1. Хойд Калифорнийн их сургуулийн эрдэмтдээр ахлуулсан баг коронавирусийн хүн амын сэтгэлзүйд үзүүлэх нөлөөллийг судлах зорилгоор АНУ-н 1500 хүнийг хамруулсан судалгааг онлайнаар зохион байгуулжээ. Судалгааны дүнгээр 18-аас доош насны хүүхэдтэй эцэг, эхчүүд хүүхэдгүй эцэг, эхчүүдээс илүү их депрессд орж байгааг илрүүлжээ. Мөн 50-иас доош насны хүмүүс өндөр настай хүмүүстэй харьцуулахад илүү их стрессийн нөлөөнд өртсөнийг мэдээлжээ.

2. Хятадын Ухань хотын шинжлэх, ухаан технологийн их сургуулийн эрдэмтэд ам-залгиураас ялгарч буй шүүрэлд коронавирусийг илрүүлэх шинжилгээг хийх нь хуурамч-сөрөг хариуг багасгах ач холбогдолтой гэж мэдээлжээ. Учир нь хамар-залгиурын арчдасын шинжилгээгээр сөрөг гарсан хүмүүсийн ам- залгиурын шүүрлээс сорьц авч шинжлэхэд коронавирус илэрсэн байна.
3. Паркинсоны өвчтэй 2000 хүн, тэдгээрийн гэр бүлийг оролцуулсан судалгаагаар оролцогчдын гуравны нэг нь хөл хорионы үеэр өвчний шинж тэмдгүүд гүнзгийрч, нэмэгдсэн болохыг тогтоожээ. Ланкастрын их сургуулийн эрдэмтдийн хийсэн уг судалгааны дүнгээр паркинсоны өвчтэй хүмүүс коронавирусийн халдвараар хүнд өвдөх өндөр эрсдэлтэй тул цар тахлын үед эдгээр хүмүүст үзүүлэх тусламж үйлчилгээнд анхаарал хандуулах хэрэгтэйг зөвлөжээ.
4. Коронавирусийн G614 болон D614 гэсэн 2 хэлбэр хүн амын дунд орчилд байгааг мэдээлж байгаа бөгөөд эдгээр нь байнга жижиг хувирал өөрчлөлтөд орж байдаг байна. Харин хүний дархлааны эсрэгбие мутацид орсон G614 хувилбарыг амархан таньж, устгаж байгааг судалгаа харуулжээ.
5. Их Британийн судлаачид амны хөндийн эрүүл ахуйг сайн сахих нь Ковид-19-н халдварын эрсдэлийг бууруулна гэж үзжээ. Учир нь амны хөндийд байх олон төрлийн бичил биет нь зүрх судас, даралт ихсэх, сахарын өвчний эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг бөгөөд улмаар Ковид-19-н үед эдгээр өвчний эрсдэл нэмэгдсэнээр өвчтөн коронавируст халдвараар хүндээр өвдөх эрсдэлийг бий болгоно гэжээ.
6. Испанид 61 000 хүнийг оролцуулж хийсэн судалгаагаар коронавирусийн халдвар аваад эдгэрсэн хүмүүсийн дархлаа хэдхэн 7 хоногийн дараа буурч байгааг илрүүлсэн бөгөөд судлаачид халдвар аваад эдгэрсэн хүмүүс дахин халдвар авах эрсдэлтэй гэдгийг анхааруулжээ.
7. Хятадын Хелионжанг аймагт гадны улсад аялаад ирэхдээ коронавирусийн шинж тэмдэггүй хэлбэрээр өвдсөн хүн 70 гаруй хүнд халдварыг тарааж, өвчин голомтлон тархсан болохыг судалгаагаар илрүүлжээ.
8. Жирэмсний сүүлийн сард коронавирусийн халдвар авсан эхийн эхэсээр халдвар дамжин ураг халдвар авсан болохыг Францын эрдэмтэд судалгаагаар илрүүлжээ. Халдвар авснаас 11 хоногийн дараа хүүхдийн тархины MRI шинжилгээнд өөрчлөлттэй гарсныг судлаачид мэдээлжээ. Харин 2 сарын дараа хүүхдийн биеийн байдал бүрэн хэвийн байдалдаа орсон байна. Цаашид вирус хэрхэн урагт халдварласныг нарийвчлан судлах шаардлагатайг анхааруулжээ.

1. Австралийн Сидней хотын судлаачид 18-аас дээш насны 4362 хүнд коронавирусийн эсрэг вакцин хийлгэх эсэх дээр судалгаа хийхэд 85,8% нь вакцин хийлгэнэ гэжээ. Боловсрол багатай хүмүүс вакцин хийлгэх сонирхолгүй байгааг тогтоожээ.
2. АНУ-ын Тенниси мужийн 249 эрүүл мэндийн ажилтанд хийсэн судалгаагаар 8%-д нь коронавирусийн эсрэг бие тодорхойлогджээ. Эдгээр ажилчдын талаас илүү хувьд коронавирусийн ямар нэг эмнэлзүйн шинж тэмдэг илрээгүй бөгөөд судлаачид эрүүл мэндийн ажилчдыг тогтмол илрүүлэг шинжилгээнд хамруулах нь эмнэлгийн дотоод халдвар тархахаас сэргийлэх чухал ач холбогдолтой гэжээ.
3. Канадын эрдэмтэд коронавируст халдвартай хөхүүл эхийн сүүг 62,5 хэмд 30 минут пастеризац хийсний дараа шинжлэхэд сүүн дэх коронавирус идэвхгүй болжээ. Иймд судлаачид халдвартай эхийн сүүг пастеризаци хийж хүүхдэд өгөх нь эхийн сүүгээр халдвар дамжихаас сэргийлнэ гэж зөвлөжээ.
4. Коронавируст халдвартай хүмүүст автомат хариулагч /чатпот/ ашиглан зөвлөгөө, мэдээлэл өгөх нь эрүүл мэндийн ажилтны ажлын ачааллыг бууруулах чухал ач холбогдолтой гэдгийг Индианагийн их сургуулийн судлаачид тэмдэглэжээ.
5. Тамхи татах, дасгал хөдөлгөөн хийхгүй байх, архи хэтрүүлэн хэрэглэх нь Ковид-19-өөр өвчлөх эрсдэлийг нэмэгдүүлэх хүчин зүйлс гэж судлаачид үзжээ.

1. Эмнэлзүйн шинж тэмдэг эхэлснээс хойш 2-5 долоо хоногийн хугацаанд коронавирусийн эсрэгбиеийг илүүтэй тодорхойлж болохыг Английн Бирмингемийн их сургуулийн судлаачид илрүүлжээ.

2. АНУ-д амны хаалт зүүх дадал нь коронавируст халдварын тархалттай хамааралтай эсэх талаар 6000 хүнийг хамруулан судлахад хүн амын 64% нь амны хаалт зүүж байгаа Нью-Йорк мужид тохиолдлын тоо бусад мужтай харьцуулахад хамгийн бага байна. Харин хүн амын 25% нь амны хаалт зүүдэг Тенниси, Алабама зэрэг мужид тохиолдлын тоо өндөр байгаа аж.
3. Бээжин хотын Шиньфади хүнсний захтай холбоотой 311 хүний 102 нь үхэр, хонины мах зардаг хэсгээс халдвар авсан нь тогтоогдсон байна. Иймээс албаныхан тус захын малын мах зарах хэсгийг халдварын өндөр эрсдэлтэй гэж үзэж энд үйлчлүүлсэн иргэдийг 28 хоногийн тусгаарлалтын дэглэм сахиулахаар болжээ. Мөн тус захад борлуулах далайн гаралтай бүтээгдэхүүнд коронавирусийн шинжилгээ хийлгэх шаардлага тавьжээ.
4. БНХАУ-ын цэргийн шинжлэх ухааны академийн биотехнологийн хүрээлэн, Хонгконгийн “Хун Синай” компани хамтран коронавирусийн эсрэг вакцин гарган авсан бөгөөд цэргүүдэд хэрэглэхээр болжээ.
5. Ковид-19-ийн улмаас эрчимт эмчилгээний тасагт хэвтэн эмчлүүлэгсдийн ¾-т сэтгэцийн хэвийн бус байдал илэрч байгаа аж. Дэмийрэх, хий юм харах, сэтгэн бодох чадвар муудах зэрэг шинж тэмдэг өвчтнүүдийн наснаас үл хамаарч илэрч байна. Тодруулбал, Франц улсад 1 сарын хугацаанд эрчимт эмчилгээний тасагт хэвтэн эмчлүүлсэн 58 өвчтний 75 хувьд хий юм харах, анхаарал сулрах, орон зайн баримжаа алдагдах, тэнцвэр алдагдах зэрэг шинж илэрчээ. Мөн 13 өвчтөнд хийсэн MRI шинжилгээгээр 11-т нь тархинд өөрчлөлт гарчээ.
6. АНУ-ын Калифорнийн их сургуулийн судалгаагаар хүний дархлааны хариу үйлдлээс коронавирус “бултах” чадвартайг илрүүлсэн байна.

(МОНГОЛ УЛС)

1. ХӨСҮТ-ийн Эрчимт эмчилгээний тасгийн эрхлэгч Ц.Чинбаяр нарын эмч мэргэжилтэн, эрдэмтэн докторууд Ковид-19-тэй 38 өвчтнийг судлахад дундаж нас 30.3, суулгах, ханиалгах, толгой өвдөх, амт, үнэр мэдрэхгүй болох, хоолой сэрвэгнэх, ядрах, хоолонд дургүй болох шинж тэмдэг зонхилон илэрсэн байна. PCR-ийн шинжилгээгээр амьсгалын дээд замын сорьцонд 97.4%, өтгөнд 2.6%-д коронавирус илэрчээ. Рентген, компьютер томографийн шинжилгээгээр 38 өвчтний 14-т нь уушгины хатгалгаа илэрчээ.
2. ХӨСҮТ-ийн Вируслогийн лабораторийн эмч, судлаачид Ковид-19-ийн эхний 10 тохиолдолд вирусийн ачаалал, вирус илрэлтийн хугацааг судалжээ. Өвчтний хамар, залгиурын арчдаст вирус хадгалагдах дундаж хугацаа 18.9 хоног, хөөмийн арчдаст 25.1 хоног байсан бол вирусийн ачаалал 1-6 хүртэлх хоногт хамгийн их байжээ. Бүх өвчтний цэрэнд вирус илэрсэн бөгөөд 31 дэх хоногтоо илрэхгүй болсон. Өтгөнд вирус 16.7 хоног хадгалагдаж, вирусийн ачаалал 7-12 дахь хоногт их байжээ. Коронавирус хүний биед дунджаар 29.2 хоног хадгалагдаж байна. Харин өвчтний цусны ийлдэс, шээсэнд вирус илрээгүй байна.
3. Анагаах ухааны хүрээлэнгийн Мэдрэл судлалын эрдэмтэд коронавирус мэдрэлийн системд нөлөөлж буйг тоймлон судлахад :
– Төв мэдрэлийн тогтолцооны өөрчлөлт /толгой өвдөх, эргэх/ – 24.8%
– Захын мэдрэлийн тогтолцооны өөрчлөлт /амтлах, үнэрлэх мэдрэхүй өөрчлөгдөх/ – 8.9%
– Миопати /булчингийн эмгэг/ – 10.7% байжээ.
4. Агаар дахь азотын давхар ислийн хэмжээ маш өндөр байсан европын 4 улсын 66 бүсэд Ковид-19-ийн нас баралтын 83% бүртгэгдсэнийг олон улсын тойм судалгаанд үндэслэн АШУҮИС-ийн Нийгмийн эрүүл мэндийн сургуулийн судлаачид мэдээлжээ.
5. Ковид-19 цартахлаас урьдчилан сэргийлэх, хянах чиглэлээр олон улсад хийгдсэн 24 судалгааны бүтээлд АШУҮИС-ийн Нийгмийн эрүүл мэндийн сургуулийн Д.Хишигтогтох нар системт тойм судалгаа хийжээ. Коронавирусийн халдвараас сэргийлэх арга хэмжээг цаг үеийн байдалтай уялдуулан нотолгоонд суурилан төлөвлөх, дэлхийн улс орнуудын туршлагыг судлах, өөрийн орны онцлогт тохируулан хэрэгжүүлэх шаардлагатай гэжээ.
6. АУ-ны доктор Ж.Цолмонгийн “Ковид-19-ийн цартахал, хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ, үр нөлөө” өгүүлэлд …Монгол улс дотооддоо халдвар гараагүй цөөн орны нэг болж байгаа нь хариу арга хэмжээний оновчтой, шуурхай байдал, иргэдийн оролцоо дэмжлэгтэй холбоотой гэжээ.

1. Бельгийн төв эмнэлгийн 3056 ажилтанд хийсэн шинжилгээгээр 6.4%-д коронавируст халдварын эсрэг бие иммуноглобулин G (IgG) илэрчээ. Эсрэг бие илэрсэн ажилтнуудын 15% нь COVID-19-ийн ямар ч шинж тэмдэггүй байжээ.

2. Хятад, Итали, Япон, Сингапур, Канад, Өмнөд Солонгос улсад COVID-19-ийн тархалт наснаас хамааралтай эсэхийг математик загварчлалаар судалжээ. Хүүхдийн халдварт өртөх байдал нь насанд хүрэгчдээс 2 дахин бага, 70-аас дээш насныхан 69 хувьтай байна.
3. Ирландын Корк мужид COVID-19-ийн халдвартай хүмүүсийн шинж тэмдэггүй ойрын хавьтлыг идэвхтэй илрүүлэх зорилгоор утасны автомат асуумжийн үйлчилгээ нэвтрүүлжээ. COVID-19-ийн дэгдэлтийн эхний долоо хоногт халдвартай хүмүүсийн ойрын хавьтал 1336 хүнд 12421 асуумж мессеж илгээсэн бөгөөд тэдний 9%-д шинж тэмдэг илэрч, 2.6%-д COVID-19-ийн шинжилгээ эерэг байжээ.
4. Хятадын Гуанжоу дахь COVID-19-тэй өвчтний ойрын хавьтлын халдварлалтын түвшинг тодорхойлох судалгаанд хоорондоо хамааралгүй 195 бүлгийг сонгон хамруулсан. Судалгаанд анхдагч хавьтал 215 хүн, хоёр ба гуравдагч хавьтал 134 хүн, ойрын бус хавьтал 1964 хүнийг хамруулан судлахад халдварын дундаж нууц хугацаа 5 хоног байжээ. Гэр бүлийн гишүүд хоорондоо халдвар тараах байдал 12.4%, тэдний ойр дотны хүмүүсийн 17.1% нь халдварт өртжээ.
5. Солонгосын эрдэмтэд СOVID-19-тэй 2 өвчтөнд үйлчилж байсан ээлжийн 19 сувилагчийн хамгаалах хувцас хэрэгслээс цуглуулсан 133 сорьцыг шинжлэхэд 11%-д нь вирус илэрчээ. Ялангуяа малгай 26%, хамгаалах хэрэгслийн хөл нурууны хэсэг 26%, гутлын ул 16%, бугуй ба энгэр хэсгийн 5%-д тус тус вирус илэрсэн.
6. Вашингтоны их сургуулийн эрдэмтэд иргэд амны хаалт зүүхгүй бол АНУ-д 10-р сарын 1 гэхэд 180000 орчим хүн эндэх эрсдэлтэй гэсэн тооцоолол хийжээ. Хэрэв хүн амын 95% нь амны хаалт зүүвэл энэ тоо 146000 орчим болж буурна гэжээ.
7. АНУ-ын Өвчний хяналт, сэргийлэлтийн төв коронавирус болон томуугийн А, В хүрээний вирусийг нэгэн зэрэг илрүүлдэг тест бүтээжээ. Коронавирус илрүүлэх шинжилгээний явцад томуугийн вирус илрүүлэх боломжтой ажээ. Энэ нь цаг хугацаа болоод эдийн засгийн хувьд чухал ач холбогдолтой, мөн оношлогоо, эмчилгээг зөв хийхэд чухал гэжээ.

1. Швейцарийн судлаачид коронавируст халдварын гэр бүлийн доторх халдварлалтыг судлахаар 1339 өрхийн 2766 хүмүүсийг хамруулан судлахад эхний долоо хоногт гэр бүлийн гишүүдийн 4.8%, хоёр дахь долоо хоногт 8.5%, гурав дахь долоо хоногт 10.9%, дөрөв дэх долоо хоногт 6.6%, тав дахь долоо хоногт 10.8%-д COVID-19-ийн эсрэг бие илэрчээ.
2. Бельгийн төв эмнэлгийн 3056 ажилтанд коронавируст халдварын эсрэг бие илрүүлэх шинжилгээ хийхэд 6.4%-д IgG эсрэг бие илэрчээ. Эсрэг бие илэрсэн ажилтнуудын 15%-д ямар ч шинж тэмдэг илрээгүй гэж мэдэгджээ.
3. Хятад, Итали, Япон, Сингапур, Канад, Өмнөд Солонгос зэрэг улс орнуудын тархвар судлалын мэдээлэлд үндэслэн COVID-19-ийн тархалт наснаас хамааралтай эсэхийг математик загварчлалаар судлахад 20-оос доош насны хүмүүсийн халдварын өртөмтгий байдал нь 20-оос дээш насны насныхнаас 2 дахин бага байсан бол 70-аас дээш насныхны 69% нь халдварт өртөмтгий байжээ.
4. Судлаачид Европ, Хойд Америк, Азийн зарим оронд коронавируст халдварын мэдэгдэхүйц бууралтыг хөл хорио, хөдөлгөөн хязгаарлалт болон сүргийн дархлаатай холбон тайлбарласан.
5. АНУ-ын Өвчний хяналт сэргийлэлтийн төвд бүртгэгдсэн коронавируст халдварын 1 406 098 тохиолдлын мэдээллийг судлахад нийт тохиолдлын 32% нь зүрх судасны эмгэг, 30% нь чихрийн шижин, 18% нь уушигны архаг өвчтэй байв. Эдгээр хүмүүс архаг хууч эмгэггүй хүмүүстэй харьцуулахад эмнэлэгт хэвтэх нь 6 дахин, нас баралт 12 дахин их байна.
6. Вашингтоны их сургуулийн эрдэмтэд хүн бүр амны хаалт зүүхгүй бол АНУ-д 10 сарын 1 гэхэд 180 000 орчим хүн эндэх эрсдэлтэй гэсэн тооцооллыг хийжээ. Хэрэв хүн амын 95% нь амны хаалт зүүвэл энэ тоо 146 000 орчим болж буурна гэжээ.
7. АНУ-ын Өвчний хяналт сэргийлэлтийн төв нь КОВИД-19 вирус болон томуугийн А, В хүрээний вирусийг зэрэг илрүүлдэг тест бүтээжээ. Коронавирусийг илрүүлэх шинжилгээний явцад томуугийн вирусийг илрүүлэх боломжтой ажээ. Энэ нь цаг хугацаа болоод эдийн засгийн хувьд нөөцийг хэмнэх чухал ач холбогдолтой, мөн зөв оношлох, эмчилгээг зөв хийхэд чухал гэжээ.

1. Сингапурын үндэсний их сургуулийн судлаачид коронавируст халдвараар өвчилсөн 11 хүүхдийн завьжнаас авсан сорьцны 9-д нь коронавирус илрүүлсэн байна. Хоол ундыг ам дамжуулан хувааж хэрэглэх нь халдвар авах эрсдэлтэй гэдгийг судлаачид анхааруулжээ.

2. Ухань хотын эрдэмтдийн судалгаагаар COVID-19-тэй 1099 өвчтний 9%-д нь нүдний салст улайж үрэвссэн нь тогтоогджээ. Өвчтний нулимсанд коронавирус илэрсэн бөгөөд нүднээс ялгарах шүүрлээр халдвар дамжих магадлалтай гэжээ. Тиймээс гоёлын контакт линз, нүдний шил сольж зүүхгүй байхыг зөвлөжээ.

3. АНУ-ын Дрексель их сургуулийн эрдэмтдийн багц судалгаагаар коронавируст халдвартай хүний 53% нь үнэрлэх мэдрэмж, 43% нь амтлах чадвараа түр алддагийг тогтоожээ. Эрдэмтэд үнэрлэх болон амтлах мэдрэмжид өөрчлөлт орох нь коронавируст халдварын эхний шинж тэмдэг гэж үзэж байна.

4. Израилын судлаачид цахилгаанаар цэнэглэж өндөр хэмээр халдваргүйтгэдэг амны хаалт бүтээжээ. Энэ цэнэглэгч 30 минутад нян, бичил биетийг устгадаг ажээ.

5. КОВИД-19-тэй өвчтөнтэй ойр байгааг мэдээлдэг гар утасны аппликейшнийг олон оронд хэрэглэж эхэлсэн бөгөөд Герман, Япон улсад ч нэвтрүүлжээ. Сүүлийн дөрвөн хоногт Германд 10 сая хүн энэ апликейшнийг утсандаа суулгажээ.

1. Сингапурын эрдэмтдийн судалгаагаар Ковид-19-ийн халдвартай өвчтнүүдийн өрөөнд цагт 12 удаа агаар сэлгэлт хийж байсан ч гар байнга хүрдэг хэсгүүд болон өрөөний агаараас коронавирус илэрчээ.
2. Бостоны хүүхдийн эмнэлгийн судлаачид Ковид-19-ийн эмнэлзүйн шинж тэмдэг илрэхээс өмнө өвчтнөөс коронавирус их хэмжээгээр ялгарч байгааг тогтоожээ. Иймээс шинж тэмдэг илрэхээс өмнө өвчтөн хамгийн их халдвар тараах эрсдэлтэй гэж үзжээ.
3. Францын мэргэжилтнүүд коронавируст халдвартай 3 өвчтөнд гахайн хавдар төст эмнэлзүйн шинж тэмдэг илэрснийг мэдээлжээ.
4. Италид сүрьеэтэй өвчтнүүдийн дунд тархсан Ковид-19-ийн халдварыг судлахад ихэнх тохиолдлуудад халуурах шинж тэмдэг түгээмэл байсан бол бусад хүндрэл бага ажиглагджээ.
5. Европын судлаачид 1-р бүлгийн цустай хүмүүс бусад бүлэгтэй харьцуулахад Ковид-19-ийн халдварт өртөх эрсдэл бага бол 2-р бүлгийн цустай хүмүүс эрсдэл өндөр гэж үзжээ.
6. Хөл хорио тогтоосны үр дүнд Европын орнуудад 3.1 сая хүнийг Коронавируст халдвар авч нас барах эрсдэлээс хамгаалсан гэж Лондонгийн Империал коллежийн эрдэмтэд тооцоолжээ.
7. АНУ-д шүлсэнд эсрэг бие илрүүлэх оношлуур үйлдвэрлэх хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлжээ. Уг оношлуураар хүн өөрийгөө оношлох боломжтой болно. Мөн Иллумина компанийн үйлдвэрлэсэн коронавирусийн мутацыг илрүүлдэг анхны оношлуурыг Хүнс, эмийн агентлагаас баталгаажуулжээ.
8. БНХАУ-ын тэргүүлэх зэргийн эрдэмтэн, академич Жун Наншань: “Одоогоор тус улсын хэмжээнд Ковид-19 өвчний 6 вакцины клиник туршилт хийгдэж байна. Иргэд ирэх оны эхээр вакцинд хамрагдана” гэж хэвлэлд мэдэгджээ.
9. Англи улс гаднаас ирэх зорчигчдийг 14 хоног тусгаарлах арга хэмжээг хэрэгжүүлж эхэллээ. Энэ журмыг зөрчсөн, гэрийн хаягаа бүртгүүлээгүй тохиолдолд 1200 ам.доллараар торгох арга хэмжээ авна.

1. Чикаго хотын Нордвестерн их сургуулийн судалгаагаар коронавируст халдвараар өвдсөн 16 эхийн ихсэнд тромб (цусан бүлэн) үүссэнийг илрүүлжээ. Иймд судлаачид КОВИД-19-тэй эмэгтэйн жирэмсний хяналтыг сайжруулахыг зөвлөжээ.

2. Ухань хотын эрдэмтдийн судалгаагаар залуу хүмүүст коронавирусийн эмнэлзүйн шинж тэмдэг бүдэг балархай, элэг уушгиний эсийн гэмтэл бага байгааг тогтоожээ.
3. Америк болон Канадын хүүхдийн эрчимт эмчилгээний тасагт хэвтсэн коронавируст халдвартай 48 хүүхдийн (4-16 насны) 83% хавсарсан буюу архаг хууч өвчтэй, 38% амьсгалын аппаратад, 23% нь 2 ба түүнээс олон эрхтний дутагдалд оржээ. Харин тэдний эрчимт эмчилгээний тасагт хэвтсэн хугацаа 3-9 хоног байжээ. Хүүхэд хавсарсан өвчтэй байх нь коронавируст халдварын үед анхаарах чухал хүчин зүйл гэж судлаачид үзжээ.
4. Италийн Бергамо хотын эмч нар коронавируст халдвартай хүүхдүүдийн дундах Кавасаки төст өвчнийг өмнө нь энэ өвчнөөр өвдсөн хүүхдүүдтэй харьцуулжээ. Ингэхэд коронавируст халдвар авсан кавасаки төст өвчтэй хүүхдүүдэд зүрхний үнхэлцэг хальсны үрэвсэл болон зүрхний булчингийн эмгэг, залгиур эсийн (макрофаг) идэвхжлийн хам шинж өндөр хувьтай бүртгэгджээ. Энэ нь судасны бүлэн болон үрэвслийн шинж тэмдэг давамгайлж байгаагийн илрэл гэжээ.
5. ОХУ-д коронавируст халдварын эсрэг “Афифавир” эмийг дотооддоо хангасны дараа экспортлохоор төлөвлөж байгаа талаар тус улсын шууд хөрөнгө оруулалтын сангийн тэргүүн К.Дмитриев мэдээлэв. Уг эм томуугийн хүндрэлийн үед хэрэглэгдэж байсан “Фавипиравир” эмэнд суурилсан бөгөөд 3-р шатны клиник туршилтаар гаж нөлөө илрээгүй тул аюулгүй хэмээн үзжээ.
6. Харвардын Анагаах ухааны сургуулийн Дерматологийн тэнхимийн судалгааны баг Ковид-19-өөр хөнгөн хэлбэрээр өвдсөн залуучуудад хөл, гарын хурууны хэсгээр арьсны эмгэг (COVID Toes) илэрч буй талаарх судалгааны дүнг нийтэлжээ. Судалгаанд хамруулсан 505 өвчтнөөс 63 хувьд нь /17-38 нас/ арьсны эмгэг 14 хоногийн турш илэрсэн байна. Иймд судалгааны баг залуучуудад хандан гар болон хөлний арьсаа ажиглан, өнгө нь хөхөрч хувирах, арьсны эмгэгийн шинж тэмдэг илэрсэн тохиолдолд өөрийгөө тусгаарлах, Ковид-19-ийн шинжилгээ өгөхийг зөвлөжээ.

1. Хятадын эрдэмтдийн судалгаагаар Ковид-19 цельсийн +5-с +15 градус болон 1м куб агаарт чийгшил 3-10 байхад вирус идэвхтэй үрждэгийг тогтоосон байна. Эрдэмтэд цаг агаар дулаарснаар дэгдэлт буурахгүй гэж үзжээ.

2. Ухань хотын эрдэмтэд Ковид-19-ийн 40 гаруй хувь шинж тэмдэггүй байгаа тул өвтнийг эрт илрүүлж тусгаарлах нь халдвар тархахаас сэргийлэх бөгөөд амны хаалт тогтмол зүүж, зай барьж хэвших нь чухал болохыг анхааруулжээ.
3. Хятадын эрдэмтэд гэр бүлийн гишүүдийн дунд Ковид-19-ийн халдвар тархах эрсдэлийг судалжээ. Хэрэв гэр бүлийн хэн нэгэн гишүүнд хоолой сэрвэгнэх, ядрах, бие тавгүйтэх, дотор муухайрах зэрэг шинж тэмдэг илэрмэгц амны хаалт зүүх нь халдвар дамжих эрсдэлийг 79%, хатуу гадаргууг халдваргүйжүүлэх нь 77%-аар гэр бүлийн бусад хүмүүстээ халдварлах эрсдэлийг бууруулна гэжээ.
4. Шанхай хотын Фудан их сургуулийн Хуашань эмнэлгийн судлаачид 3-аас доош насны хүүхдүүдийг гадуур авч явахгүй байх, бага насны хүүхэдтэй айл өрх гэртээ хүн урихгүй байх нь коронавирусээс хамгаалах хамгийн энгийн арга болохыг онцолжээ. Тэрээр мөн 50-аас дээш насныхан болон хүндээр өвдөх магадлалтай, ялангуяа 70, 80 настай ахмадууд нэн эрсдэлтэй бүлэгт байгааг дахин анхаарууллаа.
5. Францын эрдэмтэд 53 эмнэлэгт Ковид-19-тэй 1317 өвчтний дунд судалгаа хийхэд чихрийн шижинтэй 10 хүн тутмын 1 нь эмнэлгийн тусламж авснаас хойш 7 хоногийн дотор нас барсан байна.
6. Францын эрдэмтэд нохой коронавирусийн халдвар авсан тохиолдолд суулгах, хоолонд дургүй болох, бөөлжих зэрэг ходоод, гэдэсний хямралын шинж тэмдэг илэрнэ. Эмчилгээг цаг алдалгүй эхэлсэн тохиолдолд 5-7 хоногийн дараа эдгэрэх ба эмчилгээний үр дүн 80% гэжээ.
7. Нигер,Вьетнам улсад гидроксихлорихин эмийг коронавирусээс сэргийлж хэтрүүлэн хэрэглэсний улмаас хордсон тохиолдол гарчээ. Мөн АНУ-д хлорын найрлагатай цэвэрлэгээний бодис ууснаас гэр бүлийн 2 хүний 1 нь нас барж, нөгөө нь эрчимт эмчилгээнд байна. Иран улсад архийг Ковид-19-ээс сэргийлнэ гэж хэрэглэснээс олон хүн хордож нас баржээ.
8. Иран улсад Ковид-19-ээр өвдсөн 107 настай эмэгтэй эдгэрсэн нь хамгийн өндөр настай тохиолдол боллоо.
9. БНХАУ-н эрдэмтэд гэр бүлийн дунд коронавируст халдвар тархах байдлыг судалжээ. Агаар сэлгэлт хийх буюу цонхоо тогтмол онгойлгох, хүн хоорондын зайг 1м-ээс доошгүй байлгах, гар байнга хүрдэг гадаргууг тогтмол халдваргүйтгэх нь гэр бүлийн бусад гишүүдэд халдвар тархах эрсдэлийг бууруулж байсан судалгааны дүн гарчээ. Халдвар авсан хүн эмнэлзүйн шинж тэмдэг үзүүлэхээс өмнө маск зүүх нь халдвар дамжуулах эрсдэлийг 79%, гадаргууг халдваргүйжүүлэх нь 77%-иар тус тус бууруулж байсан байна. Халдвартай хүнтэй нэг гэрт байх нь халдвар авах эрсдэлийг 18 дахин ихэсгэж байсан байна. Халдвар авсан хүнд эмнэлзүйн шинж тэмдэг илрэхээс өмнө маск зүүх нь халдвар бусдад тархах эрсдэлийг бууруулж байсан байна.

1. АНУ-ын Өмнөд Калифорнийн их сургуулийн эрдэмтэд Лос Анжелос хотын 865 хүний дунд коронавируст халдварын эсрэг бие тодорхойлох судалгаа хийхэд 4,7%-д нь коронавирусийн эсрэг бие тодорхойлогджээ.

2. Тайваний өвчний хяналт, сэргийлэлтийн төвөөс эмнэлзүйн шинж тэмдэг илрэхийн өмнө болон дараа коронавирусийн халдварлах чадамжийг 100 өвчтөн, тэдгээрийн ойрын хавьтал 2761 хүнийг хамруулан судалжээ. Эмнэлзүйн шинж тэмдэг эхэлснээс хойш 5 хоногийн дотор өвчтний гэр бүлийн гишүүд Ковид-19-өөр илүү өвчилж байгааг тогтоожээ.

3. Австрийн Гразын их сургуулийн эрдэмтэд КОВИД-19-өөр нас барсан 11 хүний эрхтэн системийн эмгэг өөрчлөлтийг судлан уушгины артерийн судасны бөглөрөл үхлийн гол шалтгаан болсныг илрүүлжээ. Иймд уушгины артерийн бөглөрөлтэй өвчтнүүдийг анхаарч эрт үед нь цус бүлэгнэлтийн эсрэг эмчилгээ хийхийг зөвлөжээ.

4. АНУ-ын Өвчний хяналт, сэргийлэлтийн төв коронавирусийн халдвар авсан нийт хүмүүсийн 35% нь балархай буюу шинж тэмдэггүй хэлбэрээр өвчилж, халдвар тарааж буйг тогтоожээ. Тиймээс зай барих, маск зүүх, гар угаах зэргийг хэвшүүлэх нь чухал ач холбогдолтой гэжээ.

5. Вашингтоны их сургуулийн эрдэмтэд бага, дунд орлоготой орнуудын 2 тэрбум гаруй хүн гар угаах саван болон усны нөөцийн хомсдолын улмаас коронавирусийн халдвар авах, бусдад тараах эрсдэлтэй гэжээ.

6. Английн “UCL” их сургуулийн судлаачид коронавирус хувьсан өөрчлөгдөж байгаа ч халдвар тараах чадвар нь хэвээр байна гэжээ.

7. Ухань хотын вирус судлалын хүрээлэнгийн захирал Ковид-19 цухуйж буй мөсөн уулын зөвхөн орой нь. Цаашид дэлхий нийт хамтдаа илүү өргөн хүрээнд судалгаа шинжилгээ хийж, оношилгоо эмчилгээний дэвшил гаргахгүй бол цартахлын байдал сайжрахгүй гэжээ.

8. Шинэ төрлийн коронавирусийн эсрэг 100 гаруй вакцин гаргах ажил судалгааны шатанд байгаагаас цөөн хэд нь эмнэлзүйн туршилтад орж, нааштай үр дүн үзүүлж байна. Гэвч түрүүлж гарах вакцинд эрдэмтэд эргэлзэж байна. Тухайлбал, АНУ-ын Жонсон ба Жонсон компанитай вакцины чиглэлд хамтран ажиллаж буй Beth Isreal Deaconess эрүүл мэндийн төвийн вирус судлаач Дан Барух “аливаа вакцин үр дүнтэй, аюулгүй гэдгийг нотлохын тулд цаг хугацаа хэрэгтэй. Ямар нэгэн саад, бэрхшээл учрахгүй нөхцөлд л 12-18 сарын дотор вакцин гаргах боломжтой” гэжээ. Түүнчлэн зарим эрдэмтэн түрүүлж гарах вакцин зөвхөн “хэсэгчилсэн хамгаалалт” болно. Мөн эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэгчдийн тоо, нас баралтыг бууруулахад үр дүнгээ өгөх ч цаашид тогтмол ашиглагдах нь тодорхойгүй гэж үзжээ.

9. Олон улсын анагаах ухааны JAMA сэтгүүл 5-р сарын 22-ны өдөр коронавирусээр халдвар авч эдгэрсэн өвчтний шинжилгээний хариу дахин эерэг гарах асуудлыг судалж, үр дүнг танилцуулсан байна. Судалгааны явцад халдвар авсан нь батлагдсанаас хойш 56 хоногт өвчтний биед вирус идэвхтэй хэвээр байсныг онцолжээ. Эмнэлгээс эдгэрч гарсан 60 өвчтний 10-т нь ПСР-аар коронавирус 4-24 хоногт эерэг гарч байжээ. Үүнийг вирус тээх байдал даамжирсан гэж үзсэн бөгөөд энэ нь дахин халдвар авсан гэсэн үг биш гэжээ. Түүнчлэн эдгэрсэн 6 хүний бүдүүн гэдэснээс авсан шинжилгээнд вирус хадгалагдсаар байжээ. Өтгөнд байгаа вирус халдварлах чадвартай эсэх нь одоогоор тодорхой бус байна.