Монголд бүтэхгүй, болохгүй гэж газрын гаваар ортлоо муулуулж хөөгдсөн юм болгон гадаадад гараад үнэд орох юм. Угтаа муу юмыг гаргаж хөөсөн бол тэр нь муугаараа байх атал эсрэгээрээ байгаа жишээ олон. Францын “Арева” групп Монголд орж ирж ураны хайгуул, олборлолтод техникийн дэмжлэг үзүүлэн идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулсан. Ингэхийн тулд олон тэрбумын хөрөнгө оруулалтыг зарцуулсан байдаг. XX зууны эхний хагаст хүн төрөлхтөн атомын хүчийг бүрэн эзэмшиж, цөмийн хүч, цөмийн зэвсэгтэй болчихсон. Цөмийн хүчийг ашиглаж байгаа орнууд л хүчтэйд тооцогдож, цахилгааны хомсдолын асуудлаасаа гарч байна. Монголчууд алт, зэс, нүүрсээрээ дэлхийд тодорч байсан бол цөмийн энерги, шар нунтгаараа гарч ирэх боломж байсан. Дэлхийн томоохон улсууд атомын цахилгаан станцыг олноор барьж ашиглалтад оруулж байхад Монгол оронд атомын ганц станц байгуулчихад гэмгүй гэсэн санал гарахад элдвээр хараан доромжилж “Биднийг дэлбэлэх нь. Хордуулж алахыг санаархаж байна” гэж муйхарласан. Цөмийн эрчим хүчний салбарт хамтарч ажиллая, Монголыг улс шиг улс болгоод өгье гэж АНУ, Франц, Япон зэрэг улсаас бидэнд санал тавьсан ч бүгдээс нь татгалзсан.
Манайд арав гаруй жил хөрөнгө оруулж, Азидаа хоёрт ордог Дорнодын Гурван булгийн ураны ордоор чинь дамжуулаад ураны салбарыг чинь хөгжүүлээд өгье гэж уйгагүй зүтгэсэн “Арева” группийг харин ч юман чинээ бодолгүй элдэвлэдэг. Захын нэг малчны хотонд хурга үхвэл “Ураны нунтгаас боллоо. “Арева” буруутай” гэж нүд үзүүрлэх нь элбэг. Гэтэл монголчуудын адлаад байгаа “Арева”-г Энэтхэг улс урьж нутагтаа оруулсан. Дэлхийд Хятад, Энэтхэг хоёр атомын цахилгаан станцын гол захиалагч гэгддэг. Энэтхэгчүүд “16 энергоблок бүхий атомын цахилгаан станц гурвыг бариулъя” гэхэд “Арева” хүлээн авч барууны, байгаль экологид ямар нэг хор хөнөөлгүй өндөр технологиор станциудыг барьж өгч байна. Мөн Хятад, Франц, Энэтхэг, Финланд, Казахстан зэрэг улсад байгаль болоод хүний биед ямар ч хөнөөлгүй технологийг ашиглан атомын цахилгаан станц барьсаар л буй.
Монголчуудын хувьд ямар нэгэн судалгаагүй, явцуу мэдээллийн хар гайгаар ингэж боломжийг алдсан тохиолдол зөндөө. Гадныхны найр тавин угтдаг компаниудыг манайхан ташуур далайн айлгадаг нь ямар ёсон юм бол.
Уул уурхайн салбарын тэргүүлэгч “BHP Billiton” компани манайд орж ирсэн ч монголчууд өнөөх тооцоо судалгаагүй, алс ирээдүйг хардаггүй өөнтөгч зангаараа хөөчихсөн. “BHP Биллитон”-ыг Таван толгойд битгий оруул”, “Дэлхийд нэр нүүргүй, луйварчин компани”, “Монгол орны баялгийг цөлмөх гэж байна” гэж олон сарын турш олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр шуугиж хавчсан. Тэднийг өөр улс орнууд цаана нь “Нааш ир” гэж урьж залдаг юм чинь бидэнтэй нэг их зууралдаагүй. Тус компани Хойд Америкийн газрын тос, байгалийн хийн салбарт үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, өөр улс орнуудад ч салбараа нээсээр байна.
Нью-Йоркийн хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй Америкийн “Пибоди Энержи” Австралийн зүүн хойд хэсэгт орших Квинсленд мужид найм, зүүн хэсэгт орших Шинэ өмнөд Уэльс мужид нүүрсний гурван орд эзэмшдэг том компани. Уг компани Таван толгойн сонгон шалгаруулалтад өрсөлдсөн ч тэднийг мөн л элдвээр хэмлэж, хазсан. Уг компани Таван толгойн сонгон шалгаруулалтад шалгараагүйгээс үүдэж Мянганы сорилтын сан Монголд үзүүлэх дэмжлэгээ зогсоохоор болсон талаарх мэдээ сэлт тухайн үед түгж байсан билээ. Энэ мэтээр гадны томоохон хөрөнгө оруулагчдыг үргээж, холдуулдаг гэм биш зантай болоод удаж байна, монголчууд. Гадны хөрөнгө оруулагчдыг хөөж гаргалаа гээд бидний юу өөрчлөгдөв. Ажилгүйчүүд, ядуу иргэдийн тоо нэмэгдэж, ам.долларын ханшийг хазаарлаж чадахаа байсан. Дэлхийн нэртэй эдийн засагч, бизнесмэнүүдийн дунд Монгол Улс “Гадны хөрөнгө оруулагчдад халтай орон” гэгддэг шошготой болоодохсон.
Монголд л алт, зэс, нүүрс, уран байдаг юм шиг загнаж, гадныхныг шилбүүрддэг. Газрын хөрсөн дороо баялагтай улс нь зөвхөн Монгол биш юм байна гэдгийг эдийн засаг хямарч, бүх юмны ирээдүй бүрхэг болоод ирэх энэ цагт л сая ухаарав бололтой. Ер нь аливаа зүйлд хэн нэгнийг дагаж хуйлардаг, гадны хөрөнгө оруулагчдыг боохой үзсэн мэт жигшдэг энэ байдлаа даруй засч, аливаад шинжлэх ухаанч үүднээс ханддаг болохгүй бол бид нүүрсээ түлж, тог цахилгаанаараа аль нэг улсаас хараат суусаар л байх болно.
Хөөж гаргахыг хичээж, нүүр буруулж байгаа компани, группуудыг нэг хар. Монголоос явлаа гээд тэд хоосорсонгүй, харин ч үйл ажиллагаа нь цэцэглэж. Харин гадныхныг хөөж гаргасан бид хямралаас өөр ярих сэдэвгүй л байж байна. Гадныхан өөрсдөө гүйгээд ирдэггүй. Тэднийг манай мундаг бизнесмэн, улстөрчид, эрдэмтэн судлаачид даллан дуудаж эх орондоо хөрөнгө оруулаач хэмээн хүсэлт тавьдаг. Ядаж л Монголын тэдгээр сэхээтнүүдийнхээ нэр нүүр, арыг нь бодож сурах хэрэгтэй. Бидний адлан хөөж туудаг юм болгоныг гадныхан шүүрэн авч, алтан боломж хэмээн булаалдаж байна, цаана чинь.