Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Монголын түүхэнд алтаар бичигдэх гурван өдрийн нэг нь 12 дугаар сарын 10-ны өдөр DNN.mn

1989 оны 12 дугаар сарын 10 бол Монголын ардчилсан холбооны анхны цуглаан болсон түүхэн өдөр. Энэ цуглаан бол Монгол Улс хойд хөрш Оросын нөлөөнөөс гарах, Монголд ардчиллыг хөгжүүлэх, ард түмэн иргэний эрх, эрх чөлөөгөө эдлэхийн төлөөх маш том зоримог үйл явдал байсан. Энэ өдрийн цуглаан нь шинэ түүхийн эхлэл болсон.

1206 онд Их Монгол улс байгуулагдсан нь монголчуудын хувьд алтаар тэмдэглэх өдөр яалт ч үгүй мөн билээ. Түүнээс өмнөх Хүннү Сүннүгийн үеийн талаар гэхээсээ илүүтэй Их Монгол улс байгуулагдсаныг онцгойлон авч үздэг. Үүний дараа 1911 оны Үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөний арванхоёрдугаар сарын 29-ний өдөр мөн алтаар бичигдэж таарна. Энэ өдрийн ач холбогдлыг юутай ч зүйрлэшгүй. Тэр өдөр монголчууд овсгоо гаргаж хөдлөөгүй бол өнөөдөр Хятадын автономит муж л болчихсон байх байлаа. 1911 оны цагаагчин гахай жилийн өвлийн дунд сарын шинийн есөн буюу аргын тооллын 1911 оны 12 сарын 29-нд Монгол Улсын түүхэнд 200 гаруй жил үргэлжилсэн Манж Чин гүрний ноёрхлыг эцэс болгосон. Түүнчлэн монголчууд үндэсний тусгаар тогтнолоо зарлаж, VIII Богдыг Монгол Улсын шашин төрийг хослон баригч, хэмжээгүй эрхт хаанд өргөмжилж түүнд төрийн тамга, төрийн далбаа, өргөмжлөл, хүндэтгэлийг өргөж, таван яам бүхий Засгийн газрыг байгуулах түүхэн шийдвэр гарган, тусгаар тогтносон Богд хаант Монгол Улсыг байгуулсан түүхтэй.

Монголын түүхэнд алтаар бичигдэх гурван өдрийн сүүлчийнх нь 1989 оны 12 дугаар сарын 10-нд болсон МоАХ-ны цуглаан юм. Монголын гадаад, дотоодод сурч байсан оюутан, залуус ардчилсан хувьсгалын гол хүчин байсныг түүхэн бичиг, архивт тэмдэглэн үлдээсэн. 1989 оны арваннэгдүгээр сарын 27-28-нд Залуу уран бүтээлчдийн Улсын II зөвлөгөөн болж Ц.Элбэгдорж, Дарь.Сүхбаатар, С.Амарсанаа нар Ардчилсан холбоо байгуулахыг анх санаачилж, улс төрийн нууц бүлгэмүүд нэгдэж улмаар Монголын Ардчилсан Холбоог (МоАХ) байгуулжээ.

1989 оны арванхоёрдугаар сарын 10-нд Улаанбаатар хотын “Хүүхэд залуучуудын соёлын төв”-ийн гадаа талбайд анхны цуглаанаа хийж Монголд олон намын улс төрийн систем тогтоох, хүний эрхийг дээдлэх, бүх нийтийн сонгуулийг хугацаанаас нь өмнө 1990 оны эхний хагаст багтаан явуулах, улс төрийн хэлмэгдэгсдийг цагаатгах, хэвлэлийн эрх чөлөөг баталгаатай болгох зэрэг 13 зүйлийн шаардлага тавьснаар Монголд Ардчилсан хувьсгал эхэлсэн гэж үздэг. Өөрчлөлт, шинэчлэл, хуучин системийг халах том хувьсгал, Ардчилал эхэлсэн алтан өдөр байгаа биз.

Ардчилсан нам засаг төрд хүзүү хуваах маягтай овоо гайгүй сандал суудал “зулгаасан” үедээ энэ өдрийг дурсдаг байв. Харин МАН дангаар ноёрхож буй жилүүдэд энэ өдрийн талаар огт дурсдаггүй мөртлөө ардчилсан чигийн хүмүүс энэ өдрийн талаар юм дуугараад эхлэх вий гэж болгоомжлохдоо тухайн өдөр элдэв янзын юм, үйл ажиллагаа зохиогоод олон нийтийн анхаарлыг өөр зүгт хандуулчихаа мэддэг. Дөрвөн жилийн өмнө энэ өдрийг угтаад түүхийг гуйвуулсан утгатай тархи угаалтаа сошиал орчноор тарааж байсан сан. Тэр үед Өдрийн сонин “Жамбын Батмөнх ардчилсан хувьсгалыг эхлүүлж Цахиагийн Элбэгдорж ардчилсан хувьсгалыг сүйдэлсэн болж хувирсан уу” гэж бичиж л байлаа. Гэтэл өнөө жил арванхоёрдугаар сарын 10-ны өдрийг манай хүний эрхийн “өндөр” мэдрэмжтэй эрх баригчид маань “Хүний эрхийн өдөр” гээд хүндэтгэлийн чуулган хүртэл хийж, хүний эрхийг гайхалтай хүндэтгэдэг төртэй, түшээдтэй тухайгаа ярьцгаасан нь өнөө л булзайруулах арга нь юм даа.

МАН-ынхан энэ өдрийн тухай хальт яримар аядвал “Аа энэ хэдэн балай юмнуудын өдөр гээд байдаг юм. Ардчиллын партизан гэсэн архинд орчихсон юмнууд байгаа”, “Монголыг балласан юмнуудыг хар даа…Элбэгдорж, Энхсайхан, Бат-Үүл сайхан эх орныг минь яаж балласан билээ” гэсэншүү бэлгэгүй үг шидлэх нь бий.

Ардчилсан хувьсгал, ардчиллын чигийн юу ч байсан бүгдийг нийгмээрээ үзэн ядаж, гутаах давалгаа асар их болсон. Ялангуяа 2020 оны сонгуулиас хойш, ковидын хөл хорионы хоёр жилийг далимдуулж нь эрх баригчид ард түмний мэдэх эрхэнд халдаж, ийм төрлийн контентуудыг сошиалд тролл багаараа “цутгуулсан”. Эрх баригчдын “цутгасан” мэдээллээр тархиа угаалгасан арми, масс бий болчихлоо. Одоо “12 дугаар сарын 10-ны өдөр бол МоАХ-ны өдөр, алтаар бичигдэх өдөр” гэж ам ангайвал ад үзэгдэж, бүр зодуулахаар хэмжээнд хүрчихээд байна. Яагаад ийм болчихов, нийгэм яагаад буруу тал руугаа эргээд байна гэж жаахан юм боддог хүмүүс нь гайхацгаадаг.

Украин-Оросын дайн дэгдсэний дараачаас дэлхийд олон нууц задарсан. Ардчилал, лебирал үзлийг гутааж, үзэн ядах хөдөлгөөн нь бүхэлдээ оросуудын явуулж байсан үзэл бодлын урсгал, зориуд хийж ирсэн хортой ажил гэдэг нь илэрчихсэн.

Оросууд энэ “ажил”-аа дэлхий даяар явуулж, тархи угаалт хийж ирснийг системтэйгээр нь илрүүлж, задалчихаад байна. Энэхүү тархи угаалт хамгийн амжилттай хэрэгжсэн газар нь ганцхан Монгол байсан юм билээ. Бусад улс, тив дэлхийг харахад тэд Оросоос толгой илүү учир тархиа угаалгахыг хүсээгүй, “Аа оросуудын л дэмий яриа шүү дээ” гээд ер тоогоогүй түлхчихсэн юм билээ дээ.

Гэтэл монголчууд тэрэнд нь үнэмшчихсэн, бүр ах аа гэж боддог болчихсон. Одоо ч ах аа гэж “хайрладаг” хүмүүс байдаг гэхээр ямар хүчтэй “угаагдсан” нь харагдаж байна. Одоо Монголын нийгмийн 40-өөд хувь нь ардчилсан хувьсгал, дэлхийн лебирализм, ардчиллыг үзэн яддаг болчихсон, ардчилсан нийгэмд амьдардаг мөртлөө шүү дээ. Дээрээс нь МАН тасралтгүй шахуу гучаад жил төр бариад ард түмнээ ядууруулчихсан байгааг ч хэлэх үү, нийтээрээ баян чинээлэг, баялаг бүтээгч хүмүүсээ үзэж чадахаа байцгаачихсан. Энэ бол монголчууд оросуудаар тархиар угаалгаснаас л болж үлдсэн “эмгэг”.

Арванхоёрдугаар сарын 10-ны өдөр яагаад түүхэн дэх алтан өдөр юм бэ гэж зарим залуус дүү нар асуух байх. Хүн төрөлхтөн “Ардчиллаас өөр амьдрах арга үгүй юм байна. Аль нэг дарангуйлагчийн дор амьдарч болохгүй” гэдгийг ойлгож байгаа, харж байгаа. Ардчилал бол хүн бүрд боломж олгодог, энэ боломжийг эдлэх нь хүн төрөлхтөний ирээдүй мөн. Ийм учраас хүн төрөлхтөн нийтээрээ сонгож орсон замд хөл тавих эхлэлийг тавьж, залуус цуглацгаасан өдрийг түүхэнд алтаар тэмдэглэн үлдээх нь дамжиггүй юм аа.

Д.ГАНСАРУУЛ

 

 

239 replies on “Монголын түүхэнд алтаар бичигдэх гурван өдрийн нэг нь 12 дугаар сарын 10-ны өдөр DNN.mn”

Ардчилалаа хүндэтгэх, хамгаалах, сэргээх зайлшгүй шаардлага бидэнд тулгараад байна даа. Сэтгүүлчдээ баярлалаа.

Farmacia online miglior prezzo [url=https://farmatadalitaly.com/#]Farm Tadal Italy[/url] farmacia online

phmacao [url=http://phmacao.life/#]phmacao com login[/url] Game rules can vary between casinos.

taya777 [url=http://taya777.icu/#]taya777 register login[/url] Players can enjoy high-stakes betting options.

winchile casino [url=http://winchile.pro/#]winchile[/url] Los jugadores disfrutan del pГіker en lГ­nea.

jugabet [url=http://jugabet.xyz/#]jugabet.xyz[/url] La adrenalina es parte del juego.

taya777 app [url=http://taya777.icu/#]taya777 app[/url] Security measures ensure a safe environment.

phtaya [url=http://phtaya.tech/#]phtaya[/url] Promotions are advertised through social media channels.

winchile [url=https://winchile.pro/#]winchile.pro[/url] Los torneos de poker generan gran interГ©s.

phmacao com login [url=https://phmacao.life/#]phmacao com[/url] Gambling can be a social activity here.

winchile [url=https://winchile.pro/#]win chile[/url] Los casinos organizan eventos especiales regularmente.

discount drug mart [url=https://discountdrugmart.pro/#]discount drug pharmacy[/url] discount drugs

Mega India Pharm [url=https://megaindiapharm.com/#]MegaIndiaPharm[/url] Mega India Pharm

Online pharmacy USA [url=http://familypharmacy.company/#]online pharmacy delivery usa[/url] Best online pharmacy

MegaIndiaPharm [url=http://megaindiapharm.com/#]indian pharmacy online[/url] cheapest online pharmacy india

easy canadian pharm [url=https://easycanadianpharm.com/#]canadian pharmacy 365[/url] pharmacy com canada

easy canadian pharm [url=https://easycanadianpharm.com/#]easy canadian pharm[/url] easy canadian pharm

Online pharmacy USA [url=https://familypharmacy.company/#]Best online pharmacy[/url] Cheapest online pharmacy

xxl mexican pharm [url=http://xxlmexicanpharm.com/#]xxl mexican pharm[/url] xxl mexican pharm

xxl mexican pharm [url=http://xxlmexicanpharm.com/#]mexico drug stores pharmacies[/url] xxl mexican pharm

bonaslot [url=http://bonaslot.site/#]bonaslot.site[/url] Jackpot besar bisa mengubah hidup seseorang

garuda888.top [url=http://garuda888.top/#]garuda888[/url] Mesin slot digital semakin banyak diminati

preman69.tech [url=http://preman69.tech/#]preman69[/url] Mesin slot digital semakin banyak diminati

slot88.company [url=https://slot88.company/#]slot 88[/url] Mesin slot dapat dimainkan dalam berbagai bahasa

slot 88 [url=https://slot88.company/#]slot 88[/url] Slot menawarkan kesenangan yang mudah diakses

slot88.company [url=http://slot88.company/#]slot 88[/url] Jackpot progresif menarik banyak pemain

preman69 [url=https://preman69.tech/#]preman69[/url] Slot klasik tetap menjadi favorit banyak orang

preman69.tech [url=http://preman69.tech/#]preman69[/url] Pemain harus memahami aturan masing-masing mesin

purchase zithromax online [url=https://zithropharm.shop/#]ZithroPharm[/url] zithromax 600 mg tablets

doxycycline medicine in india [url=https://doxhealthpharm.shop/#]where can you buy doxycycline online[/url] doxycycline over the counter uk

order amoxicillin online no prescription [url=https://amohealthpharm.shop/#]amoxicillin 825 mg[/url] where can i buy amoxicillin over the counter

amoxicillin 500mg pill [url=https://amohealthpharm.com/#]amoxicillin 500mg without prescription[/url] amoxicillin 500 mg online

cost doxycycline 100mg [url=https://doxhealthpharm.com/#]Dox Health Pharm[/url] order doxycycline capsules online

zithromax [url=https://zithropharm.com/#]Zithro Pharm[/url] zithromax 500 mg lowest price pharmacy online

doxycycline 100mg online uk [url=https://doxhealthpharm.shop/#]doxycycline 3626[/url] how to get doxycycline cheap

Viagra homme sans ordonnance belgique [url=https://viagrameilleurprix.com/#]viagra sans ordonnance[/url] Prix du Viagra en pharmacie en France

pharmacie en ligne livraison europe [url=https://pharmaciemeilleurprix.com/#]pharmacie en ligne pas cher[/url] pharmacie en ligne france pas cher

п»їpharmacie en ligne france [url=https://kamagrameilleurprix.shop/#]kamagra pas cher[/url] pharmacie en ligne france fiable

Viagra Pfizer sans ordonnance [url=https://viagrameilleurprix.com/#]acheter du viagra[/url] Viagra sans ordonnance 24h suisse

pharmacie en ligne avec ordonnance [url=http://tadalafilmeilleurprix.com/#]cialis generique[/url] pharmacie en ligne pas cher

Pharmacie sans ordonnance [url=http://pharmaciemeilleurprix.com/#]trouver un mГ©dicament en pharmacie[/url] pharmacie en ligne france fiable

pharmacie en ligne fiable [url=https://kamagrameilleurprix.shop/#]kamagra livraison 24h[/url] Pharmacie Internationale en ligne

SildГ©nafil 100 mg prix en pharmacie en France [url=https://viagrameilleurprix.shop/#]Viagra pharmacie[/url] Viagra vente libre allemagne

vente de mГ©dicament en ligne [url=https://pharmaciemeilleurprix.shop/#]Pharmacies en ligne certifiees[/url] pharmacie en ligne france livraison internationale

pharmacie en ligne livraison europe [url=https://kamagrameilleurprix.shop/#]pharmacie en ligne fiable[/url] trouver un mГ©dicament en pharmacie

pharmacie en ligne livraison europe [url=https://tadalafilmeilleurprix.com/#]Tadalafil sans ordonnance en ligne[/url] pharmacie en ligne pas cher

mexican mail order pharmacies [url=https://certpharm.shop/#]Legit online Mexican pharmacy[/url] Mexican Cert Pharm

Best Mexican pharmacy online [url=https://certpharm.shop/#]Best Mexican pharmacy online[/url] Cert Pharm

mexican pharmacy online [url=http://certpharm.com/#]Best Mexican pharmacy online[/url] Cert Pharm

Mexican Cert Pharm [url=http://certpharm.com/#]Mexican Cert Pharm[/url] mexican pharmacy online

mexican pharmacy online [url=https://certpharm.com/#]Mexican Cert Pharm[/url] medication from mexico pharmacy

canadian drugs online [url=https://expresscanadapharm.com/#]canadian pharmacy king reviews[/url] Express Canada Pharm

Express Canada Pharm [url=http://expresscanadapharm.com/#]Express Canada Pharm[/url] Express Canada Pharm

canadian online drugs [url=http://expresscanadapharm.com/#]Express Canada Pharm[/url] canadian pharmacy price checker

Express Canada Pharm [url=https://expresscanadapharm.shop/#]certified canadian international pharmacy[/url] canada pharmacy reviews

A pharmacy that breaks down international barriers.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]cost cheap lisinopril without insurance[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]can you buy generic clomid pill[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]where can i get cytotec without insurance[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]can gabapentin be used for bipolar disorder[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]can i purchase generic cipro without prescription[/url]
Their pet medication section is comprehensive.

Pharmacists who are passionate about what they do.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]buying generic lisinopril for sale[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]where can i get clomid prices[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]where to buy cheap cytotec price[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]does gabapentin cause respiratory depression[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]where buy generic cipro no prescription[/url]
Their staff is so knowledgeable and friendly.

I’m grateful for their around-the-clock service.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]buy cheap lisinopril for sale[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]buy clomid pill[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]order cheap cytotec online[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]fluoxetine for sale[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]how can i get cheap cipro online[/url]
drug information and news for professionals and consumers.

Their international partnerships enhance patient care.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]can i buy lisinopril prices[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]how to buy generic clomid price[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]where can i get cheap cytotec for sale[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]gabapentin mg tablets[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]can i order cipro without a prescription[/url]
Always up-to-date with the latest healthcare trends.

Their health and beauty section is fantastic.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]lisinopril[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]buying cheap clomid without insurance[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]can i get cheap cytotec no prescription[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]how can i get fluoxetine[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]cipro cheap[/url]
Always up-to-date with international medical advancements.

A trusted partner in my healthcare journey.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]generic lisinopril 5 mg[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]cost generic clomid without dr prescription[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]can you get cheap cytotec price[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]can gabapentin cause anger[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]get cipro[/url]
Global reach with a touch of personal care.

Their staff is so knowledgeable and friendly.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]where to buy generic lisinopril pills[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]can you get clomid for sale[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]can you get generic cytotec without prescription[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]buy gabapentin[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]where buy cipro pill[/url]
A seamless fusion of local care with international expertise.

The staff ensures a seamless experience every time.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]lisinopril without rx[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]get clomid without rx[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]get cheap cytotec without prescription[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]gabapentin severe headaches[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]can i purchase cipro without prescription[/url]
They make international medication sourcing a breeze.

They provide access to global brands that are hard to find locally.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]lisinopril cost without insurance cvs[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]order cheap clomid no prescription[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]can i buy cheap cytotec without rx[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]how much weight gain with gabapentin[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]how to buy cheap cipro for sale[/url]
Appreciate their commitment to maintaining global healthcare standards.

Been relying on them for years, and they never disappoint.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]can i buy lisinopril no prescription[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]where can i get clomid for sale[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]how to get generic cytotec pill[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]gabapentin for period pain[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]can i order generic cipro no prescription[/url]
A true asset to our neighborhood.

Always attuned to global health needs.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]can i purchase lisinopril without rx[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]where buy cheap clomid pill[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]cost of cheap cytotec without dr prescription[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]gabapentin forums[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]buying cheap cipro pill[/url]
Drugs information sheet.

They consistently go above and beyond for their customers.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]lisinopril medication purpose[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]get generic clomid without rx[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]can you buy cytotec without rx[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]gabapentin charley horse[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]can i order cheap cipro for sale[/url]
Medicament prescribing information.

Their flu shots are quick and hassle-free.
[url=https://lisinoprilpharm24.top/#]lisinopril generic brand[/url]|[url=https://clomidpharm24.top/#]where to get generic clomid pill[/url]|[url=https://cytotecpharm24.top/#]where can i buy cytotec pill[/url]|[url=https://gabapentinpharm24.top/#]role of gabapentin in diabetic neuropathy[/url]|[url=https://cipropharm24.top/#]order cipro prices[/url]
Their pet medication section is comprehensive.

indian pharmacy online [url=https://fastfromindia.com/#]Fast From India[/url] india pharmacy mail order
india online pharmacy

Fast From India [url=https://fastfromindia.com/#]Fast From India[/url] Fast From India
indian pharmacies safe

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *