Category: нүүр-хуудасны-онцлох

“Эм энд Жи” компани буюу “Aqua garden” хорооллын захирал А.Амарбаясгалантай ярилцлаа.

-Та бүхний босгосон хорооллыг буулгах шийдвэр гарчихлаа. Энэ талаар байр сууриа илэрхийлээч?

-“Aqua garden” хороолол, Усан парктай холбоотой худал гүтгэлэг мэдээлэл их явлаа. Манай компанийн нэр хүндэд их халдаж байна. Aqua gar­den хороолол Улаанбаатар хотыг үерт автуулчихсан мэт маш олон ташаа мэдээлэл явсан. Авлига хороолол хэмээх сонин нэрийг манай байгууллагад хаяглалаа. Манай компанийг өөр өрсөлдөгч байгууллагууд доромжилсоор ирлээ. Би бүгдээс нь асуумаар байна. Хэнд хэзээ хэдэн төгрөгийн авлига хаана яаж өгчихсөн юм бэ. Хэн хэнд авлига өгсөн юм. Тийм асуудал байгааг хэн мэдэж байгаа вэ. Өнөөдөр Авлига өгдөггүй үнэнч шударгаар зөв явж байгаа компанийг оролддог юм байна. Манай компанийн бүх зүйлийг шалгавал ямар шударгаар ажилладаг гэдгийг мэдэх болно. Угаасаа ч маш олон удаа манай байгууллагын үйл ажиллагааг маш олон шалгасан. Юу ч гараагүй болохоор өрсөлдөгч газрууд санаатайгаар авлига хороолол гэдэг нэрийг өгсөн. Өнөөдөр хэн нэгэнд миний хамтрагч болоод найз нөхөд, танил зэрэг манай компанийн зүгээс ямар нэгэн байдлаар авлига өгсөн асуудал байвал би хариуцлагаа хүлээе. Угаасаа огтоос нэг ч төгрөгийн асуудал байхгүй учраас зориудаар бидний ажлыг зогсоохоор ийм нэршил өгч байгаа бололтой.

-Таныг ингэж ярихаар том артай. Ард талд нь хэн нэгэн албан тушаалтан байгаа гэдэг яриа гараад байна. Та үүнд тайлбар өгөх үү?

-Манай компанийн ард нэг ч Улсын их хурлын гишүүн, нэг ч сайд, хотын дарга, хотын удирдлагууд, нэг яамны мэргэжилтэн удирдлага хэн ч байхгүй. Бидний ард хэн ч байхгүй учир зөв зүйлийг хийж байгаа ч гэсэн хийсэн ажлыг минь харлуулж байна. Миний ард би болоод манай компанийн хамтрагчид л байгаа. Дөрвөн үндсэн байгууллага бий.

Монголдоо хийсэн зүйлтэй, дандаа барилгын компаниуд хамтраад энэ төслийг хэрэгжүүлж эхэлсэн. Энэ компаниуд улсаас нэг ч төгрөгийн тендер аваагүй. Нэг ч концесст оролцоогүй. Үр хүүхэд ах дүүс нь хэзээ Боловсролын сангийн зээлээс зээл авч сураагүй. ЖҮДС зэрэг нэг ч санг бид цөлмөөгүй. Бид үнэнч шударгаараа явж байгаа хүмүүс. Бидний барилгыг барьж байгаа 400 гаруй ажилчид өнөөдөр бор зүрхээрээ хөдөлмөрөөрөө амьдарч байгаа. Ажил хөдөлмөрийг шүтсэн хамт олон, баг ажиллаж байгаа юм шүү. Дахиж энэ компанийн ард хэн нэгэн байгаа мэтээр ойлгосондоо буруу мэдээлэл битгий хийгээч.

-Барилгыг нураах шийдвэр гарчихлаа. Одоо та ямар арга хэмжээ авах вэ?

-Манай барилгыг голын голдирол өөрчилсөн мэтээр яриад байгаа. Үе үеийн сансрын зургийг та бүхэн хаанаас ч олоод харж болно. Голын голдирол гэж зүйлийг Эм энд Жи болоод өөр хэн нэгэн 1 мм, 1 см ч тэр өөрчлөөгүй. Байгаль өөрөө урсаж яваад зохицуулаад ирсэн тэр голдирол яг л хэвээрээ байгаа. Голын голдирол өөрчилж, урсацыг боож хааж үерийн далан барилаа гэж сийх ч үгүй худлаа мэдэгдэл гаргалаа. Төр хувийн өмчид өөрийн үзэмжээр хандаж болох юмуу. Хэрэв манай хорооллыг нураавал зохих ёс хууль журмаар нь хувийн өмчөө хамгаалах болно. Өнөөдөр миний өмчид халдаж байгаа төр маргааш таны өмчид халдахгүй гэх баталгаагүй болчихлоо. 2011 онд Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаас ард иргэдийг үер усны аюулаас сэргийлэхийн тулд Дунд, Сэлбэ гол дээр үерийн даланг барьсан. Тэр тогтоол нь байна. Барихдаа голын урсгалд нөлөөлсөн, голдирол өөрчилсөн зүйл ерөөсөө байхгүй.

-Танай барилга үерийн усанд автсан зураг олон нийтийн сүлжээнд байдаг. Захиалагч хүмүүс байрандаа орлоо гэхэд үерт өртөхгүй гэх баталгаа бий юу?

-Өмнө нь манай барилга руу үерийн ус орсон асуудал байдаг. Энэ ямар учиртай вэ гэхээр 2015 оноос Замын цагдаагийн призер дээр баригдсан Олимпын гүүр буюу шинэ гүүрний явагдсантай холбоотойгоор призерийг бүхэлд нь хаасан. Ингэхэд Энхтайвны гүүрний нэвтрэх чадвар бага учраас дахин нэг зам яаралтай хэрэгтэй гээд “Эм энд Жи” констракшны хэрэгжүүлж буй төсөл болох “Усан парк” цогцолборын хэсэг дээгүүр соёмботой хөшөөнөөс нарны зам орох хэсгийг сэтэлж дундуур нь зам барьсан. Зам барихдаа хоёр том алдаа гаргасан. Нэгдүгээрт, усны урсацыг саатуулах, хэвийн урсгалыг алдагдуулахаар маш жижиг хэмжээний хоолой түр тавьсан. Энэ хоолой нь усыг бүрэн нэвтрүүлж чадахгүй учраас ус хальсан. Халихдаа үерийн даланг нь дундуур нь сэтэлчихсэн учраас тэрхүү ус нь манай барилга руу орсон. Цаашдаа ийм асуудал огт гарахгүй. Усан парк болоод Aqua garden хорооллын хэрэгжүүлж байгаа төсөл үер усны аюулаас бүрэн хамгаалагдсан. Өөрөөр хэлбэл, үерийн одоо баригдсан далангаас дээшээ тэг цэг нь гарч ирсэн. Доошоо огт ухаагүй, дээшээ баригдсан барилга юм.

ӨДРИЙН СОНИНЫ АРХИВААС…

Өнөөдөр өглөө сонссон хамгийн сайхан үг энэ байлаа. Хэдийгээр надад зориулагдсан үг биш боловч ингэж хэлсэн залууд чин сэтгэлээсээ баярлаж, өдөржингөө сэтгэл тэнэгэр явав. Учир юу гэвээс өглөө эрт автобусны буудал дээр ийм явдал болов. Унаа хүлээн жиндэн зогсох хүмүүсийн дунд саяхан төрсөн болов уу гэмээр өлгийтэй хүүхэд тэвэрсэн эмэгтэй зогсож харагдлаа. Ажил, сургууль цуглах цаг давхацсан учир зам түгжрэл ихтэй, машины урсгал зайгүй хөвөрнө. Гэтэл нэг машины жолооч автобусны буудал тийш зориуд эргэн ирж зогсоод өнөө хүүхэд тэвэрсэн бүсгүйг дуудав. “Хүргээд өгье. Наашаа ирээд суучих” гэсэн үгэнд тэнд зогсоо хүмүүс дор бүртээ бүсгүйн өмнөөс баярласан харагдсан. Нэг нь бүсгүйг машин руу дөхүүлж, нөгөө нь гүйж очин хаалгыг нь нээж суулгаж өгөв. Үүнийг харсан хүмүүс бүгд л жолоочид талархаж байгаа нь илт. Жолоочийн гэргий саяхан төрсөн гэмээр толгойгоо цагаан алчуураар боосон харагдсан. Хэдийгээр унаа ирэхгүй бухимдаж, даарч зогссон ч сэтгэл нэг л баяртай болоод явчихсан. Дулаахан ч болчих шиг.

Аз жаргалтай, сэтгэл тэнэгэр явахад тийм ч их өртөг шаарддаггүй бололтой. Хүмүүс бид бие биедээ жаахан ч гэсэн сэтгэл гаргахад л бусдад халуун дулаан илч, баяр хөөр бэлэглэж байдаг юм байна гэдгийг тэрхүү бяцхан үйл явдал бэлхнээ батлаад өгөв.

Хорвоод ирээд хэдхэн хонож байгаа тэрхүү нялх үрийг өөрийн мэт санаж, сэтгэл төвдөхгүй хүргэж өгөхөөр зогссон жолооч залуугийн ажил үйлс нь бүтэмжтэй байг ээ. Хэдийгээр машины дугаарыг тогтоож амжаагүй ч түүнийг энд зарлах нь илүүц биз ээ. Жолооч залуу ч үүнийг ач санаж, бусдад гайхуулах гэж хийгээгүй нь тодорхой юм.

ӨДРИЙН СОНИНЫ АРХИВААС…………..

Монголын үнэртэй салхи гэж манай дуучид дуулдаг. Хээрийн салхинд үнэрсээд байх ч юув гэж эгдүүцэх нэгэн байхад Монголынхоо хилээр орж ирэхэд салхи нь хүртэл өөр шүү гэж нэг хэсэг нь зүтгэдэг. “Нээрэн Монголын салхи бусад орныхоос огт өөр байдаг” гэж нэг инженер залуу ярихыг сонслоо. Тэрбээр Салхитын хөндийд сүндэрлэсэн Салхин цахилгаан станцад ажилладаг бөгөөд “Монголын салхи хуурай хөнгөн байдаг болохоор том том салхин сэнсийг эргүүлэх хурд нь бага байдаг. Тэр хэрээрээ цахилгаан эрчим хүч төлөвлөснөөрөө гаргаж чаддаггүй” гэлээ. Тэгвэл Өмнөд Солонгост салхин сэнс яг стандартынхаа дагуу эргэж, төлөвлөсөн цахилгаанаа ч гаргаж авч чаддаг гэнэ. Учир нь өмнөдийн салхи чийгтэй хүнд байдаг бөгөөд түүгээр үлээгдсэн сэнс ёстой сэнсэртэл эргэдэг юм байх.

Тал нутгийн маань сэрүүн салхи бууж нисэх бор шувуу шигээ хөнгөн хөөргөн байдаг ажээ. Тиймдээ ч зуны аагим халуун өдөр исгэрэх төдийд сэвэлзтэл дэгдээд ирдэг байх нь.

“Халуун оронд салхиа л санаж явлаа” гэж манайхан ярьдаг. Аргагүй шүү дээ, тэндхийн хүнд залхуу салхинууд юу гэж л манайхныг исгэрэх төдийд сэрж өндийв гэж. Тийм газар оронд сэрүү таттал үлээдэг Монголынхоо салхийг саналгүй л яахав ээ.

ӨДРИЙН СОНИНЫ АРХИВААС…………

“Эдийн засаг хэцүүдлээ. Улс орон мөнгө төгрөггүй боллоо. Бүгдээрээ бүсээ чангалах хэрэгтэй боллоо”. Ингэж орилолдох мөртлөө манайхан найгүй цамаархах юм аа. Хэрээс хэтэрсэн цамаан зан энэ улс орныг туйлдуулж сульдааж дуусах нь. Шинэ сайд ирээд албатай юм шиг унаагаа томсгон цоо шинийг худалдаж авдаг номтой. Мөнгө нь улсаас гарч байгаа юм чинь гээд хамгийн үнэтэй гоёыг нь авч тансаглана. Өрөөгөө томсгоно. Орон тоогоо нэмнэ гээд хэрэггүй зүйлд даанч их зарлага гаргах юм.

Саяхан Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яамнаас ерөнхий боловсролын сургуулийн сурах бичгийг дөрвөн тэрбум төгрөгөөр шинээр хэвлэж байгаа талаар мэдээллээ. Өнөө жил дунд сургуульд нийт 140 гаруй төрлийн сурах бичиг ашиглахаас бага ангийн сурах бичгийг хэвлэж тараажээ. Дунд ахлах ангийн шинэчлэх шаардлагатай 45 нэр төрлийн сурах бичгийг есдүгээр сард хэвлэж тараах нь. Дунд, ахлах ангийн сурах бичгийн 40 хувийг төрөөс хөрөнгийг шийдвэрлэж, хэвлэдэг бол үлдсэн 60 хувь нь зах зээлд борлуулагддаг юм байна.

Жилийн жилд л сурах бичиг хэвлэхэд төрөөс ийм хэмжээний мөнгө гардаг. Энэ бол бидний үрэлгэн цамаан зангийн нэг илрэл нь юм. Хавар хүүхдүүдээс хуучин сурах бичгийг нь хурааж аваад намар дараагийн ангийнханд нь өгдөг энгийн нэг журам тогтооход л овоо их мөнгө хэмнэнэ. Урагдаж элэгдсэнийг нь сэлбэлээ гэж бодоход бүх номын 10-20 хувийг л хэвлэнэ шүү дээ. Үүнийг хэрэгжүүлэхэд нэг их ажил өрнөж, явдал суудал болохгүй. Хавар багш нар нь ном авахдаа нарийн тэмдэглэл хөтөлнө. Хүүхдүүд заавал номоо хураалгах ёстой.

Намар бас өөрсдөө дээд ангийнхнаасаа ном авна. Ийм энгийн нэг тойрог үүсгэчихэд хэдэн тэрбумаар тоологддог сурах бичгийн хэвлэлтийн зардлыг хэмнэж болох юм. Нэг номыг 5-6 удаа дамжуулан хэрэглэх ёстой гээд тогтоосон ч болохгүй юмгүй. Бид бүү хэл дэлхийн хүмүүс жишээ болгон даган дуурайдаг Америкийн дунд сургуулиуд ч яг ингэж номоо дамжуулдаг. Тэнд номоо ариг гамтай сайхан хэрэглэсэн хүүхдүүдэд яг тийм цэвэрхэн сайхан номнууд өгдөг. Муухай ном хураалгасан хүүхдэд мөн л тийм ном ногддог. Тийм болохоор номоо хураалгах болохоор цэгцэлж наах, баллуурдах, хавтаслах их ажил хүүхдүүдийн дунд өрнөдөг байна. Хэн л ноорхой ном тэврэхийг хүсэх билээ дээ. Энэ нь хүүхдүүдийг багаас нь хариуцлагатай, эмх цэгцтэй болгодог төдийгүй алив зүйлд өөриймсөг хандах хандлагыг суулгадаг. Цаашлаад нийгэмд өөрийгөө зөв авч явах хүмүүжлийн суурь болдог төдийгүй адаглаад л гудамжны сандлыг эвдэхгүй, ханан дээр эрээчихгүй амьдралын жирийн хэвшилд сургаж байдаг.

Манай зарим нэг сургууль хавар хичээл тарахад хүүхдүүдээсээ сурах бичгийг нь хурааж аваад намар дараагийн ангийнханд нь өгдөг сайхан уламжлал байдаг юм билээ. Үүнийг бүх сургуулиуд ягштал мөрддөг, бүр тодруулбал ийм журам гаргачихвал бидний цамаан зангаасаа болж үрдэг мөнгөний нэг хэсэг нь хэмнэгдэх учиртай.

Тайваньд сургуульд сурахаар очсон манай нэгэн танил бичсэн байсан. Азийн цахиурын хөндий гэгддэг Тайвань бол дэлхийн цахим орчин, компьютерийн эд ангийн ахиухан хувийг үйлдвэрлэж гаргадаг газар. Их сургуулийн номын санд нь ороод мэл гайхсан гэдэг.

Учир нь бид аль хэдийнэ хэрэглээнээсээ хассан Пентиум компьютерийн эхний загварууд өрөөстэй, ид ажиллаж байжээ. Гайхсан мань эр багшаасаа “Танайх ийм өндөр хөгжилтэй байж яагаад ийм компьютер ашигладаг юм бэ” гэхэд “Бид хэрэглээндээ тааруулж амьдардаг” гэжээ. Үнэндээ номын сангийн тэр компьютерүүд гацаж унтрахгүй, ямар ч асуудалгүй ажиллаж байсан бөгөөд түүнээс өндөр хүчин чадалтайг авах ямар ч шаардлага байсангүй. Тэгвэл манайхан яадаг билээ. Яам тамгын газрын дарга нар албатай юм шиг DELL, Ap­ple MACBook гээд хамгийн сүүлийн үед гарсан өндөр үзүүлэлттэйг нь өөрийнхөө ширээн дээр залдаг. Ойр зуур мэйл бичих, интернэт ашиглах зэрэгт түүнийгээ нээх төдий ашигладаг. Дараагийн дарга нь өндөр хүчин чадалтайг дахиад шинээр авдаг. Ийм л цамаан хүмүүс дээ, бид.

Ер нь дэлхий дахинаа энгийн хялбар амьдралыг чухалчилдаг болоод удаж байна. Гял цалыг биш бөх батыг, ганган хээнцрийг биш байгаль болоод хүний биед ээлтэйг, хэмжээ хязгааргүй ихийг биш өөртөө яг таарч тохирсныг сонгож хэрэглэдэг болсон. Ийм энгийн амьдралаас таашаал авч, аз жаргалтай амьдарч байна. Үүнтэй харьцуулахад бидний амьдрал хэтэрхий хэлбэр хөөсөн, хөнгөн хялбар, хэврэг гялгар бүхнээр хүрээлүүлжээ. Ялангуяа төрийн албанд энэ байдал хамгийн ихээр илэрдэг. Номыг сурагчдаас сурагчдад дамжуулан хэрэглэдэг болбол хэн нэгэн даргын хэвлэлийн бизнес дампуурах учраас хэн ч үүнийг ярьдаггүй. Харин ч номын хүртээмж бага байна, хүүхдүүд сурах бичиггүй боллоо хэмээн улиглан дуулсаар байгаад илүү ихийг хэвлэхээ бодно.

Хэмнэх, хэрэглээндээ тааруулах гэдэг үг бидний амьдралаас хасагдаа юу гэмээр. Юм болгоноос ашиг унагах, хонжоо харах сэтгэлгээтэй болж, тэрийг нь тойрсон бизнес цэцэглэж байдаг юм чинь, аргагүй биз ээ. Бидний хувийн амьдрал дээр ч энэ байдал ажиглагддаг. Бусдаас дутахгүй гээд лизингээр том жип авчихдаг. Хүнээс дор яваагаа харуулахгүй гээд нэг биендээ өмсөж зүүж барахгүй хувцас, гоёл авдаг. Хэзээ ч ид хавыг нь гаргахгүй том компьютер дээр тоглоом тоглож суудаг хүмүүс бол бид.

Юмгүй хэрнээ цамаан, цатгалан зантай бидний энэ байдал засагдаж гэмээнэ хаана хаанаа амьдрал дээрдэнэ. Сэтгэлгээний ийм гажуудал хэр удаан үргэлжилж, хичнээн хол замыг ингэж туулж байж засралыг олох юм бол.

ӨДРИЙН СОНИНЫ АРХИВААС………….

Монголын нийгэм хоёр тийшээ айхтар тасарчээ. Энэ хоёр тасархай ертөнц хэзээ ч бие биеэ ойлгохгүйгээр улам холдсоор байгаагийн тод жишээ болсон үйл явдал өнгөрөгч амралтын өдрүүдэд өрнөлөө. Энэ бол сошиал ертөнц бодит ертөнц хоёрын тухай юм л даа.

Өнгөрсөн долоо хоногт “Exclusive” компанийн захирал Г.Майцэцэг татварын дарамт, төрийн буруу тогтолцооноос болж компанийнх нь үйл ажиллагаа дампуурч байгааг зарлан 100 сая төгрөгийн барааг ард иргэдэд үнэгүй тараана гэж зарласан юм. Тэрбээр твитерт exclusive_maya гэсэн хаягтай бөгөөд чамгүй олон дагагчтай нэгэн.

Г.Майцэцэгийг хүмүүс ер нь мэддэг. Хоёр жилийн өмнө Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуяг наадмаар цэнгэлдэхэд очихдоо хуушуур идэж байгаа зураг нь хэсэг шуугиан тарьсныг уншигчид санаж байгаа байх. Үүний дараахан Г.Майцэцэг “хуушуурдах эрхийг нь өгөөч” хэмээн хэвлэлийн бага хурал зарлаж байсан нэгэн. Үүгээр нь ч хүмүүс мэддэг биз ээ. Мөн Монголд “Exclusive” нэртэй брэндийн хувцас үйлдвэрлэдэг компанийн захирал гэдгээрээ ч тодорхой хүрээнд алдартай болсон. Өнгө, загвар сайтай энэ брэндийг сайн муу хэлэх олон хүн бий. Гудамжинд тааралдах охид залуус ч тэдний хувцсаар гоёсон харагддагийг бодоход насны хязгаар гэлтгүй байнга үйлчлүүлдэг үнэнч фэнүүдтэй болчихсон компани.

Энэ бүсгүйг “үнэгүй хувцас тараана” гэсэн зарлалаа өөрийн твитер хуудаснаа тавьсантай зэрэгцээд түүний хэдэн мянган дагагч болон дагалдагчид цахим ертөнцөд нэгэн том давалгаа үүсгэлээ. Бүгд л эвий халаг болж, Мааяагаа дэмжээд хувцасных нь үнийг 50 хувь төлөөд авцгаах юм болж, төрийг, татварын дарамтыг шүүмжилж давалгааллаа. Цахим ертөнцийн энэ шуугианыг бизнесмэн бүсгүй бодит амьдрал дээр хүмүүс өөрийг нь яг ингэж дэмжиж, дуулиан домог болж байна хэмээн ойлгож хүлээн авсан харагдана лээ. Өөрөөр хэлбэл, цахим ертөнцийн тал засдаг хуурай занг бодит ертөнцийнх гэж хүлээн авснаар том алдаа гаргалаа. Түүний үнэгүй хувцасны зарлал бол амьдралаас хол тасархай байгаагийн тод илрэл юм.

Тэгвэл бодит амьдрал ямар байдгийг бямба гаригт хорооллын “Номин” их дэлгүүрийн үүдэнд цугласан хүмүүс харууллаа. Үнэгүй хувцас авахаар ирсэн иргэд “Номин”-гийн долоон давхар том байшинг бараг өргөөд хаячих шахав. Юун 50 хувь мөнгө өгөх вэ. “Зүгээр өгнө гээ биз дээ” гээд л дайраад байсан. Тэд сонины тасархай болон зурагтын оройн мэдээнээс л энэ тухай дуулсан байгаа. Юун твитер, фэйсбүүк. Тэр тухай мэдэх ч үгүй, тэнд гарсныг уншаа ч үгүй хүмүүс шүү дээ.

Ингээд үнэгүй хувцас тараах ажил бүтэлгүй болсон. Ядахад дэлгүүрийн дөрвөн давхарт үнэгүй хувцас байгаа болохоор тэр олон хүнийг оруулах ямар ч боломжгүй юм. Эвдэлж хэмхлэх, бусад бараа бүтээгдэхүүнээ бүрэн бүтэн байлгах гэдэг үүднээс “Номин” татгалзахаас ч аргагүй. Эхний 50 хүнийг арай гэж орууллаа гэсэн мэдээ сүүлд гарсан байна лээ. “Дараа өөр газар тараая” гэсхийгээд бултах шив дээ. Бодит амьдрал, сошиал ертөнц хоёрын ялгаа ердөө энэ юм.

Г.Майцэцэгийн удирддаг “Exclusive” брэнд үйлдвэрлэдэг компани нийтдээ 174 сая 659 мянган төгрөгийн татварын өртэй аж. Үүнээс үүдэн 2014 оны гуравдугаар сард тус компанийн дансыг холбогдох хуулийн дагуу хаажээ. Энэхүү татварын акттай холбоотой асуудлаар тус компанийн зүгээс АТГ болон шүүхэд хандсан ч өнгөрсөн зургадугаар сард татварын актыг хууль ёсны гэж шүүхээс үзжээ. Эдний компани мөн Чингис бондын мөнгөнөөс 750 сая төгрөг зээлсэн байна.

Компанийн данс хаасан нь зээл, татвараа төлөхөд хүндрэлтэй байгаагаас захирал нь дээрх зарлалыг гарган үйл явдал өрнөөд намжсан нь энэ. “Монголын маань брэнд бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг компанийг дампууруулах гэлээ” гэсэн сошиал ертөнцийнхний өмөөрөл “ингэж байгаад татвараа төдийгүй, зээлээ ч хөнгөлүүлээд авч болох юм биш үү” гэсэн гэнэн горьдлого тээж захиралд нь хүрсэн бололтой. Амьдрал өөр шүү дээ. Компани байгуулж үйл ажиллагаа явуулж л байгаа бол төрд татвар төлөх нь зайлшгүй. Зээл авсан л бол буцааж төлөх нь хууль. Бид тэнгэрийн дор төрж хуулийн дор амьдардаг. Энэ бол дэлхийн хүн төрөлхтний мөрдлөг, стандарт, жам ёсны юм. Төр авсан татвараараа хөгшид, хүүхэд гээд өөр олон хүнийг тэтгэж тэжээж байдаг. Муу ч, сайн ч бид хуулийн дор л амьдарна. Ард түмэн үнэгүй хувцас авах гэж яаж бөөнөөрөө дайрч байгаа шиг хууль дүрэм яг л ингэж түрэмгийлж, авах ёстойгоо аваад салдаг.

Бүдүүлэгдүү хатуу, харгис юм шиг санагддаг ч хэнчиг гэсэн ийм ном журмаар нь явахаас өөр аргагүй. Манай тогтолцоо, төрийн хүнд суртлыг захирал эмэгтэй буруутгасан байна лээ. Энэ үнэн шүү дээ. Тэр бас хэтэрхий өндөр татвар авдаг гэж шүүмжилсэн. Энэ ч үнэн. Бүхий л компаниуд энэ өндөр татварыг төлөөд явж л байгаа. Шүүмжлээд байгаа бүхнийг сайжруулах ёстой. Харин сайжиртал нь одоогийн хуулиа мөрдөхөөс өөр замгүй. Зарим компанийг бодоход “Exclusive” Чингис бондын мөнгөнөөс 750 сая төгрөг зээлснийг харахад төр ажиллах боломж олгоогүй биш олгосон л байгаа юм.

Би энд Монголын брэнд бүтээгч бүсгүйг, түүний хувцсыг гоочлох гэсэнгүй. Үнэгүй хувцас тараахыг муулах гэсэнгүй. Бодит байдлаас тасархай үйлдэл, бодол санаа, бодит ба бодит бус амьдралын тухай бичлээ. Үнэгүй хувцас авахаар очсон хүмүүсийн оронд сошиал ертөнцийн жиргээчид очсон бол харин 50 хувь мөнгийг нь төлөөд, захирал бүсгүйд амжилт хүсч ерөөл хэлээд явах байсан биз. Захирал ч ингэж төсөөлөө байлгүй. Тэд юу гэж тэнд хонон өнжиж зогсох вэ. Очихгүй. Харин бодит ертөнцийнхөн дэлгүүрийн гадаа цуглаж сүйдлэх дөхлөө. Манайд ажилтай хүн цөөн. Ажилгүйчүүд нь мэдээллийг сонин, зурагтын мэдээ, хов живээр сайн сонсоно. Тиймдээ ч энд тэндхийн хямдрал, сугалаа зэргийг андахгүй бүгдийг нь мэддэг юм.

Мэдээллийн хэрэгслээр харж байхад “Үнэгүй хувцас авах гэлээ. Шуналтай, оюуны хоосролтой” энэ тэр гээд тэнд цугласан хүмүүсийг муулах маягтай сурвалжлагууд харагдана лээ. Зургийг нь татаж тавиад “Үнэгүй хувцас авах гэсэн хүмүүс чинь эд шүү дээ” ч гэх шиг. Энэ гайхах юм биш шүү дээ. Зүгээр юм авах хүсэл хүмүүн төрөлхтний төрөлх зан. Ядуу буурай манай Монголд байтугай баян тансгаараа гайхагддаг Америкт хүртэл 50 хувийн хямдралтай бараа авах гээд мешоктойгоо дэлгүүрийн гадаа дугаарлаад унтаж байдаг. “Хар баасан” гаригийн хямдралыг нь хүлээж, хаалгаа нээнгүүт нь түрүүлж олон бараа авах гэж үхэн хатан гүйлдэж байгаа хүмүүсийг, тэдний эвдэлсэн хаалга цонхыг зурагтаар харуулж л байдаг биз дээ.

Үнэгүй тараах хувцасны зарлал хараад ирсэн хүмүүс бол ямар ч буруугүй. Тэднийг шуналтайгаар нь дуудах эрх хэнд ч байхгүй. Харин тэнд очсон хүмүүсийн зургийг томоор тавьж муулаад байсан мэдээллийн хэрэгслүүд, сайтынхан уучлал гуйж, зургийг нь устгамаар юм.

Дээрх үйл явдалтай төстэй зүйл манай улстөрчдөд ч харагдаад байдаг. Твитерт хэдэн арван мянган дагагчтай. Нэг үг дуугарахад нөгөөдүүл нь шагшаан шуугиан болж, бие биедээ дамжуулаад л сүйд болно. Тэдэндээ таалагдсан үг биччихвэл тэндээ од болж мандаад л. Энэ мэт улстөрчид бүгд өөр өөрсдийн жиргээний ард түмэнтэй. Түүндээ хандаж, түүндээ тодорч, түүндээ танигдчихлаараа бүхий л ард түмэнд танигдчихсан гэж эндүү бодож алдаа хийгээд байна. Тэд бол хийсвэр ард түмэн. Бас тоо нь худал хийсвэр, яагаад гэвэл нэг хүн дор хаяж гурван хаягтай байдаг. Яаж шуугисан ч яаж сүйд боллоо ч бодит нөхдүүд шиг хүрч ирээд лангуу нураатлаа өдий. Сошиал ертөнцийн жиргээний ард түмний шуугианыг “Номин”-гийн үүдэнд цугласан жирийн ард түмэн сонсдоггүй бас уншдаггүй. Бодит хүч, бодит амьдрал, бодит хүмүүс бол үнэгүй бараанд дугаарлаж, сониноо уншиж, ховоо ярьж, зурагтаа үзэж, бодитоор амьдарцгаадаг тэдгээр нөхдүүд шүү дээ.

Ийм л төөрөгдөл, хөөсөн ертөнцөд амьдарч хөөрсөн хүмүүс хэт олшроод байх шиг. Одоо хэтэрхий өндөр хөөрөхөөсөө өмнө энгийн бодит амьдрал руугаа орохгүй бол хөрсөн дээрээ бууж чадахаа байчих вий.