Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн төрөх тасгийн нэг өдрийг сурвалжиллаа. Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн төрөх тасаг арга зүйч, бага эмчтэйгээ 19 эх баригч, зургаан хүний их эмч, 10 асрагч нийт 35 хүний бүрэлдэхүүнтэй дөрвөн ээлжээр ажиллаж байна.
ЭХЭМҮТ-д орон нутгийн бүх хүндрэлтэй ээж, улсын хэмжээний бүх дутуу төрөлт, үр шилжүүлэн суулгуулсан, ургийн гажигтай ээжүүд амарждаг байна. 2020 оны байдлаар энгийн төрөх тасагт 10 мянга гаруй, 2021 онд есөн мянга гаруй эх амаржжээ.
Энэ үеэр ЭХЭМҮТ-ийн төрөх тасгийн эх баригч Н.Энхжаргалтай ярилцлаа.
-Танд Олон улсын эх баригчдын өдрийн мэнд хүргэе. Та эх баригчаар хэд дэх жилдээ ажиллаж байна вэ. Та бүхэн энэ өдрийг хэрхэн тэмдэглэн өнгөрүүлдэг вэ?
-Баярлалаа, хамт олондоо болон бүх эх баригчиддаа Олон улсын эх баригчдын өдрийн мэндийг дэвшүүлье. Би эх баригчаар 30 дахь жилдээ ажиллаж байна, өдөрт багадаа тав, ихдээ 10 хүүхэд эх барьж авдаг. Жилд дунджаар 500-600 хүүхэд, 30 жилийн хугацаанд 14 мянга орчим хүүхдийг эх барьжээ. Цар тахлаас өмнө эх баригчдын өдрөөр ЭМЯ уриа дэвшүүлэн, түүний хүрээнд тэмдэглэдэг байсан. Сүүлийн хоёроос гурван жил завсардлаа. Манай ЭХЭМҮТ-ийн хувьд жил бүр онол, практикийн бага хурал зохион байгуулж, ээлжүүдийн хооронд уралдаан зарладаг.
-Хатуу хөл хорионы үед ээжүүдийн сэтгэл зүй, хандлага өөрчлөгдсөн үү?
-Төрөх тасгийн хувьд бүх ээжүүдээс түргэвчилсэн шинжилгээ авч байгаа. Эерэг гарвал ковидын тасаг, сөрөг гарвал энгийн тасар руу шилждэг. Ковидын үед хөл хорио тогтоосонтой холбоотойгоор ээжүүдийн таргалалт ихэсч, ургийн жин нэмэгдсэн. Ингэснээр кесар хагалгааны тоо нэмэгдэж, төрөх замаар төрөх тоо буурсан. Өнгөрсөн хоёр жилд ковидын тусгай тасаг нээгдэж бид нэг ээлжиндээ дөрвүүлээ ажилладаг бол гурвуулаа ажилласан. Ачаалал ихтэй байсан ч дархлаа, сэтгэл зүйгээ дэмжсээр байна аа.
-Кесар хагалгааны тоо өнгөрсөн жилүүдээс нэмэгдсэн үү?
-2020 онд нийт 10.1 мянган ээж амаржихад 7.4 мянга нь төрөх замаар, 2.7 мянга нь кесар хагалгаагаар төрсөн. Харин 2021 онд нийт есөн мянган ээж амаржсанаас төрөх замаар 6.5 мянга, кесар хагалгаа 2.5 мянга байна. Ерөнхийдөө нийт төрөлтийн 25-30 хувийг кесар хагалгаа эзэлдэг.
-Сүүлийн жилд төрөлт 40 хувиар буурсан гэсэн мэдээлэл байсан, энэ үнэн үү?
-Ээжүүд ковидын эсрэг вакцин хийлгэхэд ургийн ус багассан. Тиймээс хэвийн төрөлтөөс илүү дутуу төрөлт нэмэгдсэн гэж хэлж болно. Жирэмсэн ээжүүд ковид тусвал амьсгалын дутагдалд орж ургаа бүрэн тээхгүй, таслах тохиолдол олон байлаа.
-Эх баригч хүний нэг өдөр хэрхэн өнгөрдөг вэ?
-Эх баригчийн өглөө биеэ бэлдэхээс эхэлэдэг. Ажилдаа ирээд малгай, маскаа зүүж, үсээ бооно, ээмэг, бөгж гээд бүх металл зүйлсээ авч, хайч, чагнуур, уян зүүний наалт гээд хэрэгтэй зүйлсээ бэлтгэнэ. Дараа нь өрөөгөө бэлтгэнэ, дулаацуулна. Бүхэл бүтэн хоёр хүний амь настай холбоотой ажил учраас өрөөний болон өөрийнхөө бэлэн байдлыг маш сайн хангана. Хэвийн төрсөн нярайг төрөнгүүт хүйг нь хавчаад ээжийнх нь цээжин дээр 1 цаг 30 минут байлгадаг болсон. Анхны тэврэлт, эх үрийн холбоо их чухал. Ээжийн арьсны бактери хүүхдээ гадны халдвараас сэргийлж байдаг. 1 цаг 30 минутын дараа хүүхдийнхээ гарын бичгийг хийгээд, ээжийнхээ шөл цайг уулгаад орноос буулгадаг. Тэгээд л эх баригчидтайгаа ээжүүдээ хүлээлцэнэ дээ. Ээжүүдийн хяналтын түүх бүгд онлайн болж, гараар бичихээ больсон. Мөн бид өөрсдөө хүүхдийнхээ регистрийн дугаарыг олгодог болсон.
-Өөр ямар шинэ үйлчилгээ нэмэгдсэн бэ?
-Төрөхийн өмнөх өвчин намдаалт хийдэг болсон. Ээжүүдийн биеийн онцлогоос шалтгаалаад өвчин намдаалт хийх эсэхээ шийднэ. Өвдөлт намдаагчийг зөвхөн даралт өндөр, зүрхний оноштой дүлж болохгүй ээжүүдэд хийдэг байсан. Одоо ээж өөрөө хүсвэл өвдөлт намдаагчийг хийх боломжтой.
-Хүндрэлтэй төрөлт олон байдаг уу?
-Хамгийн их хүндрэл бол цус алдалт. Сүүлийн жилүүдэд хярзангийн гурав, дөрөвдүгээр зэргийн урагдалт гарахаа больсон. Ээжүүд маань маш их чадваржиж, ариун цэврийг сайн сахиж байна.
-Таныг анх эх баригч болж байх үе буюу 30 жилийн өмнөхөөс одооны ээжүүд ямар ялгаатай болсон бэ?
-Би 1991 онд Сэлэнгэ аймгийн Баянгол суманд жаахан охин эмч болон очиж байлаа. Тэр үед ээжүүдийн сэтгэл зүй маш зөв, эмчийг хүндэлж, хүлээн зөвшөөрдөг байсан. Одоо бол тийм биш, эмч нар ингэх ёстой гэж бүх хариуцлагыг эмнэлэгт даатгасан хандлагатай. Эмч, ээжүүд хамтарч ажиллаж байж энх амаржина гэдгээ ойлгодоггүй. Төрөлт маш залуужсан, өсвөр насны жирэмслэлт нэмэгдсэн. Жишээлбэл, түрүүний ээлжинд гардаг өдөр 15 настай охин амаржсан.
-Таны мэргэжлийн хамгийн сайхан нь юу вэ?
-Ямар ч их ачаалалтай байсан, маргааш яаж ажилдаа очно доо гэж бодож байгаагүй. Нэг л хазгай гишгэвэл хоёр хүний амь нас хариуцах маш хариуцлагатай, хагас цэрэгжилтийн байдалтай ажилладаг. Хамгийн сайхан нь ээж энх амаржаад хүйг нь таслах. Хүүхдүүдийнхээ хүйг таслахдаа “Хорвоо дэлхийд хүн болон мэндэллээ. Сайн хүн болж хүмүүжээрэй” гэж хэлдэг хэмээв.
ЭХЭМҮТ-ийн төрөх тасгийн эх баригч Д.Тунгалагтуяа “Эх баригчаар 27 дахь жилдээ ажиллаж байна. Хүн эх барьж авна гэдэг айл гэрт шинэ хүн мэндэлж байна, маш сайхан зүйл. Аав, ээжээс нь түрүүнд би уулзаж байна шүү дээ. Ээжийг хянаж байгаад, хүүхэд төрөөд уйлахад л сэтгэл амардаг. Би өөрийн төрсөн нутаг Сэлэнгэ аймгийн Мандал сумаас ажлын гараагаа эхэлж байлаа. Өнгөрсөн жилийн байдлаар нийт 12.7 мянган хүүхэд эх барьжээ. Хамт олон болон бүх эх баригчиддаа Олон улсын эх баригчдын өдрийн мэнд хүргэе” гэв.