-Гэр бүлийн хүн маань насаараа Технологийн дээд сургуульд багшаар ажиллаж байгаад гавьяаныхаа амралтад гарсан. Хүү маань Польш улсад аялал жуучлалын мэргэжлээр магистрын зэрэгтэй төгссөн, одоо хувиараа бизнес эрхэлдэг. Том охин маань харин миний мэргэжлийг өвлөж шүдний эмч болсон. Докторын зэрэгтэй. АШУҮИС-ийн Нүүр ам судлалын сургуульд багшилж байгаа.